Woodstock: Τότε που το ροκ εντ ρολ ήταν επικίνδυνο

Ας αρχίσουμε ανορθόδοξα. Από τους τίτλους τέλους. Με την είσοδο της δεκαετίας του 1970, το ροκ εντ ρολ είχε ένα πρόβλημα: Δεν ήταν πια επικίνδυνο! Καλή μουσική και ενδιαφέροντες στίχοι έβγαιναν και με το παραπάνω. Οι παραγωγές ήταν πληρέστερες, ο ήχος ήταν καλύτερος ενώ και τα σκηνικά, οι ταινίες, οι τηλεοπτικές παραγωγές και οι φωτογραφίες γίνονταν πιο λαμπερές .

Κάτι όμως έλειπε. Τι ήταν αυτό; Μα η ψευδαίσθηση πως το ροκ εντ ρολ θα κληρονομήσει τον πλανήτη. Πως τα ανοιχτά φεστιβάλ ειρήνης και μουσικής-ανοιχτά και στο «sex and drugs» - μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο. Τι είχε μεσολαβήσει;

-Το Γούντστοκ!!!

Το αποκορύφωμα και ο επίλογος μιας εποχής. Το σάουντρακ ενός ντοκιμαντέρ-αυταπάτη. Η ήττα μιας γενιάς που διεκδίκησε το παν και έγραψε ιστορία , η λάμψη της οποίας θα την κατατάσσει στους αιώνιους νικητές... Ένας εικοσάχρονος που βρέθηκε εκεί, είναι σήμερα στα εβδομήντα του πια. Ήταν περισσότερο οραματιστές οι νέοι τότε; Ήταν καλύτερη η μουσική τότε; Υπήρξε πιο γόνιμη εκείνη η εποχή; Ένας τρόπος υπάρχει να το μάθουμε . Να πάμε εκεί!!!

Στα γεγονότα του 1969 όπως αποτυπώθηκαν στα βιβλία, στα ντοκιμαντέρ, στις μαρτυρίες, στα μέρη, στις ιδέες. Ας δούμε πρώτα την μουσική και πολιτιστική πλευρά:

Σε όλη την ιστορία της λαϊκής μουσικής, υπήρξαν κάποιοι βασικοί σταθμοί -το δισκογραφικό ντεμπούτο του Έλβις, η «απόβαση» των Μπιτλς στην Αμερική, η ηλεκτρική κιθάρα στα τραγούδια του Ντύλαν- που αναγνωρίζονται ως καθοριστικές «στιγμές» και ως πολιτιστικοί δείκτες και καταλύτες στην ταραχώδη ανάπτυξη της ποπ ροκ μουσικής.

Αυτό δεν συνέβη ποτέ περισσότερο από όσο στο φεστιβάλ του Γούντστοκ το οποίο αναγνωρίζεται ως η κορυφαία στιγμή της κινούμενης με «καύσιμο» τη ροκ μουσική, counterculture στα τέλη της δεκαετίας του 1960. Οι διοργανωτές περίμεναν από εξήντα μέχρι εκατό χιλιάδες κόσμου την ημέρα έναρξης , στις 15 Αυγούστου 1969, αλλά τελικά πλήθη 500.000 ανθρώπων γέμισαν τη φάρμα του Μαξ Γιασγκούρ στο Μπέθελ της Νέας Υόρκης, για να ζήσουν την εμπειρία αυτού που τους υποσχέθηκαν ότι θα είναι «τριήμερο ειρήνης και μουσικής».

Οι σημαντικότεροι από αυτούς που έπαιξαν ήταν ο Κάρλος Σαντάνα, η Τζάνις Τζόπλιν, ο Τζίμι Χέντριξ, η Τζόαν Μπαέζ, o Τζο Κόκερ, ο Ρίτσι Χέβενς, ο Πολ Μπάτερφιλντ, οι Who, οι Jefferson Airplane, οι Grateful Dead, οι Mountain, οι Canned Heat, οι Band, οι Crosby, Stills, Nash and Young, οι Ten Years After.

Η μουσική που ακούστηκε στο Γουντστοκ ήταν μείγμα ροκ εντ ρολ, ποπ, φολκ, μέχρι και «classic indian»! Η ατμόσφαιρα ήταν αυτή της αποθέωσης της προσωπικής έκφρασης, της χαλαρής αποδοχής του «sex and drugs», της αποδοκιμασίας του πολέμου στο Βιετνάμ. Το τοπίο είχε λιακάδα, βροχή, λάσπες, αγελάδες(!) και αγάπη!

Μαρτυρίες οπαδών που βρέθηκαν εκεί, αλλά και μουσικών και κατοίκων της περιοχής , συγκλίνουν σε ένα κλίμα του «είμαστε ένα» που επικράτησε ανάμεσα σε ανθρώπους που ήταν τελείως ξένοι μέχρι χθες. Αυτοί οι νέοι όμως ήταν μια γενιά έξω φρενών. Τους είπαν ότι μπορείτε από τα 18 χρόνια σας να πίνετε αλκοόλ και να πεθαίνετε στον πόλεμο, αλλά θα χρειαστεί να γίνετε 21 για να μπορέσετε να ψηφίσετε.

Μόλις τρεις εβδομάδες πριν το Γούντστοκ είδαν τον Αρμστρονγκ να πατά στο φεγγάρι. Λίγες μέρες πριν αρχίσει το φεστιβάλ η ηθοποιός Σάρον Τέϊτ και άλλοι τέσσερις δολοφονήθηκαν στο σπίτι του Ρομάν Πολάνσκι από τη συμμορία του Τσαρλς Μάνσον. Η προηγούμενη χρονιά  το άγρια μαγικό 1968, ήταν όλη ένας αναβρασμός. Από τη μια τα νιάτα και ο κόσμος της τέχνης και της διανόησης και από την άλλη ένα σύνθετο, πολεμοχαρές κατεστημένο. Ήταν ουσιαστικά μια σειρά από συναυλίες διαμαρτυρίας και διαδηλώσεις που διακόπτονταν από τη δολοφονία ενός δημοφιλούς δημοσίου προσώπου που υποσχόταν το καινούργιο (Ρόμπερ Κένεντι, Μαρτιν Λούθερ Κινγκ).

