Κοροναϊός στην Ελλάδα: Ποιοι βρίσκονται στη ζώνη υψηλού κινδύνου - Πώς μεταδίδεται

Με αφορμή τα τρία κρούσματα κοροναϊού που έχουν επιβεβαιωθεί μέχρι στιγμής στην Ελλάδα, οι αρχές δίνουν διευκρινίσεις για τις ομάδες υψηλού κινδύνου που εμφανίζουν μεγάλη πιθανότητα να προσβληθούν από τον ιό.

Σύμφωνα με τον επικεφαλής λοιμωξιολόγο του ΕΟΔΥ, Σωτήρη Τσιόδρα, άτομα υψηλού κινδύνου για να έχουν μολυνθεί από τον κοροναϊό θεωρούνται εκείνοι που έχουν συνυπάρξει με επιβεβαιωμένο κρούσμα για πάνω από 15 λεπτά σε απόσταση μικρότερη των δύο μέτρων. Τα άτομα αυτά είναι τα πρώτα που υπόκεινται στους απαραίτητους εργαστηριακούς ελέγχους.

Επίσης, οι άνθρωποι που ζουν ή ταξιδεύουν σε περιοχή όπου κυκλοφορεί ο ιός 2019-nCoV ενδέχεται να διατρέχουν κίνδυνο μόλυνσης, ενώ οι επαγγελματίες υγείας που έρχονται σε επαφή με ασθενείς με 2019–nCoV βρίσκονται σε υψηλότερο κίνδυνο μετάδοσης και θα πρέπει να λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα προστατευτικά μέτρα πρόληψης και ελέγχου λοιμώξεων. 

Όσοι εντοπισθούν να έχουν έρθει σε στενή επαφή με κάποιο κρούσμα θα μπουν επίσης σε εθελοντική απομόνωση και παρακολούθηση της υγείας τους, ώστε να διακοπεί η αλυσίδα μετάδοσης του ιού.

Στατιστικά στοιχεία για τα θύματα της επιδημίας

Κλινικές πληροφορίες για την επιδημία του νέου κοροναϊού (nCoV-2019), που ξεκίνησε από την πόλη Γουχάν της Κίνας και βρίσκεται σε εξέλιξη, έχει δώσει και ο πρύτανης του ΕΚΠΑ, καθηγητής Αθανάσιος Δημόπουλος.

Σύμφωνα με τον κ. Δημόπουλο, η επιδημιολογική έρευνα και η ανάλυση του γονιδιώματος του ιού έχουν αποκαλύψει πώς μεταδόθηκε ο ιός στους ανθρώπους. «Το γονιδίωμα του νέου κορoναϊού έχει μεγάλη ομοιότητα με αυτό αντίστοιχου ιού των νυχτερίδων που θεωρείται ο ξενιστής της νόσου. Δεν είναι γνωστό ακόμη ποιο ενδιάμεσο ζώο μετέφερε τον ιό στον άνθρωπο. Από τα επιδημιολογικά στοιχεία προκύπτει ότι ένας μόνο ασθενής μολύνθηκε από τον ιό από ζώο και έκτοτε ξεκίνησε η μετάδοση μεταξύ των ανθρώπων. Σε όλα τα υπόλοιπα περιστατικά που έχουν καταγραφεί η μετάδοση έγινε από άνθρωπο σε άνθρωπο. Η αρχική μετάδοση πιστεύεται ότι έγινε στην αγορά αγρίων ζώων της πόλης Γουχάν που έχει κλείσει και απολυμανθεί για να αποτραπεί η περαιτέρω μετάδοση από τον αρχικό ξενιστή» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Τα περισσότερα θύματα ήταν άνω των 60 ετών. Σύμφωνα με στοιχεία που ανακοινώθηκαν από τις υγειονομικές υπηρεσίες της Κίνας, οι νεκροί ήταν ηλικίας 36 έως 89 ετών. Τουλάχιστον 5 ήταν νεότεροι των 60 ετών. Το νεότερο ήταν 36 ετών και ήταν από την Γουχάν. Εισήχθη στο νοσοκομείο στις 9 Ιανουαρίου και κατέληξε από καρδιακή ανεπάρκεια δύο εβδομάδες αργότερα , σύμφωνα με τις υγειονομικές αρχές της επαρχίας Χουμπέι. Δεν έχει διευκρινισθεί εάν είχε προϋπάρχοντα προβλήματα υγείας. Μεταξύ των ανθρώπων που βγήκαν από το νοσοκομείο περιλαμβάνονται μικρής ηλικίας ασθενείς, ένας άνδρας 35 ετών από την Σεντζέν, μεγαλούπολη της νότιας Κίνας, καθώς και ένα αγόρι 10 ετών από το Γουχάν. Τηλεοπτικό δίκτυο του Πεκίνου ανακοίνωσε ότι ένα κορίτσι 9 μηνών, που μολύνθηκε στο Πεκίνο, αναρρώνει.

