Ιστορία|09.07.2023 07:55

Κι όμως υπήρξαν: Τα θρυλικά κλαμπ των παχύσαρκων στις ΗΠΑ - «Είμαστε χοντρούληδες και καμαρώνουμε, δεν παλεύουμε, δεν τρέχουμε»

Νίκος Τζιανίδης

Ξεχασμένες ιστορίες υπάρχουν πολλές, που τις χώνεψε το αβυσσαλέο στομάχι του χρόνου. Ποιος θυμάται σήμερα τα - κάποτε - θρυλικά κλαμπ των παχύσαρκων στις ΗΠΑ; «Είμαστε χοντρούληδες και καμαρώνουμε, δεν παλεύουμε, δεν τρέχουμε», ήταν το σύνθημά τους και το φαγητό το πάθος των μελών τους!

Ο φίλος μου ο Γιάννης, εδώ και πολλά χρόνια, δεν έχει πια όνομα· το έχει αφομοιώσει το πάθος του για το καλό φαγητό… για το φαγητό τέλος πάντων! Και δεν είναι που έτσι τον αποκαλούν φίλοι και γνωστοί, είναι που και ο ίδιος έχει παραμερίσει το επώνυμό του και αυτοσυστήνεται με το αναγνωρίσιμο προσωνύμιό: «Καλημέρα, είμαι ο Γιάννης ο Χοντρός»…

Ο Γιάννης ο Χοντρός, ήρθε παιδί από την Κρήτη, σχεδόν πεινασμένο, ρίζωσε στην αττική γη και γιγαντώθηκε σε χρήμα και κιλά…
Και ήταν άτυχος ο Γιάννης Χοντρός γιατί αν ζούσε στις αρχές του 20ου αιώνα και όχι στις άνοστες μέρες του 21ου, θα ήταν μέλος μιας περιώνυμης λέσχης, του θρυλικού Κλαμπ για παχύσαρκους άνδρες…
Όμως κι αυτός, ο Γιάννης ο Χοντρός, έχει το δικό του κλειστό κλαμπ, με λίγα μέλη, που τρεις φορές την εβδομάδα συναθροίζονται και επιδίδονται στο αγαπημένο τους πάθος: την γευσιγνωσία. Ανάμεσα στα μέλη της λέσχης; Γιατροί νευροχειρουργοί, μεγαλοεργολάβοι, εισοδηματίες, πολιτικοί, γεωπόνοι και επιχειρηματίες αλιευμάτων, που ειδικεύονται στα χταπόδια… Κι όλοι τους είναι κάτι σαν μέλη του θρυλικού Κλαμπ των Ευτραφών του περασμένου αιώνα, που άφησε βαρύ το χνάρι του… στα τραπέζια της Ιστορίας.

Ποια ήταν, λοιπόν, εκείνα το διαβόητα κλαμπ για ευτραφείς και κοιλιόδουλους; Αυτά τα κλαμπ άρχισαν να ανοίγουν στις ΗΠΑ ήδη από τη δεκαετία του 1860. Πολλές μεγάλες πόλεις, όπως η Νέα Υόρκη και η Βοστώνη, οργάνωσαν τις δικές τους λέχσες για ευτραφείς κυρίους. Ήταν κάπου στις αρχές του περασμένου αιώνα, το 1903 σύμφωνα με πηγές, όταν άρχισε τη ζωή του ένα από τα πιο διάσημα και επιτυχημένα κλαμπ για χοντρούς στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, το New England Fat Men's Club!

