Σύγχρονη αντιμετώπιση στεφανιαίας νόσου με επέμβαση bypass ακόμα και χωρίς διάνοιξη στέρνου

*Γράφει ο Δρ. Απόστολος Γ. Ρουμπελάκης MD, PhD, FETCS, Ειδικός Ρομποτικής κι Ελάχιστα Επεμβατικής Καρδιοχειρουργικής, Διευθυντής Γ’ Καρδιοχειρουργικής Κλινικής, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών

Η στεφανιαία νόσος αποτελεί την κυριότερη αιτία θανάτου στο Δυτικό κόσμο. Οφείλεται στην αθηροσκλήρωση των στεφανιαίων αρτηριών οι οποίες αρδεύουν με αίμα τον καρδιακό μυ.

Η αθηροσκλήρωση δημιουργεί πλάκες στο εσωτερικό τοίχωμα των αρτηριών που σταδιακά μπορεί να προκαλέσει μείωση στη ροή αίματος ή ακόμη και ξαφνική απόφραξη. Τότε ο καρδιακός μυς δεν λαμβάνει ικανή ποσότητα αίματος και εμφανίζεται ισχαιμία και έμφραγμα που συνήθως εκδηλώνονται με συμπτώματα όπως το αίσθημα πόνου, η δυσφορία, πόνος ή και σφίξιμο στο στήθος.

Αιτίες που προκαλούν αθηροσκλήρωση είναι η δυσλιπιδαιμία, η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, το κάπνισμα, η παχυσαρκία καθώς και η γονιδιακή προδιάθεση και ο τρόπος ζωής.

Η χειρουργική προσέγγιση για την αντιμετώπιση της στεφανιαίας νόσου είναι οι επεμβάσεις αορτοστεφανιαίας παράκαμψης (επεμβάσεις Bypass). Κατά τις επεμβάσεις αυτές χρησιμοποιούνται, ως επί το πλείστον, αρτηριακά αλλά και φλεβικά μοσχεύματα από τον ίδιο τον ασθενή, τα οποία χρησιμοποιούνται για την παράκαμψη των στενώσεων των στεφανιαίων αρτηριών με αποτέλεσμα να αποκαθίσταται η αιμάτωση στον καρδιακό μυ.

Οι επεμβάσεις αυτές είναι αρκετά διαδεδομένες. Αποτελούν την πλειοψηφία των καρδιοχειρουργικών επεμβάσεων που πραγματοποιούνται παγκοσμίως και έχουν άριστο μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα, ιδίως σε ασθενείς με σύμπλοκη νόσο, με νόσο στελέχους ή και ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη.

Στις παραπάνω περιπτώσεις οι επεμβάσεις αορτοστεφανιαίας παράκαμψης υπερτερούν έναντι της αγγειοπλαστικής (τοποθέτηση stent) ή της φαρμακευτικής αγωγής.

Οι πιο σύγχρονες επεμβάσεις αορτοστεφανιαίας παράκαμψης:

Η εξέλιξη της τεχνολογίας, της εξειδίκευσης και του εξοπλισμού έχει φέρει σημαντικές αλλαγές στις σύγχρονες επεμβάσεις αορτοστεφανιαίας παράκαμψης. Πιο συγκεκριμένα στην κλινική μας εφαρμόζεται:

• Χρήση πολλαπλών αρτηριακών μοσχευμάτων και ιδίως έσω μαστικών αρτηριών που αποτελούν τα ιδανικότερα μοσχεύματα γιατί παρέχουν απρόσκοπτη ροή για πολλές δεκαετίες. 
• Ενδοσκοπική παρασκευή και λήψη μοσχευμάτων από το πόδι ή το αντιβράχιο, όπου αντί για μεγάλες επιμήκεις τομές η λήψη γίνεται με ενδοσκόπιο μέσω οπής ενός εκατοστού. Έτσι, ο ασθενής κινητοποιείται ταχύτερα, ανώδυνα, με άριστο αισθητικό αποτέλεσμα και με αποφυγή συχνών επιπλοκών που μπορεί να εμφανιστούν στη χειρουργική τομή, ιδίως σε σακχαροδιαβητικούς ασθενείς. Τη συγκεκριμένη τεχνική την εφαρμόσαμε πρώτοι πανελλαδικά.
• Αορτοστεφανιαία παράκαμψη χωρίς στερνοτομή, με ή χωρίς ρομποτική υποβοήθηση. Με μικρή τομή λίγων εκατοστών στον αριστερό πλάγιο θώρακα και χωρίς την επίπονη και τραυματική διάνοιξη του στέρνου, πραγματοποιούμε την παράκαμψη στενώσεων στα στεφανιαία αγγεία σε επιλεγμένους ασθενείς. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση ρομποτικών συστημάτων ή ειδικών ενδοσκοπικών εργαλείων και κάμερας
• Υβριδική αντιμετώπιση της στεφανιαίας νόσου. Σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο πολλαπλών αγγείων είμαστε μια από τις λίγες κλινικές πανευρωπαϊκά που πραγματοποιούμε υβριδικές επεμβάσεις bypass. Στις επεμβάσεις αυτές πραγματοποιείται συνδυασμός αορτοστεφανιαίας παράκαμψης στεφανιαίων (με αρτηριακά μοσχεύματα μέσω μικρών τομών και χωρίς διάνοιξη στέρνου) μαζί με αγγειοπλαστική με τοποθέτηση stent τελευταίας γενιάς. Επιτυγχάνεται έτσι ολοκληρωμένη επαναιμάτωση της καρδιάς με το μικρότερο δυνατό χειρουργικό τραύμα. Οι επεμβάσεις αυτές πραγματοποιούνται στην υπερσύγχρονη υβριδική χειρουργική αίθουσα «Προμηθέας» του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών.

Τα εξαιρετικά οφέλη και πλεονεκτήματα των παραπάνω τεχνικών για τους ασθενείς είναι:

Μικρές τομές χωρίς διάνοιξη του στέρνου. Έτσι το χειρουργικό τραύμα είναι ελάχιστο, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να απολαμβάνουν λιγότερο πόνο, μικρότερη ανάγκη μεταγγίσεων, μικρότερη πιθανότητα λοιμώξεων, ταχύτερη επούλωση τραυμάτων ειδικά για τους σακχαροδιαβητικούς, ταχύτερη κινητοποίηση, μικρότερη διάρκεια νοσηλείας, γρηγορότερη επιστροφή στην φυσιολογική ζωή και εργασία και άριστο αισθητικό αποτέλεσμα.

Η σύγχρονη χειρουργική αντιμετώπιση της στεφανιαίας νόσου αντιπροσωπεύει ότι νεότερο έχει να προσφέρει η τεχνολογία στις επεμβάσεις bypass. Βοηθάει να πραγματοποιηθούν με ακρίβεια, ασφάλεια και αποτελεσματικότητα αλλά με ελάχιστο χειρουργικό τραύμα και ταχύτερη επιστροφή στους φυσιολογικούς ρυθμούς ζωής.