Ανταρσία του Μπάουντι: Ποια η πραγματική ιστορία και πόσο το Χόλιγουντ αλλοίωσε την αλήθεια – Ήταν σκληρός ο καπετάνιος ή τον δημιούργησαν οι σεναριογράφοι

Μια μέρα σαν σήμερα, 28 Απριλίου του 1789 καταγράφεται η διαβόητη Ανταρσία του Μπάουντι.

Ο Ουίλιαμ Μπλάι ήταν ο σκληρός, καταπιεστικός και ανάλγητος με τους υφισταμένους του καπετάνιος. Ο υποπλοίαρχος Κρίστιαν Φλέτσερ ήταν αστός, ρομαντικός και συγκαταβατικός. Οι δυο χαρακτήρες που έσμιξαν στο Μπάουντι έμελλε να γράψουν Ιστορία που την τίμησε (παραποίησε καλύτερα) το Χόλιγουντ όχι με μία, αλλά με τρεις ταινίες υψηλού κόστους παραγωγής κι άλλες δυο που πέρασαν απαρατήρητες!
Η Ανταρσία του Μπάουντι λοιπόν και να, πως έχουν τα πράγματα: Τον Δεκέμβριο του 1787, το Μπάουντι απέπλευσε από το λιμάνι του Σπίτχεντ στην Αγγλία για τον Νότιο Ειρηνικό, με προορισμό την Ταϊτή, όπου επρόκειτο να φορτώσει αρτόδενδρα για να τα μεταφέρει στις Δυτικές Ινδίες. Έπειτα από ταξίδι 10 μηνών, το Μπάουντι έφτασε στην Ταϊτή τον Οκτώβριο του 1788 και «έδεσε» εκεί για περισσότερους από πέντε μήνες.

Το πλήρωμα απόλαυσε ειδυλλιακή ζωή στο ζεστό κλίμα και στο καταπράσινο περιβάλλον σε συνδυασμό με τη φιλοξενία των Ταϊτινών. Ο υποπλοίαρχος Κρίστιαν Φλέτσερ, μάλιστα ερωτεύτηκε μια Ταϊτινή, την Μαουάτουα. Κατά τη διάρκεια των πέντε μηνών στο νησί, περισσότερο από το 40% των ανδρών υποβλήθηκαν σε θεραπεία για σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα που είχαν εισαχθεί στην Ταϊτή πριν από χρόνια από Άγγλους και Γάλλους εξερευνητές. Τα παραμύθια όμως δεν κρατούν πολύ… Στις 4 Απριλίου του 1789, το Μπάουντι αναχώρησε από την Ταϊτή. Στις 28 Απριλίου, κοντά στο νησί Τόνγκα, ο Κρίστιαν Φλέτσερ και 25 υπαξιωματικοί και ναύτες κατέλαβαν το πλοίο. Να πούμε εδώ ότι ο πλοίαρχος Μπλάι είχε υποστεί στη ζωή του τρεις ανταρσίες κι ένα πραξικόπημα!

Οι στασιαστές έριξαν τον καπετάνιο και άλλους 18 άντρες, που του έμειναν πιστοί σε μια βάρκα στη μέση του Ειρηνικού και έφυγαν με το Μπάουντι. Διαθέτοντας αξιοσημείωτη ναυτική ικανότητα, είναι η αλήθεια, ο Μπλάι και οι άνδρες του, κατάφεραν να φθάσουν στο Τιμόρ, στις Ανατολικές Ινδίες στις 14 Ιουνίου 1789, μετά ταξίδι περίπου 3.600 μιλίων.

Το νησί του θησαυρού...

