Γερμανία: Γιατί η 9η Νοεμβρίου στοιχειώνει την Ιστορία – Γεγονότα που σημάδεψαν τη χώρα στη διάρκεια του 20ου αιώνα

Κάθε που ξημερώνει 9 Νοεμβρίου στη Γερμανία, οι ιστορικοί κατεβάζουν τα τηλέφωνα... Οι αφιερωματικές εκπομπές έχουν πλούσια λίστα επιλογών από γεγονότα που σημάδεψαν τη χώρα του Γκαίτε. Κια σε τι να αναφερθούν; Στην πτώση του Τείχους; Στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης; Στο πραξικόπημα - φιάσκο  της Μπυραρίας, ή στη Νύχτα των Κρυστάλων; 

Με λίγα λόγια η Γερμανική Ιστορία έχει αρκετά κεφάλαια που αρχίζουν με τη φράση: «Σαν σήμερα 9 Νοεμβρίου...». Αλλά ας τα πάρουμε από την αρχή.

Βαϊμάρη: Μια «ανάπηρη» δημοκρατία γεννιέται

Το 1918, μια μέρα σαν σήμερα, ο κάιζερ Γουλιέλμος Β΄ παραιτείται μετά τη Νοεμβριανή Επανάσταση και η Γερμανία ανακηρύσσεται Δημοκρατία. «Νοεμβριανή Επανάσταση» ονομάστηκε η εμφύλια σύγκρουση που ξέσπασε στην Γερμανική Αυτοκρατορία κατά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και είχε ως αποτέλεσμα την αλλαγή του καθεστώτος της. 

Ήταν απόγευµα της 9ης Νοεµβρίου 1918. Στο Ράιχσταγκ του Βερολίνου συνεδρίαζε η ηγεσία των σοσιαλδηµακρατών, του µεγαλύτερου τότε κόµµατος της Γερµανίας. Η Γερµανία έχει πια τον ταπεινωτικό τίτλο της «ηττημένης»  στον Α’ Παγκόσµιο Πόλεµο, ο καγκελάριος - πρίγκιπας Μαξ φον Μπάντεν, , έχει παραιτηθεί, ο κάιζερ Γουλιέλμος έχει εκθρονιστεί και η χώρα ακροβατεί στο χάος. 

Οι Spartakusbund (προάγγελοι του Κομουνιστικού Κόμματος της Γερμανίας), µε επικεφαλής τη Ρόζα Λούξεµπουργκ και τον Καρλ Λίµπκνεχτ, ετοιµάζονται να κηρύξουν τη Γερµανική - Σοβιετική Δηµοκρατία. Ξαφνικά σε ένα από τα παράθυρα του Ράιχστακγ, εμφανίζεται ο Φίλιπ Σάιντεµαν (από τους επικεφαλής των σοσιαλδηµακρατών) και µπροστά στους χιλιάδες συγκεντρωµένους στην πλατεία, ανακηρύσσει την ίδρυση της Δηµοκρατίας που καταγράφηκε  στην Ιστορία ως Δηµοκρατία της Βαϊµάρης. Το όνομα της το πήρε από την πόλη της Βαϊµάρης, όταν στις στις 31 Ιουλίου της επόµενης χρονιάς ψηφίστηκε, μέσα σε θέατρο, µε ισχυρή πλειοψηφία από την Εθνοσυνέλευση το σύνταγµά της. Η δημοκρατία χαρακτηρίστηκε «ανάπηρη» από τον ιστορικό Χάινριχ Α. Βίνκλερ στο «Μagnum opus του Der lange Weg nach Westen». Και ο Γουίλιαµ Σίρερ στο κλασικό έργο του: «Η άνοδος και η πτώση του Γ’  Ράιχ» την αποκαλεί δημοκρατία «κατά σύμπτωση»... Και ακολουθεί καλπάζοντας στο άλογο της εξουσιομανίας του ο Αδόλφος Χίτλερ... 

