Σαν σήμερα 29 Μαΐου 1453: «Εάλω η Πόλις»

29 Μαΐου 1453, ημέρα Τρίτη: Η πολιορκία της Πόλης κράτησε δυο μήνες (από 23 Μαρτίου έως 29 Μαΐου 1453) και έδωσε τη χαριστική βολή στους Έλληνες Ορθοδόξους στην Ανατολή. Ο Μεχμέτ Β΄ (γιατί αυτό είναι το πραγματικό όνομα του σουλτάνου ο οποίος μετέπειτα έλαβε το προσωνύμιο του Πολιορκητή από τον προφήτη…) οδήγησε 200.000 στρατό απέναντι σε 8.000 Έλληνες που έμειναν να υπερασπίζονται την Κωνσταντινούπολη, ματαίως. Ο Σουλτάνος θα επιμείνει στην διατήρηση του πρώτου Πατριαρχείου, μάλιστα επαναφέρει το Γεννάδιο Σχολάριο από την Αδριανούπολη όπου ως αιχμάλωτος είχε μεταφερθεί και καθιστά το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως ως το μακροβιότερο θεσμό παγκοσμίως.   

Ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος έμεινε μέχρι τελευταία στιγμή να πολεμάει για την υπεράσπιση των τειχών, όμως επειδή το πτώμα του δεν βρέθηκε ποτέ, η μνήμη του τελευταίου βυζαντινού αυτοκράτορα έγινε η θρυλική μορφή της λαϊκής μούσας. Το τουρκικό σαρίκι μέσα στη Βασιλεύουσα πυροδοτεί τη λογοτεχνική παραγωγή των Θρήνων, ένα είδος της δημοτικής ποίησης που μας απασχολούν στην Ελλάδα ως η νεότερη παραγωγή τραγουδιών στον Νέο Ελληνισμό.

Τῆς Ἁγιά-Σοφιᾶς

Σημαίνει ὁ Θεός, σημαίνει ἡ γῆς, σημαίνουν τὰ ἐπουράνια,
σημαίνει κι ἡ Ἁγιά-Σοφιά, τὸ μέγα μοναστήρι,
μὲ τετρακόσια σήμαντρα κι ἑξήντα δυὸ καμπάνες,
κάθε καμπάνα καὶ παπᾶς, κάθε παπᾶς καὶ διάκος.

Ψάλλει ζερβὰ ὁ βασιλιάς, δεξιὰ ὁ πατριάρχης,
κι ἀπ᾿ τὴν πολλὴ τὴν ψαλμουδιὰ ἐσειόντανε οἱ κολόνες.
Νὰ μποῦνε στὸ χερουβικὸ καὶ νά ῾βγει ὁ βασιλέας,
φωνὴ τοὺς ἦρθε ἐξ οὐρανοῦ κι ἀπ᾿ ἀρχαγγέλου στόμα:
«Πάψετε τὸ χερουβικὸ κι ἂς χαμηλώσουν τ᾿ Ἅγια,
παπάδες πᾶρτε τὰ ἱερὰ καὶ σεῖς κεριὰ σβηστῆτε,
γιατί ῾ναι θέλημα Θεοῦ ἡ Πόλη νὰ τουρκέψει.

Μόν᾿ στεῖλτε λόγο στὴ Φραγκιά, νὰ ῾ρθοῦν τρία καράβια,
τό ῾να νὰ πάρει τὸ σταυρὸ καὶ τ᾿ ἄλλο τὸ βαγγέλιο,
τὸ τρίτο τὸ καλύτερο, τὴν ἅγια Τράπεζά μας,
μὴ μᾶς τὴν πάρουν τὰ σκυλιὰ καὶ μᾶς τὴ μαγαρίσουν».

Ἡ Δέσποινα ταράχτηκε καὶ δάκρυσαν οἱ εἰκόνες.
«Σώπασε κυρὰ Δέσποινα, καὶ μὴ πολυδακρύζῃς,
πάλι μὲ χρόνους, μὲ καιρούς, πάλι δικά μας θά ῾ναι».

Το Bezant, το βυζαντινό χρυσό νόμισμα μετά την οθωμανική άλωση εξακολούθησε να είναι σε χρήση, μέγιστη απόδειξη της οικονομικής ισχύος των Βυζαντινών. Εάν η Α΄ Άλωση το 1204 από τους Φράγκους Σταυροφόρους είναι το πιο επονείδιστο σημείο του Χριστιανισμού, η τουρκική Β΄ Άλωση της Κωνσταντινούπολης είναι το σημαντικότερο τραγικό γεγονός του ελληνορθόδοξου κόσμου και το ανυπέρβλητο συμβάν της Αναγέννησης για την Ανατολή και για τη Δύση. Η ανάκτηση της Κωνσταντινούπολης από τους Παλαιολόγους το 1261 ανοίγει την αυλαία για την τελευταία πράξη του ελληνισμού στην Ανατολή. Οι Τούρκοι είχαν απομονώσει τους Βυζαντινούς στρατιωτικά από τα τέλη του 14ου αιώνα όταν κατέλαβαν την Αδριανούπολη (1368) και ίδρυσαν εκεί την πρωτεύουσα του ήδη αχανούς οθωμανικού κράτους.  Ο ιερός πόλεμος των μουσουλμάνων σφίγγει το τείχος της Ρούμελης απέναντι από το Βόσπορο και για έναν αιώνα οι Βυζαντινοί έγιναν μάρτυρες του ιερού πολέμου του Μωάμεθ.  

Ο Μέγας Κωνσταντίνος στις 11 Μαΐου 330 μ.Χ. για λόγους γεωπολιτικής στρατηγικής και ελέγχου των ανατολικών πληθυσμών μετέφερε την πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από τη Ρώμη στην ιταλική χερσόνησο στην αρχαία αποικία των Μεγαρέων, το Βυζάντιο. Η Νέα Ρώμη έκτοτε διασώζει τον πολιτισμό της ύστερης αρχαιότητας και αναπτύσσει δικό της πολιτισμό, τον αποκαλούμενο Μεσαιωνικό Βυζαντινό Πολιτισμό. Η μακραίωνη ιστορία χιλίων και πλέον ετών, που σηματοδοτεί η Νέα Ρώμη, μετέπειτα η βυζαντινή Κωνσταντινούπολη με ταχείς ρυθμούς ανάπτυξης και προόδου απότομα τερματίζει το 1453 και αυτό είναι αμετάκλητο.    

Ο Βυζαντινός Πολιτισμός κληροδοτείται στη Δύση από τους πρόσφυγες προς τα μεγάλα νησιά του λατινοκρατούμενου ελληνισμού όπως η Κύπρος, η Ρόδος, τα Επτάνησα και η Κρήτη όπου γονιμοποίησε την τέχνη και τα γράμματα. Μεγάλος αριθμός προσφύγων βρήκε καταφύγιο στη Βενετία και η Βασιλεύουσα ως η διασημότερη πόλη του τότε γνωστού κόσμου με τους 50.000 κατοίκους δεν λησμονήθηκε ποτέ. Η συνείδηση των ανθρώπων θέλει την Κωνσταντινούπολη ως λίκνο των ελληνορθόδοξων πληθυσμών και αυτό δεν αλλάζει εύκολα σε παγκόσμιο επίπεδο.