Ίμια: Το χρονικό της κρίσης και οι θεωρίες αυτών που δεν πίστεψαν την επίσημη εκδοχή της πτώσης του ελικοπτέρου

Ήταν μια μέρα σαν σήμερα, 31 Ιανουαρίου του 1996 όταν τα δυο μικροσκοπικά νησιά του Αιγαίου, που οι Έλληνες ονομάζουν Ίμια και οι Τούρκοι Καρντάκ, έμελλε να γίνουν πεδίο αντιπαράθεσης Ελλάδας και Τουρκίας, αιτία θερμού επεισοδίου που άφησε πίσω του τρείς Έλληνες Αξιωματικούς νεκρούς. Ας γυρίσουμε πίσω 26 χρόνια κι ας θυμηθούμε το χρονικό της κρίσης μέρα με τη μέρα. Επίσης ενδιαφέρον έχουν και οι ανεπίσημες εκδοχές για τη μοιραία πτώση του ελληνικού ελικοπτέρου. Πίσω στον 20ο αιώνα λοιπόν:

25 Δεκεμβρίου 1995: Ένα τουρκικό εμπορικό πλοίο, το «Φιγκέν Ακάτ» προσάραξε κοντά στη βραχονησίδα Ανατολική Ίμια και εξέπεμψε σήμα κινδύνου. Από το Λιμεναρχείο Καλύμνου στάλθηκε ρυμουλκό προς βοήθεια του πλοίου, αλλά ο τούρκος πλοίαρχος αρνήθηκε, υποστηρίζοντας ότι βρισκόταν σε τουρκική περιοχή και περίμενε βοήθεια από την πατρίδα του. Η κρίση μόλις έχει αρχίσει!
26 Δεκεμβρίου: Ο λιμενικός σταθμός Καλύμνου ενημέρωσε το υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο μέσω με τη σειρά του έκανε επισήμως γνωστό στο τουρκικό υπουργείου Εξωτερικών ότι, αν δεν παρέμβαινε ελληνικό ρυμουλκό, το τουρκικό πλοίο κινδυνεύει.

27 Δεκεμβρίου: Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ενημερώνει την ελληνική πρεσβεία ότι, ανεξαρτήτως του ποιος θα ανελάμβανε τη διάσωση του πλοίου, υπήρχε θέμα εδαφικής κυριαρχίας με τις βραχονησίδες Ίμια.

28 Δεκεμβρίου: Δύο ελληνικά πλοιάρια ρυμούλκησαν το τουρκικό πλοίο και το οδήγησαν σε λιμάνι της Τουρκίας.

29 Δεκεμβρίου: Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών επιδίδει διακοίνωση στην ελλάδα, με την οποία κάνει γνωστό ότι οι βραχονησίδες Ίμια είναι καταχωρημένες στο κτηματολόγιο Μουγκλά του νομού Μπόντρουμ (Αλικαρνασσού) και ανήκουν στην Τουρκία!

25 Ιανουαρίου 1996: Ο (τότε) δήμαρχος της Καλύμνου Δημήτρης Διακομιχάλης, συνοδευόμενος από τον αστυνομικό διευθυντή Καλύμνου Γ. Ριόλα και δύο κατοίκους του νησιού ύψωσε την ελληνική σημαία στη Μικρή Ίμια. Την επομένη η ελληνική σημαία κυμάτιζε και στη διπλανή βραχονησίδα.

27 Ιανουαρίου: Δύο δημοσιογράφοι του γραφείου της εφημερίδας «Χουριέτ» στη Σμύρνη, μετέβησαν με ελικόπτερο υπέστειλαν την ελληνική σημαία και ύψωσαν την τουρκική σημαία στη Μικρή Ίμια. Το γεγονός προβλήθηκε από τουρκικό τηλεοπτικό κανάλι.

28 Ιανουαρίου: Το περιπολικό του Πολεμικού Ναυτικού «Αντωνίου» κατέβασε την τουρκική σημαία και ύψωσε την ελληνική. Η εντολή ήταν να υποσταλεί η τουρκική σημαία, μόνο. Το ίδιο βράδυ άγημα ανδρών των ΟΥΚ του Πολεμικού Ναυτικού αποβιβάστηκαν στη βραχονησίδα για να φρουρούν την ελληνική σημαία.

