7 πασίγνωστες προσωπικότητες που δεν φαντάζεστε ότι ήταν κατάσκοποι

Είναι γνωστό πως οι κατάσκοποι δρουν κάτω από ένα πέπλο μυστηρίου, κινούνται στο παρασκήνιο και φυσικά η ανωνυμία είναι σημαντική για την επιτυχία τους. Είναι όμως απαραίτητη προϋποθέση ενός επιτυχημένου κατάσκοπου η ανωνυμία; Πιθανόν όχι.

Στη διάρκεια της ιστορίας δεν είναι λίγες οι φορές που διάσημα ονόματα που είχαν σχέση με τη λογοτεχνία, την ψυχαγωγία και τον αθλητισμό συνδέθηκαν με την κατασκοπεία και τις στρατιωτικές μυστικές υπηρεσίες. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα, η κατασκοπεία τούς πρόσφερε την κατάρτιση που τους έκανε διάσημους.

Ορισμένοι έγιναν σπουδαίοι κατάσκοποι εξαιτίας της φήμης τους. Η ιστορία της κατασκοπεία είναι μακρά, σχεδόν όσο μακρά είναι και η ιστορία της ανθρωπότητας.
Χαρακτηριστικά είναι τα όσα έγραφε ο Κινέζος στρατηγός Σουν Τζου στο βιβλίο Η Τέχνη του Πολέμου: «Οι φωτισμένοι κυβερνήτες και οι καλοί στρατηγοί που στρατολογούν έξυπνους πράκτορες ως κατασκόπους προορίζονται για μεγάλα επιτεύγματα».

Η κατασκοπεία ως κομμάτι της ανθρώπινης ιστορίας

Κλεμμένες επιστολές ή παρακολούθηση της δραστηριότητας και της προόδου του εχθρού καταγράφηκαν από αρχαίους και διαφορετικούς πολιτισμούς. Ανάμεσά τους πολιτισμοί που άφησαν το αποτύπωμα τους όπως οι Αζτέκοι, οι Ρωμαίοι και οι Μογγόλοι. Στη διάρκεια του Μεσαίωνα, όταν το Βατικανό ήταν ισχυρότερο από πολλές κυβερνήσεις, οι Πάπες διέθεταν ένα τεράστιο δίκτυο κατασκόπων, με πιο γνωστή την Ιερά Εξέταση.

Ωστόσο, στη διάρκεια της πρώτης σταυροφορίας το 1095, ο Πάπας Ουρβανός Β' προσέλαβε ειδικούς πράκτορες για να διεισδύσουν σε φυλακές, να απελευθερώσουν αιχμάλωτους σταυροφόρους και να προκαλέσουν δολιοφθορές σε τεμένη και στρατιωτικά οχυρά. Την περίοδο της Αναγέννησης, η αυλή της βασίλισσας Ελισάβετ Β' ήταν εστία δολοπλόκων κατασκόπων. Ο αρχικατάσκοπος της βασίλισσας σερ Φράνσις Ουόλσινγχαμ βρισκόταν πάντα ένα βήμα μπροστά από τους αντιπάλους του, ματαιώνοντας δολοφονικές απόπειρες και υπονομεύοντας τους ανατρεπτικούς Καθολικούς στο εξωτερικό.

Η κατασκοπεία ως επάγγελμα

Με τη σύγχρονη ένοιά της, η κατασκοπεία εμφανίστηκε μόλις στον 20ό αιώνα με τη συγκρότηση μονάδων όπως η Βρετανική Μυστική Υπηρεσία το 1909 και το Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών το 1942, το οποίο αργότερα θα εξελισσόταν στην Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών. 

Ρόαλντ Νταλ

Ο συγγραφέας παιδικών βιβλίων όπως τα «O Μεγάλος φιλικός γίγαντας» και «Ματίλντα» είχε μια πιο καταχθόνια απασχόληση στη διάρκεια του Β' Παγκο - σμίου Πολέμου.