Έπειτα από περιπλάνηση μηνών, τον Ιανουάριο του 1790, το Μπάουντι έφθασε στο Πίτκερν, ένα απομονωμένο και ακατοίκητο ηφαιστειακό νησί, πάνω από 1.000 μίλια ανατολικά της Ταϊτής. Όσοι από τους στασιαστές παρέμειναν ή επέστρεψαν αργότερα στην Ταϊτή, συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν στην Αγγλία, όπου τρεις από αυτούς καταδικάστηκαν σε θάνατο και απαγχονίστηκαν. Ένα βρετανικό πλοίο αναζήτησε τον υποπλοίαρχο και τους υπόλοιπους αλλά δεν τους βρήκε.
Χρόνια μετά, το 1808, ένα αμερικανικό φαλαινοθηρικό προσέγγισε το νησί Πίτκερν παρατηρώντας από μακριά καπνό. Οι Αμερικανοί ανακάλυψαν μια κοινότητα από παιδιά και γυναίκες με επικεφαλής κάποιον Τζον Άνταμς, τον μοναδικό επιζώντα από τους εννιά στασιαστές του Μπάουντι. Ο Άνταμς διηγήθηκε τότε πως, αφού εγκαταστάθηκαν στο Πίτκερν, έκαψαν το Μπάουντι, ενώ οι διαφωνίες και οι έριδες, αλλά και οι ασθένειες είχαν οδηγήσει τον υποπλοίαρχο Φλέτσερ στον θάνατο. Σιγά σιγά πέθαναν και όλοι οι υπόλοιποι άνδρες εκτός από τον Άνταμς. Το 1825, ένα βρετανικό πλοίο έφτασε και έδωσε επίσημα αμνηστία στον Άνταμς, που ήταν ο πατριάρχης της κοινότητας του Πίτκερν μέχρι το θάνατό του το 1829.

Το 1838, τα νησιά Πίτκερν, που περιλαμβάνουν τρία κοντινά ακατοίκητα νησιά, ενσωματώθηκαν στη Βρετανική Αυτοκρατορία. Το 1856, οι κάτοικοι του νησιού μεταφέρθηκαν στο νησί Νόρφολκ, σχεδόν 4.000 μίλια δυτικά. Σήμερα, μόνο μερικές δεκάδες ζουν στο νησί Πίτκερν και οι περισσότεροι είναι απόγονοι των στασιαστών του Μπάουντι, ενώ περίπου χίλιοι κάτοικοι του νησιού Νόρφολκ (ο μισός πληθυσμός του) έχουν την καταγωγή τους από τον Φλέτσερ και τους άλλους οκτώ βρετανούς ναυτικούς.
Ο πλοίαρχος Ουίλιαμ Μπλάι τον Οκτώβριο του 1790, αθωώθηκε από το Ναυτοδικείο που ερευνούσε την απώλεια του Μπάουντι, ενώ 17 χρόνια μετά την ανταρσία, διορίστηκε Κυβερνήτης της Νέας Νότιας Ουαλίας στην Αυστραλία, όπου προκάλεσε πραξικόπημα εναντίον του! Ο Μπλάι καθαιρέθηκε από το αξίωμά του και γύρισε στο Λονδίνο όπου και πέθανε το 1817.

Αντικρουόμενες απόψεις

Να σημειώσουμε εδώ ότι: Οι αιτίες της ανταρσίας εξακολουθούν να είναι σκοτεινές. Κάποιες πηγές αναφέρουν ότι ο Μπλάι ήταν ένας σκληρός και άπονος πλοίαρχος και η κακοποίηση του πληρώματος έκανε πολλούς να νιώθουν ότι δεν είχαν άλλη επιλογή από το να καταλάβουν το πλοίο. Άλλες πηγές, πάλι, υποστηρίζουν ότι ο Μπλάι δεν ήταν χειρότερος από τον μέσο καπετάνιο ή αξιωματικό του ναυτικού της εποχής (κάποιοι υποστηρίζουν ότι ήταν ευγενικός και φειδωλός στις τιμωρίες), και ότι το πλήρωμα - άπειρο και απαίδευτο στη θάλασσα - είχε αποπροσανατολιστεί από την ελευθερία, την αδράνεια και τις ερωτικές περιπέτειές στη διάρκεια των πέντε μηνών στην Ταϊτή κι όταν επέστρεψαν στη ναυτική σκληρή πραγματικότητα, φάνηκαν απρόθυμοι να την αντέξουν. Αυτή η τελευταία άποψη, υποστηρίζει ότι οι περισσότεροι από τους άνδρες υποδαύλισαν την προσωπική βεντέτα του υποπλοιάρχου Κρίστιαν Φλέτσερ με τον Ουίλιαμ Μπλάι πιστεύοντας - αστόχαστα - ότι ο Φλέτσερ τους θα τους γύριζε στην Ταϊτή για να ζήσουν τη ζωή τους ηδονιστικά και ειρηνικά, απαλλαγμένοι από τον τοξικό καπετάνιο και τις μεθόδους του.

