Ιστορία|14.01.2024 12:21

Κίμων Σπαθόπουλος: Ο Έλληνας Σαρλώ που «ζήλευε» και ο Τσάρλι Τσάπλιν - Η κατάρα του ρόλου και το όνειρο του να γυρίσει ταινία με ήρωα τον Χίτλερ

Κώστας Ασημακόπουλος

Πέρασε στην ιστορία ως ο πιο επιτυχημένος σωσίας του «Σαρλώ», του διασημότερου κινηματογραφικού χαρακτήρα που βωβού κινηματογράφου που υποδύθηκε ο Βρετανός ηθοποιός Τσάρλι Τσάπλιν.

Μπορούσε να ξεγελάσει ακόμα και το πιο απαιτητικό κοινό, απέσπασε πολλές διακρίσεις, έκανε διεθνή καριέρα σε περίοδο που οι ηθοποιοί δύσκολα επιβίωναν. Έπαιξε σε δεκάδες κινηματογραφικές ταινίες, πολλές από τις οποίες χάθηκαν στο βάθος του χρόνου. Πάντα όμως τον ακολουθούσε η κατάρα του ρόλου του.

Τον αποκάλεσαν ο «Έλληνας Σαρλώ» και υπήρξε από τους αφανείς ήρωες των κινηματογραφικών στούντιο και των θεατρικών παρασκηνίων. Δυστυχώς τα δύο του μεγάλα όνειρα δεν πραγματοποιήθηκαν. Το πρώτο στο ξεκίνημα της καριέρα του τη δεκαετία του ΄20 ήταν να ταξιδέψει στην Αμερική και στο Χόλιγουντ. Το δεύτερο που επίσης έμεινε όνειρο θερινός νυκτός ήταν να δημιουργήσει την κινηματογραφική ταινία με τίτλο «Το τέλος ενός τρελού», μία σάτιρα με κεντρικό ήρωα τον Χίτλερ και τα παθήματα του στον Β παγκόσμιο πόλεμο. Ίσως εάν εστίαζε στην ίδια του τη ζωή του κάποτε θα μπορούσε να γίνει «best seller».

Από την Πόλη έρχομαι και στην κορφή Παρίσι

Γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη το 1904 ο Κίμων Σταθόπουλος πέρασε τα παιδικά του χρόνια μέσα στις ταραγμένες εποχές των Βαλκανικών Πολέμων και στη συνέχεια του Α παγκοσμίου πολέμου. Από έφηβος μπήκε στο μεροκάματο. Όπως αποκάλυψε ο ίδιος σε συνέντευξη του στον «Ελληνικό Ταχυδρόμο» στις 15 Ιουνίου 1929 εργάζονταν ναύτης σε βενζινόπλοιο στον Βόσπορο ενώ όταν το 1922 (λίγο πριν τη μικρασιατική καταστροφή τον Σεπτέμβριο του 1922) πήγε στο Παρίσι και έπιασε δουλειά σε ένα υποδηματοποιείο.
Προικισμένος με το ταλέντο της μίμησης και επηρεασμένος από τη δημοφιλία του Βρετανού ηθοποιού Τσάρλι Τσάπλιν που έκανε πάταγο με τον «Σαρλώ» ο Σπαθόπουλος μιμήθηκε τον θρυλικό ήρωα του Χόλιγουντ σε ηλικία μόλις 16 ετών. Σίγουρα εάν κατάφερε να ταξιδέψει στην Αμερική θα είχε αλλάξει την ιστορία...

Από τη Γαλλία μαζί με τη Βουγιουκλάκη

Ο Κίμων Σπαθόπουλος έκανε καριέρα στη Γαλλία ως σωσίας του «Σαρλώ», έπαιξε σε 27 ελληνικές ταινίες οι περισσότερες από τις οποίες αγνοούνται καθώς έχουν χαθεί τα πρωτότυπα φιλμ. Στη δεύτερη φάση της καριέρας του ασχολήθηκε αποκλειστικά με το μακιγιάζ. Θεωρούνταν γκουρού στις μάσκες και στις μεταμορφώσεις. Υπήρξε συνεργάτης της Αλίκης Βουγιουκλάκη στις πρώτες ταινίες της και συνεργάστηκε με τη «Φίνος Φιλμ» στη χρυσή εποχή του ελληνικού κινηματογράφου.

Έτσι ξεκίνησαν όλα...

