Μαξ Μέρτεν: Ο εγκληματίας πολέμου που ταπείνωσε Ελλάδα και Καραμανλή

Το Νοέμβριο του 1958, ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος. Καραμανλής και ο υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Αβέρωφ πραγματοποίησαν επίσκεψη στη Δυτική Γερμανία. Οι Δυτικογερμανοί ηγέτες ενδιαφέρονταν για τη διείσδυση του γερμανικού κεφαλαίου στην Ελλάδα. Ήθελαν, όμως, να σταματήσει και η δίωξη των εγκληματιών πολέμου στην Ελλάδα, ώστε παράγοντες της οικονομικής και πολιτικής ζωής της Δυτικής Γερμανίας, που βαρύνονταν με εγκλήματα ή είχαν εντάλματα για την κατοχική τους δράση, να μπορούν να μπαινοβγαίνουν ανενόχλητα στη χώρα μας.

Όπως αποδείχτηκε, η ελληνική κυβέρνηση προχώρησε σ' αυτήν την επαχθή συμφωνία, με αντάλλαγμα 200 εκατ. μάρκα (με επιτόκιο 6%!) και την είσοδο γερμανικών εταιρειών ( SIEMENS) στην ελληνική αγορά. Στα τέλη του Ιανουαρίου του 1959, ήρθε συζήτηση στη Βουλή νομοσχέδιο «Περί αναστολής διώξεως εγκληματιών πολέμου»... Μπροστά στις αντιδράσεις των βουλευτών της ΕΔΑ, η κυβέρνηση εξαίρεσε την περίπτωση Μέρτεν, που ευθυνόταν για σειρά εγκλημάτων πολέμου τα οποία είχαν διαπραχτεί κατά τη διάρκεια της Κατοχής στη Θεσσαλονίκη. Το νομοσχέδιο «περί αναστολής διώξεως εγκληματιών πολέμου» ψηφίστηκε από την πλειοψηφία και οι Γερμανοί ναζί κρατούμενοι στις ελληνικές φυλακές μπορούσαν πλέον να αποφυλακιστούν. Ο μετέπειτα πρωθυπουργός Παναγιώτης Κανελλόπουλος, υποστήριξε πως ο Μέρτεν πρέπει να απελαθεί και να παραδοθεί στη χώρα του, σε αντίθεση με την πρόταση εξαίρεσης! Ο Μέρτεν τελικά παρέμεινε έγκλειστος και δικάστηκε και καταδικάστηκε, αλλά…

Η δίκη του Μέρτεν άρχισε στις 11 Φεβρουαρίου του 1959 και διήρκεσε 20 μέρες. Ο Μέρτεν καταδικάστηκε σε ποινές από 6 έως 20 χρόνια για αδικήματα, όπως παράνομες φυλακίσεις και εγκλεισμούς σε στρατόπεδα συγκέντρωσης Ελλήνων και Ισραηλιτών, φόνους και θάνατο από ασιτία Ισραηλιτών, «γκέτο» σε βάρος 56.000 Ισραηλιτών, καταστροφή του εβραϊκού νεκροταφείου Θεσσαλονίκης, εκτόπιση στα γερμανικά στρατόπεδα 40.000 Εβραίων κλπ. Ο Μαξ Μέρτεν, από τη φυλακή, είχε αποκαλύψει πως η σύζυγος του υπουργού Εσωτερικών Δημήτρη (Τάκου) Μακρή, η Δοξούλα Λεοντίδου, ήταν προσωπική του γραμματέας στη Θεσσαλονίκη κατά τη διάρκεια της Κατοχής και την κάλεσε ως μάρτυρα υπεράσπισης στη δίκη του! Τελικά, το Νοέμβρη του 1959, με τροποποίηση του προηγούμενου νόμου, ο Μέρτεν αποφυλακίστηκε και απελάθηκε. Στη Γερμανία συνελήφθη, αλλά γρήγορα αφέθηκε ελεύθερος...

Το σκάνδαλο μόλις αρχίζει

Το Σεπτέμβριο του 1960  , η γερμανική εφημερίδα «Ηχώ του Αμβούργου» και το περιοδικό «Ντερ Σπίγκελ» δημοσιεύουν αποσπάσματα από καταθέσεις του Μαξ Μέρτεν στις Γερμανικές αρχές, σύμφωνα με τις οποίες ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Δημήτρης Μακρής νομάρχης Πέλλας κατά την Κατοχή, η σύζυγός του Δοξούλα Λεοντίδου και ο Γεώργιος Θεμελής, υφυπουργός Άμυνας επί κυβέρνησης Καραμανλή ήταν έμμισθοι πληροφοριοδότες των γερμανικών αρχών κατοχής και λάμβαναν ποσοστά από τις κατασχεμένες περιουσίες των Εβραίων της Θεσσαλονίκης! Πολλές αμερικανικές εφημερίδες αφιερώνουν άρθρα στο θέμα φέρνοντας σε δυσχερή θέση το Στέιτ Ντιπάρτμεντ που στήριζε ανοιχτά την κυβέρνηση Καραμανλή. Η δυτικογερμανική κυβέρνηση εκφράζει τη λύπη της μετά από έντονα ελληνικά διαβήματα και δεν τόλμησε να λάβει σαφή θέση κρατώντας τις αποστάσεις. Για να αποδείξει τους ισχυρισμούς του ο Μέρτεν στους Έλληνες δημοσιογράφους, δείχνει το ενυπόγραφο λεύκωμα με αναμνηστικές φωτογραφίες που του χάρισε η Δοξούλα Λεοντίδου όταν αυτή, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του, δούλευε μαζί του στη γερμανική διοίκηση στη Θεσσαλονίκη στην Κατοχή. Τρεις από τους θιγόμενους, το ζεύγος Μακρή και ο Θεμελής, προχώρησαν σε μηνύσεις, όχι στα γερμανικά δικαστήρια, αλλά στα ελληνικά και πέτυχαν την ερήμην καταδίκη του Μέρτεν για συκοφαντική δυσφήμιση. Πάντως, η δημοσιογραφική έρευνα αποκάλυψε ότι ο Μακρής ως δικηγόρος στην κατοχική Θεσσαλονίκη είχε πολύ καλές σχέσεις με τους Γερμανούς, η σύζυγός του Δοξούλα ήταν γραμματέας του Μέρτεν και ο Θεμελής διορισμένος Νομάρχης. Οι κατηγορίες κατά του Κωνσταντίνου Καραμανλή παρέμειναν αναπόδεικτες. Η «λάσπη» του Μέρτεν είχε μείνει…

Ο Μέρτεν απασχόλησε και μετά τον θάνατό του (1976 στο Δυτικό Βερολίνο) την Ελλάδα, με τη μεγάλη κινητοποίηση του 2000 για την ανεύρεση του εβραϊκού θησαυρού της Θεσσαλονίκης, που σύμφωνα με κάποια πληροφορία, βρισκόταν στο βυθό στ' ανοιχτά της Φοινικούντας στη Μεσσηνία. Την πληροφορία φέρεται να έδωσε σε Έλληνα συγκρατούμενο του ο ίδιος ο Μέρτεν. Ο θησαυρός δεν βρέθηκε ποτέ.