Επανάσταση 1821: Ο Δημήτριος Αινιάν, ένας κοσμοπολίτης επαναστάτης

Ο Δημήτριος Αινιάν (1800-1881) γεννήθηκε στο Μαυρίλο Τυμφρηστού στο σημερινό νομό Φθιώτιδας. Το πραγματικό επώνυμο της οικογένειας είναι Οικονόμου, αλλά όταν ο ιεροδιδάσκαλος πατέρας του μετοίκησε με την οικογένειά του στην Κωνσταντινούπολη στις αρχές του 19ου αιώνα, περί το 1806, τότε μάλλον άλλαξε το επίθετο προς το αρχαιοπρεπές Αινιάν.

Διαβάστε επίσης: Η στρατιωτική ευφυΐα και το πολιτικό αισθητήριο του Γεώργιου Καραϊσκάκη

Από την αρχαιότητα, οι Αινιάνες, φύλο Θεσσαλικής καταγωγής, μετακινήθηκαν νοτιότερα και από την αρχαϊκή εποχή κατοικούσαν στη σημερινή περιοχή της Φθιώτιδας, δυτικά του Σπερχειού ποταμού γύρω από την περιοχή της Υπάτης. Αυτή η συνθήκη για τον εξελληνισμό απάντων των φύλων απηχεί τη γενικότερη τακτική εξελληνισμού των κατοίκων της Βαλκανικής από τα τέλη του 18ου αιώνα. Αυτή η εθνικιστική τάση παραμένει μια ιστορική σταθερά για ολόκληρο το δέκατο ένατο αιώνα, οπότε το ένδοξο αρχαίο ελληνικό παρελθόν μετασχηματίζεται σε ιστορικό παρόν για την ελεύθερη επιβίωσή μας.   

Στην Κωνσταντινούπολη, η οικογένεια θα συνδεθεί με τους Φαναριώτες, αλλά και με τη Φιλική Εταιρεία. Με την κήρυξη της Επανάστασης, ο Δημήτριος Αινιάν φεύγει στην Οδησσό και επιστρέφοντας στην επαναστατημένη Ελλάδα βρίσκεται από το 1822 κοντά στο Γεώργιο Καραϊσκάκη, γι’ αυτό αργότερα θα γίνει ο βιογράφος του.  Στις αρχές της βασιλείας του Όθωνα, ο Δημήτριος Αινιάν χρημάτισε Πρόεδρος Πρωτοδικών σε Αθήνα και στη Λαμία (1833-1835), αλλά παραιτήθηκε, όταν έπεσε σε δυσμένεια. Ιδιώτευσε για πολλά χρόνια στην Υπάτη (1835-1850) και τότε εξέδωσε την έμμετρη μετάφραση του έργου του Ρακίνα «Ιφιγένεια» (1837). Πολύ αργότερα εκλέχθηκε και βουλευτής, αλλά η εκλογή του ακυρώθηκε (1850). Κάποτε φαίνεται να δημοσιογραφεί στην Αθήνα, ενώ παράλληλα εκδίδει την εφημερίδα «Βιβλιοθήκη του Λαού» (1852, 1855).            

Η εργογραφία του περιλαμβάνει από την ανυπόγραφη μετάφραση της «Ιφιγένειας» του Ρακίνα (Λαμία 1837) και την επίσης ανυπόγραφη βιογραφία του Γεώργιου Καραϊσκάκη (Χαλκίδα 1834), μέχρι «Αγρονομικά» εγχειρίδια (Χαλκίδα 1833, Αθήνα 1861) και φτάνει ταυτόχρονα το ίδιο έτος να δημοσιεύει μία «Πραγματεία περί συκαμινοφυτείας και μεταξοσκωληκοτροφίας» (Αθήνα 1857), αλλά και μία «Χριστιανική Ηθική» (Αθήνα 1857).

Ο Δημήτριος Αινιάν υπήρξε μεταφραστής του Ρακίνα στη νέα ελληνική, ελάχιστα πολιτικός και κυρίως δημοσιογράφος με συγγραφικό έργο άνισο. Η έμμετρη μετάφραση της «Ιφιγένειας» (1837) που δημοσιεύεται στη Λαμία, αν και ανώνυμη, πλέον αποδίδεται με ασφάλεια στο Δημήτριο Αινιάν από την έρευνα. Προσωπικά, υποστηρίζω ότι οι δυο ορφανές μεταφράσεις της «Ιφιγένειας» (1835, 1837) και νωρίτερα της «Φαίδρας» (1828) ομοίως ανήκουνε στο Δημήτριο Αινιάν (αυτή η μετάφραση της «Φαίδρας» έχει αποδοθεί στο Δημήτριο Μουρούζη, αλλά το θεωρώ απίθανο δεδομένου ότι ο Μουρούζης δεν βρίσκεται στη ζωή ήδη από το 1812).

Και οι τρεις εκδόσεις του Ρακίνα που αποδίδω στον Αινιάν έμμετρη «Φαίδρα» (1828), πεζή «Ιφιγένεια» (1835), έμμετρη «Ιφιγένεια» (1837), όλες είναι πιστές μεταφράσεις, αλλά καμία έκδοση δεν περιλαμβάνει το πρωτότυπο γαλλικό κείμενο. Μάλιστα, ο Δημήτριος Αινιάν μας κληροδότησε μια αυτούσια περιγραφή της ζωής του, ωστόσο η αυτοβιογραφία του παραμένει ανέκδοτη μέχρι στιγμής. Όμως αντίγραφο της αυτοβιογραφίας του Αινιάν υπάρχει στο Ρέθυμνο, στο Αρχείο Άγγελου Παπακώστα, στην πλούσια Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κρήτης. 

Διαβάστε επίσης: Aφιέρωμα στην επανάσταση του 1821: Οι αθέατες γωνιές του μεγάλου αγώνα