Mpox: Ανησυχία και στην Ευρώπη – Αυξάνεται το επίπεδο συναγερμού από το ECDC

Συναγερμό και στην Ευρώπη έχει σημάνει η νόσος mpox – παλαιότερα γνωστή και ως ευλογιά των πιθήκων- μετά την καταγραφή κρούσματος στη Σουηδία.

Έπειτα και από τη σχετική προειδοποίηση του ΠΟΥ, το ECDC, αύξησε το επίπεδο συναγερμού. Ζήτησε από τις χώρες να διατηρήσουν υψηλά επίπεδα ενημέρωσης για τους ταξιδιώτες που έρχονται από περιοχές που έχουν επηρεαστεί από τον ιό.

«Μέτριος κίνδυνος»

Η ευρωπαϊκή υπηρεσία ανέφερε πως βλέπει τώρα έναν «μέτριο» κίνδυνο mpox, σε σύγκριση με έναν «χαμηλό» κίνδυνο νωρίτερα, για τον ευρύτερο πληθυσμό και τους ταξιδιώτες. Πρόσθεσε πως η πιθανότητα μετάδοσης στην Ευρώπη παραμένει πολύ μικρή, δεδομένου ότι οι εισαγόμενες μολύνσεις διαγιγνώσκονται γρήγορα και εφαρμόζονται μέτρα ελέγχου.

Η παρούσα έξαρση της ασθένειας στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό ξεκίνησε με την εξάπλωση ενός ενδημικού στελέχους γνωστού ως clade I. Όμως μια νέα παραλλαγή, η clade Ib, φαίνεται να εξαπλώνεται πιο εύκολα μέσω καθημερινών στενών επαφών, περιλαμβανομένων των σεξουαλικών επαφών.

«Λόγω των στενών συνδέσεων ανάμεσα στην Ευρώπη και την Αφρική, πρέπει να προετοιμαστούμε για περισσότερες εισαγόμενες μολύνσεις του clade I», δήλωσε η διευθύντρια του οργανισμού Πάμελα Ρέντι Βάγκνερ.

Κατάσταση έκτακτης υγειονομικής ανάγκης

Νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε την έξαρση της ασθένειας στην Αφρική, κατάσταση έκτακτης υγειονομικής ανάγκης αφότου μολύνσεις με το στέλεχος clade Ib άρχισαν να εξαπλώνονται στις γειτονικές της ΛΔ του Κονγκό χώρες. Χθες, Πέμπτη, μια μόλυνση από το νέο στέλεχος επιβεβαιώθηκε στη Σουηδία, το πρώτο σημάδι πρώτη ένδειξη της εξάπλωσής του εκτός Αφρικής.

Το ευρωπαϊκό CDC συνέστησε στις αρχές δημόσιας υγείας να ετοιμάσουν σχέδια και να προετοιμαστούν για γρήγορα εντοπισμό τυχόν μολύνσεων με το clade I που μπορεί να φθάσουν στην Ευρώπη. Προβλέπει πως ο αντίκτυπος από αυτό το στέλεχος του ιού θα είναι μικρός στην Ευρώπη εφόσον υπάρξει η κατάλληλη επιτήρηση και εφαρμοστούν μέτρα ελέγχου.

Η mpox είναι μια ιογενής λοίμωξη που προκαλεί συμπτώματα που μοιάζουν με εκείνα της γρίπης και αν και είναι συχνά ήπια, μπορεί να είναι μοιραία σε σπάνιες περιπτώσεις.

Τι είναι η mpox;

Ο ιός Mpox, επίσης γνωστός ως monkeypox (ευλογιά των πηθικών), αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά από τους επιστήμονες το 1958, όταν εμφανίστηκαν κρούσματα μιας ασθένειας που έμοιαζε με «ευλογιά» σε πιθήκους. Μέχρι πρόσφατα, τα περισσότερα κρούσματα στον άνθρωπο εμφανίζονταν σε άτομα στην κεντρική και δυτική Αφρική που είχαν στενή επαφή με μολυσμένα ζώα.

Το 2022, επιβεβαιώθηκε για πρώτη φορά ότι ο ιός μεταδίδεται μέσω της σωματικής επαφής και προκάλεσε επιδημίες σε περισσότερες από 70 χώρες σε όλο τον κόσμο που δεν είχαν προηγουμένως αναφέρει τον ιό.

Ο ιός mpox ανήκει στην ίδια οικογένεια ιών με την ευλογιά, αλλά προκαλεί ηπιότερα συμπτώματα όπως πυρετό, ρίγη και πόνους στο σώμα. Τα άτομα με πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να εμφανίσουν βλάβες στο πρόσωπο, τα χέρια, το στήθος και τα γεννητικά όργανα.