29 Ιανουαρίου: Ο Κώστας Σημίτης, που μόλις είχε αναλάβει πρωθυπουργός, στέλνει μήνυμα, από την Ελληνική Βουλή, προς την Τουρκία, ότι «Σε οποιαδήποτε πρόκληση η Ελλάδα θα αντιδράσει άμεσα και δυναμικά».

30 Ιανουαρίου: Η πρωθυπουργός της Τουρκίας Τανσού Τσιλέρ απαντάει στον Σιμήτη, επίσης από του βήματος της Βουλής ότι «Αύριο η ελληνική σημαία και ο ελληνικός στρατός δεν θα υπάρχουν στα Καρντάκ».

31 Ιανουαρίου: Τουρκικές ειδικές δυνάμεις αποβιβάζονται στις 01:40 στη Μεγάλη Ίμια και τέσσερις ώρες αργότερα, στις 05:30, ελικόπτερο του Πολεμικού μας Ναυτικού, ίπταται των βραχονησίδων για να διαπιστώσει αν πράγματι υπάρχουν παρουσίας τούρκων στρατιώτες. Κατά την επιστροφή του στη φρεγάτα «Ναυαρίνο» καταπίπτει και τα τρία μέλη του πληρώματος: ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός, έχασαν τη ζωή τους.
Την ίδια ημέρα το πρωί, ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης ευχαρίστησε από το βήμα της Βουλής την κυβέρνηση των ΗΠΑ για την βοήθειά τους!

«Η στολή του έχει έχει τρύπες και κηλίδες αίματος»

Η επίσημη θέση του Πολεμικού Ναυτικού είναι ότι «Το ελικόπτερο κατέπεσε λόγω κακοκαιρίας και απώλειας προσανατολισμού του πιλότου». Στη Βουλή ο Γεράσιμος Αρσένης, υπουργός Εθνικής Άμυνας τότε, κάνει γνωστή την αιτία της πτώσης: «Vertigo»!
Πολλοί υποστήριζαν - και υποστηρίζουν - ότι το ελληνικό ελικόπτερο κατέπεσε από τουρκικά πυρά.
Στις σορούς των Ελλήνων αξιωματικών «δεν θα βρεθούν ίχνη από βολίδες πυροβόλου όπλου», αλλά… Πολλά χρόνια μετά ο Ιωάννης Καραθανάσης, γιος του αξιωματικού Χριστόδουλου Καραθανάση, που είχε σκοτωθεί εκείνο το ξημέρωμα, είχε δώσει συνέντευξη στον δημοσιογράφο Κώστα Σαρρηκώστα και είχε υποστηρίξει ανάμεσα σε πολλά ενδιαφέροντα: «Ποιος τελικά θα μας εξηγήσει γιατί η στολή που φόραγε (ο πατέρας του) - την οποία έχουμε στο σπίτι μας - έχει τρύπες και κηλίδες αίματος, σημάδια που φανερώνουν πως ο θάνατός του δεν επήλθε από καρδιακό επεισόδιο. Η υπόθεση συγκαλύφθηκε και το μόνο που ζητάω είναι να μάθουμε την αλήθεια».

«Δεν έχει νόημα εάν τον σκότωσαν»

Λίγα χρόνια μετά ο Ιωάννης Καραθανάσης είχε επιβεβαιώσει τα λεγόμενά του στο ethnos.gr και στον Κώστα Ασημακόπουλο: Πολλή συζήτηση - ακόμα και πολιτικές κόντρες - είχε πυροδοτήσει στο πρόσφατο παρελθόν η δήλωση του Γιάννη πως «η στολή του μπαμπά είναι διάτρητη» επιβεβαιώνοντας όσους υποστήριζαν από την πρώτη στιγμή πως το μοιραίο ελικόπτερο καταρρίφθηκε από πυρά εκείνο το μοιραίο βράδυ: «Ναι, η στολή του μπαμπά είναι διάτρητη. Την έχω εγώ τη στολή του και όταν θα έρθει μπροστά μου εκείνος που θα το αμφισβητήσει θα του την δείξω. Εγώ δεν θέλω να σκέφτομαι όλα αυτά. Δεν έχει νόημα εάν τον σκότωσαν. Το νόημα είναι πως έπεσε την ώρα του καθήκοντος σε μία δύσκολη στιγμή που είχε αποστολή να υπερασπιστεί ελληνική γη».