Σύνθημά τους, το πάχος τους

«Είμαστε χοντρούληδες και καμαρώνουμε και μας αρέσει», ήταν το σλόγκαν τους. «Είμαστε καλόψυχοι δεν μπορούμε να παλέψουμε δεν μπορούμε να τρέξουμε», ήταν το μότο τους.
Τα μέλη της λέσχης έπρεπε να είναι τουλάχιστον 100 κιλά και πάνω, να πληρώνουν 1 δολάριο για την εγγραφή τους, να απομνημονεύσουν μια μυστική χειραψία και έναν συνθηματικό κωδικό πρόσβασης στους χώρους του κλαμπ.
Δυο φορές το χρόνο, τα μέλη της λέσχης μαζεύονταν για να διαπιστώσουν αν κάποιοι από αυτούς πληρούν ακόμη τα κριτήρια για να είναι ανάμεσα στους υπόλοιπους ή αν κάποιος αμάρτησε, πέφτοντας στα βάραθρα της δίαιτας. Ασφαλώς καταλάβατε ποια ήταν αυτά τα κριτήρια; Μόνο το βάρος τους.

Ένα άρθρο στην εφημερίδα «Boston Globe» του 1904, περιέγραφε με κάθε λεπτομέρεια εκείνες τις εξαμηνιαίες συναντήσεις: «Το σαλόνι θα είναι γεμάτο με τεράστιες στρογγυλές και προεξέχουσες κοιλιές και διπλοσάγονα… Το New England Fat Men's Club συνεδριάζει απόψε στην ταβέρνα «Hale». Οι ντόπιοι, που είναι στην πλειονότητά τους αποστεωμένοι και κάτισχνοι, θα κοιτάζουν με φθόνο τις ευτραφείς φιγούρες, που παραπέμπουν σε ρωμαϊκά όργια και που καταφθάνουν στην περιοχή με κάθε μέσο».

Οι λέσχες των παχύσαρκων ανδρών του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα, διοργάνωναν γιορτές με δρώμενα πλούτου και χλιδής, σημάδι της ευτραφούς εποχής, που έτεινε σύντομα να πέσει σε ασιτία και πείνα… Αυτά τα κλαμπ, ήταν απομεινάρια μιας κοινωνίας που χειροκροτούσε και αποθέωνε τότε έναν υπέρβαρο σωματότυπο και θαύμαζε μια βουλιμική διάθεση ως υπέρτατη ανθρώπινη άξια.

Το ζύγισμα, αποτελούσε κάτι σαν αγώνα. Ένα άρθρο των «New York Times» το 1885 περιγράφει την απογοητευμένη αντίδραση ενός μέλους λέσχης ευτραφών κυρίων στο Κονέκτικατ, όταν ανέβηκε στη ζυγαριά. «Πρέπει να ζυγίζω πάνω από 300 κιλά τώρα», καυχήθηκε ο Τζορτζ Καπ. Αλίμονο, ο δείκτης δεν ξεπέρασε τα 243! Όπως έγραφαν οι Times: «Οι φίλοι του ειρωνεύονταν ότι έχασε τουλάχιστον 20 κιλά ακόμη, μέχρι το βράδυ από τη θλίψη του που είδε τη ζυγαριά».
Ο Ντάριλ Λίγουορθι (Daryl Leeworthy), ιστορικός στο Πανεπιστήμιο Swansea του Ηνωμένου Βασιλείου, υποστηρίζει ότι τα κλαμπ για ευτραφείς άνδρες, δεν ήταν απλώς ένα φαινόμενο της Ανατολικής Ακτής των ΗΠΑ. Η Νεβάδα, η Γιούτα και το Τενεσί είχαν επίσης τις δικές ανάλογες τους λέσχες.
«Τέτοιοι σύλλογοι δεν ήταν απλώς χώροι για να απολαμβάνουν οι άνδρες τις χαρές του φαγητού ανέμελα και να καυχιούνται για τις διαστάσεις τους· ήταν, ουσιαστικά, εκδηλώσεις κοινωνικών συναναστροφών. Ο σύλλογος μπέιζμπολ παχουλών ανδρών του Μέμφις είχε μια λίστα γεμάτη δικαστές, υπουργούς και έναν ραβίνο. Ο λαϊκιστής πολιτικός υποψήφιος των Δημοκρατικών Γουίλιαμ Τζένινγκς Μπράιαν, ταξίδεψε για να επισκεφτεί ένα κλαμπ ευτραφών στο Κόνκορντ της Μασαχουσέτης, με σκοπό να μαζέψει ψήφους», λέει ο Λίγουορθι.