Μόναχο: Το πραξικόπημα της Μπυραρίας

Πέντε χρόνια μετά,  9 Νοεμβρίου του 1923, στο Μόναχο η αστυνομία και τα κυβερνητικά στρατεύματα καταστέλλουν το πραξικόπημα της Μπυραρίας στη Βαυαρία. Με την ονομασία «Πραξικόπημα της Μπυραρίας» ή Πραξικόπημα του Μονάχου  κατέγραψε η Ιστορία το αποτυχημένο πραξικόπημα που αποπειράθηκε ο Αδόλφος Χίτλερ στο Μόναχο για την ανατροπή της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης και την κατάληψη της εξουσίας από τους εθνικοσοσιαλιστές. Σε μεγάλη μπιραρία του Μονάχου, την «Lowenbraukeller», θα γινόταν  συγκέντρωση 3.000 επιχειρηματιών με αμφιτρίωνες κορυφαία στελέχη της ηγεσίας της Βαυαρικής Κυβέρνησης, τα μέλη της οποίας σκόπευε να ο Χίτλερ να απαγάγει! Στις 8 Νοεμβρίου 1923 τα μέλη της παραστρατιωτικής οργάνωσης του Κόμματος SA, υπό την ηγεσία του Χέρμαν Γκέρινγκ περικύκλωσαν το κτίριο. Στις 8:30 ο Χίτλερ, ακολουθούμενος από μια μικρή ομάδα ένοπλων SA εισέβαλε στην μπιραρία. Ο Χίτλερ πυροβόλησε στον αέρα φωνάζοντας: «Ησυχία!».

Προχώρησε στο βάθρο των ομιλητών, ενώ οι SA συνέχισαν να μπούνουν απειλητικοί στην αίθουσα, περικυκλώνοντας και κοιτάζοντας εχθρικά τους ταραγμένους παρευρισκόμενους. Ο Χίτλερ κήρυξε την έναρξη της «εθνικής επανάστασης». Παράλληλα ανέφερε ότι όλα τα στρατηγικά σημεία της πόλης ήταν στα χέρια των οπαδών του. Έλεγε ψέματα, αλλά αυτό δεν ήταν σε θέση να το γνωρίζουν οι έκπληκτοι και τρομαγμένοι αξιωματούχοι, που βρίσκονταν στην μπυραρία… Την επομένη ο Χίτλερ και ο Λούντεντορφ, επικεφαλής 3.000 ενόπλων υποστηρικτών τους, παρέλασαν στους δρόμους του Μονάχου με στόχο να συνενωθούν με τις δυνάμεις  των SA του Ερνστ Ρεμ, που κατείχαν το υπουργείο Πολέμου. Το πραξικόπημα γρήγορα κατεστάλη και ο Χίτλερ αναγκάστηκε να καταφύγει επί μερικές ημέρες στο σπίτι φίλου του· δεν απέφυγε την σύλληψη, τρεις μέρες μετά. Ο φιλόδοξος Χίτλερ, παραπέμφθηκε, μαζί με τους άλλους πραξικοπηματίες, σε δίκη, κατηγορούμενος για έσχατη προδοσία. Η κατηγορία επέσυρε την ποινή του θανάτου. Ο Χίτλερ όμως  καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκισης από τα οποία εξέτισε μόλις τους οκτώ μήνες . Στη φυλακή έγραψε το διάσημο έργο του «Ο Αγων μου» (Mein Kampf), που είναι το αυτοβιογραφικό βιβλίο του και το οποίο αποτέλεσε το βασικό ιδεολογικό μανιφέστο του ναζιστικού κόμματος. 

Γερμανία - Αυστρία: Η Νύχτα των Κρυστάλλων 

Το 1938, μια νύχτα σαν κι αυτή του Νοεμβρίου, ο ναζιστής Γερμανός διπλωμάτης Ερνστ φον Ρατ πέφτει νεκρός στο Παρίσι από τους πυροβολισμούς του 17χρονου Πολωνοεβραίου  Έρσελ Γκρίνσπαν, μία πράξη που οι Ναζί εκμεταλλεύτηκαν ως δικαιολογία για να κινήσουν το πογκρόμ κατά των Εβραίων, γνωστό ως Νύχτα των Κρυστάλλων. Η Kristallnacht - Νύχτα των Κρυστάλλων - πήρε το όνομά της από τα θραύσματα γυαλιών που θύμιζαν κρύσταλλα όπως ήταν σκορπισμένα στους δρόμους της Γερμανίας την επόμενη ημέρα του πογκρόμ:  Σπασμένα τζάμια από τα παράθυρα συναγωγών, σπιτιών και από τις προθήκες των εβραϊκών επιχειρήσεων που λεηλατήθηκαν και καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια των βίαιων επεισοδίων. Το μαζικό πανεθνικό πογκρόμ στη Γερμανία και στην Αυστρία στόχο είχε τους Εβραίους πολίτες όλης της χώρας και αυτή η νύχτα ήταν ουσιαστικά η αρχή του Ολοκαυτώματος. 

