Ανησυχητική μελέτη για το Αλτσχάιμερ: Συνδέει την ασθένεια με το βακτήριο της νόσου των ουλών

Μία ανησυχητική υπόθεση προκύπτει από αρκετές επιστημονικές μελέτες για το Αλτσχάιμερ τα τελευταία χρόνια και αυτή αναφέρει ότι δεν πρόκειται απλώς για μία ασθένεια, αλλά για μόλυνση.

Ενώ οι ακριβείς μηχανισμοί αυτής της μόλυνσης είναι κάτι που οι ερευνητές προσπαθούν ακόμη να απομονώσουν, πολυάριθμες μελέτες υποδηλώνουν ότι η θανατηφόρα εξάπλωση της νόσου Αλτσχάιμερ υπερβαίνει κατά πολύ αυτό που πιστεύαμε.

Μια τέτοια μελέτη, που δημοσιεύθηκε το 2019, πρότεινε αυτό που θα μπορούσε να είναι ένα από τα πιο καθοριστικά στοιχεία μέχρι στιγμής για έναν βακτηριακό ένοχο πίσω από τη νόσο Αλτσχάιμερ, και προέρχεται από μια κάπως απρόβλεπτη πλευρά: την ασθένεια των ούλων.

Σε μια εργασία με επικεφαλής τον συγγραφέα Jan Potempa, μικροβιολόγο από το Πανεπιστήμιο του Louisville, οι ερευνητές ανέφεραν την ανακάλυψη του Porphyromonas gingivalis - του παθογόνου παράγοντα που κρύβεται πίσω από τη χρόνια περιοδοντίτιδα (γνωστή και ως νόσος των ούλων) - στους εγκεφάλους αποβιωσάντων ασθενών με Αλτσχάιμερ.

Δεν ήταν η πρώτη φορά που οι δύο παράγοντες συνδέθηκαν, αλλά οι ερευνητές προχώρησαν παραπέρα.

Σε ξεχωριστά πειράματα με ποντίκια, η μόλυνση από το στόμα με το παθογόνο οδήγησε σε αποικισμό του εγκεφάλου από τα βακτήρια, μαζί με αυξημένη παραγωγή αμυλοειδούς βήτα (Αβ), των κολλώδων πρωτεϊνών που συνήθως συνδέονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ.

Η ερευνητική ομάδα, την οποία συντόνισε η φαρμακευτική νεοφυής εταιρεία Cortexyme, την οποία συνίδρυσε ο πρώτος συγγραφέας Στίβεν Ντόμινι, δεν ισχυρίστηκε ότι ανακάλυψε οριστικές αποδείξεις για την πρόκληση της νόσου Αλτσχάιμερ.

«Οι μολυσματικοί παράγοντες έχουν εντοπιστεί και στο παρελθόν αλλά τα στοιχεία για την αιτιώδη συνάφεια δεν ήταν πειστικά. Τώρα, για πρώτη φορά, έχουμε απτές αποδείξεις που συνδέουν το ενδοκυτταρικό Gram-αρνητικό παθογόνο P. gingivalis και τη νόσο Αλτσχάιμερ», είχαν δηλώσει τότε.

Επιπλέον, η ομάδα εντόπισε τοξικά ένζυμα που ονομάζονται gingipains και εκκρίνονται από τα βακτήρια στους εγκεφάλους των ασθενών με Αλτσχάιμερ, τα οποία συσχετίστηκαν με δύο ξεχωριστούς δείκτες της νόσου: την πρωτεΐνη tau και μια πρωτεϊνη που ονομάζεται ουμπικουιτίνη. Αυτό που εξέπληξε τους ερευνητές είναι το γεγονός ότι τα συγκεκριμένα τοξικά ένζυμα εντοπίστηκαν στους εγκεφάλους αποθανόντων που δεν είχαν διαγνωστεί ποτέ με Αλτσχάιμερ.

Αυτό είναι σημαντικό, διότι δεν έχει επιβεβαιωθεί αν η περιοδοντίτιδα προκαλεί Αλτσχάιμερ ή αν η άνοια οδηγεί σε κακή στοματική φροντίδα. Το γεγονός ότι τα χαμηλά επίπεδα gingipains ήταν εμφανή ακόμη και σε άτομα που δεν είχαν διαγνωστεί με Αλτσχάιμερ μπορεί να υποδηλώνει ότι εάν είχαν ζήσει περισσότερο, μάλλον θα είχαν αναπτύξει τη νόσο.

«Ο εντοπισμός αντιγόνων gingipain στους εγκεφάλους ατόμων με Αλτσχάιμερ οι οποίοι όμως δεν είχαν διαγνωστεί με άνοια υποστηρίζει ότι η μόλυνση του εγκεφάλου με P. gingivalis δεν είναι αποτέλεσμα της κακής οδοντιατρικής φροντίδας μετά την έναρξη της άνοιας ή συνέπεια της νόσου σε προχωρημένο στάδιο, αλλά είναι ένα πρώιμο γεγονός που μπορεί να εξηγήσει την παθολογία που εντοπίζεται σε άτομα μέσης ηλικίας πριν από τη γνωστική έκπτωση», εξήγησαν οι συγγραφείς στη μελέτη τους.

Περαιτέρω, μια ένωση που παρασκεύασε η Cortexyme και ονομάζεται COR388, έδειξε σε πειράματα με ποντίκια ότι μπορεί να μειώσει το βακτηριακό φορτίο της λοίμωξης από P. gingivalis, μειώνοντας παράλληλα την παραγωγή αμυλοειδούς-β και τη νευροφλεγμονή.

Θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε τι θα αποκαλύψει η μελλοντική έρευνα σχετικά με αυτή τη σχέση, αλλά η ερευνητική κοινότητα είναι συγκρατημένα αισιόδοξη.

«Τα φάρμακα που στοχεύουν στις τοξικές πρωτεΐνες των βακτηρίων έχουν μέχρι στιγμής δείξει θετικά αποτελέσματα μόνο σε ποντίκια, ωστόσο χωρίς νέες θεραπείες για την άνοια εδώ και 15 χρόνια είναι σημαντικό να δοκιμάζουμε όσο το δυνατόν περισσότερες προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση ασθενειών όπως το Αλτσχάιμερ», σχολίασε ο επικεφαλής επιστημονικός υπεύθυνος Ντέιβιντ Ρέινολντς από το βρετανικό ίδρυμα Alzheimer’s Research.

Τα ευρήματα της μελέτης δημοσιεύθηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση «Science Advances».