Τελευταία λόγια 10 διάσημων: Από το φως του Γκαίτε στη βρισιά του Γεωργίου του Ε’ και στην ειρωνεία του Χάμφρεϊ Μπόγκαρντ

Τελευταία λόγια διάσημων, τι ενδιαφέρον θέμα, ε; Πάντα γοήτευαν οι τελευταίες κουβέντες των ετοιμοθάνατων στις ταινίες… Τους έβλεπες να πέφτουν με δεκάδες σφαίρες στο κορμί τους και πάλι όμως να τους έχει μένει λίγος χώρος στο χρόνο για να πουν μια τελευταία ιστορία…

Αξέχαστος ο θάνατος του Φαίδωνα Γεωργίτση στο φινάλε του ελληνικού Γουέστερν «Το Χώμα Βάφτηκε Κόκκινο»: Ο κινηματογραφικός Γιάνγκος σέρνεται, με φόντο τις κορφές των Μετεώρων, προς τον μεγαλοτσιφλικά Ρήγα Χορμόβα, τον Γιάννη Βόγλή δηλαδή, που κι αυτός ψυχομαχάει και του ψιθυρίζει με όσο ψυχή του έχει μείνει: «Και τώρα Ρήγα κοίτα χαμηλά κάτω τον Κάμπο και πες μου, πόση γη είναι δική σου»… Κουβέντες γεμάτες σοφία ειπωμένες κάτω από το σύννεφο του θανάτου! Αυτά στο σινεμά όμως.

Στην ζωή την πραγματική, την πεζή κι εκεί στη σκοτεινή αίθουσα της τελευταίας σκηνής, έχουν καταγραφεί θρυλικές φράσεις ετοιμοθάνατων που έχουν καταχωρηθεί στα βιβλία της Ιστορίας ως «τα αποχαιρετιστήρια λόγια τους». Τώρα, αυτά τα λόγια μας μεταφέρθηκαν παραποιημένα και ωραιοποιημένα από τους δικούς τους; Ήταν λόγια της αμάχης με τον Χάρο και της απέλπιδας προσπάθειας να κρατηθούν στη ζωή οι θνήσκωντες; Ήταν ένα απλό παραλήρημα; Ό,τι και να ‘ταν, αυτά είπαν, αυτά έμειναν ως στερνές λέξεις κι αυτά σας μεταφέρουμε.

1. Λούτβιχ βαν Μπετόβεν: Οι φίλοι ας χειροκροτήσουν, η κωμωδία τελείωσε.
Ο τιτάνας της μουσικής πέθαινε ενώ έξω μια καταιγίδα αντάριζε τον ουρανό· κάτι σαν την 5η Συμφωνία... Τώρα, πού βρήκε τη δύναμη ο λιωμένος από την αρρώστια Μπετόβεν να θυμηθεί τα λόγια που λέγονταν στο φινάλε των παραστάσεων της Commedia dell'arte και να τα πει πριν τον πάρει ο Χάροντας από το χέρι; Ε, ας μην το σχολιάσουμε…

2. Μαρία Αντουανέτα: Συγγνώμη κύριε, δεν το ήθελα.
Η βασίλισσα της Γαλλίας οδηγείται στη λαιμητόμο και – ο αστικός μύθος λέει – ανεβαίνοντας τα σκαλοπάτια του ικριώματος πατάει κατά λάθος το πόδι του δημίου της. Η ευγένειά της δεν της επιτρέπει να μην ζητήσει συγγνώμη. Και αυτή η συγγνώμη θα ήταν η τελευταία της φράση πριν το κεφάλι της πέσει στο καλάθι.