Επίσης, ο Κώστας Σαρρηκώστας είχε συνομιλήσει με τον Νίκο Βλαχάκο αδελφό του υποπλοιάρχου Παναγιώτη: «Μέχρι στιγμής έχουμε μόνο ενδείξεις. Δεν έχουμε αποδείξεις. Ή τουλάχιστον υπάρχουν και δεν τις έχουμε μάθει. Τις κρατάνε επτασφράγιστο μυστικό. Σίγουρα συνέβη κάτι που δεν μας λένε. Πως έπεσε το ελικόπτερο; Όπως ανέφερε το κατάπτυστο πόρισμα των 13 σελίδων; Ότι ίσως έφταιγαν οι καιρικές συνθήκες, ότι αποκλείεται μηχανικό πρόβλημα, ότι αποκλείονται οι ριπές και έφτασαν στο τέλος να μιλάνε για ανθρώπινο λάθος και πως έχασε τον προσανατολισμό του ο πιλότος κάτι που είναι εξ ολοκλήρου αστείο. Όταν βγήκε ο Αρσένης στην πρώτη του συνέντευξη κοντά στις 9 το πρωί, χωρίς να έχει βρεθεί το ελικόπτερο, χωρίς να έχουν βρεθεί οι αξιωματικοί, είπε ότι έπαθε βέρτιγκο ο πιλότος. Αυτά είναι αστεία και αυτοί που τον συμβούλεψαν να πει κάτι τέτοιο είναι αδαείς και δεν γνωρίζουν από στρατιωτικά θέματα. Δεν παθαίνεις βέρτιγκο με μικρή ταχύτητα. Δεν παθαίνεις βέρτιγκο από τις αντανακλάσεις του προβολέα. Εκτός εάν θέλησε να προκαταλάβει την εξέλιξη του πορίσματος και να κατευθύνει τελικά τα συμπεράσματα της πτώσης του ελικοπτέρου. Στην ουσία το πόρισμα δεν είπε ποτέ τίποτα»...

Τέλος τα αδέλφια του αρχικελευστή Έκτορα Γιαλοψού, Γιώργος και Μαρία εν θα ξεχάσουν τα λόγια ανώτατου αξιωματικού: «Αυτό που έχετε στο μυαλό σας ισχύει. Δεν θα πω τίποτα περισσότερο, μην με ρωτάτε. Αυτό που πιστεύετε έγινε», ενώ ένας δεύτερος αξιωματικός τους είπε σε ανύποπτο χρόνο: «Καλύτερα τρεις νεκροί παρά χίλιοι τρεις. Ας σωπάσουμε για να μην υπάρξει γενική σύρραξη με την Τουρκία»...

Τι υποστήριξαν Αξιωματικοί

Τον Φεβρουάριο του 2021, ο αντιπτέραρχος ε.α. Κωνσταντίνος Ιατρίδης, μιλώντας στην εκπομπή «Επί του Πιεστηρίου» του στο κανάλι «Κόντρα» υποστήριξε ότι το ελικόπτερο καταρρίφθηκε από βολές Τούρκων κομάντος. Στην ίδια εκπομπή ο υποναύαρχος ε.α. Βασίλης Πολίτης υποστήριξε τη θέση του αντιπτέραρχου.

Μάλιστα ο υποναύαρχος είχε υπερθεματίσει περιγράφοντας συνομιλία του με Τούρκο αξιωματικό που βρισκόταν στα Ίμια εκείνο το βράδυ. Επίσης, απόρρητα έγγραφα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που ήρθαν στη δημοσιότητα, αποκάλυπταν πως ο (τότε) υπουργός Εξωτερικών Θεόδωρος Πάγκαλος στόχευε στην απόσυρση της ελληνικής σημαίας και διαβεβαίωνε τους Αμερικανούς ότι δεν θα αντικατασταθεί, καθώς «στην περιοχή πνέουν δυνατοί άνεμοι»...

Να σημειώσουμε ότι δεκαεπτά ημέρες μετά τη νύχτα των Ιμίων, οι 12 τούρκοι κομάντος που πάτησαν στην Ελληνική βραχονησίδα σκοτώθηκαν όλοι καθώς το ελικόπτερό τους συνετρίβη έπειτα από ξαφνική έκρηξη!