Όλα ξεκίνησαν το 1920 όπως αποκάλυψε ο ίδιος σε συνέντευξη του στον Ελληνικό Ταχυδρόμο (15 Ιουνίου 1929): «Όλο αυτό έγινε τυχαία το 1920 στην Πόλη απ΄ όπου κατάγομαι. Ήμουν 16 ετών τότε και καθώς ήταν καρναβάλι γλεντούσαμε με κάτι φίλους μου σε μία μπιραρία. Εκεί ήρθε ένας φίλος μας, ο Δριμύκης ο οποίος φορούσε τα μουστάκια του Σαρλώ. Μας ρώτησε εάν τον κάνει καλά κι τότε εγώ του λέω: Άντε βρε εσύ, φέρε μου τα μουστάκια εδώ. Μου τα έδωκε, τα φόρεσα, χαμήλωσα λίγο το παντελόνι κι άρχισα να παριστάνω τον Σαρλώ. Φαίνεται πως στην προσπάθεια μου να ξεπεράσω τον Δριμύκη παρέστησα τον Σαρλώ με πάθος και επιτυχία. Όλοι μέσα στη μπιραρία φώναζαν: Μπράβο Κίμων! Ίδιος είσαι! Αυτό με ενθουσίασε.  Από τότε, όπου πήγαινα σε φιλικό κύκλο έκανα τον Σαρλώ. Ετσι πέρασε ένας χρόνος και ήρθαν τα Χριστούγεννα του 1921».

Βραβείο από τον Άγγλο στρατηγό

Εκείνη την εποχή υπήρχε αγγλική κατοχή στην Πόλη και ένας φίλος μου με παρακάλεσε να πάω ντυμένος στους αγγλικούς στρατώνες. Θα έδιναν και βραβείο στην καλύτερη μεταμφίεση. Ντύθηκα πάλι Σαρλώ. Το τι έγινε δεν περιγράφεται. Αρκεί να σας πω πως πήρα το πρώτο βραβείο από τον Άγγλο διοικητή Χάρρις. Το ίδιο έκανα και στον χορό του Αγίου Βασιλείου την Πρωτοχρονιά του 1922. Εκείνη την περίοδο δούλευα σε ένα βενζινόπλοιο στον Βόσπορο και μετά από όλα αυτά μου μπήκε η ιδέα να γίνω ηθοποιός του κινηματογράφου».

Η Μικρασιατική καταστροφή

Στη συνέχεια ο Κίμων ΣπαθόπουλοςΟλυμπιακός - Πήγασος: Δες τις δύο φάσεις 22-10 και 24-13 στο 4ο σετ είναι καλές πήρε την απόφαση να πάει στη Γαλλία με απώτερο στόχο να φύγει από εκεί για την Αμερική και το Χόλιγουντ. Όταν όμως έφτασε στο Παρίσι διαπίστωσε τη σκληρή πραγματικότητα και έπιασε δουλειά σε ένα υποδηματοποιείο: «Ατυχώς όμως ο νόμος περί μεταναστεύσεως με εμπόδιζε να ταξιδέψω στην Αμερική. Αποφάσισα να πάω πρώτα στη Γαλλία και από εκεί να βρω τρόπο να ταξιδέψω στην Αμερική και στο Χόλιγουντ. Μάταιες ελπίδες όμως γιατί στο Παρίσι τα πράγματα ήταν δύσκολα και αναγκάστηκα να εργαστώ σε διάφορα νούμερα στα καμπαρέ του Παρισιού. Έκανα διάφορους ρόλους αλλά όλοι ήθελαν να κάνω τον Σαρλώ», έλεγε τον Ιούνιο του 1929.

Βραβείο και στο Παρίσι

Λίγο αργότερα στην εφημερίδα «Σκριπτ» αποκάλυπτε το πως τον ανακάλυψαν οι Γάλλοι. Το 1926 είχε πάει μαζί με την οικογένεια του αφεντικού του σε έναν χορό μασκέ σε αριστοκρατικό κέντρο στο Καλιζόν με θέμα την καλύτερη μεταμφίεση του Σαρλώ. Έλαβαν μέρος περίπου 40 διαγωνιζόμενοι και ο Σπαθόπουλος ανάμεσα τους. Πήρε το πρώτο βραβείο. Οι εφημερίδες «Πτι Παριζιέν» και «Ιλουστρασιόν» έκαναν αναφορές στον Έλληνα Σαρλώ και του έγιναν προτάσεις από μιούζικ χολ στη Μονμάρτη και για συμμετοχή στην ταινία «Πανάμ» κάνοντας διάφορους μικρούς ρόλους.

