Υποτιμητικά παρατσούκλια 14 ηγετών της Ιστορίας: Από τον Λάχανο, στον Σπαράγγι, στον Κοιμισμένο και στους δικούς μας Κοπρώνυμο και Μέθυσο

Ξέρετε ποιος ήταν ο Λάχανος, ο Σπαράγγης, ο Κοιμισμένος, ή ο Κοπρώνυμος και ο Μέθυσος; Ηγέτες ήταν, βασιλιάδες, αυτοκράτορες και ένας πρόεδρος ανάμεσά τους που η ασεβής Ιστορία τους κατέγραψε στο μητρώο της (και) με τα παρατσούκλια τους!

Ποιος δεν θυμάται συμμαθητές του, ή συναδέλφους του χρόνια μετά, όχι πια με τα ονόματά τους, αλλά με τα παρατσούκλια τους: ο Ψηλός, ο Κοντός, ο Ψεύτης, ο Δάσκαλος, ο Άραβας… Κι αν ήταν ενοχλητικό για πολλούς το προσωνύμιο, για άλλους αποτελούσε τιμή (είχαμε έναν φαντασμένο - δήθεν, που τον φωνάζαμε Εφοπλιστή και δεν είχε μαντίλι να κλάψει.. και του άρεσε)

Κι αν ένα παρατσούκλι έμεινε εκεί, μέχρι τα χρόνια της αθωότητας τα σχολικά, συνήθως ή τα χρόνια της δημιουργικής ασάφειας της εργασίας, για σκεφτείτε, με ένα γελοίο παρατσούκλι ή ένα περιπαικτικό προσωνύμιο να σε καταχωρήσει η Ιστορία στα βιβλία της και να μείνεις εις τους αιώνας των αιώνων ως ο Τρελός ή ο Κοπρώνυμος, ή ο Βλάκας;

Παρατσούκλια έχει κάποιος αρκετά ωστόσο ένα μονάχα επικρατεί. Τα παρατσούκλια λέγονται και παρανόμια, ενώ ο Άγιος των Γραμμάτων μας, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης τα έγραφε ως «παρεγκώμια».

Οι παρακάτω ηγέτες θα ήθελαν πολύ να ξεχάσουν το παρανόμι που κονόμησαν - από τους εχθρούς τους κυρίως - και μ’ αυτό στο χέρι σαν εισιτήριο, ταξίδεψαν στον άλλο κόσμο. Ας θυμηθούμε κάποια από αυτά τα περιπαικτικά ονόματα, που σκοπό είχαν οι ευφάνταστοι νονοί να γελοιοποιήσουν τον βαφτιστικό τους…

1. Λουδοβίκος ΧΙ της Γαλλίας: Η Παγκόσμια Αράχνη

Τον αποκαλούσαν και Πονηρό και Συνετό, αλλά ο Λουδοβίκος ο ΧΙ στην Ιστορία έμεινε ως η Παγκόσμια Αράχνη όταν κυβέρνησε τη Γαλλία από το 1461 μέχρι του 1483. Το παρατσούκλι του το απέκτησε γιατί ο λαός θεωρούσε ότι ο Βασιλιάς βρισκόταν στο κέντρο ενός ιστού υφασμένου από ίντριγκες , σκευωρίες και συνωμοσίες.

2. Ίβαρ Ράγκναρσον, ηγέτης των Βίκινγκς: Ο Ασπόνδυλος

Η προέλευση για το ψευδώνυμό του Ίβαρ δεν είναι γνωστή. Οι θρύλοι περιγράφουν ότι δεν είχε κόκαλα. Σύμφωνα με την «Ιστορία των γιων του Ράγκναρ Λόθμπροκ» το ότι γεννήθηκε ο Ίβαρ χωρίς κόκκαλα, ήταν αποτέλεσμα μιας κατάρας: η μητέρα του ήταν η δεύτερη σύζυγος του Ράγκναρ Λόθμπροκ και είχε μαγικές δυνάμεις. Η μητέρα του είχε πει στον σύζυγο της, ότι θα έπρεπε να περιμένουν τρεις νύχτες πριν ολοκληρώσουν τον γάμο τους, εκείνος όμως αγνόησε την προειδοποίηση και το αποτέλεσμα ήταν ο μεγαλύτερος γιος να γεννηθεί χωρίς κόκαλα...
Κάποιοι ιστορικοί πιστεύουν ότι το παλαιοσκανδιναβικό όνομα Ivar Beinlausi μεταφράζεται ως Ivar the Legless, δηλαδή ο Ανάπηρος, ο δίχως πόδια και πολλές ιστορίες τον περιγράφουν ως στερούμενο ποδιών. Άλλες πηγές προτείνουν ότι αναφέρεται στο γεγονός ότι είχε χόνδρο αντί για κόκαλο ή ότι ήταν ανίκανος. Αδέρφια του ήταν ο Μπγιόρν ο Σιδηρόπλευρος, και ο Σίγκουρντ ο Φίδι στο Μάτι… Πλούσια σε προσωνύμια η οικογένεια!