Το ιστορικό πλαίσιο των βραχονησίδων

Οι βραχονησίδες Ίμια είναι συστάδα νησίδων στο νότιο Αιγαίο, που ανήκουν στα Δωδεκάνησα. Εκχωρήθηκαν στην Ελλάδα μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, σύμφωνα με το άρθρο 14 της Συνθήκης Ειρήνης των Παρισίων (10-12-1947) όπου η Ιταλία εκχώρησε στην Ελλάδα «εν πλήρει κυριαρχία» τις νήσους της Δωδεκανήσου απαριθμούμενες: Αστυπάλαια, Ρόδο, Χάλκη, Κάρπαθο, Κάσο, Τήλο, Νίσυρο, Κάλυμνο, Λέρο, Πάτμο, Λειψούς, Σύμη, Κω και Καστελόριζο ως και τις παρακείμενες νησίδες!

Το Τουρκικό κράτος είχε αποδεχτεί το καθεστώς επικυριαρχίας της Ελλάδας στα νησιά. Τα Ίμια είναι δύο βραχονησίδες, που απέχουν 3,7 ν.μ. από τις ακτές της Τουρκίας στο νοτιοανατολικό Αιγαίο: Η Δυτική Ίμια είναι η μεγαλύτερη με μήκος ακτών 613 μέτρα και έκταση 25 στρέμματα, και η Ανατολική, με μήκος ακτών 499 μέτρα και έκταση 14 στρέμματα. Οι βραχονησίδες είναι άγονες και ακατοίκητες. Μέχρι και τα Χριστούγεννα του 1995, μονάχα ένας Καλύμνιος αποβιβαζόταν στα Ίμια και βοσκούσε τα κατσίκια του.

Ποιους παρέσυραν τα απόνερα της τρικυμίας

Ο ιστορικός Γεώργιος Σαρρής γράφει στο ethnos.gr στις 31 Ιανουαρίου του 2020: «Το κλίμα στην αντίπερα όχθη του Αιγαίου είναι θριαμβευτικό. Η πρωθυπουργός Ciller δηλώνει ότι η επίλυση της κρίσης ήταν αποτέλεσμα της σθεναρής στάσης της. Στην Αθήνα από την άλλη πλευρά, το κλίμα είναι βαρύ. Ο πρωθυπουργός Σημίτης, άπειρος στη διαχείριση τέτοιου είδους κρίσεων, προσπαθεί αρχικά να αποκρύψει ότι είχε συμφωνήσει για την υποστολή της ελληνικής σημαίας και ευχαριστεί από το βήμα του Κοινοβουλίου τους Αμερικανούς για τη μεσολάβηση, κάτι που προκαλεί τη μήνη της αντιπολίτευσης. Εκτιμούσε ότι αφρόνως οδεύαμε σε πολεμική σύγκρουση μεγάλων διαστάσεων και πως χάσαμε το διαπραγματευτικό πλεονέκτημα διότι ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ ναύαρχος Χρήστος Λυμπέρης άφησε αφύλακτη τη δεύτερη νησίδα. Ο ανώτατος αξιωματικός πιστεύει ωστόσο ότι χάθηκε μια ιστορική ευκαιρία να καταγάγουμε ένα συντριπτικό χτύπημα στην Τουρκία, καθώς διαθέταμε τοπική υπεροπλία και καλύτερη κινητοποίηση. «Στην περιοχή υπάρχουν πολλές νησίδες. Το ζήτημα δεν ήταν να αποτραπεί η εύκολη κατάληψη μιας εξ αυτών, αλλά πώς θα αντιδρούσαμε στη συνέχεια» κατά την άποψή του.
Τα γεγονότα εκείνης της μοιραίας νύχτας έχουν περάσει στην κρίση της Ιστορίας. Τα απόνερά της όμως σκιάζουν μέχρι και σήμερα τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Η κρίση στα Ίμια έδωσε αφορμή στην Άγκυρα να θέσει ζήτημα γκρίζων ζωνών, αμφισβητώντας την κυριαρχία μας σε αρκετά μικρονήσια. Η επίσημη ελληνική θέση είναι πως τέτοιο ζήτημα ούτε υπήρξε, ούτε υπάρχει»...