Πλημμύρες, η τιμωρία των Θεών στους ανθρώπους: Από τους μυθικούς κατακλυσμούς των Αρχαίων Ελλήνων και την βιβλική κιβωτό του Νώε στην πραγματικότητα

Οι πλημμύρες ενσκήπτουν στη Γη όσο υπάρχουν άνθρωποι. Κι αν στις μέρες μας τα ακραία φαινόμενα ερμηνεύονται επιστημονικά, πολλά πολλά χρόνια πριν οι πλημμύρες ήταν η «τιμωρία των Θεών στους ανθρώπους». Κι από πού ν’ αρχίσεις; Από τους μυθικούς κατακλυσμούς των Ελλήνων ή την βιβλική κιβωτό του Νώε;

Η Θεσσαλία βιώνει τούτες τις μέρες μιαν άφατη τραγωδία: το νερό έχει πνίξει ζωές ανθρώπων και ζώων, έχει μετατρέψει σε θάλασσες τα χωράφια, έχει γκρεμίσει σπίτια, έχει κατακλίσει οικογένειες και τέλος, το πιο ζοφερό για την ώρα, το νερό είναι επικίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Το νερό!

Στην μυθολογία, ο κατακλυσμός ή η πλημμύρα ήταν η κατάρα των Θεών, η συμφορά που έστελναν στη Γη οι ουράνιες δυνάμεις για να τιμωρήσουν έναν πολιτισμό. Οι μύθοι πάντα προσπερνούσαν την Ιστορία και με την δική τους απλοϊκή εξήγηση ερμήνευαν (και) τα φυσικά φαινόμενα.

Ο πιο γνωστός κατακλυσμός

Ο Κατακλυσμός του Νώε είναι ο πιο διαδεδομένος λόγων θρησκευτικής προέλευσης. Τι είχε συμβεί, σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη και την εβραϊκή εκδοχή του μύθου του κατακλυσμού; Το Βιβλίο της Γένεσης, που υπολογίζεται ότι γράφτηκε μεταξύ 1450 και 450 π.Χ αναφέρει ότι: ο Θεός βλέποντας το ανθρώπινο γένος βυθισμένο στην τρυφηλότητα και την αμαρτία αποφάσισε να αφανίσει με μία πλημμύρα κάθε ζωντανό οργανισμό της Γης, δείχνοντας ότι είχε μετανιώσει για τα δημιουργήματά του….

Όμως, διέταξε τον Νώε, τον οποίο θεώρησε ως τον μόνο ευσεβή άνθρωπο επί Γης, να κατασκευάσει ένα μεγάλο πλοίο, μία κιβωτό, για να διασωθεί αυτός και η οικογένεια του, αλλά και όλα τα ζώα της Γης (μάλλον δεν είχε μετανιώσει για τα δημιουργήματα του, απλά ήθελε να κάνει ένα ξεσκαρτάρισμα…).

Μόλις η κιβωτός κατασκευάστηκε άρχισε ο κατακλυσμός. Μετά 40 μερόνυχτα βροχόπτωσης και ανόδου της στάθμης της θάλασσας, η κιβωτός του Νώε προσάραξε σε ένα βουνό (στην κορυφή του Αραράτ). Ο Νώε έκανε υπομονή ακόμη 150 μέρες μέχρι να υποχωρήσουν τα νερά και άνοιξε τον καταπέλτη της κιβωτού. Και ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερααα.

Στο Κοράνι επίσης αναφέρεται παρόμοια ιστορία με εκείνη της «Γέννεσης», με τη διαφορά πως ο γιος του Νώε και η γυναίκα του αρνήθηκαν να επιβιβαστούν στην κιβωτό, πιστεύοντας πως θα τα έβγαζαν πέρα μόνοι τους με τον κατακλυσμό. Εδώ οι Μουσουλμάνοι ξεκαθαρίζουν και τα «μαύρα πρόβατα» εντός οικογενείας!

Οι κατακλυσμοί ανά τους αιώνες και τους λαούς

Πριν ακόμα κι από τους Εβραίους που έγραψαν για κατακλυσμό και σε άλλων λαών τις παραδόσεις, γραπτές ή προφορικές, υπάρχει η καταστροφή από πλημμύρες.
Η αφήγηση της Παλαιάς Διαθήκης περί κατακλυσμού είχε θεωρηθεί στο παρελθόν ότι αναφαιρόταν σε γεγονός ιστορικό· την άποψη δε αυτή υποστήριζαν και γεωλόγοι επί σειρά ετών. Με την πάροδο του χρόνου όμως, αποδείχθηκε ότι γεωλογικό γεγονός παρόμοιας έκτασης ουδέποτε συνέβη από την εμφάνιση του ανθρώπου στη Γη και η αναφορά της Βίβλου δεν είναι μεμονωμένη αλλά ανήκει σε μία μεγάλη κατηγορία παρόμοιων αφηγήσεων περί καταστροφής από κατακλυσμό.