Φύλο

Ποσοστό θνησιμότητας

Άντρες

2,8%

Γυναίκες

1,7%

Το ποσοστό θνητότητας (αριθμός θανάτων εν σχέσει με τον αριθμό κρουσμάτων) = η πιθανότητα θανάτου αν μολυνθεί κανείς από τον κορονοϊό %. Η πιθανότητα αυτή διαφέρει ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα του ασθενούς. Το ποσοστό που εμφανίζεται στον παρακάτω πίνακα δεν αντιπροσωπεύει τον αριθμό θανάτων ανά ηλικιακή ομάδα, αλλά για τον κίνδυνο θανάτου για ένα άτομο δεδομένης ηλικιακής ομάδας αν μολυνθεί με COVID-19.

Μετάδοση

Μελέτες έχουν δείξει ότι ο SARS–CoV μεταδόθηκε από μοσχογαλές στους ανθρώπους στην Κίνα το 2002 και ο MERS-CoV από καμήλες σε ανθρώπους στη Σαουδική Αραβία το 2012. Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, αρκετοί κοροναϊοί κυκλοφορούν στα ζώα, οι οποίοι δεν έχουν ακόμα μεταδοθεί σε ανθρώπους. Καθώς τα συστήματα επιτήρησης νοσημάτων βελτιώνονται σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι πολύ πιθανό να ανιχνευθούν περισσότεροι κοροναϊοί. Όσον αφορά τον νέο κοροναϊό 2019–nCoV, το πιο πιθανό είναι ότι η μετάδοση στον άνθρωπο προήλθε από κάποιο ζώο σε αγορά ζωντανών ζώων στην Κίνα.

Ο 2019–nCoV προκαλεί αναπνευστική νόσο η οποία μπορεί να μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο, συνήθως κατόπιν στενής επαφής με ασθενή μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον ή σε χώρο παροχής φροντίδας υγείας. Ο 2019–nCoV μεταδίδεται κυρίως μέσω της επαφής με ασθενή, μέσω σταγονιδίων τα οποία παράγονται όταν ο ασθενής βήχει ή φτερνίζεται ή μέσω σταγονιδίων από τη σίελο ή από τη ρινική κοιλότητα. Για την αποφυγή μετάδοσης είναι πολύ σημαντική η εφαρμογή μέτρων ατομικής υγιεινής.

Για παράδειγμα, καλύψτε το στόμα σας και τη μύτη σας με ιατρική μάσκα, μαντίλι, το μανίκι σας ή τον λυγισμένο αγκώνα σας όταν βήχετε ή φτερνίζεστε. Πετάξτε αμέσως το μαντήλι σε κλειστό κάδο. Πλένετε τακτικά τα χέρια σας με σαπούνι και νερό ή με αλκοολούχο διάλυμα.

Τι γνωρίζουμε για τον κοροναϊό

Οι κοροναϊοί είναι μία μεγάλη οικογένεια ιών που μπορεί να προκαλέσουν νόσο τόσο στα ζώα όσο και στον άνθρωπο. Εκτιμάται ότι περίπου το ένα τρίτο των λοιμώξεων ανώτερου αναπνευστικού στον άνθρωπο μπορεί να προκαλείται από κοροναϊούς. Ο νέος κοροναϊός ονομάζεται 2019–nCoV και αποτελεί ένα καινούργιο στέλεχος κοροναϊού, που δεν είχε ανιχνευθεί πριν από την πρόσφατη επιδημία στην περιοχή Wuhan στην Κίνα, τον Δεκέμβριο του 2019. Ο 2019–nCoV ανήκει στην ίδια οικογένεια ιών όπως ο ιός που προκαλεί Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο (SARS-nCoV), αλλά δεν είναι ο ίδιος ιός.

