Επιλόχειος κατάθλιψη: Τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται

Η επιλόχειος κατάθλιψη είναι μία διαταραχή του συναισθήματος που αφορά στις γυναίκες που έχουν γεννήσει και εμφανίζεται την περίοδο της λοχείας ή αρκετά αργότερα. Είναι μία επίπονη και επίμονη διαταραχή που καμία γυναίκα δεν πρέπει να βιώνει μόνη και κρυφά από άλλους. Πλήττει περίπου το 20% των λεχωίδων και μπορεί να διαρκέσει μήνες. Είναι χρήσιμο να διαχωριστεί η έννοια της επιλόχειας κατάθλιψης απο την μελαγχολία της λοχείας (baby blues) διότι συχνά τις συγχέουν. Η δεύτερη είναι μία ήπιας μορφής μελαγχολία που βιώνουν 4 στις 5 λεχωίδες η οποία χαρακτηρίζεται από κλάμα, δυσφορία, άγχος, δυσκολία στον ύπνο και ευερεθιστότητα. Εμφανίζεται συνήθως τις πρώτες μέρες μετά τον τοκετό και υποχωρεί στις δύο εβδομάδες περίπου, συνεπώς είναι μία προσωρινή κατάσταση που σαφώς διακρίνεται από την επιλόχειο κατάθλιψη.

Η επιλόχειος κατάθλιψη εκδηλώνεται με ποικίλλα συμπτώματα. Έντονο άγχος, ανηδονία, καταθλιπτική διάθεση, δυσκολία στην λήψη αποφάσεων, διαταραγμένη όρεξη και ύπνος, άρνηση/εχθρότητα προς το μωρό ή τους αγαπημένους, αισθήματα ενοχής ή αναξιότητας, απελπισία, ακόμη και αυτοκτονικός ιδεασμός είναι κάποια από τα συμπτώματα της κατάθλιψης τα οποία θα πρέπει να λειτουργήσουν αφυπνιστικά για αναζήτηση επαγγελματικής βοήθειας. Συχνά οι νέες μητέρες δεν παρατηρούν την αλλαγή πάνω τους όντας απορροφημένες από την φροντίδα του νεογνού· είναι βασικό όμως να μην ξεχνούν τον εαυτό τους.

Έρευνες συνδέουν την επιλόχειο κατάθλιψη με τις ορμόνες. Υπάρχει συσχετισμός αλλά κανένας άνθρωπος δεν είναι έρμαιο των ορμονών του. Η επιλόχειος κατάθλιψη είναι πολυπαραγοντική διαταραχή και περνάνε πολλά από το χέρι σας σε επίπεδο πρόληψης ή διαχείρισης.

Ένα συνηθισμένο μοτίβο που παρατηρείται στις λεχωίδες είναι ότι ξεκινούν με την ανάγκη να είναι «σωστές ή τέλειες μάνες» και υπερπροσδοκία από τον εαυτό τους ως προς τις επιδόσεις τους, από την πρώτη κιόλας ημέρα. Προσδοκούν να γνωρίζουν πώς να διαχειριστούν το νεογνό ενώ μόλις ξεκίνησαν στον τόσο καινούργιο ρόλο. Σύντομα όμως κάτι πάει στραβά και ματαιώνονται. Θυμηθείτε ότι βρίσκεστε στην αφετηρία μίας καινούργιας συνθήκης και είναι σημαντικό να δώσετε πίστωση χρόνου στον εαυτό σας και δικαίωμα στο λάθος!

Βασικό κομμάτι είναι και η ύπαρξη υποστηρικτικού συστήματος. Η νέα μητέρα είναι κρίσιμο να μην ντρέπεται να ζητήσει βοήθεια , είτε από τον περίγυρο είτε από ειδικό. Είναι θεμελιώδες να υπάρχει ένας σύζυγος «συνυπεύθυνος» ως προς τα του παιδιού και του σπιτιού και όχι απλώς «βοηθός». Το να πέσει απότομα σε «βαθιά νερά» και μάλιστα σε «νερά» που δεν της αναλογούν εξ’ολοκλήρου είναι επιβαρυντικό για την ψυχική της ισορροπία. Χρειάζεται να υπάρχει σταδιακή επαναφορά στον πρότερο βίο ώστε να μην χάσει την «πολυχρωμία» της ως άνθρωπος. Ο ρόλος της μάνας είναι σπουδαίος από μόνος του αλλά όταν γίνεται ο μοναδικός που έχει μία γυναίκα τότε ελλοχεύει ένα «πένθος» για τις σημαντικές πλευρές που αφήνει πίσω της.

Το πρώτο διάστημα, αποφύγετε την απομόνωση στο σπίτι αλλά και τις υπερβολικές επισκέψεις που συνεπάγονται έναν όγκο αλλεπάληλων πληροφοριών που αποτέλεσμα έχουν να σας συγχύζουν. Αντ’ αυτού επιλέξτε αγαπημένα πρόσωπα που θέλετε όντως να δείτε και ενισχείστε την επαφή σας με τον σύντροφο. Κυρίως όμως προσπαθείστε να βρείτε χρόνο για τον ευατό σας. Έστω μία ώρα την ημέρα, να είναι η δική σας ώρα!

Αθηνά Κατσαρή - Κλινικός Ψυχολόγος: athina.katsari91@gmail.com