3. Χάμφρεϊ Μπόγκαρντ: Δεν έπρεπε ποτέ να είχα αλλάξει το ουίσκι με το μαρτίνι.
Ο Μπόγκι έπινε και κάπνιζε με πάθος και δίχως φειδώ. Διαγνώστηκε με καρκίνο του οισοφάγου το 1954 και τρία χρόνια μετά άφηνε την τελευταία του πνοή πλάι στη σύζυγό του Λορίν Μπακόλ, που άκουσε το πνευματώδες χιούμορ του για τελευταία φορά. Α, και κάτι άλλο είπε ο «Ρικ» στην αγαπημένη του Λορίν: «Goodbye Kid. Hurry back»…

4. Ουίνστον Τσώρτσιλ: Πώς τα βαριέμαι όλα αυτά…
Ο Πατέρας της Νίκης – να σημειώσουμε – έπασχε από βαριά άνοια χρόνια πριν παραδοθεί στην αγκαλιά του Δημιουργού. Είπε ό,τι είπε ο σερ Ουίνστον κι έπεσε σε κώμα. Ήταν 90 χρονών κι αν δεν θα είχε πράγματα να θυμάται που θα τον έκαναν να βαριέται, ε;

5. Βασιλιάς Γεώργιος Ε’: Bugger Bognor, που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει «Ποιος το γα@@ει το Μπόγκνορ»…
Ο βασιλιάς της Μεγάλης Βρετανίας ψυχομαχεί κι η Γης τόνε τρομάζει, που λέει κι ο ποιητής κι ο γιατρός του προσπαθεί να του δώσει κουράγιο: «Σύντομα θα είστε καλά και θα επισκεφτείτε και πάλι το Μπόγκνορ Ρέτζις (παραθαλάσσιο θέρετρο στο Σάσεξ)», του λέει για να εισπράξει την ρεαλιστική απάντηση του βασιλιά. Μάλλον λοιπόν την είπε τη βρισιά του ο Γεώργιος, που έβλεπε ότι έτρεχε χωρίς φρένα στον άλλο κόσμο και οι δικοί του τον κορόιδευαν.

6. Σαλβαδόρ Νταλί: Δεν πιστεύω στον θάνατό μου.
Ο διάσημος εκκεντρικός ισπανός ζωγράφος δεν είπε ακριβώς αυτό παραδίδοντας το απύθμενο πνεύμα του. Αυτή η φράση όμως ήταν αυτό που θα ήθελε να πει σαν τελευταία και ήταν όλο το απαύγασμα του εγωισμού του: Είμαι αθάνατος, ήθελε να πει και το εξέφρασε με τα δικά του ξεχωριστά λόγια!

7. Γκαίτε: Mehr Licht!, που θα πει περισσότερο φως.
Τα λόγια του σπουδαίου γερμανού ποιητή, μυθιστοριογράφου, θεατρικού συγγραφέα και επιστήμονα είναι, ίσως, τα πιο διάσημα. Το «περισσότερο φως» έχει γίνει ακόμη και τραγούδι ελληνικό (στίχοι Αντώνη Ανδρικάκη και ερμηνεία Μανώλη Λιδάκη…). Στις κουβέντες του Γκαίτε δόθηκαν μεταφορικές ερμηνείες, ότι και καλά εννοούσε πως τώρα θα πέσει περισσότερο φως στο τι γίνεται στην επόμενη ζωή, ή με περιμένει το φως και άλλα τέτοια φιλοσοφημένα. Όμως η αλήθεια είναι πεζή και απογοητευτική: Ο ετοιμοθάνατος Γκαίτε είχε πει ακριβώς: «Άνοιξε το παντζούρι της κρεβατοκάμαρας για να μπει περισσότερο φως». Η Ιστορία κράτησε μόνο τις δυο τελευταίες λέξεις, έτσι για να έχει και ενδιαφέρον ο θάνατος, όπως και η ζωή ενός Μεγάλου…

8. Χένρικ Ίψεν: Το αντίθετο!
Ο νορβηγός συγγραφέας της Αγριόπαπιας, του Κουκλόσπιτου και τόσων άλλων σπουδαίων θεατρικών, όταν άκουσε τη νοσοκόμα του να λέει σε έναν επισκέπτη ότι ένιωθε λίγο καλύτερα την αποστόμωσε: «Το αντίθετο», είπε και έφυγε να βρει την Έντα Γκάμπλερ του και τους Βρικόλακες της ζωής του… Ο Ίψεν είχε υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο το 1900 και πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του κατάκοιτος· έπεσε σε κατάθλιψη και παρέδωσε το κολοσσιαίο πνεύμα του έξι χρόνια μετά.