Από τη βαβυλωνιακή παράδοση μαθαίνουμε ότι ο βασιλιάς Ξίσουθρος ήταν κάτι σαν τον Νώε, επίσης ανασκαφές στην Μεσοποταμία αποκάλυψαν γραφές στη γλώσσα των Σουμερίων (Έπος του Γκίλγκαμες) - ή οποία χάνεται στον χρόνο μέχρι και 3000 χρόνια π.Χ. - που αναφέρονται σε γεγονός αντίστοιχο του κατακλυσμού του Νώε. Οι Εβραίοι συνεπώς αντέγραψαν ή έγραψαν κάτι που είχαν ακούσει από άλλους χρόνια πολλά πριν.

Η Μυθολογία και οι νεροποντές

Κι ας αφήσουμε με τα παραμύθια των θρησκευτικών κι ας ανατρέξουμε στους μύθους των ανθρώπων. Πολλά χρόνια πριν μας αποκαλυφθεί η Παλαιά Διαθήκη υπήρχε η Ελληνική Μυθολογία, όπου ένας πρόγονος του Νώε, που άκουγε στο όνομα Δευκαλίων με την σύζυγό του την Πύρρα επιλέχτηκαν από τους Θεούς για να επιζήσουν ως οι μόνοι ταπεινοί, ευσεβείς και πιστοί από το γένος των ανθρώπων.
Επίσης, στον μύθο της πλημμύρας του Γκιλγκαμές, ο θεός, ο Ενλίλ, αποφασίζει να καταστρέψει τον κόσμο με μια πλημμύρα επειδή οι άνθρωποι έχουν γίνει θορυβώδεις.

Τρεις είναι οι μεγάλοι κατακλυσμοί της Ελληνικής Μυθολογίας: Ο Ωγύγιος κατακλυσμός, ο κατακλυσμός του Δευκαλίωνα, και ο κατακλυσμός του Δαρδάνου.
Ο Ωγύγιος κατακλυσμός ονομάζεται έτσι επειδή συνέβη όταν βασίλευε ο Ωγύγος, ο μυθικός βασιλιάς της Αττικής (ή της Βοιωτίας). Σε αρχαία κείμενα αναφέρεται πως η Ωγύγια Πλημμύρα κάλυψε ολόκληρο τον κόσμο, και ήταν τόσο καταστροφική που άφησε την Αττική χωρίς βασιλιά μέχρι την εποχή του Κέκρωπα. Στην Ελλάδα του 21ου αιώνα ο «βασιλιάς» δεν μετακινείται από τον θρόνο του ούτε από κατακλυσμό, ούτε από φωτιά… Και συνεχίζουμε.

Στον «Τίμαιο» του, ο Πλάτων (360 π.Χ.) περιγράφει έναν μύθο για τις πλημμύρες παρόμοιο με τις προηγούμενες εκδοχές.
Ο Πλάτων επίσης στους «Νόμους» του, στον τελευταίο διάλογο που γράφτηκε προς το τέλος της ζωής του - 340 χρόνια π.Χ. - υπολογίζει πως πλημμύρα συνέβη 10.000 χρόνια πριν από την εποχή του. Επίσης, στον «Κριτία», περιγράφει την πλημμύρα ως «Την μεγαλύτερη όλων».

Από τη φωτιά του Προμηθέα στο νερό του γιού του

Ο θρύλος του κατακλυσμού του Δευκαλίωνα είναι σχεδόν όμοιος με τον Κατακλυσμού του Νώε: ο Προμηθέας ήταν πατέρας του Δευκαλίωνα τον οποίο συμβούλεψε να κατασκευάσει μεγάλο σκάφος, αποκαλύπτοντας του το μυστικό των Θεών, ότι ο Δίας, δηλαδή, είχε αποφασίσει να καταστρέψει τη «διεφθαρμένη ανθρώπινη γενιά». Η πλημμύρα κάλυψε ολόκληρο τον κόσμο, και αφάνισε το ανθρώπινο είδος εκτός από τον Δευκαλίωνα και τη γυναίκα του, την Πύρρα. Το πλοιάριο του περιφερόταν για εννέα μέρες και εννέα νύχτες, μέχρι που προσάραξε, τη δέκατη μέρα, στον Παρνασσό.