Το κύμα βίας υποκινήθηκε κυρίως από αξιωματούχους του Ναζιστικού Κόμματος, μέλη των Ταγμάτων Εφόδου (SA) και τη Χιτλερική Νεολαία. Ο Ερνστ φομ Ρατ ήταν αξιωματούχος της γερμανικής πρεσβείας στο Παρίσι. Ο Έρσελ Γκρίνσπαν, ένας 17χρονος Πολωνοεβραίος, είχε πυροβολήσει τον διπλωμάτη στις 7 Νοεμβρίου 1938. Λίγες ημέρες νωρίτερα, οι γερμανικές αρχές είχαν απελάσει από το Ράιχ χιλιάδες Εβραίους με πολωνική υπηκοότητα που ζούσαν στη Γερμανία. Ο Γκρίνσπαν είχε πληροφορηθεί ότι οι γονείς του, κάτοικοι Γερμανίας από το 1911, ήταν ανάμεσα σε αυτούς που απελάθηκαν. Ο Γκρίνσπαν, ο οποίος ήδη κατοικούσε παράνομα στο Παρίσι, προφανώς θέλησε να πάρει εκδίκηση για τις δύσκολες ώρες που περνούσε η οικογένειά του. Και οι ταραχές άρχισαν: Οι μαινόμενοι ακροδεξιοί κατέστρεψαν συνολικά 267 συναγωγές σε όλη τη Γερμανία, την Αυστρία και τη Σουδητία. Μέλη των Ταγμάτων Εφόδου και της Χιτλερικής Νεολαίας έκαναν θρύψαλα τις βιτρίνες περίπου 7.500 επιχειρήσεων εβραϊκής ιδιοκτησίας και λεηλάτησαν τα εμπορεύματά τους. Πολλά εβραϊκά κοιμητήρια βεβηλώθηκαν. Κατά τη διάρκεια της Kristallnacht, τη νύχτα της 9ης προς 10η Νοεμβρίου, βρήκαν το θάνατο τουλάχιστον 91 Εβραίοι. Στα αστυνομικά αρχεία της εποχής κατεγράφη επίσης υψηλός αριθμός βιασμών και αυτοκτονιών στον απόηχο των βιαιοπραγιών!

Βερολίνο: Καταρρέει μια σκοτείνη εποχή...

Το βράδυ της 9^ης Νοεμβρίου του 1989 - «πέφτει» το Τείχους του Βερολίνου! Το Τείχος του Βερολίνου ή «Τείχος του Αίσχους» για τους Γερμανούς της Δύσης και επισήμως αποκαλούμενο από την ανατολικογερμανική κυβέρνηση ως «Αντιφασιστικό τείχος προστασίας», άρχισε να χτίζεται στην καρδιά του Βερολίνου από τη νύχτα της 12ης Αυγούστου του 1961. Το καθεστώς της Ανατολικής Γερμανία προσπάθησε με αυτό τον τρόπο να βάλει τέλος στην φυγή των κατοίκων της προς την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας. Το τείχος, συνιστώσα της εσωτερικής γερμανικής συνοριογραμμής, αποτελούσε ένα φυσικό σύνορο μεταξύ του Ανατολικού Βερολίνου και του Δυτικού Βερολίνου για διάστημα των 28 ετών.

Στα  χρόνια της ύπαρξής του τουλάχιστον 86 άνθρωποι βρήκαν το θάνατο στην προσπάθειά τους να διαφύγουν. Το Τείχος του Βερολίνου έπεσε τη νύχτα της Πέμπτης 9 προς Παρασκευή 10 Νοεμβρίου 1989. Στην πτώση του συνέβαλλαν πολλοί παράγοντες. Ο σημαντικότερος ήταν η πολιτική του Γενικού Γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης Μιχαήλ Γκορμπατσώφ. Όμως ένα τυχαίο γεγονός ήταν εκείνο που πυροδότησε τα «εκρηκτικά κατεδάφισης»: Εκείνη την ημέρα ένα μέλος του Πολιτμπιρό του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ανατολικής Γερμανίας, ο Γκίντερ Σαμπόφσκι, αιφνιδιάστηκε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, στην οποία αναφερόταν στα νέα δικαιώματα κυκλοφορίας των ανατολικογερμανών πολιτών. Όταν δημοσιογράφος τον ρώτησε πότε θα ετίθεντο σε ισχύ τα νέα αυτά δικαιώματα κυκλοφορίας των πολιτών, απάντησε δίχως να το καλοσκεφτεί: «Απ’ όσο γνωρίζω, άμεσα»! Η απάντησή του ήταν η φωτιά στο φυτίλι. Χιλιάδες κάτοικοι του Ανατολικού Βερολίνου συνέρρευσαν προς τα φυλάκια. Οι φρουροί, αιφνιδιασμένοι και άναυδοι, σήκωσαν τις μπάρες. Η πτώση του Τείχους ήταν γεγονός!