9. Στάνλεϊ Λώρελ: Θα προτιμούσα να έκανα σκι
Ο Λιγνός του θρυλικού κωμικού διδύμου «Λώρελ και Χάρντι» (πιο γνωστοί ως Χοντρός - Λιγνός στην Ελλάδα), ήταν βαρύς καπνιστής σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Από το κρεβάτι του νοσοκομείου όπου νοσηλευόταν, έπειτα από καρδιακή προσβολή, είπε στη νοσοκόμα του ότι θα ήθελε να πάει για σκι. Η νοσοκόμα τον ρώτησε με αφέλεια: «Είστε σκιέρ, κύριε Λώρελ;» κι εκείνος απάντησε: «Δεν είμαι, αλλά θα προτιμούσα να κάνω σκι παρά να μου βάζετε αυτές τις βελόνες». Μετά λίγα λεπτά ο συμπαθητικός «Λιγνός» δεν ξαναμίλησε ποτε.

10. Λούντβιχ Βίτγκενστάιν: Να τους πεις ότι πέρασα μια υπέροχη ζωή
Ο αυστριακός φιλόσοφος, που καταπιάστηκε με τους τομείς της μαθηματικής λογικής, της φιλοσοφίας του νου και της φιλοσοφίας της γλώσσας, όταν κατάλαβε ότι δεν του μένει πολύς χρόνος ζωής (είχε προσβληθεί από καρκίνο του προστάτη) πήγε να μείνει με φίλους στο Κέιμπριτζ. Πέρασε μια δύσκολη νύχτα και τα ξημερώματα κατάλαβε ότι «φεύγει». Σε λίγες ώρες θα τον επισκέπτονταν άλλοι αγαπημένοι φίλοι για να τον δουν. Όταν ο Βίτγκενστάιν ένιωσε ότι εκείνος δεν θα τους έβλεπε, ζήτησε να τους μεταφέρουν τα τελευταία λόγια του. Κι εκεί έδειξε το μεγαλείο της ψυχής του: Ενώ είχε ζήσει μια μοναχική, στεγνή ζωή, για να ελαφρύνει το βάρος της φυγής του, είπε μια φράση ξέχειλη από χαμόγελο…

Ο στρατηγός και η πρόβλεψή του

Κι έχουν κι άλλοι πει κουβέντες που τις χρεώθηκαν ως τελευταίες, άλλα ο χώρος δεν επαρκεί να τις φιλοξενήσουμε όλες, όμως θα κλείσουμε με μια φράση που έχει μια δόση ειρωνίας και ήταν η τελευταία του στρατηγού της Ένωσης Τζον Σέντγουικ.
Τι είπε λοιπόν ο στρατιωτικός, ενώ μαινόταν η μάχη της Σποτσιλβάνια στον πόλεμο του αμερικανικού εμφύλιου; «Δεν μπορούν να χτυπήσουν ούτε ελέφαντα από τέτοια απόσταση», είπε στον στρατηγό ΜακΜάχον που βρισκόταν πλάι του και ήταν ο τελευταίος που τον άκουσε να μιλάει πριν πέσει νεκρός από σφαίρα του εχθρού! Ελέφαντα μπορεί να μην μπορούσαν, τον στρατηγό όμως τον πέτυχαν και τον έκαναν αθάνατο για την τελευταία… άστοχη κουβέντα του! Και μετά σιωπή...

Διαβάστε ακόμη

Γιατί ο Μπάιντεν επέτρεψε στην Ουκρανία να κάνει χρήση πυραύλων στο ρωσικό έδαφος; Πώς αλλάζουν οι ισορροπίες στον πόλεμο

Κατεπείγουσα προκαταρκτική εξέταση από τον Άρειο Πάγο για το χαμένο υλικό από τις κάμερες στα Τέμπη

Στάση εργασίας σε λεωφορεία και τρόλεϊ την Τετάρτη - Ποιες ώρες τραβούν χειρόφρενο

Το αντίο του Κώστα Μυλώση στον κουμπάρο του Βασίλη Μαντζουράνη - Η μέρα και η ώρα της κηδείας του αδικοχαμένου μουσικού