Κομισιόν - ΠΟΥ: Εκστρατεία κατά των εμβολίων - Η καχυποψία, η συνωμοσιολογία και η αμάθεια

Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ κατήγγειλε εκείνους που «παίζουν με τη φωτιά» αρνούμενοι τον εμβολιασμό κατά την πρώτη «παγκόσμια σύνοδο» που οργανώνεται στις Βρυξέλλες από την Κομισιόν και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ).

Η Ευρωπαϊκή Ενωση και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αποφάσισαν την διοργάνωση αυτής της συνάντησης ανάμεσα στον πολιτικό κόσμο, την κοινωνία των πολιτών, ειδικούς του τομέα της υγείας και εκπροσώπους των μέσων κοινωνικής δικτύωσης λόγω της αυξανόμενης ανησυχίας απέναντι στον πολλαπλασιασμό των κρουσμάτων ασθενειών, όπως η ιλαρά, οι οποίες θεωρείτο ότι είχαν εξαλειφθεί.

«Την ώρα που σε ορισμένες περιοχές του κόσμου ανθρώπινα πλάσματα πεθαίνουν ελλείψει εμβολίων, εδώ, άνθρωποι διακινδυνεύουν την ζωή τους και τις ζωές των άλλων αρνούμενοι να εμβολιασθούν», είπε ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ανοίγοντας τις εργασίες της συνόδου.

«Στην Ευρώπη, ο αριθμός των θανάτων που συνδέονται με την ιλαρά εξαπλασιάστηκε ανάμεσα στο 2016 και το 2018. Και οι περιπτώσεις αυτές αφορούν κυρίως μη εμβολιασμένα άτομα. Γιατί; Διότι πολλοί Ευρωπαίοι είναι καχύποπτοι απέναντι στα εμβόλια: 38% από αυτούς πιστεύουν ότι προκαλούν τις ασθένειες από τις οποίες σκοπός των εμβολίων είναι να τους προστατεύσουν», τόνισε ο πρόεδρος της Κομισιόν κάνοντας λόγο για «βλακώδη καχυποψία».

«Τα ψέματα για τον εμβολιασμό εξαπλώνονται στις ανεπτυγμένες χώρες στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ, στον Καναδά και αλλού, αλλά επίσης σε λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες όπως το Πακιστάν και η Δημοκρατία του Κονγκό, υπονομεύοντας τον αγώνα κατά της πολιομυελίτιδας, του Εμπολα και άλλων ασθενειών που θα μπορούσαν να αποφευχθούν χάρις στα εμβόλια», εξήγησε από την πλευρά του ο Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγεσούς, γενικός διευθυντής του ΠΟΥ.

«Οι πρόσφατες ανακοινώσεις του Pinterest και του Facebook ότι θα κατευθύνουν τους χρήστες τους προς ακριβείς και αξιόπιστες πληροφορίες για τα εμβόλια είναι καλοδεχούμενες. Αλλά πρέπει να γίνουν περισσότερα και ελπίζουμε ότι θα κάνουν περισσότερα», πρόσθεσε ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ αναφερόμενος στις ψηφιακές πλατφόρμες και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τα οποία συνεργάζονται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για να αντιμετωπίσουν τις καμπάνιες παραπληροφόρησης.

Η καχυποψία, η συνωμοσιολογία και η αμάθεια, ιοί μεταδοτικοί

Αυξανόμενη καχυποψία, διάδοση τοξικών «πληροφοριών» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ανεπαρκή συστήματα υγείας στις φτωχές χώρες: η παγκόσμια εμβολιαστική κάλυψη βρίσκεται σε στασιμότητα και ασθένειες όπως η ιλαρά κάνουν απειλητική επανεμφάνιση, γεγονός που ανησυχεί τις υγειονομικές αρχές.

Πώς εξελίσσεται η εμβολιαστική κάλυψη παγκοσμίως;

Βρίσκεται σε επικίνδυνη στασιμότητα, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και της Unicef. Το 2018, 19,4 εκατομμύρια παιδιά μικρότερα του ενός έτους δεν έκαναν τα βασικά εμβόλια για την διφθερίτιδα, τον τέτανο, τον κοκκύτη και την πολιομυελίτιδα (DTP) ή την ιλαρά.

«Αυτό σημαίνει ότι περισσότερο από ένα παιδί στα δέκα δεν λαμβάνει το σύνολο των εμβολίων που έχει ανάγκη», εξήγησε η αξιωματούχος του ΠΟΥ Κέιτ Ο΄Μπράιεν, παρουσιάζοντας την έκθεση.

Περί τα δύο τρίτα των μη εμβολιασμένων παιδιών ζουν σε δέκα χώρες: Ανγκόλα, Βραζιλία, Αιθιοπία, Ινδία, Ινδονησία, Νιγηρία, Πακιστάν, Φιλιππίνες, Δημοκρατία του Κονγκό και Βιετνάμ.

Σε παγκόσμια κλίμακα, από το 2010, το ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης για το DTP και την ιλαρά παραμένει στάσιμο, στο 86%. Αν και υψηλό, αυτό το ποσοστό είναι ανεπαρκές, προειδοποιεί ο ΠΟΥ, θεωρώντας ότι, για την προστασία από επιδημίες, το ποσοστό αυτό πρέπει να φθάσει στο 95%.

