Ο φιλέλληνας που απεχθανόταν τους Άγγλους, πρόβλεψε το μέλλον της Ελλάδας για τα επόμενα 120 χρόνια και σκοτώθηκε μυστηριωδώς

Ένας ακόμα φιλέλληνας που σκοτώθηκε στην Ελλάδα και χάθηκε στην ομίχλη της Ιστορίας· είχε μια ιδιαιτερότητα έναντι άλλων: απεχθανόταν τους Άγγλους και πρόβλεψε το μέλλον της Ελλάδας για τα επόμενα 120 χρόνια. Τον άκουσε κάποιος; Ουδείς!

Το όνομά του ήταν Ουίλιαμ Τάουνσεντ Ουάσιγκτον και σίγουρα δεν έχει να θυμίσει το παραμικρό σε πολλούς, εκτός από το οικογενειακό του όνομα: Ουάσιγκτον! Ο βρετανός ιστορικός Ουίλιαμ Σεντ Κλερ γράφει: «…ένας νεαρός που, κατά την άφιξή του στην Ελλάδα παρουσιάστηκε ως υπολοχαγός και ανιψιός του Τζορτζ Ουάσιγκτον» και ο ιστορικός Δημήτρης Φωτιάδης τον αναφέρει ως ανιψιό του Τζορτζ Ουάσιγκτον

Πραγματικά, ο Ουάσιγκτον είχε δεσμούς συγγένειας με τον πρώτο πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, όμως δεν ήταν ανιψιός του και δεν είναι αυτό το θέμα μας. Ο νεκρός του Ουίλιαμ Τάουνσεντ Ουάσιγκτον βρίσκεται ακόμα ενταφιασμένος στην Ύδρα από το 1827 όταν «έπεσε» στο Ναύπλιο, πολεμώντας για την ανεξαρτησία της Ελλάδας που υπεραγαπούσε…

Με το επώνυμο ενός θρύλου

Ο Αμερικανός, που είχε το ίδιο επώνυμο με τον θρυλικό στρατηγό της Αμερικανικής Επανάστασης, σκοτώθηκε σε ηλικία 25 χρονών από (τυχαία…) φίλα πυρά κάτω από το Παλαμήδι. Αδέσποτη σφαίρα, δηλαδή… Ο Ουάσιγκτον, διακομίστηκε εσπευσμένα στο βρετανικό HMS Asia, (πλοίο που θα έπαιρνε μέρος στη Ναυμαχία του Ναβαρίνου τρεις μήνες μετά), αλλά ήταν αργά για να του παρασχεθούν οι πρώτες βοήθειες: στις 16 Ιουλίου του 1827 άφησε την τελευταία ανάσα του. Κι αν αυτό ήταν το τέλος, να πώς είχε το πρωτοπερπάτημα του Αμερικανού στα ελληνικά χώματα.

Ο Ουίλιαμ Τάουνσεντ Ουάσιγκτον, γιος του Λουντ Ουάσιγκτον, είχε γεννηθεί το 1802 στη Βιρτζίνια των ΗΠΑ και ακολούθησε στρατιωτική καριέρα· Μετά την αποφοίτησή του από την Στρατιωτική Ακαδημία του Ουέστ Πόιντ, έφυγε στη Γαλλία, όπου συνάντησε και συνδέθηκε φιλικά με τον διάσημο στρατηγό Λαφαγιέτ, που είχε διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην Αμερικανική Επανάσταση.
Οι ειδήσεις που έρχονταν από την επαναστατημένη Ελλάδα, ευαισθητοποίησαν τον Ουάσιγκτον, που παραιτήθηκε από τον Αμερικανικό Στρατό, μάζεψε τα πράγματά του και διέσχισε τον Ατλαντικό για να μην επιστρέψει ποτέ πίσω στην πατρίδα του.
Φορώντας με καμάρι μια απαστράπτουσα στολή Ουσάρου αξιωματικού, ο Ουάσιγκτον ήρθε σε επαφή πρώτα με τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο.

