Ο ναρκισσισμός αντίβαρο στο στρες και στην κατάθλιψη

Οι άνθρωποι με έντονα ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά έχουν περισσότερες πιθανότητες να είναι πιο ανθεκτικοί ψυχικά, να νιώθουν λιγότερο στρες και να είναι λιγότερο ευάλωτοι στην κατάθλιψη, σύμφωνα με μια νέα έρευνα, στην οποία ήταν επικεφαλής ένας Έλληνας ψυχολόγος της διασποράς.

Αν και ο ναρκισσισμός θεωρείται  ως ένα αρνητικό γνώρισμα της προσωπικότητας, η νέα έρευνα που έγινε σε περίπου 750 άτομα, με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή Κώστα Παπαγεωργίου, διευθυντή του Εργαστηρίου InteRRaCt της Σχολής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κουίνς του Μπέλφαστ, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ψυχολογίας «Personality and Individual Differences», δείχνει ότι υπάρχουν και ψυχικά οφέλη για όσους είναι ναρκισσιστές, καθώς εμφανίζουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα ενάντια σε διάφορες ψυχοπαθολογικές καταστάσεις.

Ο ναρκισσισμός αποτελεί μέρος της «σκοτεινής τετράδας» της προσωπικότητας, η οποία περιλαμβάνει επίσης τον μακιαβελισμό, την ψυχοπάθεια και τον σαδισμό. Ορισμένοι ναρκισσιστές είναι πιο ευάλωτοι και αμυντικοί («ευάλωτος ναρκισσισμός»), ενώ άλλοι είναι πιο επιθετικοί και διέπονται από μια «διογκωμένη» υπέρμετρα αντίληψη του εαυτού τους κυνηγώντας την εξουσία («μεγαλειώδης ναρκισσισμός»).

Όπως δήλωσε ο δρ. Παπαγεωργίου, «τα άτομα που βρίσκονται ψηλά στο φάσμα των σκοτεινών χαρακτηριστικών όπως ο ναρκισσισμός, εμπλέκονται σε ριψοκίνδυνες συμπεριφορές, έχουν μια μη ρεαλιστική ανώτερη άποψη για τον εαυτό τους, υπερβολική αυτοπεποίθηση και μικρή ενσυναίσθηση για τους άλλους, καθώς επίσης μικρή ντροπή και ενοχή. Όμως η νέα έρευνα αμφισβητεί κατά πόσο ο ναρκισσισμός είναι πράγματι τόσο κοινωνικά τοξικός, θέτοντας το ερώτημα γιατί αυτός επιμένει και βρίσκεται σε άνοδο στις σύγχρονες κοινωνίες».

Η νέα έρευνα (στην οποία συμμετείχε η Ελληνίδα Φωτεινή-Μαρία Γιαννιού, επίσης της Σχολής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κουίνς του Μπέλφαστ), καθώς και μια παρεμφερής που δημοσιεύθηκε από τον δρα Παπαγεωργίου και την ομάδα του στο ευρωπαϊκό περιοδικό ψυχιατρικής «European Psychiatry», αφορώντας η κάθε μία πάνω από 700 άτομα, αναδεικνύει και ορισμένες θετικές πλευρές του ναρκισσισμού. Το βασικότερο εύρημα είναι ότι ο «μεγαλειώδης» ναρκισσισμός κάνει τον άνθρωπο ψυχικά πιο ανθεκτικό, αποτελώντας αντίβαρο κατά της κατάθλιψης και του στρες. Το ίδιο όμως δεν ισχύει για τον «ευάλωτο» ναρκισσισμό.

«Αν και ασφαλώς δεν είναι καλές όλες οι διαστάσεις του ναρκισσισμού, ορισμένες πλευρές του μπορούν να οδηγήσουν σε θετικά αποτελέσματα. Τα σκοτεινά χαρακτηριστικά όπως ο ναρκισσισμός δεν πρέπει να θεωρούνται είτε καλά είτε κακά, αλλά προϊόντα της εξέλιξης και εκφράσεις της ανθρώπινης φύσης, που μπορεί να είναι ωφέλιμα ή επιβλαβή ανάλογα με τις συνθήκες. Αυτό θα βοηθήσει ώστε να μειωθεί η περιθωριοποίηση των ατόμων που έχουν υψηλότερη βαθμολογία από τον μέσο όρο στα σκοτεινά χαρακτηριστικά», ανέφερε ο κ. Παπαγεωργίου.