Μας κάνουν καλό τα κρύα ντους τελικά; Τι λένε οι ειδικοί

Οι χειμερινοί κολυμβητές αναφέρουν πως τα μπάνια στις παγωμένες θάλασσες τον χειμώνα κάνουν καλό στην σωματική και ψυχική υγεία, όπως στην λειτουργία της καρδιάς, την αποκατάσταση των μυών και το άγχος. Η κρυοθεραπεία, όπως ονομάζεται εφαρμόζεται  για ιατρικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς, με διάφορους τρόπους εδώ και χρόνια και κυρίως από αθλητές.

Ωστόσο, πολλοί μπορεί να αναρωτιούνται εάν και τα κρύα ντους είναι μια πιο προσιτή και απλή μορφή αυτής της τάσης, και έχει τα ίδια οφέλη.

Όπως αναφέρει στο CNN ο Dr. Corey Simon, αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα ορθοπεδικής χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο Duke, δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία από έρευνες πως τα κρύα ντους στην μπανιέρα μας έχουν τα ίδια οφέλη. Υπάρχουν τουλάχιστον 100 μελέτες, μερικές από τις οποίες είναι δεκαετιών ή έχουν μεθοδολογικά ζητήματα, και οι περισσότερες έχουν επίσης μικρό αριθμό συμμετεχόντων, οι οποίοι είναι συνήθως υγιείς νεότεροι ενήλικες.

Ωστόσο, οι ειδικοί από τα επιστημονικά δεδομένα που υπάρχουν εκτιμούν πώς μπορεί να είναι ωφέλιμα τα κρύα ντους για τον ανθρώπινο οργανισμό.

Ο Simon πιστεύει ότι τα περισσότερα από τα οφέλη του κρύου ντους προέρχονται από την ψυχολογική διαδικασία της προσαρμογής και του ξεπεράσματος ενός στρεσογόνου παράγοντα - στην προκειμένη περίπτωση, του κρύου νερού.

Ποια είναι τα οφέλη του κρύου νερού 

Οι συμμετέχοντες που έκαναν ντους με θερμοκρασία νερού περίπου 10 έως 14 βαθμούς Κελσίου - για έως και ένα λεπτό καθημερινά επί δύο εβδομάδες - ανέφεραν χαμηλότερα επίπεδα στρες, σύμφωνα με μελέτη του Οκτωβρίου του 2022 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Current Psychology.

Τα οφέλη ήταν περισσότερα όταν οι συμμετέχοντες έκαναν το ντους τους αφού έκαναν μερικούς γύρους μιας τεχνικής αναπνοής που περιελάμβανε βαθιά αναπνοή, εκπνοή και κράτημα της αναπνοής.

Ο ειδικός κάνει ένα κρύο ντους μία ή δύο φορές την εβδομάδα, και όπως λέει, αυτό τον έχει βοηθήσει κυρίως διανοητικά.

Τα κρύα ντους μπορούν επίσης να βελτιώσουν τη διάθεση και την ενέργεια ή την πνευματική εγρήγορση, κάτι που έχει βιώσει η Dr. Rachelle Reed.

«Αισθάνεσαι κατά κάποιον τρόπο λίγο ενθουσιασμένος και αυτό πιστεύεται ότι οφείλεται τουλάχιστον εν μέρει σε αυτή την αύξηση των νευροδιαβιβαστών επινεφρίνης, νορεπινεφρίνης και ντοπαμίνης», εξηγεί.

Αυτά τα ψυχολογικά οφέλη μπορεί επίσης να είναι ένας πρωταρχικός λόγος για τον οποίο ορισμένοι άνθρωποι αισθάνονται ότι τα κρύα ντους μειώνουν τον πόνο τους, δήλωσε ο Simon.

Στην κρυοθεραπεία, το θερμοκρασιακό σοκ μπορεί να προκαλέσει σύντομο στρες στο καρδιαγγειακό σύστημα, αυξάνοντας την αρτηριακή πίεση, τον καρδιακό ρυθμό και τον αναπνευστικό ρυθμό, ανέφεραν οι ειδικοί. Αυτή η υπερδραστηριότητα μπορεί να οδηγήσει σε βελτίωση της ροής του αίματος, δεδομένου ότι το σώμα πρέπει να εργαστεί για να επιστρέψει στην κανονική του κατάσταση και να ζεσταθεί, δήλωσε η Reed. Τα κρύα ντους θα μπορούσαν θεωρητικά να παράγουν το ίδιο αποτέλεσμα, σε κάποιο βαθμό, σύμφωνα με τον ίδιο.