Ειδικά για την ιλαρά, το ποσοστό είναι ακόμη χαμηλότερο, 69%, εάν ληφθούν υπ΄όψιν οι δύο δόσεις του εμβολίου, και όχι μόνο η πρώτη.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι ο εμβολιασμός αποτρέπει 2 έως 3 εκατομμύρια θανάτους κάθε χρόνο. Ωστόσο, «1,5 εκατομμύριο επιπλέον θάνατοι θα μπορούσαν να αποφευχθούν, αν βελτιωνόταν η παγκόσμια εμβολιαστική κάλυψη».

Ποιες είναι οι συνέπειες;

Η σημαντικότερη είναι η απειλητική επανεμφάνιση τις ιλαράς στον κόσμο. Περισσότερα από 360.000 κρούσματα είχαν καταγραφεί από τον Ιανουάριο, τα περισσότερα από το 2006.

Συχνά καλοήθης, η υψηλής μεταδοτικότητας ασθένεια μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, αναπνευστικές (πνευμονικές λοιμώξεις) και νευρολογικές (εγκεφαλίτιδα), κυρίως σε ευαίσθητα άτομα.

Πριν από την άφιξη του εμβολίου, στην δεκαετία '70-'80, η ιλαρά ήταν μία φονική παιδική ασθένεια, με 7 έως 8 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως τον χρόνο.

Ανάμεσα στο 2000 και το 2016, ο αριθμός των θανάτων εξαιτίας της ιλαράς είχε δραστικά μειωθεί χάρις στις καμπάνιες εμβολιασμού, περνώντας από τις 550.000 στις 90.000, σύμφωνα με τον ΠΟΥ. Ομως, από το 2017, αυξήθηκε και πάλι στις 110.000.

Για ποιον λόγο ο εμβολιασμός βρίσκεται σε στασιμότητα;

Οι λόγοι είναι δύο ειδών: η καχυποψία απέναντι στα εμβόλια, κυρίως στις πλούσιες χώρες, και προβλήματα πρόσβασης στον εμβολιασμό, στις φτωχές χώρες με τα ανεπαρκή συστήματα υγείας.

Για παράδειγμα, η Γαλλία, η πατρίδα του πρωτοπόρου των εμβολίων Λουί Παστέρ, είναι η πιο καχύποπτη: ένας στους τρεις Γάλλους δεν πιστεύει ότι τα εμβόλια είναι ασφαλή, σύμφωνα με παγκόσμια έρευνα που δημοσιεύθηκε στο τέλος του Ιουνίου από το ινστιτούτο Gallup για την βρετανική μη κυβερνητική οργάνωση Wellcome.

Μετά την Γαλλία, οι πιο καχύποπτες χώρες είναι η Γκαμπόν, το Τόγκο, η Ρωσία και η Ελβετία. Σύμφωνα με την έρευνα, η καχυποψία απέναντι στα εμβόλια είναι διαδεδομένη στις πλούσιες χώρες, και ιδιαίτερα στην Ευρώπη.

Αντίθετα, στο Μπανγκλαντές ή στην Ρουάντα, σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού δηλώνει ότι έχει εμπιστοσύνη στα εμβόλια.

«Στις χώρες αυτές, υπάρχουν περισσότερες μεταδοτικές ασθένειες και οι κάτοικοί τους βλέπουν αναμφίβολα τι συμβαίνει όταν εμβολιάζονται», εξηγεί ο Ιμραν Χαν , επικεφαλής της έρευνας.

Γιατί αυτή η «εξέγερση»;

Πολλοί στηρίζονται σε μία δημοσίευση του 1998 που συνδέει το εμβόλιο ROR (ιλαρά-παρωτίτιδα-ερυθρά) με τον αυτισμό. Ωστόσο, αποδείχθηκε ότι ο συντάκτης του, ο Βρετανός Αντριου Γουέικφιλντ, είχε παραποιήσει στοιχεία και πολλές έρευνες έχουν δείξει έκτοτε ότι το εμβόλιο δεν αυξάνει τον κίνδυνο αυτισμού.

Ομως, αυτή η θεωρία συνεχίζει να εξαπλώνεται χάρις κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η εχθρική απέναντι στα εμβόλια στάση μπορεί επίσης να έχει θρησκευτικά αίτια.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η πολιτεία της Νέας Υόρκης, αντιμέτωπη με την επανεμφάνιση της ιλαράς στις ζώνες όπου κατοικούν ορθόδοξοι εβραίοι, ψήφισε τον Ιούνιο την κατάργηση των θρησκευτικών εξαιρέσεων που μπορούσαν να επικαλεσθούν οι γονείς για να παρακάμψουν τους κανόνες εμβολιασμού στα σχολεία.

Στο Αφγανιστάν και στο Πακιστάν, οι ταλιμπάν και ορισμένοι θρησκευτικοί αρχηγοί έχουν βάλει στο στόχαστρο το εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας. Διαδίδουν ότι το εμβόλιο εντάσσεται σε μία δυτική συνωμοσία για την στείρωση των μικρών μουσουλμάνων ή κατά της θρησκευτικής τους πίστης.

Τέλος, στην Δημοκρατία του Κονγκό, μία ηχητική καταγραφή κυκλοφόρησε το καλοκαίρι καλώντας σε επιθέσεις με ματσέτες κατά του ιατρικού προσωπικού που πραγματοποιούσε τους εμβολιασμούς κατά του Εμπολα, σε μία χώρα όπου η επιδημία έχει προκαλέσει περισσότερους των 2.000 θανάτων.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η καχυποψία κατά των εμβολίων αποτελεί μία από τις δέκα απειλές για την παγκόσμια υγεία , μαζί με την ρύπανση, τον Εμπολα και τον ιό του AIDS.