Η Επανάσταση ψυχομαχεί

Είναι καλοκαίρι του 1825 και ήδη από τις πρώτες μέρες του χρόνου οι ορδές των Αιγυπτίων του Ιμπραήμ, αλλά και το σαράκι των Εμφυλίων κατατρώγουν το ήδη ασθενές κορμί της Επανάστασης. Ο Παπαφλέσσας έχει σκοτωθεί στο Μανιάκι, οπλαρχηγοί σαπίζουν στα μπουντρούμια, ο Μοριάς φλεγόταν, οι «προσκυνημένοι» πολλαπλασιάζονταν και η ιδέα της Επανάστασης ψυχομαχούσε.
Η κυβέρνηση, διόρισε τον Κολοκοτρώνη επικεφαλής των Επαναστατών, που όμως, εκ των πραγμάτων, αδυνατούσαν να αντιμετωπίσουν τον τακτικό στρατό του Ιμπραήμ. Και ενώ η προσπάθεια ανασύστασης της Ελλάδας έδειχνε να καταρρέει, οι Επαναστάτες- οι οπλαρχηγοί πιο συγκεκριμένα- αντιδρούσαν στην δημιουργία Σώματος Φιλελλήνων, που θα έρχονταν από τη Βρετανία (και αλλού), θεωρώντας πρωτίστως, ότι οι πολιτικοί θα εκμεταλλεύονταν εκείνο το Σώμα για να επιβάλλουν τη δική τους κυριαρχία. Οι άτακτοι ανησυχούσαν είσης για τον λόγο ότι ένα οργανωμένο Σώμα Στρατού θα τους υποχρέωνε κι εκείνους να υπακούσουν σε κανόνες πειθαρχίας· εντελώς απίθανο για τα ελληνικά δεδομένα (και) τότε…

Απορρίφθηκε μετ΄επαίνων...

Ο Ουάσιγκτον, όταν έφθασε στην επαναστατημένη Ελλάδα, επανέφερε στο προσκήνιο το θέμα της δημιουργίας μιας οιονεί «Λεγεώνας Ξένων». Θεωρείται ότι ο Αμερικανός, ήθελε να τεθεί επικεφαλής του Σώματος εκείνου, εκμεταλλευόμενος και το ειδικό βάρος του ονόματός του· προσπάθησε πολύ για να πάρει σάρκα και οστά το σχέδιο του, πριν οι σάρκες και τα οστά των Επαναστατών παραδοθούν στις ορέξεις των ορνέων, αλλά… Αλλά το σχέδιο εκείνο έμεινε στη σκέψη του εμπνευστή του…
Και ερχόμαστε στο θέμα που αξίζει να μνημονεύεται ο Αμερικανός φιλέλληνας.
Όταν οι Έλληνες υπέβαλαν Πράξη Υποτελείας στην Μεγάλη Βρετανία ο Ουάσιγκτον- και άλλοι Φιλέλληνες- αντέδρασε στο ενδεχόμενο να τεθεί η Ελλάδα υπό αγγλική κηδεμονία. Η επιστολή της κυβέρνησης Κουντουριώτη με τις υπογραφές του Βουλευτικού, μελών του Εκτελεστικού, Προκρίτων και Οπλαρχηγών, για βοήθεια από την Αγγλία, είχε εξοργίσει τον Αμερικανό, που συνέταξε επιστολή προς το Εκτελεστικό Σώμα με την οποία προειδοποιούσε πως αν η Ελλάδα δεχόταν την κηδεμονία των Βρετανών, θα υποθήκευε το μέλλον της· το πόσο δίκιο είχε θα το απαντούσε η Ιστορία για τα επόμενα συνεχόμενα χρόνια μέχρι το 1944!

Η επιστολή εκείνη δημοσιεύθηκε στην «Εφημερίδα των Αθηνών» του Γεωργίου Ψύλλα, που τυπωνόταν στο τυπογραφείο που δώρισε στην Κοινότητα των Αθηνών ο απεσταλμένος της Φιλελληνικής Εταιρείας του Λονδίνου, συνταγματάρχης Λέστερ Στάνχοπ το 1824.

Επιστολή-κόλαφος!

Ανάμεσα σε πολλά ενδιαφέροντα ο Ουάσιγκτον έγραφε σε εκείνη την επιστολή: «Μία Διοίκησις απόλυτος, η οποία να έχη όλα τα σημεία του Δεσποτισμού επάνω εις τους υπηκόους της, και εις τα Κτήματά τους, ημπορή να έχη το δικαίωμα να πωλήση ή να χαρίση ένα μέρος των λεγομένων υπηκόων της, ή των Κτημάτων τους, καθώς ο θεμελιωτής της Βιρτζίνια επάνω εις την Αμερικήν, πωλεί ή χαρίζει τους Σκλάβους του, και την γην του. Κατά τας εδικάς μου όμως ιδέας της Αμερικής, μία Διοίκησις η οποία συσταίνεται από τον Λαόν, και η οποία διοικεί Δυνάμει μίας εξουσίας Παραστατικής (σ.τ.σ. μέσω αντιπροσώπων-βουλευτών) δεν ημπορή να έχη άλλην δύναμιν, παρά εκείνη μονάχα, όπου της δίνεται από τον Λαόν.

