Όλα τέλειωσαν: Σημειώματα αυτοκτονίας πασίγνωστων ανθρώπων που προκάλεσαν αίσθηση - Από τον Λιαντίνη στον Μποντλέρ

Σημειώματα αυτοκτονίας πασίγνωστων ανθρώπων, που έμεινα «καρφιτσωμένα» στις σελίδες της ιστορίας τους ως φινάλε. Να σε τι ανατρέχουμε σήμερα. Θέμα θλιβερό, αλλά ενδιαφέρον.

«Όλα τελείωσαν. Το σημείωμα να το, σύντομο, απλό, βαθύ, καθώς ταιριάζει, αδιαφορία, συγχώρηση γεμάτο για κείνον που θα κλαίει και θα διαβάζει»… Κι αν δεν αρχίσεις με τους στίχους του Κώστα Καρυωτάκη από τους «Ιδανικούς Αυτόχειρες» το θέμα που ακολουθεί, με τι άλλο να το ξεκινήσεις;

Λοιπόν, σημειώματα αυτοκτονίας. Οι τελευταίες λέξεις του αυτόχειρα που δικαιολογούν την πράξη του, μια συγγνώμη στους οικείους, μια μεταθανάτια κραυγή στους κωφεύοντες ενόσω ζούσε.

«Δεν υπάρχει παρά ένα μονάχα φιλοσοφικό πρόβλημα πραγματικά σοβαρό: το πρόβλημα της αυτοκτονίας», έγραφε ο Αλμπέρ Καμύ στον πρόλογο του βιβλίου του «Ο Μύθος του Σίσυφου» και συμπλήρωνε: «Τη στιγμή που αποφασίζεις πως η ζωή αξίζει ή δεν αξίζει τον κόπο να τη ζήσεις, απαντάς στο βασικό πρόβλημα της φιλοσοφίας».

Δημήτρης Λιαντίνης: Ο καθηγητής – φιλόσοφος (αναπληρωτής καθηγητής της Φιλοσοφίας της αγωγής και της Διδακτικής των Ελληνικών μαθημάτων στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συγγραφέας εννέα βιβλίων με φιλοσοφικό και παιδαγωγικό περιεχόμενο) Δημήτρης Λιαντίνης που οδηγήθηκε αυτοβούλως προς τον θάνατο, για να διαμαρτυρηθεί για το «έγκλημα που ετοιμάζουν οι ενήλικοι προς τις επόμενες γενιές», άφησε ένα γράμμα στην κόρη του Διοτίμα τον Ιούνιου του 1998 και αναλήφθηκε στους δικούς του ουρανούς. Ανάμεσα στα άλλα της έγραφε: «Φεύγω αυτοθέλητα. Αφανίζομαι όρθιος, στιβαρός και περήφανος… Η τελευταία μου πράξη έχει το νόημα της διαμαρτύρησης για το κακό που ετοιμάζουμε εμείς οι ενήλικοι στις αθώες νέες γενεές που έρχουνται. Ζούμε τη ζωή μας τρώγοντας τις σάρκες τους. Ένα κακό αβυσσαλέο στη φρίκη του. Η λύπη μου γι’ αυτό το έγκλημα με σκοτώνει».