Πριν οι Ηνωμένες Πολιτείες μπουν στον πόλεμο, ο Νταλ στρατολογήθηκε για να κοιμάται με γυναίκες της υψηλής κοινωνίας. Το 1940, ενώ ο Νταλ υπηρετούσε ως πιλότος καταδιωκτικού της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας, καταρρίφθηκε πάνω από τη Λιβύη, σπάζοντας το κρανίο του και υποφέροντας από προσωρινή τύφλωση. Κρίθηκε ανίκανος για να πετάει και το 1942 μετατέθηκε σε δουλειά γραφείου στη βρετανική πρεσβεία στην Ουάσινγκτον.

Όπως αποδείχτηκε, ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής ανάμεσα στις κυρίες της υψηλής κοινωνίας και έτσι η βρετανική υπηρεσία πληροφοριών τού ανέθεσε έναν άλλο ρόλο: να αποπλανά γυναίκες και να τις εκμεταλλεύεται για την προώθηση των βρετανικών συμφερόντων στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αυτό σήμαινε κυρίως ότι έπρεπε να καταπολεμήσει το κίνημα «Πρώτα η Αμερική», που ήταν αντίθετο στην εμπλοκή της χώρας στον πόλεμο που διεξαγόταν στην Ευρώπη. Είναι γνωστό ότι συνήψε σχέσεις με τη Μίλι - σεντ Ρότζερς, την κληρονόμο της Στάνταρντ Όιλ, και έπιασε φιλίες με άλλες γνωστές προσωπικότητες, όπως ο αντιπρόεδρος Χένρι Ουάλας και ο Τσαρλς Μαρς, ένας αυτοδημιούργητος Τεξανός μεγιστάνας του Τύπου.

Ωστόσο, ο Νταλ δεν απολάμβανε πάντα την ξεχωριστή αποστολή του. Λέγεται ότι η Κλερ Μπουθ Λους, εξέχον μέλος της Γερουσίας, οπαδός του απομονωτισμού και σύζυγος του Χένρι Λους, ιδρυτή του περιοδικού Time, ήταν τόσο ζωηρή στο κρεβάτι που ο Νταλ θερμοπαρακά - λεσε να τον αποσύρουν από την αποστολή.

Τζιάκομο Καζανόβα

Το όνομα του Καζανόβα συμβολίζει την ελευθεριότητα και πολλοί νομίζουν ότι ήταν φανταστικός χαρακτήρας. Ωστόσο, ο Τζιάκομο Τζιρόλαμο Καζανόβα ήταν πραγματικό πρόσωπο, ένας τυχοδιώκτης του 18ου αιώνα, ο οποίος, εκτός από φημισμένος εραστής, ήταν πολυγραφότατος συγγραφέας, αυτοαποκαλούμενος αλχημιστής, πανούργος επιχειρηματίας και επαγγελματίας κατάσκοπος.

Το 1755 στη Βενετία, ο Καζανόβα κατηγορήθηκε ως μάγος –μια επαίσχυντη πρακτική εκείνη την εποχή– και καταδικάστηκε σε πενταετή φυλάκιση. Ωστόσο, αφού απέδρασε από τους δεσμώτες του, κατάφερε να διαφύγει στη Γαλλία. Τις πρώτες μέρες του Επταετούς Πολέμου, ήρθε σε επαφή με έναν παλιό φίλο και υπουργό εξωτερικών του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΕ΄ της Γαλλίας. Εκείνος του πρότεινε να εργαστεί ως κατάσκοπος σε βρετανικά πολεμικά πλοία.