Παράσταση στους κινηματογράφους

Η ομοιότητα του ήταν καταπληκτική και κατάφερε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα να κερδίσει το απαιτητικό γαλλικό κοινό που ζητούσε έναν σωσία. Διάσημος κινηματογράφος του Παρισιού που διαφήμιζε την ταινία του Τσάρλι Τσάπλιν «Τα Φώτα της Πόλης» προσέλαβε τον Κίμων Σπαθόπουλο ως κομφερασιέ έξω από το κινηματογράφο. Τα σκετσάκια του Σπαθόπουλου κατέκτησαν τις καρδιές των Παριζιάνων και σύντομα απέκτησε δημοσιότητα και φήμη που έφεραν προτάσεις συνεργασίας και σε άλλες κινηματογραφικές παραγωγές για δεύτερους ρόλους ή ως κομπάρσος.

Μετακόμισε στην Αθήνα

Παράλληλα ο Κίμων Σπαθόπουλος δέχονταν προτάσεις από τους παραγωγούς κινηματογραφικών ταινιών στην Ελλάδα, ενώ η δημοφιλία του «Σαρλώ» στην Αθήνα του έδινε την ευκαιρία να δοκιμάσει την τύχη του στην πατρίδα που διψούσε για «άρτους και θεάματα».

Το 1928 ο Κίμων Σπαθόπουλος αποφάσισε να αφήσει το Παρίσι και να μετακομίσει στην Αθήνα: «Είχα αρχίσει να απελπίζομαι πως δεν θα μπορούσε να έχω άλλη σταδιοδρομία εκτός από αυτή της μίμησης του Σαρλώ. Μόλις έμαθα πως στην Ελλάδα έχει αρχίσει η παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών αποφάσισα να έρθω στην Αθήνα. Μπήκα σε ένα βαπόρι και εδώ και ένα χρόνο (σ.σ.1928) είμαι στην Αθήνα και μάλιστα έχει έρθει και η οικογένεια μου από την Πόλη».

Η φήμη που είχε αποκτήσει ως «Έλληνας Σαρλώ» του έδωσε αμέσως την ευκαιρία να εργαστεί στα κορυφαία κέντρα της εποχής αλλά και μιμήσεις έξω από τον κινηματογράφο «Πάνθεον» στην οδό Πανεπιστημίου που έπαιζε τις ταινίες του «Σαρλώ».

Η κατάρα του ρόλου

Ο ρόλος που τον ανέδειξε ήταν και η... κατάρα στην καριέρα του. Κανείς δεν σκέφτονταν να του δώσει άλλο ρόλο. Πολύ περισσότερο κανείς δεν ήθελε να του δώσει πρωταγωνιστικό ρόλο σε μία κωμωδία που ήταν και το μεγάλο του απωθημένο. Μάλιστα μετά από ένα χρόνο στην Ελλάδα σκέφτονταν την επιστροφή στο Παρίσι, μέχρι που του έγινε η πρόταση να γυρίσει την ταινία «Ο Παλιάτσος της ζωής» όπου και πάλι υποδύονταν τον «Σαρλώ»

Μιμήθηκε και τον Βενιζέλο

Στο μεταξύ για να εμπλουτίσει το ρεπερτόριο του εκτός από τον «Σαρλώ» ο Κίμων Σπαθόπουλος άρχισε να ενσαρκώνει με επιτυχία και άλλες προσωπικότητες της εποχής μεταξύ αυτών και ο «Ελευθέριος Βενιζέλος». Παράλληλα με τους επιτυχημένους ρόλους του και τις εντυπωσιακή ομοιότητα των μιμήσεων του αναδείχτηκε και το ταλέντο του στο μακιγιάζ αφού μόνος του κατάφερνε να μεταμορφώνει τον εαυτό του και να μακιγιάρει το πρόσωπο του.

Ο άνθρωπος με τα χίλια πρόσωπα

Η ικανότητα του αυτή στο μακιγιάζ αλλά και στη δημιουργία διαφόρων μασκών αναγνωρίστηκε από το κοινό αλλά και τους συναδέλφους του που τον αποκαλούσαν ως «ο άνθρωπος με τα χίλια πρόσωπα».