»Και πού φαίνεται λοιπόν το Ελληνικό Έθνος να εσυγχώρησεν εις την Προσωρινήν του Διοίκησιν να ημπορεί να πραγματεύεται ή όλην την Ελλάδα ή μέρος, υποκάτω εις το Βασίλειον μίας Ξένης Δυνάμεως; Και τι δικαίωμα έχουν οι Πρόκριτοι και οι Καπεταναίοι και τα μέλη του Βουλευτικού και Εκτελεστικού Σώματος της Ελλάδος, όλοι μαζί να υστερήσουν μέλος της Κοινότητας της Ελλάδος από την ελευθερίαν όπου έχει ή πολύ περισσότερο τι δικαίωμα έχουν αυτοί να βιάσουν ένα Άτομον της Κοινότητας της Ελλάδος, διά να καταντήση υπήκοος, εις μίαν Ξένην Δύναμιν; Κανένα! […] Έχω λίγην εμπιστοσύνην εις την καλήν πίστιν της Αγγλικής Διοικήσεως.

»Είναι Διοίκησις όπου συνειθίζει να βιάζη και τους Νόμους των Εθνών, και αυτάς τας ιδίας συμφωνίας διά να καταντά εις τους σκοπούς της... […] Ήλπιζα Κύριοι, να έμβω εις την Στρατιωτικήν δούλευσιν της Ελληνικής Διοικήσεως και να μεταχειρισθώ όλην μου την πολεμικήν εμπειρίαν εις την υπόθεσιν της Ελλάδος, εις την ελευθερίαν και εις τον Πολιτισμόν της, όμως αν η Ελλάς μέλλει να καταντήση μία Επαρχία ξένη, εγώ δεν ημπορώ πλέον να μένω εδώ, χωρίς να χαλάσω τας πολιτικάς μου αρχάς και στον ίδιον καιρόν με μεγάλην μου θλίψιν θα παραιτήσω την Ελλάδα, εις την οποίαν τα καλήτερά μου αισθήματα με είχον προσκολλημένον».

Και η Ελλάς μια «επαρχία ξένη» κατάντησε!

Έφυγε απογοητευμένος

Ο Ουίλιαμ Ουάσιγκτον έφυγε απογοητευμένος από την Ελλάδα αφήνοντας πίσω του αποκαΐδια και την πλουμιστή στολή του Ουσάρου σε έναν φίλο του Αγωνιστή· ντύθηκε με την ελληνική φουστανέλα και διέσχισε προκλητικά τις οθωμανικές πόλεις ταξιδεύοντας προς τα παράλια της Μικράς Ασίας, μαγνητίζοντας τα οργισμένα βλέμματα των Τούρκων, που αδυνατούσαν να τον ενοχλήσουν λόγω της αμερικανικής ασυλίας του· κι όταν έμαθε, στην πορεία του προς τις ΗΠΑ, ότι τελικά οι Άγγλοι δεν θα γίνονταν οι «προστάτες» της Ελλάδας, πήρε τον δρόμο της επιστροφής. Ο Ουάσιγκτον πήγε στο Μεσολόγγι, «εντάχθηκε σε σύνταγμα με τον βαθμό του καπετάνιου» γράφει ο Φωτιάδης, συμμετείχε στην άμυνα της πόλης του Μεσολογγίου, την οποία πολιορκούσε ο Κιουταχής, αλλά νόσησε βαριά από ελονοσία και νοσηλεύτηκε. Ο Ουάσιγκτον, όταν ανάρρωσε, ταξίδεψε στη Ζάκυνθο, όπου- όπως φημολογείται- ερωτεύτηκε την κόρη του Μάρκου Μπότσαρη, Βασιλική, που όμως, η οικογένειά της αρνήθηκε να δώσει τη συγκατάθεσή της για να τον νυμφευθεί. Και είδε κι απόειδε, ο Αμερικανός, και πήγε στο Ναύπλιο, υπό τον οπλαρχηγό Φωτομάρα.

Κι εκεί, κάτω από το Παλαμήδι αντάμωσε με τον θάνατο: σκοτώθηκε από ανταλλαγή πυροβολισμών μεταξύ των φρουρών του Παλαμηδίου (τη φρουρά του οποίου διοικούσε ο Νάσος Φωτομάρας) και φρουρών της Ακροναυπλίας· Έλληνες όλοι τους! Κι ο συγγενής του Τζορτζ Ουάσιγκτον, «έφυγε» πριν προλάβει να δει την χώρα που αγάπησε, την Ελλάδα, να ανεξαρτητοποιείται και να γίνεται τελικώς προτεκτοράτο των Μεγάλων Δυνάμεων της εποχής, να (δια)σύρεται από Εμφύλιο σε Εμφύλιο, να ψυχορραγεί συνεχώς αλλά ποτέ να μην πεθαίνει… Ο Ουάσιγκτον ενταφιάστηκε στην Ύδρα και οι Υδραίοι έχουν ονοματίσει έναν δρόμο στο νησί τους στη μνήμη ενός ακόμα αδικοχαμένου φιλέλληνα, που έπεσε… για ποια Ελλάδα;