Μήπως ήρθε η ώρα η ΠΑΣΠ να επιστρέψει την αιματοβαμμένη σημαία του Πολυτεχνείου εκεί όπου ανήκει;

Κάθε χρόνο, το πιο εμβληματικό σύμβολο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, η αιματοβαμμένη σημαία του, βγαίνει από όπου φυλάσσεται και, στις 17 Νοέμβρη, δεσπόζει στην πορεία προς την αμερικανική πρεσβεία. Ωστόσο, δε δεσπόζει ως σύμβολο του λαού της Αθήνας που αντιστάθηκε στη χούντα, αλλά ως «λάφυρο» στα χέρια κάποιων - συγκεκριμένα, μελών της ΠΑΣΠ- που κανείς δεν ξέρει πώς ακριβώς βρέθηκε στην κατοχή τους. 

Η σημαία, που έχει πάνω το αίμα των φοιτητών της 17ης Νοέμβρη 1973, όταν τα τανκς έσπασαν την πύλη και μπήκαν στο Πολυτεχνείο προκειμένου να διαλύσουν την εξέγερση κατά της χούντας έχει από μόνη της μεγάλη ιστορία. Από το 1980, που έπαψε να συγκροτείται Κεντρικό Συμβούλιο ΕΦΕΕ (Εθνικής Φοιτητικής Ένωσης Ελλάδος) «πέρασε» στα χέρια της ΠΑΣΠ που, έκτοτε, κάθε χρόνο την περιφέρουν αλλά και την εμφανίζουν, κατά το δοκούν (όπως έκαναν το 2020 στο μνημείο του Παύλου Φύσσαστο Περιστέρι) σαν να είναι «περιουσιακό στοιχείο» τους. 

Το 2021, σε ανακοίνωσή του, ο ΣΦΕΑ (Σύλλογος Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1967 - 1974), επισήμαινε: «Θεωρούμε σκόπιμο να αναφέρουμε στους “φύλακες” της σημαίας του Πολυτεχνείου ότι δεν υπάρχουν ιδιοκτήτες της, ούτε ορίστηκαν θεματοφύλακες ούτε επιτρέπεται η σημαία να κάνει αυτόνομη πορεία χωρίς τον λαό και τη νεολαία. Ελπίζουμε με την ίδρυση του Μουσεία Αντιδικτατορικής Αντίστασης οι κάτοχοι να την παραδώσουν εκεί που ανήκει». 

Λίγα λόγια για την ιστορία της

Κάποιοι από τους πρωταγωνιστές του Πολυτεχνείου πράγματι επιβεβαίωσαν ότι, αμέσως μετά την εξέγερση, η σημαία βρέθηκε στα χέρια του Τζώρτζη Αθανασιάδη, εκδότη της εφημερίδας «Η Βραδινή» τα γραφεία της οποίας βρίσκονταν κοντά στο ΕΜΠ. Ο ίδιος, πάντως, ποτέ δεν αποκάλυψε με ποιο τρόπο βρέθηκε στην κατοχή του, πάντως, στη συνέχεια, φυλάχτηκε από την ΕΦΕΕ. Η Νάντια Βαλαβάνη, μέλος του συντονιστικού της κατάληψης του Πολυτεχνείου, έχει στο παρελθόν εξηγήσει στην Καθημερινή ότι, «Η σημαία και ο τρόπος με τον οποίο βγήκε από το Πολυτεχνείο ήταν αδύνατον να γίνει αντιληπτός από τους περισσότερους, διότι πρώτο μέλημα ήταν να διασωθούν οι 10.000 άνθρωποι που βρέθηκαν εκεί». 

Από το 1980, η αδράνεια της ΕΦΕΕ συμβάλλει στο να περάσει η σημαία στα χέρια της πάλαι ποτέ κραταιής ΠΑΣΠ, με πρόεδρο -τότε- τον Χρήστο Παπουτσή. Στη συνέχεια, περνά στα χέρια του Φώτη Χατζημιχάλη, ο οποίος, το 1982, την παραδίδει στον Γιάννη Τσαμουργκέλη. Έκτοτε,  ξεκινά να φυλάσσεται στα σπίτια στελεχών της ΠΑΣΠ. Ο Τσαμουργκέλης, με τη σειρά του, την παραδίδει, το 1987, στον Βασίλη Τόγια. Το 1996, μετά την πορεία του Πολυτεχνείου, φυγαδεύεται προς άγνωστο προορισμό.