Ο παλιάτσος της ζωής

Μετά από δύο χρόνια στην Ελλάδα, το 1930 κάνει την πρώτη του επαγγελματική του εμφάνιση στη βουβή ταινία «ο παλιάτσος της ζωής» με σκηνοθέτη τον Ορέστη Λάσκο. Υποδύθηκε έναν παλιάτσο που ερωτεύτηκε μια φυματική κοπέλα κατά κόσμον Καίτη Παπανικολάου με σκοπό να την πείσει να κάνει θεραπεία σε ένα μοναστήρι. Τελικά η κοπέλα δέχεται, ο ερωτευμένος παλιάτσος την παραδίδει στα χέρια της ηγουμένης (το ρόλο υποδύονταν η Μπέλλα Μιχαλιώτου) και εκείνος επιστρέφει στις παραστάσεις του δρόμου με την ευχή να θεραπευτεί η κοπέλα και να συναντηθεί και πάλι μαζί της. Πρόκειται για την ελληνική εκδοχή του χαρακτήρα του Σαρλώ που έπλασε ο Τσάρλι Τσάπλιν, τον οποίο ο Σπαθόπουλος μιμείται με μεγάλη επιτυχία σε αυτή τη βουβή ταινία.

Πατρινή παραγωγή Κάιν και Άβελ

Tην ίδια χρονιά (1930) η οικογένεια Διρμίκη χρηματοδότησε και ανέλαβε την παραγωγή της κινηματογραφικής ταινίας «Κάιν και Άβελ», δραματική ταινία που ήταν και η πρώτη πατρινή ταινία με όλους τους συντελεστές Πατρινούς, εκτός του Κίμωνα Σπαθόπουλου. Γυρίστηκε στην πόλη και σε γειτονικά χωριά, αλλά δυστυχώς δεν έχει διασωθεί κόπια της ταινίας (μήκους 2.400 μέτρων), παρά μόνο φωτογραφίες. Η επεξεργασία του φιλμ έγινε στην Αθήνα, στο στούντιο του Δημήτρη Μεραβίδη.

Η πρώτη κωμωδία που... χάθηκε στο Βόσπορο

Η πρώτη κωμωδία που έπαιξε ο Κίμων Σπαθόπουλος ήταν η ταινία «Στα κύματα του Βοσπόρου». Πρόκειται για την πρώτη ταινία της «Παλλάς Φιλμ» την οποία έχει σκηνοθετήσει ο ιδρυτής της εταιρείας, Ηλίας Παρασκευάς. Χρηματοδοτήθηκε από δύο Έλληνες της Αμερικής. Τα αρνητικά της καταστράφηκαν και σήμερα θεωρείται χαμένη.

Τον έδιωχναν εάν δεν έκανε τον Σαρλώ

Η συνέχεια ήταν πολύ δύσκολη η για τον Κίμων Σπαθόπουλο αφού όπως εξομολογήθηκε στον δημοσιογράφο του «Ελληνικού Ταχυδρόμου» έζησε άλλη μία απογοήτευση: «Ήλθα στην Ελλάδα με όρεξη να εργαστώ σε κινηματογραφικές παραγωγές με τη φιλοδοξία να δώσω έναν δικό μου κωμικό τύπο. Με πείραζε η ιδέα να συνεχίζω να ταυτίζομαι με το ρόλο ενός άλλου ηθοποιού. Ήθελα να πλάσω τον δικό μου ρόλο. Στις κινηματογραφικές εταιρίες που αποτάθηκα με έδιωχναν. Μου έλεγαν πως δε μπορούν να διακινδυνεύσουν σε κωμωδίες γιατί τα δράματα συγκινούσαν περισσότερο τους Αθηναίους και είχαν σίγουρα έσοδα. Για να εξασφαλίσω το ψωμί μου έκανα πάλι στον Σαρλώ. Ήμουν απογοητευμένος και έκανα πάλι τα χαρτιά μου για να φύγω στη Γαλλία, μέχρι που που έκαναν την πρόταση να πρωταγωνιστήσω στην ταινία «ο παλιάτσος της ζωής» που γυρίζουμε τώρα στο Ζάππειο και αλλού. Και σε αυτή την ταινία κάνω τον Σαρλώ...».

Αναζητούσε κεφαλαιούχο για την ταινία του

Στην ερώτηση του δημοσιογράφου του «Ελληνικού Ταχυδρόμου» τι θα έκανε μετά το τέλος της ταινίας «ο παλιάτσος της ζωής» ο Κίμων Σπαθόπουλος απάντησε: «Ελπίζω μέχρι να τελειώσει η ταινία να πεισθεί κάποιος κεφαλαιούχος να με βοηθήσει να γίνει μία ελληνική ταινία με αμιγώς ελληνικό κωμικό πρόσωπο».

