Αϋπνία και ολονύκτιο στριφογύρισμά στο κρεβάτι, ένα σχεδόν ανεπαίσθητο αλλά συνεχές βουητό στον εγκέφαλο, το αίσθημα της έντονης ανησυχίας – αυτού του είδους τα συμπτώματα που συνδέονται με το άγχος έχουν εμφανιστεί στους περισσότερους. Δεν αναφερόμαστε στο το κλινικό άγχος, το οποίο μπορεί να οδηγήσει τα άτομα που το βιώνουν σε κρίσεις πανικού, αλλά για το κοινό άγχος, που συχνά κάνει πολλούς από εμάς να αισθανόμαστε άβολα.
Καταστάσεις αβεβαιότητας
«Είναι απλός ο ορισμός του άγχους: πρόκειται για αυτό το αίσθημα φόβου ή ανησυχίας που εμφανίζεται σε καταστάσεις αβεβαιότητας. Αυτός είναι ο δικός μου, απλοϊκός ορισμός του καθημερινού άγχους», εξηγεί η νευροεπιστήμονας Dr. Wendy Suzuki στο CNN. Πρόκειται σαφώς για μία δυσάρεστη εμπειρία. Όπως προσθέτει, «όλοι νιώθουν απλώς την ανάγκη να το ξεφορτωθούν. Η παρεξήγηση έγκειται στο ότι πρόκειται για κάτι πολύτιμο, για ένα προειδοποιητικό σύστημα που όλοι χρειαζόμαστε. Το άγχος είναι ένα εργαλείο που μας βοηθάει να καταλάβουμε τι μας είναι πολύτιμο. Αν δεν το βιώνουμε, νομίζω ότι αφαιρείται κάτι σημαντικό από τη ζωή μας».
Η ίδια εξηγεί ότι, το άγχος, είναι μία λειτουργία που εξελίχθηκε προκειμένου να μάς προστατεύει. «Ξέρω ότι είναι δύσκολο, στην εποχή μας, να το φανταστεί αυτό κανείς αλλά, πριν από δυόμισι εκατομμύρια χρόνια, τη στιγμή που κάποια πρόγονος περπατούσε με το μωρό της στην αγκαλιά, σε αναζήτηση τροφής, ακούγοντας τον κρότο ενός κλαδιού που έσπαγε, σκέφτηκε ότι μπορεί να δέχεται επίθεση από κάποιο μεγάλο ζώο. Προτίμησε να είναι προετοιμασμένη για το ενδεχόμενο, διαφορετικά δεν θα υπήρχαν οι γενιές μετά από αυτήν». Όπως σημειώνει, το άκακο ράγισμα του κλαδιού ήταν αυτό που την άφησε ανήσυχη – αλλά και σε εγρήγορση για τον ενδεχόμενο κίνδυνο. «Έκτοτε, το σώμα της βρίσκεται σε κατάσταση αντίδρασης ή φυγής», υπογραμμίζει.
Η Dr. Suzuki προσθέτει πως, «είναι αυτή η ίδια αντίδραση, που ενεργοποιείται μέσα μας όταν βλέπουμε ειδήσεις ή παρακολουθούμε τα όσα γράφονται σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης – όταν γινόμαστε κοινωνοί αυτού που συμβαίνει σήμερα. Οι καρδιακοί μας παλμοί και οι ρυθμοί της αναπνοής επιταχύνονται – αυτό δεν είναι καλό για εμάς. Αποτελεί, όμως, τον νούμερο 1 τρόπο να μάθουμε να ρυθμίζουμε τις αντιδράσεις μας απέναντι στο άγχος». Η επιστήμονας σημειώνει ότι, το πρώτο βήμα για να προσεγγίσουμε το «καλό» άγχος είναι να μάθουμε να μειώνουμε τα επίπεδά του στην καθημερινότητά μας. Τι μπορούμε να κάνουμε γι΄αυτό; Η Suzuki μοιράστηκε με το αμερικανικό μέσο τις πέντε κορυφαίες συμβουλές της.
Βαθιές ανάσες
«Ο διαλογισμός της αναπνοής αποτελεί την παλαιότερη μορφή διαλογισμού. Μπορεί να είναι τόσο αποτελεσματικός για την ηρεμία μας – και μάλιστα με άμεσα αποτελέσματα. Ένα ηρεμηστικό μοτίβο που μπορείτε να δοκιμάσετε είναι οι αναπνοές σε κουτί. Εισπνεύστε βαθιά τέσσερις φορές. Κρατήσετε μετρώντας ως το τέσσερα. Στη συνέχεια, εκπνεύστε τέσσερις φορές και κρατήστε ξανά την αναπνοή σας, μετρώντας ως το τέσσερα. Επαναλάβετε για να ηρεμήσετε το μυαλό και το σώμα σας».