Το Ημερολόγιο του Μπάουντι αποδεικνύει ότι ο Μπλάι ήταν σχετικά φειδωλός στις τιμωρίες του, όπως αναφέρθηκε πιο πριν. Επέπληττε όταν οι άλλοι καπετάνιοι θα μαστίγωναν, και μαστίγωνε όταν άλλοι καπετάνιοι θα κρέμαγαν! Ο Μπλάι ήταν μορφωμένος ναυτικός, βαθιά ενδιαφερόμενος για την επιστήμη, πεπεισμένος ότι η καλή διατροφή και η υγιεινή ήταν απαραίτητα για την ευημερία του πληρώματος του. Ήταν πολύ προσεκτικός για την ποιότητα του φαγητού του.
Κι εδώ έρχονται οι «ιστορικοί» του Χόλιγουντ και παραποιούν την αλήθεια: Η δημοφιλής μυθοπλασία συγχέει τον Μπλάι με τον Έντουαρτ Έντουαρντς πλοίαρχο του «Pandora», ο οποίος στάλθηκε από το Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό στον Νότιο Ειρηνικό για να συλλάβει τους στασιαστές και να τους παραπέμψει σε δίκη. Ο Έντουαρντς είναι ο σκληρός κι ανάλγητος καπετάνιος που το Χόλιγουντ μετενσάρκωσε στον χαρακτήρα του Μπλάι.
Τον «άκαρδο» και «δύστροπο» Μπλάι έχουν ενσαρκώσει στη Μεγάλη Οθόνη οι Τσαρλς Λότον, Τρέβορ Χάουαρντ και Άντονι Χόπκινς.

Και ο υποπλοίαρχος Φλέτσερ δεν είναι ακριβώς εκείνος που μας δίνει το Χόλιγουντ με τους διάσημους και γοητευτικούς jeune premier Κλαρκ Γκέιμπλ, Μάρλον Μπράντο και Μελ Γκίμπσον στις τρεις εμβληματικές ταινίες που αναφέρονται στην Ανταρσία του Μπάουντι.

Ποιος ήταν ο πραγματικός Κρίστιαν Φλέτσερ

Ο Κρίστιαν Φλέτσερ εντάχθηκε στο Βασιλικό Ναυτικό όταν ήταν 17 χρονών και πέρασε μια σύντομη περίοδο υπηρετώντας στην ίδια φρεγάτα με τον Ουίλιαμ Μπλάι. Όταν ολοκλήρωσε τη ναυτική του υπηρεσία το 1785, εντάχθηκε στο εμπορικό ναυτικό, συνοδεύοντας για άλλη μια φορά τον Μπλαι, ο οποίος ήταν τότε καπετάνιος. Ο Κρίστιαν εντυπωσίασε τον Μπλάι με την εργατικότητά του και συνεπώς, όταν ο Μπλάι μπάρκαρε στο Μπάουντι πήρε τον Φλέτσερ, χωρίς δεύτερη σκέψη και μάλιστα τον προήγαγε σε υποπλοίαρχο.
Τα ερωτηματικά σχετικά με τα κίνητρα του Κρίστιαν για την ανταρσία έχουν εμπνεύσει τους μεταγενέστερους ώστε να δημιουργήσουν τη δική τους ιστορία σε βιβλία, ταινίες, ακόμη και σε μιούζικαλ... Κάποιοι ισχυρίζονται ότι ο Κρίστιαν Φλέτσερ υποχρεώθηκε να στασιάσει παρακινούμενος από την απροθυμία του να εγκαταλείψει την Ταϊτή και να επιστρέψει στο αυστηρό καθεστώς του πλοίου, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι ήταν απάντηση στις ολοένα και πιο σκληρές τιμωρίες του Μπλάι, κάτι που είναι επίσης αμφιλεγόμενο και συζητήσιμο. Ως αποτέλεσμα, ο Φλέτσερ έχει παρουσιαστεί από πολλούς και ως κακοποιός και ως ήρωας!