3. Φρειδερίκος Γ΄, αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας: Ο Κοιμισμένος

Ο Φρειδερίκος Γ΄ ήταν ο αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από τον Μάρτιο του 1452 μέχρι τον θάνατό του τον Αύγουστο του 1493. Επειδή επικεντρώθηκε στην επανένωση των αψβουργικών «κληρονομικών εδαφών» της Αυστρίας και έδειξε λιγότερο ενδιαφέρον για τις αυτοκρατορικές υποθέσεις, θεωρήθηκε αναποτελεσματικός ηγεμόνας. Ως εκ τούτου, έμεινε γνωστός ως Υπναράς - Κοιμισμένος. Βέβαια είχε και το προσωνύμιο Ειρηνοποιός. Ο τρόπος διακυβέρνησης του Φρειδερίκου χαρακτηριζόταν από διστακτικότητα και βραδύτητα στη λήψη αποφάσεων. Ο Ιταλός ανθρωπιστής Eνέα Σίλβιο Πικολομίνι, μετέπειτα Πάπας Πίος Β΄, που κάποτε εργάστηκε στην αυλή του Φρειδερίκου, περιέγραψε τον Αυτοκράτορα ως ένα άτομο που ήθελε να κατακτήσει τον κόσμο, ενώ παρέμενε καθιστός!

4.Ιβάιλο της Βουλγαρίας, επαναστάτης που έγινε Τσάρος - Ο Λάχανος

Το 1277, ένας ταπεινός γεωργός - χοιροβοσκός ονόματι Ιβάιλο ηγήθηκε εξέγερσης των αγροτών. Ο Ιβάιλο δολοφόνησε τον τσάρο Κωνσταντίνο Α΄ Τιχ πάνω στο άρμα του. Η εξέγερσή του ήταν τόσο επιτυχημένη, που ο Ιβάιλο άρπαξε τον θρόνο του Τσάρου της Βουλγαρίας το 1278 και νυμφεύφθηκε τη χήρα του αυτοκράτορα. Οι επιτυχίες του Ιβάιλο ενόχλησαν τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο, που προσπάθησε να εξουδετερώσει τον διαφαινόμενο κίνδυνο, προτείνοντας αρχικά στον Ιβάιλο να γίνει γαμπρός του, αλλά το μετάνιωσε.

Οι ευγενείς δεν συμπάθησαν ποτέ τον Ιβάιλο και του έδωσαν το παρατσούκλι Bardokva (ραπανάκι ή μαρούλι στα βουλγαρικά) και Lakhanas (στα ελληνικά λάχανο) για να χλευάσουν την ταπεινή του καταγωγή. Με ισχυρούς εχθρούς ανάμεσα στην άρχουσα τάξης, ο Ιβάιλο δεν παρέμεινε στο θρόνο για πολύ· ανατράπηκε το 1279 και εξορίστηκε πριν σκοτωθεί από τους Μογγόλους το 1281. Ο Ιβάιλο έμεινε στην Ιστορία, όχι τόσο για τα παρατσούκλια του, όσο γιατί αν και ασήμαντης αγροτικής καταγωγής, υμνήθηκε από πολλούς ποιητές. Η επανάστασή του, θεωρείται από μαρξιστές ιστορικούς ως η πρώτη μεγάλη αγροτική επανάσταση στην ευρωπαϊκή ιστορία. Σπουδαία τα Λάχανα…

5. Σαρλ ντε Γκωλ, στρατηγός και πρόεδρος της Γαλλίας: Το Μεγάλο Σπαράγγι

Ο Σαρλ ντε Γκωλ ήταν ένας από τους σπουδαιότερους γάλλους ηγέτες στη σύγχρονη Ιστορία. Όταν ξεκινούσε τη σταδιοδρομία του από τον Γαλλικό Στρατό, οι συμφοιτητές του του είχαν δώσει το παρατσούκλι Μεγάλο Σπαράγγι λόγω του ύψους του, του ψηλού μετώπου και της μεγάλης προεξέχουσας μύτης του.