Κίνηση
Η Suzuki συνιστά τους σύντομους περιπάτους ως μέθοδο καταπολέμησης του άγχους. «Γνωρίζατε ότι μόλις 10 λεπτά περπάτημα μπορούν να μειώσουν σημαντικά τα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης; Δεν χρειάζεται καν να αλλάξετε ρούχα για να βγείτε να περπατήσετε. Αυτό που μάς προσφέρει η κίνηση είναι να διεγείρει την απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών, οι οποίοι δεν μειώνουν απαραίτητα τα επίπεδα άγχους, αλλά αυξάνουν τα συναισθήματα ανταμοιβής και ευτυχίας. Οι νευροδιαβιβαστές αυτοί περιλαμβάνουν τη ντοπαμίνη, τη σεροτονίνη, τη νοραδρεναλίνη και τις ενδορφίνες. Κάθε φορά που κινούμε το σώμα μας είναι σαν να λούζουμε τον εγκέφαλό μας με ένα "σαμπουάν" νευροχημικών ουσιών των οποίων, μάλιστα, η δράση είναι άμεση».
Αναπροσαρμογή
Μπορείτε να μετατρέψετε τις καταστάσεις που προκαλούν άγχος σε προσωπικές προκλήσεις, προκειμένου να προωθήσετε την ανάπτυξη και την ανθεκτικότητα του εγκεφάλου σας – απολαμβάνοντας τον «καινούργιο» που εμπεριέχουν οι συνθήκες αβεβαιότητας. Η Suzuki σνιστά να «αγκαλιάζουμε» αυτή την αβεβαιότητα, η οποία μπορεί και να κάνει ενδιαφέρουσα τη ζωή μας. «Μπορεί και η αβεβαιότητα να φέρνει χαρά στη ζωή, μπορεί να φέρνει ενθουσιασμό. Όχι πάντα, αλλά ίσως μπορούμε να αγκαλιάσουμε ένα μέρος της ως κάτι χρήσιμο», λέει και δίνει ένα παράδειγμα. «Εάν κάθε φορά που πηγαίναμε διακοπές συνέβαινε το ίδιο πράγμα, οι διακοπές μας δεν θα ήταν πια διασκεδαστικές. Είναι ωραίο το καινούργιο – μας μαθαίνει νέα πράγματα ενώ, ταυτόχρονα, μας εκθέτει σε αυτά. Εξ΄ορισμού, όμως, είναι κάτι που δεν μπορούμε να ελέγξουμε», τονίζει.
Μετατρέψτε την ανησυχία σε δράση
Η λίστα με τα πράγματα που μάς αγχώνουν είναι αυτή ακριβώς που μπορεί να ενισχύσει την παραγωγικότητα και να μειώσει την ανησυχία μας. Αντικαταστήστε την σε λίστα συγκεκριμένων στόχων. «Έχω μία λίστα με πράγματα που με αγχώνουν η οποία “χτυπάει” κάθε φορά ακριβώς πριν πέσω για ύπνο. Τι κάνω; Τη μετατρέπω στη λίστα με τα πράγματα που πρέπει να γίνουν. Απλά λέω στον εαυτό μου, “εντάξει, θα τα θυμάμαι αυτά, οπότε τώρα πρέπει να κοιμηθώ”. Το επόμενο πρωί σκέφτομαι ξανά όλα όσα με εμπόδιζαν από το να με πάρει ο ύπνος και κάνω κάτι γι΄αυτά. Με αυτόν τον τρόπο, γίνομαι πιο παραγωγική. Και αξιοποιώ το άγχος μου ως το εργαλείο που (υποτίθεται ότι) είναι», υπογραμμίζει.
Εξασκείστε την ενσυναίσθηση
Η Suzuki τονίζει πόσο σημαντικό είναι να υποστηρίζουμε τους γύρω μας, δίνοντάς τους να καταλάβουν ότι δεν είναι μόνοι. «Απευθύνετε μία καλή κουβέντα σε κάποιον που βιώνει μία παρόμοια κατάσταση άγχους», λέει και επισημαίνει ότι, το άγχος μπορεί να προκαλεί και συναισθήματα ντροπής σε όποιον το νιώθει. «Αυτή η απλή πράξη μπορεί να απελευθερώσει ντοπαμίνη και να βελτιώσει και τη δική σας διάθεση», καταλήγει.