Το τέλος του τώρα: Οι Ταϊτινοί που συναναστρέφονταν οι στασιαστές, όταν επέστρεψαν στο νησί, δυσανασχετούσαν με την κακοποίηση των γυναικών, τις οποίες οι βρετανοί ναυτικοί αντιμετώπιζαν ως σεξουαλικά αντικείμενα. Μία από τις γυναίκες της Ταϊτής, η Tevarua , λέγεται ότι αυτοκτόνησε μη αντέχοντας τη συνεχιζόμενη κακομεταχείρισή της. Λέγεται επίσης ότι, τον Σεπτέμβριο του 1793, Ταϊτινοί σκότωσαν τέσσερις από τους οκτώ στασιαστές, συμπεριλαμβανομένου και του Φλέτσερ!
Οι στασιαστές ισχυρίστηκαν ότι ο Φλέτσερ είχε δολοφονηθεί κατά τη διάρκεια σύγκρουσης με τους Ταϊτινούς. Σύμφωνα με αφήγηση μιας γυναίκας από το Πίτκερν ονόματι Τζένι, που έφυγε από το νησί το 1817, ο Κρίστιαν Φλέτσερ πυροβολήθηκε πισώπλατα ενώ εργαζόταν σε μια λίμνη δίπλα στο σπίτι της εγκύου συζύγου του. Μαζί με τον Κρίστιαν, τέσσερις ακόμη στασιαστές και οι έξι ιθαγενείς σκοτώθηκαν στη σύγκρουση. Κάποιοι στασιαστές σκοτώθηκαν μεταξύ τους, ενώ δεν είναι απίθανη και η εκδοχή τον Φλέτσερ να τον δολοφόνησαν Βρετανοί, αφού ο τελευταίος επιζών, Τζον Άνταμς έπεσε σε αντιφάσεις διηγούμενος τον θάνατο του Φλέτσερ: Στην αρχή μίλησε για φόνο, μετά για αυτοκτονία, ότι τρελάθηκε κι ότι πέθανε από φυσικά αίτια…

Τι κρύβεται πίσω από τον «φόνο»

Πέρα από τις διηγήσεις του Άνταμς, υπάρχει και η πιο διαδεδομένη άποψη: Οι φήμες επιμένουν εδώ και δυο αιώνες ότι, ο φόνος του υποπλοιάρχου Κρίστιαν Φλέτσερ ήταν πλαστός και ότι είχε φύγει από το νησί και είχε επιστρέψει στην Αγγλία. Πολλοί μελετητές πιστεύουν ότι αυτή είναι και η πραγματικότητα. Κι άσε το Χόλιγουντ να μας γοητεύει με τα παραμύθια του…
Μια και αναφερθήκαμε στο Χόλιγουντ: Η Ανταρσία του Μπάουντι μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο τρεις - αξιόλογες - φορές το 1935, το 1962 και το 1984. Όλες οι ταινίες έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: Δίνουν έναν πολύ πιο σημαντικό ρόλο στον Κρίστιαν Φλέτσερ από ό,τι έχει γραφτεί σε οποιοδήποτε από τα βιβλία για την Ανταρσία.

Επίσης, μια βασική διαφορά μεταξύ των ταινιών και των βιβλίων έγκειται στα κίνητρα της ανταρσίας. Τα βιβλία παρουσιάζουν πιο σύνθετη την ιστορία και κάπως πιο πιστευτή για τους περισσότερους αναγνώστες. Στις ταινίες οι λόγοι της ανταρσίας παρουσιάζονται απλουστευμένοι: Ο σκληρός καπετάνιος, ο μανιακός και οι άνδρες που επιθυμούν να επιστρέψουν στις γυναίκες τους στην Ταϊτή και στην ειδυλλιακή ζωή τους. Άντε να βρεις άκρη με την πραγματικότητα και την μυθοπλασία. Γι’ αυτό δείτε τις ταινίες και περάστε ένα υπέροχο τριήμερο…