Όζοι Θυρεοειδούς: Από τη διάγνωση … στην εξατομικευμένη αντιμετώπιση!

Γράφει ο Δρ. Κωνσταντίνος Αποστόλου, MD, MSc, PhD, Εξειδικευμένος Χειρουργός Θυρεοειδούς και Ενδοκρινών Αδένων.

Οι όζοι του θυρεοειδούς αδένα αποτελούν μία εξαιρετικά συχνή πάθηση που αφορά μεγάλο μέρος του πληθυσμού, με τις πλέον πρόσφατες επιστημονικές μελέτες να αναδεικνύουν την παρουσία τους έως και στο 50% των ενηλίκων.

Με τον όρο όζοι θυρεοειδούς αναφερόμαστε στην εντοπισμένη διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα, η οποία μπορεί να εμφανιστεί ως ένας μοναδικός όζος ή συνηθέστερα ως πολλαπλοί όζοι. 

Ποια αίτια προκαλούν τους όζους στο θυρεοειδή;

Διάφοροι περιβαλλοντικοί και διατροφικοί παράγοντες συσχετίζονται με την δημιουργία των όζων στο θυρεοειδή, με τους κυριότερους αιτιολογικούς παράγοντες να περιλαμβάνουν:

• Το κάπνισμα
• Την παχυσαρκία
• Την κατάχρηση αλκοόλ
• Την έλλειψη ιωδίου σε κάποια συγκεκριμένη περιοχή
• Την κληρονομικότητα, ως ένα βαθμό. 

Όζοι θυρεοειδούς και ορμόνες

Στη συντριπτική πλειοψηφία τους, οι ασθενείς με όζους στο θυρεοειδή αδένα εμφανίζουν φυσιολογικά επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών (Τ₃ και Τ₄) στο αίμα. Υπάρχουν, ωστόσο, και περιπτώσεις ασθενών με τοξικούς όζους στο θυρεοειδή, οι οποίοι εμφανίζουν υπερθυρεοειδισμό, εξαιτίας της αυξημένης παραγωγής θυρεοειδικών ορμονών από τον όζο. 

Ποια συμπτώματα προκαλούν οι όζοι;

Οι όζοι θυρεοειδούς, στην πλειοψηφία τους, δεν προκαλούν κάποιο σύμπτωμα που θα θορυβήσει τον ασθενή, με αποτέλεσμα η διάγνωσή τους να πραγματοποιείται συνηθέστερα στα πλαίσια κάποιου υπερηχογραφήματος του θυρεοειδούς ή ακόμη και του τραχήλου για κάποια άλλη πάθηση.

Κάποιοι όζοι, ωστόσο, είναι σε θέση να προκαλέσουν συμπτώματα που οφείλονται στην πίεση που ασκούν σε γειτονικά του θυρεοειδούς αδένα όργανα, με τα συμπτώματα αυτά να περιλαμβάνουν τον επίμονο βήχα, τη δύσπνοια, το βράχνιασμα (βράγχος) της φωνής ή ακόμη και τη δυσκολία στην κατάποση.

Εδώ, ωστόσο, θα πρέπει να σημειώσουμε πως τα συμπτώματα αυτά αποδίδονται συχνά είτε στη διατροφή είτε σε άλλες καταστάσεις, με αποτέλεσμα η διάγνωση των όζων του θυρεοειδούς να καθυστερεί σημαντικά σε αρκετές περιπτώσεις. 

Πότε θα πρέπει να μας ανησυχήσουν οι όζοι θυρεοειδούς;

Αναμφίβολα, η ανακάλυψη της ύπαρξης ενός ή περισσοτέρων όζων στο θυρεοειδή γεννά αυτομάτως ανησυχίες για την ακριβή φύση των όζων αυτών.

Κατά πλειοψηφία, λοιπόν, οι όζοι του θυρεοειδούς είναι καλοήθεις και συνεπώς αθώοι και ως εκ τούτου δεν θα πρέπει να προκαλούν κάποια ανησυχία στους ασθενείς.

Το γεγονός αυτό, βέβαια, δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να αποκλείσει τη διερεύνηση και την παρακολούθηση των όζων, καθώς κάποιοι όζοι του θυρεοειδούς είναι κακοήθεις ήδη από τη στιγμή της διάγνωσής τους, το οποίο με απλά λόγια υποδηλώνει πως στο εσωτερικό τους υποκρύπτεται κάποιος καρκίνος θυρεοειδούς.