Συμπτώματα

Εάν ένα άτομο μολυνθεί από τον ιό, μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα τα οποία ποικίλλουν από ήπια, όπως αυτά του κοινού κρυολογήματος, έως και πολύ σοβαρά. Όπως και με τις άλλες αναπνευστικές λοιμώξεις, η λοίμωξη από τον νέο κοροναϊό 2019–nCoV μπορεί να προκαλέσει ήπια συμπτώματα, όπως:

• Καταρροή
• Πονόλαιμο
• Πυρετό
• Βήχα
• Δυσκολία στην αναπνοή

Αναλυτικές οδηγίες

• Κατά τη διάρκεια νοσηλείας ή διαχείρισης ασθενών με πιθανή ή επιβεβαιωμένη λοίμωξη με τον ιό COVID-19, θα πρέπει να λαμβάνονται οι βασικές προφυλάξεις, καθώς και προφυλάξεις επαφής και σταγονιδίων. 
• Πρωτίστως οι γιατροί θα πρέπει να λαμβάνουν το ιστορικό των ασθενών με σχολαστικό τρόπο και σύμφωνα με το παραπεμπτικό που έχουν λάβει.
• Σε περιπτώσεις ύποπτων περιστατικών, θα πρέπει αμέσως να επικοινωνούν με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) για περαιτέρω οδηγίες στο τηλέφωνο 210- 5212000.
• Σε ό,τι αφορά στους ασθενείς που παρουσιάζουν συμπτώματα κρυολογήματος, δυσκολίας στην αναπνοή και πυρετό, θα πρέπει να επικοινωνούν με το γιατρό τους και να παραμένουν στο σπίτι τους. 
• Δεν θα πρέπει να πηγαίνουν στο νοσοκομείο, να μην λαμβάνουν αντιβιοτικά και αντιικά φάρμακα χωρίς συνταγή γιατρού και να τηρούν σχολαστικά τους κανόνες υγιεινής.

Προστασία

Για να προστατεύσετε τον εαυτό σας, αποφύγετε την άμεση επαφή με ζωντανά ζώα ή με επιφάνειες που έχουν έρθει σε επαφή με ζώα.

Επίσης, θα πρέπει να αποφεύγετε την κατανάλωση ωμών ή ατελώς μαγειρεμένων ζωικών προϊόντων. Κατά την διαχείριση ωμού κρέατος, γάλακτος και ζωικών εντοσθίων, θα πρέπει να λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα, όπως ορίζονται από τους κανόνες ασφαλούς διαχείρισης τροφίμων, προκειμένου να αποφεύγεται η επιμόλυνση.

• Τακτικό πλύσιμο των χεριών με αλκοολούχο διάλυμα ή νερό και σαπούνι. Το πλύσιμο των χεριών με αλκοολούχο διάλυμα ή με νερό και σαπούνι, σκοτώνει τον ιό εάν βρίσκεται στα χέρια μας. 
• Διατηρήστε αποστάσεις, τουλάχιστον 1 μέτρου, από εσάς και τους άλλους ανθρώπους, ιδιαίτερα από ανθρώπους που βήχουν, φτερνίζονται ή έχουν πυρετό. Όταν κάποιος νοσεί από λοίμωξη του αναπνευστικού, όπως 2019–nCoV, βήχει ή φτερνίζεται και παράγει μικροσταγονίδια τα οποία περιέχουν τον ιό. Εάν είστε πολύ κοντά, μπορεί να εισπνεύσετε τον ιό. 
• Αποφύγετε να αγγίζετε τη μύτη, το στόμα και τα μάτια σας. Τα χέρια αγγίζουν πολλές επιφάνειες που μπορεί να είναι μολυσμένες με τον ιό. Εάν αγγίξετε τα μάτια, το στόμα ή τη μύτη σας, μπορεί να μεταφέρετε τον ιό από την επιφάνεια στον εαυτό σας. 
• Εάν έχετε πυρετό, βήχα ή δυσκολία στην αναπνοή, αναζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια. 
• Ενημερώστε τον θεράποντα ιατρό σας εάν έχετε ταξιδέψει στη Κίνα ή εάν έχετε έρθει σε επαφή με άτομα από την Κίνα ή με άτομα που έχουν επιστρέψει από πρόσφατο ταξίδι στην Κίνα, τα οποία παρουσιάζουν αναπνευστικά συμπτώματα. 
• Όποτε έχετε πυρετό, βήχα ή δυσκολία στην αναπνοή είναι σημαντικό να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια το συντομότερο δυνατό, καθώς μπορεί να πάσχετε από αναπνευστική λοίμωξη ή πιο σοβαρή νόσο. Η εμφάνιση αναπνευστικών συμπτωμάτων μαζί με πυρετό μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες και, αναλόγως του ιστορικού ταξιδιού σας και των συνθηκών, ο 2019 –nCoVμπορεί να είναι μία από αυτές. 
• Εάν έχετε ήπια συμπτώματα αναπνευστικής λοίμωξης και δεν έχετε ταξιδέψει στην Κίνα, μείνετε σπίτι μέχρι την ανάρρωση σας, τηρώντας όλους τους κανόνες προσωπικής υγιεινής.

