Σίγκμουντ Φρόιντ: Ηταν μισογύνης, φιλάργυρος και μοιχός, λένε οι μελετητές

O Σίγκμουντ Φρόιντ γεννήθηκε στη Μοραβία το 1856 και πέθανε στο Λονδίνο, παραμονές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το 1939. Ο ίδιος, μία από τις πλέον σύνθετες προσωπικότητες του 20^ού αιώνα, άφησε πίσω του ένα τεράστιο συγγραφικό έργο, μια αξεπέραστη πνευματική κληρονομιά, αλλά και ένα πέπλο μυστηρίου να συντροφεύει τους μελετητές του για τον βίο και τον ψυχισμό του.

Με τις θεωρίες του αποδόμησε όλο το οικοδόμημα της κοινωνικής ηθικής της εποχής του, ωστόσο ο πατέρας της ψυχανάλυσης, μέσα στο σπίτι του, όχι μόνο ζούσε αλλά και απαιτούσε να διατηρούνται όλες οι προκαταλήψεις και τα κυρίαρχα κοινωνικά ταμπού. Με τη γυναίκα του Μάρθα ήταν αυστηρός και ζηλιάρης, ήταν άπληστος, απαιτούσε πλήρη αφοσίωση, ενώ δεν πρόσφερε τίποτε στην οικογένειά του, που «έπρεπε» απλώς να τον υπηρετεί.

Την ίδια ώρα που ο Φρόιντ θεμελίωνε επιστημονικά την άποψη πως η παιδική ηλικία παίζει κυρίαρχο ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του ατόμου και πως μετά τα πέντε μας χρόνια όλη μας η ζωή αποτελεί παραλλαγή του ίδιου θέματος, αφιέρωνε στα παιδιά του ελάχιστο χρόνο, μία ώρα την ημέρα, στη διάρκεια του δείπνου, όντας ένας άθλιος πατέρας. Την υπόλοιπη ημέρα εργαζόταν.

Ήταν μεν εκείνος που έθεσε τη σεξουαλικότητα στο επίκεντρο των κεντρικότερων αποκωδικοποιήσεών του, αλλά είχε διακόψει από πολύ νωρίς κάθε σχέση με το σεξ. Ανέδειξε με κάθε τρόπο τους μαθητές του και τους βοήθησε οικονομικά, αλλά δεν άντεχε καμία αμφισβήτηση, εξού και η οριστική ρήξη με τους Ότο Γκρος, Βίκτορ Τάουσκ, Γκέοργκ Γκρόντεκ, Χόρας Φρινκ και, φυσικά, με τους πλέον γνωστούς Γιουνγκ και Βίλχελμ Ράιχ.

Ήταν άθεος, αλλά εμπνεόταν από τις βιβλικές παραβολές, ενώ φρόντιζε να επιστρέφει διαρκώς «στις περιπετειώδεις αφηγήσεις που είχε αγαπήσει στην παιδική του ηλικία».

Ζούσε στη Βιέννη, την οποία μισούσε βαθιά, αλλά αρνούνταν να εγκαταλείψει. Όταν πια το κύμα του αντισημιτισμού που πήρε μεγάλες διαστάσεις τον έδιωξε στο Λονδίνο, περιέγραψε το συναίσθημά του με μια φράση: «Με έδιωξαν από μια φυλακή που μέχρι τώρα δεν είχα καταλάβει πόσο αγαπούσα και πόσο είχα ανάγκη».  Ο Φρόιντ, επίσης, αντιπαθούσε την Αμερική, παρά το γεγονός ότι εκεί αναγνωρίστηκε πρώτη φορά ως μεγάλος και αξιόλογος επιστήμονας. Μάλιστα, οι Ευρωπαίοι ψυχίατροι, την ίδια περίοδο, τον λοιδωρούσαν, χλευάζοντάς τον για τους νεωτερισμούς του. Εγκατέλειψε εσπευσμένα τις Ηνωμένες Πολιτείες όπου είχε καταφύγει όταν ένας οδηγός λεωφορείου τον αποκάλεσε «γέρο».

Εν προκειμένω αξίζει να σημειωθεί πως, παρότι είχε σπουδάσει ιατρική, όπως έλεγε, επέλεξε τον κόσμο των νευρώσεων, των ονείρων και της ψυχολογίας, διότι δεν κατείχε την απαραίτητη δόση σαδισμού για να γίνει γιατρός. Φοβόταν τα καράβια, δεν ταξίδευε με τρένο και έπασχε από έλλειψη συγκέντρωσης. Δυστύχησε λόγω των επιστημονικών καβγάδων μεταξύ των επιγόνων του: του Αντλερ, του Γιουνγκ κ.λπ.

Ο διδάκτωρ της Αγγλικής Φιλολογίας Φρέντερικ Κρους υποστηρίζει στο βιβλίο του «Φρόιντ: Η δημιουργία μιας ψευδαίσθησης»: Τα προβλήματα του Φρόιντ άρχισαν στην παιδική του ηλικία, όταν η οικογένειά του μετακόμισε σε μια εβραϊκή φτωχογειτονιά στη Βιέννη διαποτίζοντάς τον με την επιθυμία να πάρει αποστάσεις από τις ρίζες του και με μια ακατανίκητη δίψα για πλούτο και δόξα. 

Καθώς έχασε την περιουσία του στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Φρόιντ δεχόταν μόνο πελάτες που μπορούσαν να τον πληρώσουν σε ανθεκτικό νόμισμα, ενώ έκρυβε τα εισοδήματά του από τις αρχές. Παράλληλα, φήμες τον ήθελαν να διατηρεί κρυφό δεσμό με την κουνιάδα του...

Στο τέλος, της ζωής του, χτυπημένος από τον καρκίνο, υπέμεινε 33 εγχειρήσεις. Και όμως, όταν ο γιατρός που τον κούραρε έτρεξε να ξεγεννήσει μια έγκυο ενώ είχε πάει να τον επισκεφθεί, του είπε πικρόχολα: «Αφήνεις έναν ανήμπορο γέρο που δεν θέλει να εγκαταλείψει αυτό τον κόσμο, για να φέρεις στη ζωή ένα μωρό που δεν θέλει να έρθει να έρθει σε αυτό τον κόσμο».

To παρόν άρθρο γράφτηκε με πληροφορίες που αντλήθηκαν από τη Wikipedia και τα βιβλία «Φρόιντ: Η δημιουργία μιας ψευδαίσθησης» του Φρέντερικ Κρους, «Μια σταγόνα Ιστορίας» του Δημήτρη Καμπουράκη.