Κώστας Καρυωτάκης: Ο ποιητής Κώστας Καρυωτάκης, η πλέον χαρακτηριστική περίπτωση αυτόχειρα στην Ελλάδα, αυτοκτόνησε με μια πιστολιά στον κρόταφο στο Βαθύ της Μαργαρώνας στην Πρέβεζα. Πριν όμως δώσει τέλος στη ζωή του, είχε γράψει ένα σημείωμα – παρακαταθήκη: «Είναι καιρός να φανερώσω την τραγωδία μου. Το μεγαλύτερό μου ελάττωμα στάθηκε η αχαλίνωτη περιέργειά μου, η νοσηρή φαντασία και η προσπάθειά μου να πληροφορηθώ για όλες τις συγκινήσεις, χωρίς τις περσότερες να μπορώ να τις αισθανθώ. Τη χυδαία όμως πράξη που μου αποδίδεται τη μισώ. Εζήτησα μόνο την ιδεατή ατμόσφαιρά της, την έσχατη πικρία. Ούτε είμαι ο κατάλληλος άνθρωπος για το επάγγελμα εκείνο. Ολόκληρο το παρελθόν μου πείθει γι’ αυτό. Κάθε πραγματικότης μου ήταν αποκρουστική. Είχα τον ίλιγγο του κινδύνου. Και τον κίνδυνο που ήρθε τον δέχομαι με πρόθυμη καρδιά. Πληρώνω για όσους, καθώς εγώ, δεν έβλεπαν κανένα ιδανικό στη ζωή τους, έμειναν πάντα έρμαια των δισταγμών τους, ή εθεώρησαν την ύπαρξή τους παιχνίδι χωρίς ουσία. Τους βλέπω να έρχονται ολοένα περισσότεροι μαζί με τους αιώνες. Σ’ αυτούς απευθύνομαι. Αφού εδοκίμασα όλες τις χαρές!!! είμαι έτοιμος για έναν ατιμωτικό θάνατο. Λυπούμαι τους δυστυχισμένους γονείς μου, λυπούμαι τα αδέλφια μου. Αλλά φεύγω με το μέτωπο ψηλά. Ήμουν άρρωστος. Σας παρακαλώ να τηλεγραφήσετε, για να προδιαθέση την οικογένειά μου, στο θείο μου Δημοσθένη Καρυωτάκη, οδός Μονής Προδρόμου, πάροδος Αριστοτέλους, Αθήνας.

(Υ.Γ.) Και για ν’ αλλάξουμε τόνο. Συμβουλεύω όσους ξέρουν κολύμπι να μην επιχειρήσουνε ποτέ να αυτοκτονήσουν διά θαλάσσης. Όλη νύχτα απόψε επί δέκα ώρες, εδερνόμουν με τα κύματα. Ήπια άφθονο νερό, αλλά κάθε τόσο, χωρίς να καταλάβω πώς, το στόμα μου ανέβαινε στην επιφάνεια. Ωρισμένως, κάποτε, όταν μου δοθεί η ευκαιρία, θα γράψω τις εντυπώσεις ενός πνιγμένου». Η «χυδαία πράξη» στην οποία αναφέρεται στο σημείωμά του ο ποιητής,, πιθανόν να είναι η κατηγορία περί μαστροπείας που του απέδωσαν προκειμένου να τον στείλουν στην Πρέβεζα.

Περικλής Γιαννόπουλος: (Πάτρα 1869 – Αθήνα 8 Απριλίου 1910), λογοτέχνης, μεταφραστής και δοκιμιογράφος, ο Περικής Γιαννόπουλος, υπήρξε ελληνολάτρης διανοητής, συγκαταλέγεται στον θλιβερό κατάλογο των αυτοχείρων. Στις 8 Απριλίου 1910, ο Περικλής Γιαννόπουλος, όπως είχε προσχεδιάσει με κάθε λεπτομέρεια πολύ καιρό πριν, δαφνοστεφανωμένος, καβάλησε το άσπρο άλογό του. μπήκε μαζί του στη θάλασσα του Σκαραμαγκά και αυτοκτόνησε με μία σφαίρα στο κεφάλι. Το νεκρό σώμα του το έβγαλαν τα κύματα στην στεριά δέκα μέρες μετά. Πριν πεθάνει είχε αφήσει ένα γράμμα στον φίλο του στον ακριβό του φίλου Δημήτριο Καμπούρογλου (λογοτέχνης, ακαδημαϊκός, δικηγόρος, ποιητής): « Αθήναι Άνοιξης. Δημητράκη. Δύο λέξεις βιαστικές. Έχω φύγει για Θεσσαλία και από ‘κει για ταξίδι άγνωστο και μακρινό, κάθε άλλη έκδοσις διαψευσθήτω και εμποδισθήτω κάθε εκδήλωσις ανθρωποειδής. (…) Μόνο στη φύσι θα με θυμάστε εμένα. Τίποτε άλλο δεν είναι για μένα. Και στον ύπνο μου – τι γλυκός και τι δροσερός – θέλω να ξέρω ότι είμαι μόνο με τα μυστικά μόνο με τα ωραία. Έλα παιδί μου να σε φιλήσω πολύ πολύ. Τρομερά βιαστικά Περικλής»…