Με τι ασχολούνταν κάποιος σε μια συγκέντρωση παχουλών ανδρών; Έτρωγε φυσικά και μάλιστα πολύ! Στις δόξες του το New England's Fat Men's Club είχε 10.000 μέλη!

Ένα πλούσιο πρωινό οδηγούσε σε πάμπλουτο δείπνο

Οι άντρες καταβρόχθιζαν τεράστιες ποσότητες φαγητού για πρωινό, μετά σιγοπερπατούσαν στους κήπους και για να χωνέψουν επιδίδονταν σε έναν φιλικό διαγωνισμό τύπου Ολυμπιακών Αγώνων που είχε να κάνει με δύναμη και ανδρεία: αγώνες άλματος (!), μπρα ντε φερ και άλλα. Η όλη προσπάθεια χρησίμευσε επίσης για να ανοίξει περεταίρω η όρεξη για το απολαυστικό δείπνο που ακολουθούσε εκεί κατά τη δύση του ήλιου και περίμεναν με ανυπομονησία τα μέλη.

Το μενού είχε εννέα πιάτα, που περιλάμβαναν κοκτέιλ με στρείδια, κοτόσουπα βελουτέ, βραστό κότσι μοσχαρίσιο, φιλέτο μοσχαρίσιο με μανιτάρια, ψητό κοτόπουλο, ψητό γουρουνόπουλο, σαλάτα με γαρίδες, πουτίγκα στον ατμό με σάλτσα κονιάκ, διάφορα κέικ, τυρί και παγωτό και στη συνέχεια καφέ. Ε, και ένα πούρο για να φύγουν τα ντέρτια. Η βραδιά συνεχιζόταν με έξυπνα πειράγματα, αστεία, αυτοσαρκασμό και ασταμάτητο γέλιο.
Κι ενώ τότε, ένας παχύς άνδρας σηματοδοτούσε την ευημερία και τον πλούτο και ήταν ιδιαίτερα επιθυμητός από κυρίες του καλού κόσμου, που έβλεπαν στις διαστάσεις του το ευρύ μέλλον τους, δεν συνέβαινε το ίδιο για μια υπέρβαρη κοπέλα της εποχής.

Οι «ευτραφείς κυρίες» εκείνα τα χρόνια (και όχι μόνον εκείνα) συχνά λοιδορούνταν, χλευάζονταν και αποτελούσαν μέρος των άθλιων και άκομψων παραστάσεων στα περιπλανώμενα τσίρκο.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Λίγουορθι, υπήρχαν και γυναικείες εκδοχές των ανδρικών κλαμπ για ευτραφείς. Μάλιστα τα μέλη συναφούς λέσχης αριθμούσαν περισσότερα από 1000 και η προϋπόθεση ήταν να ζυγίζουν πάνω από 100 κιλά. Επίσης ο καθηγητής Λίγουορθι επισημαίνει ότι τα εκ διαμέτρου (κοιλίας…) αντίθετα κλαμπ, αυτά των ευτραφών γυναικών που στόχευαν στο να αδυνατίσουν, ήταν περισσότερα και πολύ πιο συνηθισμένα:

«Ένα από αυτά υπήρχε στο Σικάγο αμέσως μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και στόχευε στην προώθηση της υγιεινής και υπεύθυνης διατροφής μεταξύ των υπέρβαρων γυναικών της πόλης», λέει ο Λίγουορθι. «Ακόμη και τον 19ο αιώνα, διαφημίζονταν χάπια αδυνατίσματος (μερικές φορές γνωστά ως χάπια παχυσαρκίας). Σε έναν κόσμο όπου η εξουσία και η κοινωνική θέση είχαν ιδιαίτερη σημασία, το γεγονός αυτό ήταν μια ακόμη υπενθύμιση, ότι οι γυναίκες έτειναν να μην έχουν κανένα από τα δύο».