Τι συμβαίνει στην Αφρική και προκαλεί όλη αυτή την ανησυχία;

Ο αριθμός των κρουσμάτων έχει αυξηθεί δραματικά. Την περασμένη εβδομάδα, το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων της Αφρικής ανέφερε ότι ο ιός mpox έχει πλέον ανιχνευθεί σε τουλάχιστον 13 αφρικανικές χώρες. Σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι, ο οργανισμός δήλωσε ότι τα κρούσματα έχουν αυξηθεί κατά 160% και οι θάνατοι έχουν αυξηθεί κατά 19%.

Νωρίτερα φέτος, οι επιστήμονες ανέφεραν την εμφάνιση μιας νέας μορφής mpox σε μια πόλη ορυχείων του Κονγκό που μπορεί να σκοτώσει έως και το 10% των ανθρώπων και μπορεί να εξαπλωθεί πιο εύκολα.

Σε αντίθεση με τις προηγούμενες επιδημίες του ιού, όπου εξανθήματα παρατηρούνταν κυρίως στο στήθος, τα χέρια και τα πόδια, η νέα μορφή του mpox προκαλεί ηπιότερα εξανθήματα και βλάβες στα γεννητικά όργανα.

Αυτό καθιστά δυσκολότερο να εντοπιστεί, πράγμα που σημαίνει ότι οι άνθρωποι μπορεί επίσης να κολλήσουν άλλους χωρίς να γνωρίζουν ότι έχουν μολυνθεί, δήλωσε ο Δρ Placide Mbala-Kingebeni, ένας Κονγκολέζος ερευνητής που ηγήθηκε της έρευνας για τη νέα μορφή του ιού της mpox.

Ο ΠΟΥ δήλωσε ότι η mpox εντοπίστηκε πρόσφατα για πρώτη φορά σε τέσσερις χώρες της Ανατολικής Αφρικής: Μπουρούντι, Κένυα, Ρουάντα και Ουγκάντα. Όλα αυτά τα κρούσματα συνδέονταν με την επιδημία στο Κονγκό. Ο Tedros δήλωσε ότι υπάρχει ανησυχία για την περαιτέρω εξάπλωση της νόσου εντός και εκτός της Αφρικής.

Στην Ακτή Ελεφαντοστού και τη Νότια Αφρική, οι υγειονομικές αρχές έχουν αναφέρει κρούσματα μιας διαφορετικής και λιγότερο επικίνδυνης εκδοχής του ιού mpox που εξαπλώθηκε παγκοσμίως το 2022 και μόλυνε σχεδόν 100.000 ανθρώπους.

Ποια είναι η απειλή για τον υπόλοιπο κόσμο;

Όπως κάθε μολυσματική ασθένεια, η νέα μορφή του ιού mpox που παρατηρήθηκε στο Κονγκό μπορεί να περάσει τα σύνορα - κρούσματα έχουν ήδη εντοπιστεί σε τέσσερις άλλες χώρες της Ανατολικής Αφρικής.

Την Πέμπτη, η υπηρεσία δημόσιας υγείας της Σουηδίας δήλωσε ότι εντόπισε το πρώτο κρούσμα της νέας παραλλαγής του ιού mpox σε κάποιον που είχε πρόσφατα βρεθεί στην Αφρική και ο οποίος ζήτησε υγειονομική περίθαλψη στη Στοκχόλμη.

Οι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι ο κίνδυνος για το ευρύ κοινό θεωρείται «πολύ χαμηλός» και ότι αναμένουν να συνεχιστούν τα σποραδικά εισαγόμενα κρούσματα.

Παρόλα αυτά, δεδομένων των πόρων που διαθέτουν οι πλούσιες χώρες για να σταματήσουν την mpox, οι επιστήμονες υποψιάζονται ότι εάν εντοπιστούν νέα κρούσματα που συνδέονται με το Κονγκό, η μετάδοση θα μπορούσε να σταματήσει σχετικά γρήγορα.

Σε αντίθεση με το COVID-19 ή την ιλαρά, η mpox δεν μεταδίδεται με τον αέρα και συνήθως απαιτεί στενή επαφή δέρμα με δέρμα για να εξαπλωθεί.

Τι σημαίνει κήρυξη έκτακτης ανάγκης;

Η δήλωση έκτακτης ανάγκης του ΠΟΥ έχει ως στόχο να ωθήσει τους οργανισμούς-χορηγούς και τις χώρες να αναλάβουν δράση. Ωστόσο, η παγκόσμια ανταπόκριση σε προηγούμενες δηλώσεις ήταν ανάμεικτη.