«...Καλύτερα να καίγεσαι παρά να σβήνεις»

Και αφήνουμε τον τόπο μας και ταξιδεύουμε στα φουρτουνιασμένα νερά των διάσημων αλλοδαπών αυτοχείρων.

Κερτ Κομπέιν: ο διάσημος τραγουδιστής, κιθαρίστας και συνθέτης του ροκ συγκροτήματος Nirvana, έδωσε τέλος στη ζωή του με ένα πυροβολισμό στις 8 Απριλίου του 1994
Σε ένα σημείωμα που προοριζόταν για την οικογένειά του, αλλά απευθυνόταν στον φανταστικό παιδικό του φίλο «Boddah», ο Κερτ Κομπέιν, έγραφε: «…Σας ευχαριστώ όλους από το λάκκο του φλεγόμενου ναυτικού μου στομάχου για τα γράμματα και την ανησυχία σας τα τελευταία χρόνια. Είμαι πολύ άτακτος, κυκλοθυμικός, μωρό μου! Δεν έχω πια το πάθος, και γι' αυτό να θυμάσαι, είναι καλύτερα να καίγεσαι παρά να σβήνεις ξεθωριάζοντας…».

Βιρτζίνια Γουλφ: Η διάσημη συγγραφέας, η Βρετανίδα Βιρτζίνια Γουλφ βούτηξε στον ποταμό Ouse στο Σάσεξ και παραδόθηκε στην παγωμένη αγκαλιά του. Έγραψε προς τον σύζυγό της ένα σημείωμα που τοποθέτησε προσεκτικά στο τζάκι του σπιτιού τους:« Αν κάποιος μπορούσε να με είχε σώσει, θα ήσουν εσύ. Όλα έχουν φύγει από μένα εκτός από τη βεβαιότητα της καλοσύνης σου. Δεν μπορώ να συνεχίσω άλλο να σου χαλάω τη ζωή. Δεν νομίζω ότι δύο άνθρωποι θα μπορούσαν να είναι πιο ευτυχισμένοι από εμάς. V.».

Τζορτζ Σάντερς: Ο Βρετανός ηθοποιός Τζορτζ Σάντερς, διέμενε σε ένα μικρό ξενοδοχείο στη Βαρκελώνη, όταν αποφάσισε να κόψει το νήμα της ζωής του. Έγραψε ένα σύντομο σημείωμα, πήρε υπερβολική δόση βαρβιτουρικών και ταξίδεψε στο επέκεινα: «Αγαπητέ Κόσμε, σε αφήνω γιατί βαρέθηκα. Νιώθω ότι έχω ζήσει αρκετά. Σε αφήνω με τις έγνοιες σου σε αυτόν τον γλυκό βόθρο. Καλή τύχη».

Γιούκιο Μίσιμα: Ο Ιάπωνας μυθιστοριογράφος και ποιητής αυτοκτόνησε τελετουργικά αφού δεν κατάφερε να πείσει τον ιαπωνικό στρατό να ανατρέψει την πολιτική κυβέρνηση. Φώναξε τα τελευταία του λόγια από ένα μπαλκόνι, μπήκε μέσα, είπε σε έναν σύντροφό του «Δεν νομίζω ότι με άκουσαν καν» και βύθισε το σπαθί του στην κοιλιά κάνοντας χαρακίρι. Είχε προλάβει να γράψει τέσσερις λέξεις σ’ ένα χαρτί: «Ζήτω η Αυτοκρατορική Μεγαλειότητα»…

Σίλβια Πλαθ: Αμερικανίδα ποιήτρια και μυθιστοριογράφος, η Πλαθ, στις 11 Φεβρουαρίου του 1963 βρέθηκε νεκρή με το κεφάλι της στον φούρνο αερίου, στο σπίτι της στο Λονδίνο. Αυτό που έγραψε στο τελευταίο της σημείωμα οδήγησε πολλούς στο να συμπεράνουν ότι δεν σκόπευε να αυτοκτονήσει αλλά ότι οι ενέργειές της ήταν έκκληση για βοήθεια. Τι είχε γράψει; «Φώναξε τον Δόκτορα Χόρντερ»!