 «Οι καλλιτέχνες είναι για κλάψιμο»

Η τελευταία ερώτηση αφορούσε τις απολαβές του ηθοποιού. Όταν το ημερήσιο φύλλο της εφημερίδας «Ελληνικός Ταχυδρόμος» το 1929 κόστιζε 1 (μία) δραχμή η αμοιβή του Κίμων Σπαθόπουλου ήταν 5.000 δραχμές για την συμμετοχή του στην κινηματογραφική ταινία καθώς και ποσοστά από τις εισπράξεις εφόσον πήγαινε καλά. Χαρακτηριστική ήταν η απάντηση του με την οποία έκλεισε η συνέντευξη του στο φύλλο της 15ης Ιουνίου 1929 στον «Ελληνικό Ταχυδρόμο»: «Μη νομίζετε πως πληρώνονται καλά οι καλλιτέχνες στην Ελλάδα. Δεν είμαστε Αμερική. Είναι για κλάψιμο στην Ελλάδα η καλλιτεχνία. Εγώ επί του παρόντος κάνω τον σταυρό μου για αυτά που μου δίνει η εταιρεία η οποία με αγκαζάρισε». Και ο δημοσιογράφος με την υπογραφή «Θ-ς» κατέληξε: «Ωρισμένος ο Τσάρλυ Τσάπλιν - Κίμων Σπαθόπουλος δεν έχει άδικο. Επήγαμε με την πρόθεση να γελάσουμε λίγο και μας φαίνεται πως σε εμελαγχολήσαμε αναγνώσται!...».

Εδωσε τις οικονομίες του για μία ταινία που δε γυρίστηκε ποτέ

Με το τέλος του Β παγκοσμίου πολέμου ένιωσε την ανάγκη να πραγματοποιήσει την παραγωγή μιας κωμωδίας που πάντα ονειρεύονταν. Ηθελε να γυρίσει «Το τέλος ενός τρελού», ταινία βασισμένη σε σενάριο με έντονη σάτιρα και κεντρικό «ήρωα» τον Χίτλερ. Ξόδεψε όλα του τα χρήματα για την προετοιμασία της ταινίας, για περούκες, κουστούμια, διακόσμηση αλλά δε βρήκε ποτέ ανταπόκριση και στήριξη και το όνειρο του έμεινε απραγματοποίητο.

Η Ανθοπόλις των Αθηνών και ο Σαρλώ στην Πόλη

Μια από τις τελευταίες εμφανίσεις του ως «Σαρλώ» πραγματοποιήθηκε στην ταινία του 1945 «Η Ανθοπώλις των Αθηνών», ενώ η τελευταία ταινία του ως πρωταγωνιστής ήταν η «Σαρλώ, Αθήναι – Ινσταμπούλ» (ο Έλλην Σαρλώ στην Πόλη, Sarlo Istanbul’da), που γυρίστηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1954. Έκτοτε ασχολήθηκε αποκλειστικά με το μακιγιάζ. Ηταν ο μακιγιέρ στις πρώτες ταινίες της Αλίκης Βουγιουκλάκη.

Το τέλος και οι ταινίες του

Ο Κίμων Σπαθόπουλος έφυγε από τη ζωή το 1990 σε ηλικία 84 ετών.

Οι ταινίες που έπαιξε ο Κίμων Σπαθόπουλος:

Συνολικά συμμετείχε σε 27 κινηματογραφικές παραγωγές και συνεργάστηκε με όλες τις εταιρείες και τους σημαντικότερους πρωταγωνιστές. Οι ταινίες που έπαιξε: Έτσι κανείς σαν αγαπήσει (1931), Αγιούπα (1957), Αγωνία μιας αγάπης (1963), Από έξι μείναμε δύο (1953), Για το ψωμί και τον έρωτα (1959), Γυναίκες Δίχως Άντρες (1954), Δεσποινίς δικηγόρος (1933), Ζάλογγο: Το κάστρο της λευτεριάς (1959), Η Θύελλα Πέρασε (1943), Η ανθοπώλις των Αθηνών (1945), Κάιν και Άβελ (1931), Καταιγίδα (1965), Κοινωνική σαπίλα (1932), Λύγκος ο Λεβέντης (1959), Μαρίνα (1947), Μαρίνος Κοντάρας (1948), Ο άχρηστος της κοινωνίας (1956), Ο παληάτσος της ζωής (1930), Ο πρίγκηψ των αλητών (1932), Οι προστάτες (1973), Πικρό ψωμί (1951), Πρέπει να ζήσεις αγάπη μου (1965), Σας ζητούν στο τηλέφωνο (1933), Στα κύματα του Βοσπόρου (1934), Το λιμάνι των δακρύων (1929), Το όνειρο του παλιατζή (1957), Χειροκροτήματα (1944).

ΧόλιγουντκινηματογράφοςηθοποιόςΚίμων ΣπαθόπουλοςΤσάρλι Τσάπλιν