Και στην τρίτη κατακλυσμιαία εισβολή της οργής των Θεών: ο Δάρδανος έφυγε από την Αρκαδία για να ιδρύσει αποικία στο βορειοανατολικό Αιγαίο Πέλαγος. Όταν άρχισε ο κατακλυσμός του Δαρδάνου, το έδαφος πλημμύρισε και το βουνό στο οποίο κατέφυγε μαζί με την οικογένεια του για να επιβιώσει, δημιούργησε το νησί της Σαμοθράκης. Μετά το τέλος της πλημμύρας έφυγε από τη Σαμοθράκη και πήγε στη Μικρά Ασία.

Και δεν είναι μόνο η Ελληνική Μυθολογία. Οι Βίκινγκς, οι Σκανδιναβοί δηλαδή, αναφέρονται σε δύο μεγάλες πλημμύρες. Στην ινδουιστική μυθολογία, κείμενα όπως το Satapatha Brahmana ( περίπου 6ος αιώνας π.Χ.) και τα Puranas αναφέρονται σε μεγάλες πλημμύρες. Οι Τσεγιέν (Cheyenne), μια φυλή Ινδιάνων της Βόρειας Αμερικής , πιστεύουν σε ότι μια πλημμύρα στην κοιλάδα του ποταμού Μισούρι άλλαξε την πορεία της ιστορίας τους.

Ο αρχαιολόγος Bruce Masse έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι κάποιες από τις αφηγήσεις περί μεγάλης πλημμύρας από πολλούς πολιτισμούς σε όλο τον κόσμο, μπορεί να συνδέονται με πρόσκρουση αστεροειδούς σε ωκεανό που συνέβη μεταξύ Αφρικής και Ανταρκτικής, γεγονός που προκάλεσε τσουνάμι.
Οι Έλληνες υπέθεταν ότι η Γη είχε καλυφθεί από νερό πολλές φορές, καταθέτοντας ως επιχείρημα τα κοχύλια και τα απολιθώματα ψαριών που έχουν ανακαλυφθεί σε κορυφές βουνών.

Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι αφηγήσεις περί κατακλυσμών δεν βρίσκουμε μόνο σε λαούς της λεκάνης της Μεσογείου όπως οι Εβραίοι και οι Έλληνες.
Πολλοί ερευνητές έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι όλοι αυτοί οι μύθοι έχουν προκύψει από ιστορικά γεγονότα τα οποία, όπως συνήθως συμβαίνει από πολλούς, διογκώθηκαν με την πάροδο του χρόνου και παραδόθηκαν στις επόμενες γενιές γιγαντωμένες σε μυθικές διαστάσεις.

Μύθοι και πραγματικότητα

Οι μύθοι για τις πλημμύρες λοιπόν, είναι κοινοί σε ένα ευρύ φάσμα πολιτισμών, που εκτείνονται σε βάθος χρόνου, πίσω στην Εποχή του Χαλκού και τη Νεολιθική προϊστορία. Αυτές οι αφηγήσεις περιγράφουν πλημμύρα, μερικές φορές παγκόσμιας κλίμακας, που συνήθως στέλνεται από του Θεούς για να καταστρέψουν τον πολιτισμό ως πράξη θεϊκής εκδίκησης.

Το νερό είναι η ψυχή της Γης, μόνο που καμιά φορά γίνεται ο τιμωρός των ανθρώπων και η τιμωρία αυτή σίγουρα έρχεται μεν από τους ουρανούς, αλλά όχι από τον Θεό ή τους Θεούς… Και σίγουρα έχει να κάνει με τις αμαρτίες των ανθρώπων και την ασέβεια προς την φύση! Μόνο που στην εποχή μας, οι «εκλεκτοί» των Θεών, οι καπεταναίοι της κιβωτού της σωτηρίας, δεν είναι οι ταπεινοί και ευσεβείς, είναι οι κατέχοντες την ισχύ και τον χρυσό. Οι ταπεινοί και ευσεβείς πληρώνουν τα αμαρτήματα των αρχόντων τους. Αυτή είναι η διαφορά μύθων και πραγματικότητας...