6.Κάρολος Στ΄ της Γαλλίας: Ο Βλάκας ή ο Τρελός 

Ενώ σε πολλούς ηγέτες έχουν αποδοθεί παρατσούκλια που τους χαρακτηρίζουν τρελούς ή γελοίους, ο Κάρολος Στ’ της Γαλλίας ονομάστηκε πρώτη φορά ως Κάρολος ο Αγαπημένος, πριν γίνει γνωστός σε μεγάλη ηλικία ως Κάρολος ο Τρελός. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, ο Κάρολος υπέφερε από διάφορες περιόδους ψυχικών ασθενειών, που περιελάμβαναν συμπτώματα από το να ξεχάσει το όνομά του ή το γεγονός ότι ήταν βασιλιάς. Ο Κάρολος υπέφερε επίσης από μια εμμονή: πίστευε ότι ήταν κατασκευασμένος από γυαλί! Ο Κάρολος είχε τον τρόμο ότι μπορεί να θρυμματιστεί με το παραμικρό άγγιγμα· τυλίγονταν με κουβέρτες και καθόταν ακίνητος για να μείνει ασφαλές το… εύθραυστο σώμα του.

7. Ερρίκος Η', βασιλιάς της Αγγλίας: Χάλκινη Μύτη

Κατά τη διάρκεια της ζωής του, ο Ερρίκος ο Η' διέπραξε πολυάριθμες άθλιες πράξεις που θα μπορούσαν να του προσδώσουν πολλά χυδαία παρατσούκλια. Αυτό όμως που τελικά του έμεινε ήταν το «Coppernose» (Χάλκινη Μύτη). Σύμφωνα με την Ιστορία, τα έξοδα της Αυλής ήταν πολλά, τα κεφάλαια του Ερρίκου εξαντλούνταν προς το τέλος της βασιλείας του, έτσι «αναγκάστηκε να μειώσει το ποσοστό αργύρου στα βρετανικά νομίσματα, σε σημείο που έμεινε μόνο χαλκός με μόνο μια λεπτή ασημένια επίστρωση. Κι έτσι άρχισε η ιστορία: τα νομίσματα, που κυκλοφορούσαν για πολλά χρόνια, σταδιακά φθείρονταν. Τα σελίνια, που απεικόνιζαν τον ίδιο τον βασιλιά, αποκάλυπταν τις χάλκινες λεπτομέρειες του προσώπου του Ερίκου με πρώτη τη μύτη, που υπέφερε από τη φθορά περισσότερο. Το ασήμι στην άκρη της μύτης εξαφανιζόταν, αποκαλύπτοντας ξεδιάντροπα τον χαλκό... Και να σου ο Χαλκομύτης!

8. Κάρολος Β΄ της Γαλλίας, αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας: Ο Φαλακρός

Αυτό το παρατσούκλι έχει προκαλέσει σύγχυση στους ιστορικούς ανά τους αιώνες, καθώς ο Κάρολος απεικονίζεται στην τέχνη με πλούσια κώμη. Υπάρχουν πολλές θεωρίες για το πώς κέρδισε ο Κάρολος αυτό το ψευδώνυμο. Κάποιοι πιστεύουν ότι ήταν ένα ειρωνικό παρατσούκλι και ότι στην πραγματικότητα ήταν αρκετά δασύτριχος. Άλλοι υποστηρίζουν ότι το παρατσούκλι θα μπορούσε να έχει αποκτηθεί από το γεγονός ότι δεν είχε πολλά εδάφη την εποχή που τα αδέρφια του δεν μπορούσαν μετρήσουν τα δικά τους.

9. Καλιγούλας, Ρωμαίος Αυτοκράτορας: Μποτάκια

Είναι σπάνιο το παρατσούκλι ενός ατόμου να να έχει μείνει στην Ιστορία πιο ευδιάκριτο από το πλήρες όνομά του, αλλά κάτι τέτοιο συνέβη με τον Γάιο Ιούλιο Καίσαρας Αύγουστο Γερμανικό. Ο Γάιος απέκτησε το χαριτωμένο παρατσούκλι «Caligula» (που σημαίνει «μικρά μποτάκια» ή απλά «μποτάκια») όταν οι στρατιώτες τον είδαν ντυμένο με μια παιδική στρατιωτική στολή ενώ συνόδευε τον πατέρα του Γερμανικό, σε εκστρατεία στη Γερμανία. Προφανώς, ο αυτοκράτορας δεν αγαπούσε και πολύ αυτό το όνομα, και θα πρέπει να ήσουν τρελός να τον αποκαλέσεις Καλιγούλα κατά πρόσωπο.

