Πριγκίπισσα Νταϊάνα: Πίστευε πως η Βόρεια Ιρλανδία ήταν μέρος… της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας – Τι δείχνουν απόρρητα έγγραφα

Η Νταϊάνα, πριγκίπισσα της Ουαλίας, φαίνεται να είχε άγνοια για τη συνταγματική θέση της Βόρειας Ιρλανδίας, πιστεύοντας προφανώς ότι αποτελεί μέρος της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας, σύμφωνα με σημείωμα που έγραψε ο Ιρλανδός πρέσβης στη Βρετανία το 1993.

Η Νταϊάνα ήταν τότε ακόμη παντρεμένη με τον πρίγκιπα Κάρολο, είχε αναφερθεί στη Βόρεια Ιρλανδία ως μέρος της Ιρλανδίας σε μια συνομιλία με τον πρέσβη, τον Τζόζεφ Σμολ, έγραψε σε ενημερωτικό σημείωμα προς την τότε πρόεδρο της Ιρλανδίας, Μαίρη Ρόμπινσον.

Η Ρόμπινσον - σύμφωνα με τον Guardian- ετοιμαζόταν για μια ιστορική επίσκεψη στο Λονδίνο, την πρώτη εν ενεργεία ιρλανδή πρόεδρο, κατά την οποία θα συναντούσε τη βασίλισσα Ελισάβετ Β'.

«Ήμουν στη χώρα σας χθες»

Ένας φάκελος με ενημερωτικό υλικό για τη Ρόμπινσον, που πρόσφατα δόθηκε στη δημοσιότητα από τα εθνικά αρχεία της Ιρλανδίας, περιλαμβάνει το σημείωμα του Σμολ. Σε αυτό γράφει: «Κάθε φορά που συναντάμε τον πρίγκιπα Κάρολο, λέει πάντα ότι θα ήθελε πολύ να επισκεφθεί την Ιρλανδία. Είναι, φυσικά, μια τακτική επίσκεψη [sic] στη Βόρεια Ιρλανδία. Η Νταϊάνα έχει επίσης πάει εκεί. Στις αρχές του περασμένου έτους μου είπε, με προφανή άγνοια ή αδιαφορία για τις συνταγματικές λεπτότητες: ''Ήμουν στη χώρα σας χθες!''».

Το ταξίδι του Ρόμπινσον στην Αγγλία, για να παραλάβει τιμητικό πτυχίο από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, έγινε σε μια εποχή που οι ταραχές συνεχίζονταν στη Βόρεια Ιρλανδία, αλλά οι σχέσεις μεταξύ Ιρλανδίας και Ηνωμένου Βασιλείου βαθαίνουν.

Το ενημερωτικό σημείωμα περιγράφει επίσης λεπτομερώς την πολιτική κατάσταση στο Ηνωμένο Βασίλειο και περιλαμβάνει σημειώσεις σχετικά με την ιρλανδική διασπορά στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη βασιλική οικογένεια, πριν από τη σημαντική επίσκεψη που θα γινόταν.

Τη δεύτερη ημέρα του ταξιδιού της, η Ρόμπινσον είχε προσκληθεί να κάνει μια "επίσκεψη ευγένειας" στη βασίλισσα στο παλάτι του Μπάκιγχαμ. Μεταξύ των θεμάτων που σημειώθηκαν για πιθανή συζήτηση μεταξύ των δύο ήταν η Βόρεια Ιρλανδία, οι πρόσφατες βομβιστικές θηριωδίες εκεί και στην ηπειρωτική Βρετανία, τα διασυνοριακά ζητήματα και οι γενικές σχέσεις μεταξύ Ιρλανδίας και Ηνωμένου Βασιλείου.

Ένας παρατηρητής είχε γράψει στο γραφείο του Ιρλανδού προέδρου πριν από την επίσκεψη, καταγράφει ο φάκελος, και σημείωσε παραλληλισμούς με «την τελευταία συνάντηση μεταξύ μιας Ιρλανδής γυναίκας ηγέτη και ενός Βρετανού μονάρχη» - συγκεκριμένα την επίσκεψη της Grace O'Malley ή Grainne Ni Mhaille, γνωστής ως Πειρατής Βασίλισσα του Κόναχτ, στη βασίλισσα Ελισάβετ Α' στο παλάτι του Γκρίνουιτς το 1593.

«Η Γκρέις, όπως και εσείς, ήταν επίσης μια γυναίκα της Μάγιο!» έγραψε ο Dr Donald Martin, σημειώνοντας ότι η γλώσσα που μιλούσαν εκείνη την εποχή ήταν τα λατινικά.

Περισσότερο από μια δεκαετία πριν από την επίσκεψη της Ρόμπινσον, όπως αποκαλύπτουν τα πρόσφατα δημοσιευμένα αρχεία, ο προκάτοχός της ως πρόεδρος βρέθηκε μπροστά σε ένα διπλωματικό δίλημμα όταν κλήθηκε να παραστεί στον γάμο της Νταϊάνα με τον Κάρολο τον Ιούλιο του 1981.

Ένα έγγραφο περιγράφει λεπτομερώς τις ανησυχίες των κυβερνητικών αξιωματούχων για το πώς θα μεταβιβάσουν καλύτερα την απόφαση του προέδρου Πάτρικ Χίλερι να μην παραστεί. Οι προσκλήσεις είχαν σταλεί ένα μήνα μετά το θάνατο στη φυλακή του απεργού πείνας του IRA, Μπόμπι Σαντς.

"Η παρούσα κατάσταση των αγγλο-ιρλανδικών σχέσεων, και συγκεκριμένα το πολύ γενικό αίσθημα δυσαρέσκειας τόσο στο βορρά όσο και στο νότο με την πολιτική της βρετανικής κυβέρνησης σχετικά με τις συνθήκες κράτησης στις φυλακές της Βόρειας Ιρλανδίας, θα εξασφάλιζε ότι θα υπήρχαν πολλά δυσμενή σχόλια αν ο πρόεδρος παρευρισκόταν στο βασιλικό γάμο", αναφέρεται στο έγγραφο.

Προστίθεται ότι με την «κατάλληλη διπλωματική δικαιολογία», η άρνηση της παρουσίας του Ιρλανδού προέδρου, δεν θα «έθιγε τον πολιτικό διάλογο με το Λονδίνο».

Στις 26 Ιουνίου 1981, την τελική ημερομηνία μέχρι την οποία έπρεπε να δοθεί η απάντηση, ο πρεσβευτής της Ιρλανδίας στο Ηνωμένο Βασίλειο μετέφερε στον Ιρλανδό πρόεδρο τη "λύπη του ότι, λόγω προηγούμενων υποχρεώσεων, δεν θα μπορέσει να παραστεί".