Στην πρώτη πορεία μετά την εξέγερση, τη σημαία κράτησαν οι Στέφανος Τζουμάκας, Γιώργος Σταματάκης, Χρύσανθος Λαζαρίδης (ΚΚΕ εσωτερικού) και ο πρόεδρος της τότε ΕΣΕΕ. Ο Χρήστος Παπουτσής που διαδέχθηκε τον Στέφανο Τζουμάκα στην ΕΦΕΕ, πάντως, στο παρελθόν έχει δηλώσει ότι, «και στο δικό μου σπίτι την κράτησα τη σημαία. Υποχρεωτικά, κάποιος έπρεπε να τη χρεωθεί. Επιλέγαμε επίσης και σπίτια φίλων υπεράνω πάσης υποψίας».

Το 2008, ο -τότε - γραμματέας του ΠΑΣΟΚ, Γιάννης Ραγκούσης, ανακοινώνει την πρόθεσή του, η σημαία να δοθεί στη Βουλή. Απειλεί, μάλιστα, τα μέλη της νεολαίας του κόμματος, με διαγραφές αν δεν την επιστρέψουν. Και τότε, όμως, δεν εισακούγεται. Και κάπως έτσι, κάθε χρόνο, το σίριαλ της σημαίας του Πολυτεχνείου, παίζει για λίγο, τέτοιες μέρες, στον δημόσιο διάλογο και, στη συνέχεια, ξεχνιέται. 

Την έβαλαν όντως στο πλυντήριο;

Ο αστικός θρύλος θέλει τη σημαία του Πολυτεχνείου, να έχει μπει και για πλύσιμο στο πλυντήριο. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το urban legend, πάντα, κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων, η μητέρα ενός φοιτητή της ΠΑΣΠ, που τη φύλασσε σπίτι του, την βρήκε και, μη γνωρίζοντας περί τίνος επρόκειτο, την έβαλε για πλύσιμο προκειμένου να καθαρίσει ο «λεκές» που είχε πάνω της. Από πλευράς ΠΑΣΠ, όταν αναφέρεται η φήμη, διαμηνύουν ότι αυτό είναι κάτι που δεν έχει αποδειχθεί ποτέ (σ.σ. ούτε και έχει διαψευστεί, όμως).  

ΣΦΕΑ: «Τελείως παράλογο να κάνει αυτόνομη πορεία η σημαία»

Ο πρόεδρος του ΣΦΕΑ, κ. Βαγγέλης Γκιουγκής, λέει στο ethnos.gr ότι, «Η σημαία πρέπει να έρθει στο φυσικό της χώρο, που είναι ο ΣΦΕΑ. Δεν είναι πουθενά αλλού. Και, πράγματι, να την εμφανίζουμε σε κάθε επέτειο, να είναι μπροστά, στην πορεία. Δεν μπορεί να κάνει μόνη της, αυτόνομη πορεία η σημαία, αυτό είναι τελείως παράλογο».

Τα στελέχη της ΠΑΣΠ, με τα οποία επικοινωνήσαμε, δε θέλησαν να σχολιάσουν σχετικά. Ωστόσο, και φέτος, 50 χρόνια μετά την εξέγερση, έχουν την ευκαιρία να κάνουν το σωστό. Να σταματήσουν να περιφέρουν -χωρίς εξουσιοδότηση και σαν να είναι οι νόμιμοι ιδιοκτήτες του- το «λάφυρο» και να παραδώσουν τη σημαία εκεί όπου η μνήμη του Πολυτεχνείου κρατείται ζωντανή. Ώστε κάθε χρόνο, να βγαίνει στον δρόμο και να τη συνοδεύουν όλοι όσοι εμπνέονται από τα μηνύματα μίας αυθόρμητης εξέγερσης που άλλαξε τον ρου της ιστορίας.