Ο γενικός διευθυντής των Κέντρων Αντιμετώπισης Νοσημάτων της Αφρικής Dr. Jean Kaseya δήλωσε ότι η απόφαση του οργανισμού για κήρυξη κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία είχε ως στόχο «να κινητοποιήσει τους θεσμούς μας, τη συλλογική μας βούληση και τους πόρους μας για να δράσουμε γρήγορα και αποφασιστικά». Ο ίδιος απηύθυνε έκκληση στους διεθνείς εταίρους της Αφρικής για βοήθεια, λέγοντας ότι ο κλιμακούμενος φόρτος κρουσμάτων στην Αφρική είχε αγνοηθεί σε μεγάλο βαθμό.

Ο Dr. Boghuma Titanji, ειδικός σε θέματα μολυσματικών ασθενειών στο Πανεπιστήμιο Emory, δήλωσε ότι η τελευταία κήρυξη έκτακτης ανάγκης του ΠΟΥ για τον ιό της ευλογιάς «έκανε πολύ λίγα πράγματα για να κινηθεί η βελόνα» όσον αφορά την παροχή διαγνωστικών εξετάσεων, φαρμάκων και εμβολίων στην Αφρική.

Τι είναι διαφορετικό στην τρέχουσα επιδημία στην Αφρική σε σύγκριση με την επιδημία του 2022;

Κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας επιδημίας mpox το 2022, οι ομοφυλόφιλοι και οι αμφιφυλόφιλοι άνδρες αποτελούσαν τη συντριπτική πλειοψηφία των κρουσμάτων και ο ιός μεταδόθηκε κυρίως μέσω στενής επαφής, συμπεριλαμβανομένου του σεξ.

Παρόλο που έχουν παρατηρηθεί κάποια παρόμοια μοτίβα στην Αφρική, τα παιδιά κάτω των 15 ετών αντιπροσωπεύουν τώρα περισσότερο από το 70% των κρουσμάτων mpox και το 85% των θανάτων στο Κονγκό.

Ο Greg Ramm, διευθυντής της Save the Children στο Κονγκό, δήλωσε ότι η οργάνωση ανησυχεί ιδιαίτερα για την εξάπλωση του ιού στους πολυσύχναστους καταυλισμούς προσφύγων στα ανατολικά, σημειώνοντας ότι υπάρχουν 345.000 παιδιά «στρυμωγμένα σε σκηνές σε ανθυγιεινές συνθήκες». Είπε ότι το σύστημα υγείας της χώρας ήδη «καταρρέει» υπό την πίεση του υποσιτισμού, της ιλαράς και της χολέρας.

Ο Titanji του Emory δήλωσε ότι δεν είναι σαφές γιατί τα παιδιά πλήττονται τόσο δυσανάλογα από τον ιό στο Κονγκό. Είπε ότι μπορεί να οφείλεται στο ότι τα παιδιά είναι πιο ευαίσθητα στον ιό ή ότι μπορεί να το εξηγούν κοινωνικοί παράγοντες, όπως ο συνωστισμός και η έκθεση σε γονείς που κόλλησαν την ασθένεια.

Πώς μπορεί να σταματήσει η mpox;

Η επιδημία του 2022 σε δεκάδες χώρες σταμάτησε σε μεγάλο βαθμό με τη χρήση εμβολίων και θεραπειών στις πλούσιες χώρες, εκτός από το να πειστούν οι άνθρωποι να αποφεύγουν επικίνδυνες συμπεριφορές. Αλλά στην Αφρική δεν υπήρχαν σχεδόν καθόλου εμβόλια ή θεραπείες.

Ο Marks, της Σχολής Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου, δήλωσε ότι η ανοσοποίηση θα βοηθούσε πιθανότατα - συμπεριλαμβανομένου του εμβολιασμού των ανθρώπων κατά της ευλογιάς, ενός συγγενικού ιού.

«Χρειαζόμαστε μια μεγάλη προμήθεια εμβολίων ώστε να μπορούμε να εμβολιάσουμε τους πληθυσμούς που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο», είπε, προσθέτοντας ότι αυτό θα σήμαινε εργαζόμενους στο σεξ, παιδιά και ενήλικες που ζουν σε περιοχές με επιδημίες.

Οι αρχές του Κονγκό ζήτησαν 4 εκατομμύρια δόσεις κυρίως για μικρά παιδιά , αλλά δεν έχουν παραληφθεί ακόμη δόσεις, δήλωσε ο Cris Kacita Osako, συντονιστής της Επιτροπής Αντιμετώπισης για την αντιμετώπιση της ασθένειας στο Κονγκό.