Πέρκινς Ζίλμαν: Η αμερικανίδα συγγραφέας - φεμινίστρια Πέρκινς Ζίλμαν, υπέρμαχος της ευθανασίας και της αυτοδιαχείρισης του σώματος, αυτοκτόνησε το 1935 παίρνοντας υπερβολική δόση χλωροφορμίου. Στο σημείωμά της ήταν κατατοπιστική: «Όταν τελειώσει κάθε χρησιμότητα, όταν κάποιος είναι σίγουρος για έναν αναπόφευκτο και επικείμενο θάνατο, το απλούστερο από τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι να επιλέξει έναν γρήγορο και εύκολο θάνατο αντί για έναν αργό και φρικτό. Προτίμησα το χλωροφόρμιο από τον καρκίνο»…

Ρόμπερτ Χάουαρντ: αμερικανός ποιητής και συγγραφέας της φανταστικής λογοτεχνίας και της επιστημονικής φαντασίας, γνωστός ως δημιουργός του Κόναν του Βάρβαρου, αυτοκτόνησε το 1936 στη μικρή πόλη του Τέξας, Cross Plains. Ήταν μόλις 30 χρονών. Το σημείωμα αυτοκτονίας που άφησε πίσω του έγραφε: «Όλα έφυγαν, όλα τελείωσαν, οπότε αποθέστε με πάνω στην πυρά. Η γιορτή τελείωσε και τα φώτα έσβησαν».

Δαλιδά: Η δημοφιλής γαλλίδα τραγουδίστρια Δαλιδά, αυτοκτόνησε στα 54 της χρόνια, το 1987. Η Δαλιδά είχε τραγουδήσει σε περισσότερες από 10 γλώσσες, ήταν η πρώτη τραγουδίστρια που έλαβε διαμαντένια απονομή δίσκου στην ιστορία της μουσικής και από το 1955 μέχρι το 1986 είχε κάνει 55 χρυσούς δίσκους μόνο στη Γαλλία. Όμως η επιτυχία δεν φέρνει την γαλήνη… Το σημείωμα που άφησε πίσω της έγραφε: «Η ζωή μου έχει γίνει πια ανυπόφορη… Συγχωρέστε με».

Σαρλ Μποντλέρ: Και επίλογος με ένα παράδοξο: το σημείωμα αυτοκτονίας του «καταραμένου» γάλλου ποιητή Σαρλ Μποντλέρ, πουλήθηκε το 2018 σε δημοπρασία αντί του ποσού των 234.000 ευρώ! Ο Μποντλέρ ανακοίνωνε στην ερωμένη του την πρόθεσή του να αυτοκτον’ήσει: «Όταν η δεσποινίδα Ζαν Λεμέρ σας παραδώσει αυτήν την επιστολή, θα είμαι νεκρός (...) Αυτοκτονώ επειδή δεν μπορώ πλέον να ζήσω, είναι ανυπόφορο το πόσο κουράζομαι για να κοιμηθώ, πόσο κουράζομαι για να ξυπνήσω», έγραφε ο 24χρονος ποιητής, που όμως ποτέ δεν πραγματοποίηση την απειλή του!

Κι όμως δεν αυτοκτόνησαν. Είδατε ποτέ κανέναν έλατο να κατεβαίνει μοναχός του στο πριονιστήριο; Κι αυτοί έμειναν εκεί, σκιές από έλατα αγέρωχα και υπερήφανα να μας θυμίζουν ότι έζησαν... με τα σημειώματα του αποχαιρετισμού τους...