Ποιοι πρέπει να αποφεύγουν τα κρύα ντους

Ωστόσο, λόγω των συμπτωμάτων της κρυοθεραπείας,  τα άτομα που έχουν καρδιαγγειακά προβλήματα, κυκλοφορικά προβλήματα, προβλήματα αίσθησης - όπως η νόσος Raynaud ή η νευροπάθεια - ή διαβήτη, δεν θα πρέπει να δοκιμάζουν κρύα ντους χωρίς να μιλήσουν πρώτα με έναν γιατρό.

Το ίδιο ισχύει και για τις έγκυες, όσους έχουν υποβληθεί πρόσφατα σε χειρουργική επέμβαση ή βρίσκονται υπό την επήρεια αλκοόλ ή ναρκωτικών.

Άνθρωποι έχουν πεθάνει από την προσπάθεια ψυχρής θεραπείας, δήλωσε ο Simon, οπότε αυτή η αποποίηση ευθύνης είναι σοβαρή και δεν πρέπει να αγνοείται.

Γίνεται πιο δυνατό το ανοσοποιητικό σύστημα;

Τα κρύα ντους μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος. Σε μια μελέτη του Μαΐου 2014, οι συγγραφείς εξέτασαν αν το ανοσοποιητικό σύστημα μιας μικρής ομάδας Ολλανδών ανδρών θα μπορούσε να βελτιωθεί με την εξάσκηση διαλογισμού, βαθιάς αναπνοής και κρύων ντους για 10 ημέρες.

Όταν οι συγγραφείς χορήγησαν μια βακτηριακή λοίμωξη μέσω ένεσης, οι συμμετέχοντες στη μελέτη που είχαν χρησιμοποιήσει τις τεχνικές ευεξίας είχαν λιγότερα συμπτώματα.

Αυτοί οι συμμετέχοντες παρήγαγαν επίσης περισσότερες αντιφλεγμονώδεις χημικές ουσίες και λιγότερες φλεγμονώδεις πρωτεΐνες ως απάντηση στη μόλυνση.

Ωστόσο, ο Simon δεν είναι βέβαιος ότι αυτό το αποτέλεσμα αυτό είναι απολύτως θετικό, καθώς πρόσφατες έρευνες έχουν αρχίσει να υποδηλώνουν ότι η μείωση της φλεγμονώδους αντίδρασης σε προσωρινή ασθένεια μπορεί να παρατείνει ή να αποτρέψει την ανάρρωση, είπε.

Η χρόνια φλεγμονή, όχι η οξεία φλεγμονή, είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα, δήλωσε ο Simon. Η ολλανδική μελέτη δεν αντικατοπτρίζει επίσης την ατομική αποτελεσματικότητα των τριών τεχνικών: του διαλογισμού, της βαθιάς αναπνοής και του κρύου ντους.

Ωστόσο, μια μελέτη του Σεπτεμβρίου 2016 που έγινε τις Κάτω Χώρες διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που περνούσαν 30 έως 90 δευτερόλεπτα κάνοντας ένα κρύο ντους απουσίαζαν σε ποσοστό 29% λιγότερο από την εργασία τους λόγω ασθένειας.

Υπήρξαν επίσης ανεπίσημες αναφορές ότι αρρώσταιναν λιγότερο συχνά ενώ έκαναν κρύα ντους. Τα κρύα ντους θα μπορούσαν να είναι ωφέλιμα όσον αφορά τη γυμναστική ως τρόπος ανακούφισης του μυϊκού πόνου - αλλά όχι αμέσως μετά από μια προπόνηση με αντιστάσεις, επισημαίνει η Reed.

Πώς να ξεκινήστε τα κρύα ντους

Οι ειδικοί δίνουν και οδηγίες για τα βήματα που πρέπει να κάνεις κάποιος αν θέλει να δοκιμάσει τα κρύα ντους.

Το πρώτο και βασικό είναι να πάρει άδεια από τον γιατρό και στη συνέχεια να ξεκινήσει ομαλά.

Στις μελέτες τα κρύα ντους γίνονται στους 10 έως 15,5 βαθμούς Κελσίου, αλλά δεν απαιτείται θερμόμετρο απαραίτητα, δήλωσε ο Simon.

Η γρήγορη μετάβαση από το ζεστό στο κρύο μπορεί να σοκάρει το σώμα, οπότε πρέπει να γίνει μετάβαση από το χλιαρό στο κρύο νερό, τονίζει ο ειδικός.

Στην αρχή καλό είναι η έκθεση στο κρύο νερό να γίνεται από 15-30 δευτερόλεπτα.  Μετά από αυτό, προσπαθήστε να προσθέτετε 15 δευτερόλεπτα περίπου κάθε λίγες εβδομάδες.

Επίσης είναι σημαντικό να «ακούτε» το σώμα σας. Εάν νιώθετε δυσφορία καλό είναι να κλείσετε την βρύση.