Αφού ο Καζανόβα ταξίδεψε σε όλη την Ευρώπη ως εξόριστος για 18 χρόνια, προσπάθησε να κερδίσει την εύνοια της χώρας του δρώντας ως κατάσκοπος στη Ρώμη προς όφελος της βενετικής Ιεράς Εξέτασης. Τελικά, το 1774 του απονεμήθηκε χάρη και επέστρεψε στη Βενετία, αλλά αναγκάστηκε να ξαναγίνει κατάσκοπος της Ιεράς Εξέτασης για να συντηρεί τον πολυτελή και σπάταλο τρόπο ζωής του. Πέρασε τα τελευταία χρόνια της περιπετειώδους ζωής του (1785-98) στη Βοημία ως βιβλιοθηκάριος του κόμη Φον Βάλντσταϊν. Εκεί έγραψε την αυτοβιογραφία του, που θεωρείται μια από τις αυθεντικότερες πηγές για τα έθιμα και τις συνήθειες στην Ευρώπη του 18ου αιώνα.

 Τσαρλς «Λάκι» Λουτσιάνο

Μπορεί να φαίνεται παράξενο που ένας Νεοϋορκέζος μαφιόζος συνεργάστηκε με την αμερικανική αντικατασκοπία, αλλά ο Τσαρλς «Λάκι» Λουτσιάνο στρατολογήθηκε στη διάρκεια της δεκαετίας του ’40. Κατήγγειλε ναζί δολιοφθορείς, ενώ δεν αποκλείεται να είχε δώσει πληροφορίες για τα καλύτερα σημεία απόβασης των Συμμάχων κατά την εισβολή τους στην Ιταλία.

Ο Λουτσιάνο ήταν αρχηγός της εγκληματικής οικογένειας των Τζενοβέσε και διεύθυνε επικερδείς κομπίνες στον τζόγο, τους εκβιασμούς και την τοκογλυφία. Είχε σχέσεις με τους πάντες, από τον Αλ Καπόνε ως τον Φρανκ Σινάτρα. Το 1936 όμως καταδικάστηκε σε 30 έως 50 χρόνια φυλακή για 62 αδικήματα «καταναγκαστικής πορνείας».

Το 1942, ένα γαλλικό υπερωκεάνιο, το «Νορμανδία», άρπαξε φωτιά και βυθίστηκε στη διάρκεια εργασιών για τη μετασκευή του σε στρατιωτικό μεταγωγικό σκάφος.

Οι αμερικανικές αρχές υποψιάστηκαν δολιοφθορά και επειδή γνώριζαν τις σχέσεις του Λουτσιάνο με συμμορίες που έλεγχαν τις αποβάθρες, τον στρατολόγησαν για να ξεσκεπάσει το δράστη. Του επετράπη να δέχεται κατ’ ιδίαν επισκέψεις από άλλους μαφιόζους και μέσα σε λίγες εβδομάδες οκτώ Γερμανοί κατάσκοποι είχαν συλληφθεί για τη βύθιση του Νορμανδία.

Ιαν Φλέμινγκ

Όμορφος, αριστοκρατικός, εραστής, πότης και τζογαδόρος, ο συγγραφέας Ίαν Φλέμινγκ επένδυσε μεγάλο μέρος της προσωπικότητάς του στο φανταστικό του δημιούργημα, τον υπέρ-κατάσκοπο Τζέιμς Μποντ. Αν και ποτέ δεν έσωσε τον κόσμο μόνος του όπως ο άνθρωπος της δράσης 007, ο Φλέμινγκ χρησιμοποίησε τη φαντασία του από το γραφείο του στη βρετανική Υπηρεσία Πολεμικού Ναυτικού καταστρώνοντας παράξενα κατασκοπευτικά σχέδια και συνδράμοντας στην πολεμική προσπάθεια κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η βρετανική αντικατασκοπία Ναυτικού αρχικά τον προσέλαβε ως διευθυντή προσωπικού και η δουλειά του ήταν να στέλνει υπομνήματα σε διάφορες υπηρεσίες. Τον Σεπτέμβριο του 1940 όμως, πρότεινε στον αντιναύαρχο Τζον Γκόνφρι μια ιδέα για την κλοπή των γερμανικών κωδικών Αίνιγμα. Το σχέδιο έγινε γνωστό ως Αμείλικτη Επιχείρηση και προέβλεπε την κλοπή ενός γερμανικού βομβαρδιστικού, την επάνδρωσή του με γερμανόφωνο πλήρωμα και τη συντριβή του στη Μάγχη.

