Σαν σήμερα 22 Οκτωβρίου ξεσπάει το κίνημα Λεοναρδόπουλου - Γαργαλίδη 

Μεσάνυχτα 22 Οκτωβρίου του 1923. Οι υποστράτηγοι Γεώργιος Λεοναρδόπουλος και Παναγιώτης Γαργαλίδης δεν κοιμούνται… Ηγούνται κινήματος! Πάντα οι κινηματίες ό,τι έκαναν το έκαναν μαύρα μεσάνυχτα, μην τους δει η Ιστορία και τους φτύσει…
Ήταν η εποχή των κινημάτων στην Ελλάδα. Από το 1909, όταν εκδηλώθηκε το Κίνημα στου Γουδή από τον Στρατιωτικό Σύνδεσμο μέχρι και το 1935, σε διάστημα δηλαδή λιγότερο των 30 χρόνων, εκδηλώθηκαν στην Ελλάδα 9 στρατιωτικά κινήματα! 

Είχαμε το κίνημα του Πάγκαλου, του Κονδύλη, του Πλαστήρα, του Βενιζέλου… κι ανάμεσα τους ένα όχι και τόσο ψηλά στις σελίδες της Ελληνικής Ιστορίας: Το κίνημα Λεοναρδόπουλου Γαργαλίδη.

Ο Μεταξάς πίσω από τους κινηματίες

Σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε στην οργάνωση και την εκδήλωση του κινήματος ομάδα κατώτερων αντιβενιζελικών αξιωματικών, γνωστή ως «Οργάνωση Ταγματαρχών», που μιλούσαν απ’ ευθείας με τον Ιωάννη Μεταξά και στην αγωνία τους να φανεί η κίνησή τους ως υπερκομματική, προσέφεραν την αρχηγία στους υποστράτηγους Λεοναρδόπουλο και Γαργαλίδη που ήταν πιστοί στον Βενιζέλο… Και πίσω από αυτούς ένας συνταγματάρχης ο Γεώργιος Ζήρας. Το τιμόνι της Ελλάδας κρατούσαν η βενιζελική Επαναστατική Επιτροπή υπό τον Νικόλαο Πλαστήρα, με πρωθυπουργό τον Στυλιανό Γονατά.

Οι δυνάμεις των Γαργαλίδη και Λεοναρδόπουλου, που αριθμούσαν 4.500 άνδρες, συγκεντρώθηκαν στην Κόρινθο, με σκοπό να βαδίσουν στην Αθήνα.
Στις 23 Οκτωβρίου αποκλείστηκε η διώρυγα της Κορίνθου απόν τον στόλο, ο οποίος παρέμενε πιστός στον Γονατά. Την ίδια μέρα όπως αναφέρει η εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» στο φύλλο της 24/10/1923 «Χθες κατέπλευσεν, ως ελέγετο εις Καλαμάκι με αναπεπταμένα τα πυροβολεία του ο «Αβέρωφ». Δύο αντιτορπιλικά διά Πατρών κατέπλευσαν εις το απέναντι στόμιον της διώρυγος εις τον Κορινθιακόν».  

Στις 25 Οκτωβρίου ο στόλος από το Καλαμάκι βομβάρδισε λόχο των στασιαστών, ενώ από τις 26 Οκτωβρίου το θωρηκτό «Λήμνος» βρίσκεται στο λιμάνι της Κορίνθου και στοχεύει την πόλη! Η Κυβέρνηση Γονατά στέλνει τελεσίγραφο στους στασιαστές:  ή θα παραδοθούν ή θα βομβαρδιστεί η Κόρινθος! Μάλιστα το τελεσίγραφο υπό μορφή προκηρύξεων διενεμήθη από αέρος στους κατοίκους της πόλης, προκαλώντας πανικό. Έξαλλοι οι περισσότεροι από αυτούς ύψωσαν λευκές σημαίες στα σπίτια τους! Από το λιμάνι της Κορίνθου άρχισε ο βομβαρδισμός των παρυφών της πόλης και των στρατών, τα φιλοκυβερνητικά στρατεύματα έκαναν απόβαση και τελικά ο φρούραρχος της πόλης Μανιαδάκης αναγκάστηκε να παραδώσει την πόλη.

Πιστές στην Επαναστατική Κυβέρνηση έμειναν οι φρουρές της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, της Λάρισας και των Ιωαννίνων, ενώ και το Ναυτικό έμεινε πιστό στην κυβέρνηση αφού ούτως ή άλλως, ο Γαργαλίδης είχε ταχθεί εναντίον της συμμετοχής του στόλου στο κίνημα.

«Προδοτική πράξη»

Η Επαναστατική Κυβέρνηση, που αρχικά αιφνιδιάστηκε, αντέδρασε πολύ γρήγορα και δυναμικά. Ο Νικόλαος Πλαστήρας αφού χαρακτήρισε το κίνημα «προδοτική πράξη», κήρυξε στρατιωτικό νόμο και κινητοποίησε τις στρατιωτικές μονάδες που είχαν μείνει πιστές στη κυβέρνηση. Ο βενιζελικός κόσμος, πολλές οργανώσεις, η ηγεσία του στρατεύματος, ακόμα και η Ιερά Σύνοδος, τάχθηκαν με το μέρος της κυβέρνησης και αποδοκίμασαν το κίνημα.
Στη Θεσσαλονίκη το κίνημα δεν είχε προλάβει να εκδηλωθεί. Αξιωματικοί πιστοί στην κυβέρνηση, όπως ο Γεώργιος Κονδύλης, ο Ευριπίδης Μπακιρτζής, ο Στέφανος Σαράφης, ο Δημήτριος Ψαρρός και άλλοι, είχαν πληροφορηθεί τις κινήσεις ων συνωμοτών και πρόλαβαν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους.

Ο συνταγματάρχης Ζήρας κατέφυγε στη Γιουγκοσλαβία. Οι δύο ηγέτες του κινήματος, Λεοναρδόπουλος και Γαργαλίδης, αναγκάστηκαν να παραδοθούν στις 27 Οκτωβρίου, άνευ όρων. Δικάστηκαν και καταδικάστηκαν από στρατοδικείο σε θάνατο, αλλά η ποινή δεν εκτελέστηκε και αργότερα αμνηστεύτηκαν. Ο Ιωάννης Μεταξάς, που στη διάρκεια του κινήματος βρισκόταν στην Κόρινθο, κατόρθωσε να διαφύγει κρυφά στην Ιταλία για να γυρίσει λίγα χρόνια μετά ως δικτάτορας…