Θα πρέπει να φοράω μάσκα;

Η χρήση ιατρικής μάσκας μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο της εξάπλωσης ορισμένων αναπνευστικών νοσημάτων. Ωστόσο, η χρήση μάσκας από μόνη της δεν διασφαλίζει πλήρη προστασία και θα πρέπει να συνδυάζεται με τη λήψη και άλλων προστατευτικών μέτρων όπως είναι η σωστή υγιεινή των χεριών και η αποφυγή στενών επαφών. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η χρήση μάσκας συνιστάται σε άτομα που εμφανίζουν αναπνευστικά συμπτώματα (βήχα ή φτέρνισμα) ή σε ασθενείς με ήπια συμπτώματα και υποψία λοίμωξης με 2019–nCoV ή σε άτομα που φροντίζουν ασθενείς για τους οποίους υπάρχει η υποψία λοίμωξης με 2019–nCoV.  

Συστάσεις για τη διαχείριση πιθανού κρούσματος

Σε περίπτωση εμφάνισης περιστατικού ιογενούς πνευμονίας με ιστορικό πρόσφατου ταξιδιού στην Κίνα, συστήνονται τα παρακάτω:

• χορήγηση απλής χειρουργικής μάσκας στον ασθενή

• εξέταση και νοσηλεία του ασθενή σε ξεχωριστό θάλαμο

• εφαρμογή βασικών προφυλάξεων, προφυλάξεων επαφής και προφυλάξεων σταγονιδίων από το προσωπικό που εμπλέκεται στη διαχείριση του ασθενή

• άμεση ενημέρωση της Επιτροπής Νοσοκομειακών Λοιμώξεων

• άμεση δήλωση του περιστατικού στον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας.

Βασικές προφυλάξεις

Οι βασικές προφυλάξεις περιλαμβάνουν την υγιεινή των χεριών και την αναπνευστική υγιεινή, τη χρήση εξοπλισμού ατομικής προστασίας ανάλογα με τον εκτιμώμενο κίνδυνο, την ορθή διαχείριση αιχμηρών αντικειμένων, την αποκομιδή μολυσματικών υλικών, την καθαριότητα και την απολύμανση επιφανειών καθώς και την αποστείρωση του ιατρικού εξοπλισμού και του ιματισμού που χρησιμοποιείται στον ασθενή.

Η εφαρμογή των ακόλουθων μέτρων αναπνευστικής υγιεινής κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική:

• χορήγηση απλής χειρουργικής μάσκας στον ασθενή.
• κάλυψη μύτης και στόματος κατά τη διάρκεια βήχα ή φταρνίσματος με χαρτομάντιλο.
• εφαρμογή υγιεινής χεριών μετά την επαφή με αναπνευστικές εκκρίσεις.

Σημειώνεται ότι η ορθή και συστηματική χρήση του κατάλληλου εξοπλισμού ατομικής προστασίας και η εφαρμογή της υγιεινής των χεριών είναι κρίσιμης σημασίας για τη μείωση της διασποράς των παθογόνων μικροοργανισμών.

Επίσης, ο καθαρισμός και η απολύμανση των επιφανειών με απορρυπαντικό και νερό καθώς και η χρήση των κοινών απολυμαντικών (π.χ. διάλυμα υποχλωριώδους νατρίου) είναι επαρκής. Η διαχείριση του ιματισμού, των σκευών εστίασης και των μολυσματικών απορριμμάτων θα γίνεται σύμφωνα με τις συνήθεις και προκαθορισμένες διαδικασίες ασφαλείας.

Διάρκεια εφαρμογής των μέτρων ελέγχου και πρόληψης της διασποράς

Οι βασικές προφυλάξεις πρέπει να εφαρμόζονται συστηματικά και σε κάθε περίπτωση. Τα πρόσθετα μέτρα των προφυλάξεων επαφής και σταγονιδίων θα πρέπει να εφαρμόζονται όλο το διάστημα που ο ασθενής είναι συμπτωματικός.