Το πλήρωμα θα επιτίθετο σε Γερμανούς διασώστες και θα έφερνε το πλοίο τους πίσω στην Αγγλία μαζί με τη συσκευή Αίνιγμα. Παρά τον εκνευρισμό του Άλαν Τούρινγκ στο Μπλέτσλεϊ Παρκ, το σχέδιο τελικά δεν εφαρμόστηκε, καθώς ένας αξιωματούχος της RAF επισήμανε ότι ένα βομβαρδιστικό Χένκελ θα βυθιζόταν σχετικά γρήγορα.

Ωστόσο, ο Γκόντφρι επιβράβευσε την πρωτοβουλία του Φλέμινγκ και το 1942 ανέλαβε επικεφαλής της Επιχείρησης Χρυσό Μάτι. Σε μια αποστολή λιγότερο τολμηρή από την ομώνυμη ταινία με τον Τζέιμς Μποντ, ο Φλέμινγκ στάλθηκε για παν ενδεχόμενο στο Γιβραλτάρ σε περίπτωση που η Ισπανία συντασσόταν με τις δυνάμεις του Άξονα. Συνόδευσε επίσης τον Γκόντφρι στις ΗΠΑ και εκεί βοήθησε στη σύνταξη ενός προσχέδιου για μια υπηρεσία πληροφοριών που θα δημιουργούσε το Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών. Για τις προσπάθειές του, ο Φλέμινγκ τιμήθηκε με ένα εγχάρακτο 38χτάρι αστυνομικό περίστροφο Κολτ Πόσιτιβ.

Το μεγαλύτερο επίτευγμα του Φλέμινγκ ήταν η συγκρότηση της Μονάδας Εφόδου 30 το 1942, μιας επίλεκτης μονάδας πληροφοριών που επέδραμε σε εχθρικά αρχηγεία πρώτης γραμμής ψάχνοντας μυστικά έγγραφα. Ανάμεσά τους ήταν μια αποτυχημένη προσπάθεια αποκάλυψης μιας συσκευής Αίνιγμα στη διάρκεια της Επιδρομής στη Διέππη, αλλά και διάφορες αποστολές κατά την απόβαση στη Νορμανδία. Το 1944 σχημάτισε τη Δύναμη Τ, μια ακόμα πιο επίλεκτη μονάδα με στόχο πυρηνικά εργαστήρια, ερευνητικά κέντρα αερίου και μεμονωμένους πυραυλικούς επιστήμονες για τον βρετανικό και αμερικανικό στρατό.

 Χάρι Χουντίνι

Αυτός ο Αμερικανός μάγος κατέπληξε τον κόσμο με τις εντυπωσιακές αποδράσεις του. Απελευθερωνόταν από ζουρλομανδύες ενώ βρισκόταν κάτω από το νερό και επιβίωνε θαμμένος ζωντανός. Τα κόλπα του γίνονταν πρωτοσέλιδα, αλλά μήπως ταυτόχρονα προσέλκυε το ενδιαφέρον των μυστικών υπηρεσιών και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού;

Οι συγγραφείς Ουίλιαμ Κάλους και Λάρι Σλόμαν επεξεργάστηκαν ένα σενάριο σύμφωνα με το οποίο ο Χουντίνι χρησιμοποίησε το επάγγελμά του ως κάλυψη προκειμένου να συλλέγει πληροφορίες για μυστικές υπηρεσίες στις ΗΠΑ και τη Βρετανία. Κατέληξαν σε αυτό το συσχετισμό όταν διάβασαν ένα ημερολόγιο που ανήκε στον Ουίλιαμ Μέλβιλ, ένα Βρετανό αρχικατάσκοπο, ο οποίος ανέφερε τον Χουντίνι.