Παγκόσμιο φαινόμενο

Τα κλαμπ για παχύσαρκος άνδρες δεν ήταν αμερικανικό φαινόμενο, αν και ήταν πιο δημοφιλές στις ΗΠΑ από ό,τι αλλού· υπήρχε μια γαλλική εκδοχή: Les Cents Kilos, δηλαδή Οι 100κιλοι, που ιδρύθηκε το 1897, αλλά που δεν ευδοκίμησε. Επίσης στην σερβική πρωτεύουσα, στο Βελιγράδι, δημιουργήθηκε κάτι σχετικό το 1932. Λέγεται ότι στη βρετανική εκδοχή του κλαμπ ευτραφών κυρίων, υπήρξε μια ανατροπή: τα μέλη που δεν πληρούσαν την απαίτηση προϋπόθεση βάρους, υποχρεώνονταν να πληρώνουν πρόστιμο, το οποίο διατίθετο σε φιλανθρωπικούς σκοπούς.

Σε όλη την διάρκεια της Ιστορίας, υπήρξαν διάφορες εκδοχές για το ποιος είναι ο ιδανικός σωματότυπος. Όπως σημειώνει ο καθηγητής Λίγουορθι: «Παραδοσιακά, το να είσαι παχύς συνδέθηκε στενά με τον πλούτο και την ευημερία. Για τους περισσότερους από τους προγόνους μας, ίσχυε το αξίωμα: όσο φτωχότερος είασα, τόσο λιγότερη τροφή καταναλώνεις και τόσο πιο αδύνατοι και ισχνοί έτειναν να είναι οι φτωχοί. Αν το σώμα ενός ανθρώπου είναι ο ναός του, τότε το να έχεις το μέγεθος καθεδρικού ναού ήταν κάτι σημαντικό»!

Όμως καθώς η Βιομηχανική Επανάσταση άρχισε να αλλάζει τον τρόπο εργασίας και διατροφής, οι απόψεις για το λίπος και την υγεία άρχισαν να διαφοροποιούνται. Για το μεγαλύτερο μέρος της μεσαίας τάξης, το εκκρεμές άρχισε να ταλαντεύεται. Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι ξόδευαν πια λιγότερη ενέργεια και είχαν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για να απολαύσουν ένα υγιεινό γεύμα.
Κατά κάποιο τρόπο, τα οι ανδρικές λέσχες παχύσαρκων ήταν η τελευταία φωτοβολίδα μιας εποχής που βυθιζόταν…

Όπως γράφει ο καθηγητής Ιστορίας Πίτερ Στερνς στο βιβλίο του «Fat History: Bodies and Beauty in the Modern West»: «Γενικά, σε μια τάση που άρχισε γύρω στο 1910, οι γιατροί και οι ασφαλιστικοί πράκτορες υγείας υποστήριζαν το λιποβαρές από το υπερβολικό πάχος, σε ό,τι είχε να κάνει με την υγεία και τη μακροζωία».

Κι άρχισαν οι δίαιτες...

Τα μέλη σε συλλόγους ευτραφών ανδρών άρχισαν να μειώνονται, όπως άρχισαν να μειώνονται και τα κιλά και οι περιφέρειες. Για παράδειγμα, στην τελευταία συνάντηση του New England Fat Men's Club, το 1924, εμφανίστηκαν μόνο 38 μέλη, κανένα από τα οποία πια δεν πληρούσε την προϋπόθεση των 100 κιλών! Αν και είναι απίθανο πλέον τα κλαμπ για παχύσαρκους άντρες να ξανανοίξουν κάποτε, οι εραστές του καλού φαγητού δεν έπαψαν να υπάρχουν.
«Το μεν σώμα εστίν ημίν σήμα», υποστήριζε ο Πυθαγόρας και ο φίλος μου ο Γιάννης ο Χοντρός το γνωρίζει καλά· ο Γιάννης, που ο γιατρός του έχει συστήσει χρόνια τώρα να κόψει τα δείπνα για τέσσερις, εκτός κι παραβρίσκονται ακόμα τρεις άνθρωποι πλάι του… 

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΗΠΑπαχυσαρκίαλέσχηειδήσεις τώρα