Οι όζοι θυρεοειδούς, συνεπώς, που οφείλουν να γεννούν μία μορφή ανησυχίας στους ασθενείς είναι οι όζοι εκείνοι, οι οποίοι:

• Εμφανίζονται για πρώτη φορά σε ηλικία μικρότερη των 20 ετών ή μεγαλύτερη των 60 ετών
• Εμφανίζονται στους άνδρες
• Παρουσιάζονται σε ασθενείς με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του θυρεοειδούς σε Α’ βαθμού συγγενείς
• Παρουσιάζονται σε ασθενείς που έχουν υποβληθεί στο παρελθόν σε ακτινοβολία στην περιοχή του τραχήλου για κάποια άλλη πάθηση
• Αναπτύσσονται επί του εδάφους μίας προϋπάρχουσας θυρεοειδίτιδας Hashimoto
• Εμφανίζουν ύποπτα χαρακτηριστικά στο υπερηχογράφημα θυρεοειδούς.

Αξιολογώντας όλα τα ανωτέρω χαρακτηριστικά κάθε όζου του θυρεοειδούς αποφασίζεται και η ενδεχόμενη περαιτέρω διερεύνησή του, μέσω της παρακέντησης του όζου υπό την καθοδήγηση υπερήχου, η οποία θα διαλευκάνει και την πραγματική φύση του. 

Σύγχρονη εξατομικευμένη αντιμετώπιση για τους όζους θυρεοειδούς

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως όλες οι περιπτώσεις όζων του θυρεοειδούς δεν είναι ταυτόσημες. Κατά συνέπεια, η αξιολόγηση των χαρακτηριστικών που εμφανίζει ένας όζος του θυρεοειδούς στο υπερηχογράφημα, σε συνδυασμό με την αξιολόγηση του αποτελέσματος της παρακέντησής του (όταν βέβαια ενδείκνυται να πραγματοποιηθεί), καθορίζουν, σε κάθε ασθενή εξατομικευμένα, την περαιτέρω διαχείριση του όζου αυτού.

Οι ασθενείς που εμφανίζουν όζους θυρεοειδούς με αθώα χαρακτηριστικά στο υπερηχογράφημα δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να ανησυχούν, καθώς ο κίνδυνος υπόκρυψης καρκίνου του θυρεοειδούς θεωρείται και είναι αμελητέος.

Στην άλλη άκρη του φάσματος, ωστόσο, βρίσκονται οι ασθενείς οι οποίοι πάσχουν από όζους εξαιρετικά ύποπτους για υπόκρυψη καρκίνου ή ακόμη και από κακοήθεις όζους. Οι ασθενείς αυτοί οφείλουν να αντιμετωπίζονται χειρουργικά, με την ολική αφαίρεση του θυρεοειδούς αδένα (ολική θυρεοειδεκτομή), ενώ η επακόλουθη βιοψία του εν λόγω όζου θα καθορίσει και τους ενδεχόμενους περαιτέρω θεραπευτικούς χειρισμούς.

Στη σημερινή εποχή, οι ασθενείς που πάσχουν από όζους θυρεοειδούς το αποτέλεσμα της παρακέντησης των οποίων εμπίπτει στη «γκρίζα ζώνη», μπορούν να επωφεληθούν από τη διενέργεια σύγχρονων μοριακών τεστ, τα οποία προσδιορίζουν περαιτέρω την επικινδυνότητα των όζων τους ή να επαναλάβουν την παρακέντηση του όζου μετά την παρέλευση ενός εύλογου χρονικού διαστήματος.

Στο σημείο αυτό αξίζει σαφώς να υπογραμμίσουμε την εξαιρετική σημασία που διαδραματίζει, όπως άλλωστε έχουν αποδείξει πολλαπλές επιστημονικές μελέτες, η επιλογή του κατάλληλου χειρουργού για την αντιμετώπιση των εξαιρετικά ύποπτων όζων ή των κακοήθων όζων του θυρεοειδούς. Επιστημονικά αποδεδειγμένα, λοιπόν, την αφαίρεση του θυρεοειδούς αδένα θα πρέπει ιδανικά να την πραγματοποιεί κάποιος έμπειρος και εξειδικευμένος χειρουργός θυρεοειδούς, η εμπειρία και εξειδίκευση του οποίου εγγυώνται την επίτευξη άριστων θεραπευτικών αποτελεσμάτων, δίχως την πρόκληση κάποιου είδους επιπλοκής στους ασθενείς. Και εδώ οφείλουμε να συμπληρώσουμε πως τα θεραπευτικά αποτελέσματα κάθε χειρουργού θυρεοειδούς φυσικά και τεκμαίρονται και επαληθεύονται, μέσω της αξιολόγησης διαφόρων παραμέτρων, γεγονός που μόνο ωφέλιμο μπορεί να αποδειχθεί για τους ίδιους τους ασθενείς.

Ο Δρ. Κωνσταντίνος Αποστόλου είναι Εξειδικευμένος Χειρουργός Θυρεοειδούς και Ενδοκρινών Αδένων, με μεγάλη και πολυετή εμπειρία στη διάγνωση και την θεραπεία των ασθενών με ύποπτους ή κακοήθεις όζους του θυρεοειδούς.