Το 1902, ο Μέλβιλ ήταν επιθεωρητής του Ειδικού Κλάδου της Σκότλαντ Γιάρντ και βοήθησε την ευρωπαϊκή καριέρα του Χουντίνι κανονίζοντας μια ακρόαση από τον ιδιοκτήτη ενός λονδρέζικου θεάτρου και εφοδιάζοντας τον Χουντίνι με τις χειροπέδες για το νούμερό του. Το βιβλίο αφήνει να εννοηθεί ότι ο Μέλβιλ το έκανε σαν αντάλλαγμα για να στρατολογήσει τον Χουντίνι.

Πιστεύεται ότι στη διάρκεια των ευρωπαϊκών περιοδειών του ο Χουντίνι έπιανε φιλίες με ανώτερα στελέχη της γερμανικής αστυνομίας και έστελνε τις πληροφορίες στον Μέλβιλ, ενώ ανέφερε και τις δραστηριότητες αναρχικών στη Ρωσία. Οι συγγραφείς του The Secret Life of Houdini υποστηρίζουν επίσης ότι ο μάγος μπορεί να είχε εργαστεί και για τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, βοηθώντας στη σύλληψη παραχαρακτών στη Δυτική Ακτή το 1899. Ωστόσο, δεν συμφωνούν όλοι οι ιστορικοί με τους ισχυρισμούς των Κάλους και Σλόμαν.

Για πολλά χρόνια, ο Χουντίνι διατηρούσε σχέσεις με την αστυνομία του Σικάγο, αλλά το να θεωρείται μυστικός πράκτορας «με την έννοια του Τζέιμς Μποντ» είναι λιγάκι παρατραβηγμένο, δήλωσε ο ιστορικός της μαγείας Ρίτσαρντ Κον στη New York Sun. «Μπορεί να ήταν απλώς ένας παρατηρητής που μετέφερε αυτά που έβλεπε» σχολίασε.

 Σίντνεϊ Ράιλι: Ο αληθινός Τζέιμς Μποντ

Αν και ο Φλέμινγκ ήταν ανακατεμένος σε πολλές ριψοκίνδυνες δολοπλοκίες, καμία δεν συγκρίνεται με τις αληθινές περιπέτειες του Σίντνεϊ Ράιλι, τον οποίο χρησιμοποίησε εν μέρει ως το γνήσιο πρότυπο του Τζέιμς Μποντ.

Ο Ρωσοεβραίος μυστικός πράκτορας, που ήταν γνωστός ως ο «Άσος των Κατασκόπων», εξασφάλισε μυστικά του γερμανικού πολεμικού ναυτικού και πετρελαϊκά προνόμια για τους Βρετανούς, ενώ προσπάθησε να ανατρέψει το καθεστώς των Μπολσεβίκων στη Ρωσία το 1918.

Αν και συχνά εργαζόταν για τη βρετανική υπηρεσία πληροφοριών, δεν ήταν απόλυτα πιστός στους Βρετανούς και εργαζόταν επίσης για αντίπαλες χώρες, όπως η αυτοκρατορική Ρωσία, η Γερμανία και η Ιαπωνία – ενίοτε ταυτόχρονα.

Ο σερ Ρόμπερτ Μπρους Λόκχαρτ, διπλωμάτης, δημοσιογράφος και φίλος του Ράιλι, δημοσίευσε πολλές από τις περιπέτειες του κατασκόπου στη London Evening Standard. Η πρώτη, το 1918, ήταν αυτοτελής, με θέμα την αποτυχημένη μπολσεβίκικη αντεπανάσταση, και μετά το θάνατο του Ράιλι το 1925 συνέχισε με μια σειρά που είχε τίτλο «Αρχικατάσκοπος».