Προηγήθηκε το Φεστιβάλ του Μοντερέϊ στην Καλιφόρνια το 1967, ως πρώτη πολιτιστική-κοινωνική αποτύπωση της επερχόμενης «εναλλακτικής» κοινωνίας. «Είμαι hippie και είμαι trippy, είμαι ένας τσιγγάνος μόνος μου», τραγούδησε ο Φρανκ Ζάππα την ίδια χρονιά.

Αυτοί που δεν πήγαν πιθανότατα το μετάνιωσαν. Τουλάχιστον οι περισσότεροι. Η πολυβραβευμένη ταινία ντοκιμαντέρ απογείωσε την καριέρα αυτών που συμμετείχαν, άφησε στην αιωνιότητα την παρουσία τους στη σκηνή, δημιούργησε μύθους στη συλλογική συνείδηση.

Ας δούμε ιστορίες απόντων:

Ο Τζιμ Μόρισον, απογοητεύοντας τους άλλους Doors, αρνήθηκε να πάει φοβούμενος απόπειρα βιαιοπραγίας εναντίον του. Ο Ντύλαν, εκφραστής όσο κανείς άλλος της κουλτούρας των σίξτις, έλειψε κι αυτός. «Λόγω προβλήματος υγείας του γιου του» είπαν.

Οι Ρόλλινγκ Στόουνς ήταν απασχολημένοι με την παραγωγή του δίσκου τους «Let It Bleed», ενώ οι Λεντ Ζέπελιν παρά το γεγονός ότι ήταν θετικοί, πείσθηκαν από τον μάνατζέρ τους ότι δεν θα ήταν καλό για τους ίδιους να είναι απλώς "ένα ακόμα γκρουπ στη λίστα"! Η Τζόνι Μίτσελ έχασε την ευκαιρία να γραψει τη δική της ιστορία στο Γούντστοκ, αφού ματαίωσε τη συμμετοχή της επειδή φοβήθηκε πως λόγω κυκλοφοριακής συμφόρησης δεν θα προλάβαινε να βρεθεί στη Νέα Υόρκη, στο δημοφιλές τηλεοπτικό σόου του Dick Cavett , με τις εκ βαθέων συνεντεύξεις προσωπικοτήτων.

Οι «Άϊρον Μπατερφλάϊ» ζήτησαν ελικόπτερο για να τους μεταφέρει από τη Νέα Υόρκη, πράγμα που οι διοργανωτές αρνήθηκαν.
Άτυχοι ήταν οι «Πρόκολ Χάρουμ» που δήλωσαν κώλυμα διότι ένα μέλος τους ήταν στην Αγγλία επειδή θα γινόταν πατέρας!

Η φήμη της χρονιάς ωστόσο -που ...επέμενε ακόμα και κατά τη διάρκεια των συναυλιών του Γούντστοκ έλεγε πως θα εμφανίζονταν , ως μια πρώτης τάξεως έκπληξη, και οι Μπιτλς! Χωρίς αμφιβολία θα ήταν το γεγονός της δεκαετίας αν συνέβαινε αυτό, αφού το συγκρότημα είχε σταματήσει τις συναυλίες από το 1966. Η αλήθεια όμως είναι ότι ο Τζον Λένον δεν είχε άδεια εισόδου στις ΗΠΑ λόγω κατηγοριών που αντιμετώπιζε τότε για «χρήση ουσιών».

Τι μένει σχεδόν μισόν αιώνα μετά το Γούντστοκ; Μα η αίσθηση ότι άλλαξαν τα πάντα με ορμή.

Μερικές μόνο συγκρίσεις:

Ο σημερινός πλούτος της μουσικής και τα πολυάριθμα σύγχρονα εξειδικευμένα είδη καθιστούν δύσκολη τη
διοργάνωση ενός φεστιβάλ με κοινούς τόπους και κοινή συγκίνηση. Τότε, ποιος δεν θα ήθελε να δει τους Jefferson Airplane να ξεκινούν τη συναυλία με την ανατολή ηλίου; Σήμερα ελάχιστοι θα το επέλεγαν.

Άνθρωποι που μπορούσαν να συμφωνήσουν σε μια κοινή αγάπη για την Joan Baez και τους Crosby, Stills, Nash και Young είχαν βρει πολύτιμο χώρο επικοινωνίας. Τώρα στο Διαδίκτυο συμβαίνουν τα νέα μουσικά θαύματα που αποτελούν όμως, μάλλον μοναχικό χόμπι . Ελάχιστοι δίνουν ραντεβού για συζήτηση και συνακρόαση σε δισκοπωλείο.

Οι νέοι ακροατές καθορίζονται ανεξάρτητα από τα μουσικά τους γούστα. Δεν σχηματίζουν μια συλλογική ταυτότητα με τους άλλους. Άλλαξε ο τρόπος με τον οποίο καταναλώνουμε μουσική. Αλλά μόνο εκείνη η παλιά κοινή ταυτότητα γούστου και ιδεών και εκείνη η αλληλεγγύη θα σε οδηγούσε στις 5 τα ξημερώματα να ακούς το πρόγραμμα των Who, με 24 τραγούδια!

(Από το Αρχείο. Κείμενο στο ΕΘΝΟΣ της Κυριακής, Αύγουστος 2018)