Ο Φλέμινγκ γνώριζε καλά τον Λόκχαρτ που του είχε πει πολλά για τον Ράιλι, ενώ δεν αποκλείεται να είχε διαβάσει και τη σειρά στην εφημερίδα. Εκτός από ήρωας πολλών ριψοκίνδυνων περιπετειών, ο Μποντ του Φλέμινγκ αγαπούσε τον τζόγο και την καλή ζωή όπως ο Ράιλι, ενώ κι εκείνος μιλούσε άπταιστα πολλές γλώσσες.

Τζόζεφιν Μπέικερ

Η Αφροαμερικανίδα τραγουδίστρια, χορεύτρια και ηθοποιός Τζόζεφιν Μπέικερ ήταν γνωστή σαν «Μαύρη Αφροδίτη» και έγινε διάσημη στη Γαλλία της δεκαετίας του ’30. Όταν εισέβαλαν οι Γερμανοί, η αρτίστα εκμεταλλεύτηκε τη θέση της ως περιζήτητη διασημότητα συγκεντρώνοντας πληροφορίες για τη Γαλλική Αντίσταση. Οι Γάλλοι στρατολόγησαν την Μπέικερ όταν κήρυξαν τον πόλεμο στη Γερμανία το 1939. Η Μπέικερ ήταν ένα δημοφιλές πρόσωπο της καλής κοινωνίας και έτσι δεχόταν προσκλήσεις για δεξιώσεις από πολλές πρεσβείες.

Συνήψε φιλικές σχέσεις με υψηλόβαθμους Ιάπωνες αξιωματούχους και Ιταλούς γραφειοκράτες και συνέλεγε πληροφορίες για τις θέσεις των γερμανικών στρατευμάτων. Όταν τον επόμενο χρόνο οι Ναζί εισέβαλαν στο Παρίσι, η Μπέικερ πήγε να μείνει στο σπίτι της στη Νότια Γαλλία.

Ωστόσο, δεν εγκατέλειψε τον αγώνα της και έκρυψε πολλούς φίλους των αντιστασιακών Ελεύθερων Γάλλων του Σαρλ ντε Γκολ. Χάρις στο επάγγελμά της, η Μπέικερ είχε μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων από άλλους.

Όταν επισκεπτόταν ουδέτερες χώρες, όπως η Πορτογαλία και κάποιες νοτιοαμερικανικές, σημείωνε με αόρατο μελάνι στις παρτιτούρες της πληροφορίες για αεροδρόμια, λιμάνια και το μέγεθος γερμανικών στρατευμάτων στη Δυτική Γαλλία, και στη συνέχεια τις περνούσε κρυφά. Το 1941 μετακόμισε στο Μαρόκο, που εκείνη την εποχή ήταν γαλλική αποικία, για να θεραπευτεί από την πνευμονία.

Ωστόσο, συνέχισε να εργάζεται για την Αντίσταση, περιοδεύοντας στην Ισπανία και καρφιτσώνοντας στα εσώρουχά της σημειώματα με τις πληροφορίες που συγκέντρωνε, βασιζόμενη στη φήμη της για να αποφεύγει τον σωματικό έλεγχο.

*To παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό All About History στις 16/12/2018

Όλες οι ειδήσεις

Κορονοϊός – Μονοκλωνικά αντισώματα: Έρχονται και στην Ελλάδα - Πότε και σε ποιους χορηγούνται

Αντιεμβολιαστές: Τάζουν «ασυλία» απέναντι στα μέτρα με το αζημίωτο – Παρέμβαση Θεοδωρικάκου

Mad Clip: «Ξέρω τι συνέβη το βράδυ του τροχαίου» - Τι λέει ο πατέρας του τράπερ για τη μοιραία νύχτα

Koρονοϊός - ΕΚΠΑ: Αντισώματα για τουλάχιστον 6 μήνες μετά τον πλήρη εμβολιασμό με Pfizer