10. Λουδοβίκος Ε΄ της Γαλλίας, Βασιλιάς των Δυτικών Φράγκων: Ο Ακαμάτης

Οι περισσότεροι ηγεμόνες μνημονεύονται για κάτι εξαιρετικό ή απαίσιο, που θα μπορούσε να είναι οτιδήποτε: από καλοσύνη, σοφία και γενναιοδωρία, έως εκδίκηση απανθρωπιά και ωμότητα. Ωστόσο, ο Λουδοβίκος Ε', ο οποίος βασίλεψε μεταξύ Μαρτίου 986 και Μαΐου 987, ήταν γνωστός ως «ο Βασιλιάς που δεν έκανε τίποτα», ο Ακαμάτης λόγω της εξαιρετικά αναποτελεσματικής θητείας του ως ηγεμόνας. Αν και ο Λουδοβίκος ήταν αυτός που βρισκόταν στο θρόνο, οι Γάλλοι ευγενείς διοικούσαν ουσιαστικά τη χώρα. Κατέληξε να σκοτωθεί σε κυνηγετικό δυστύχημα όταν ήταν μόλις 20 χρονών, πεθαίνοντας άτεκνος. Δεδομένου ότι ένα από τα πιο καίρια πράγματα που πρέπει να κάνει ένας βασιλιάς, είναι να αφήσει κληρονόμους, το παρατσούκλι του τον εδραίωσε στην Ιστορία.

11. Κωνσταντίνος Ε', Βυζαντινός Αυτοκράτορας: Ο Κοπρώνυμος

Ο Κωνσταντίνος υπήρξε κεντρική μορφή της Εικονομαχίας, που διαίρεσε το Βυζάντιο για πολλές δεκαετίες. Για το λόγο αυτό, οι χρονικογράφοι και οι εκκλησιαστικοί συγγραφείς έπνεαν τα μένεα εναντίον του. Του έδωσαν αυτό το συκοφαντικό όνομα: Κοπρώνυμος, διαδίδοντας ότι όταν τον βάφτιζαν, αφόδευσε στην κολυμβήθρα. Υποτίθεται πως το συμβάν είχε εκληφθεί σαν κακός οιωνός για επερχόμενα δεινά. Το πιο πιθανό είναι ότι η ιστορία αυτή είναι επινόηση των εικονολατρών, που, ως γνωστόν, επικράτησαν στο τέλος.

12. Ιουστινιανός Β’ αυτοκράτορας του Βυζαντίου: Ο Ρινότμητος

Το επίθετο Ρινότμητος σημαίνει «αυτός με την κομμένη μύτη». Ο Ιουστινιανός υπέστη ακρωτηριασμό της μύτης του, όταν εκθρονίστηκε από τον Λεόντιο. Τότε πίστευαν πως ένας παραμορφωμένος άντρας δεν είχε δικαιώματα στο θρόνο. Όμως, ο Ιουστινιανός κατόρθωσε να ξαναπάρει το θρόνο μετά την εξορία του και κυβέρνησε μάλιστα επί 6 χρόνια και χωρίς μύτη! Έχει γραφτεί ότι φορούσε χρυσό κάλυμμα στη μύτη του. Σύμφωνα με κάποιες πηγές, εκτός από τη μύτη είχαν κόψει και τη γλώσσα του Ιουστινιανού, αλλά δεν υπάρχουν αξιόπιστες πληροφορίες για τον τρόπο που ξεπέρασε και αυτή τη δυσκολία.

13. Μιχαήλ Β’ αυτοκράτορας του Βυζαντίου: Ο Τραυλός

Ο Μιχαήλ Β' είχε το παρατσούκλι Τραυλός ή Ψελλός (που σημαίνει επίσης τραυλός). Παρά το παρατσούκλι του, ο Μιχαήλ Β’ μάλλον δεν τραύλιζε. Θεωρείται, όμως, ότι δεν μιλούσε καλά ελληνικά. Μιλούσε με βαριά προφορά - λένε οι ιστορικοί χρονογράφοι - και με αγωνιώδη προσπάθεια να βρει τις σωστές λέξεις. Είχε γεννηθεί στο Αμόριον της Φρυγίας και τον κορόιδευαν αποκαλώντας τον «επαρχιώτη» και «αμόρφωτο», αλλά αποδείχτηκε ικανός αυτοκράτωρ.

14.Μιχαήλ Γ’, αυτοκράτορας του Βυζαντίου: Ο Μέθυσος

Ο Μιχαήλ Γ’ είχε το άκρως υποτιμητικό επίθετο Μέθυσος. Οι σύγχρονοί του, τον είχαν περιγράψει σαν αμαρτωλό, βάναυσο, βίαιο, φιλήδονο και ασφαλώς και μέθυσο. Η σύγχρονη ιστορική έρευνα τον έχει αποκαταστήσει σε μεγάλο βαθμό, αποδεικνύοντας τον πολύ σημαντικό ρόλο που έπαιξε η βασιλεία του στην αναγέννηση του Βυζαντίου κατά τον 9ο αιώνα. Ενδεχομένως ο Μιχαήλ ήταν πράγματι φιλήδονος αλλά κατά πάσα πιθανότητα οι ιστορικοί της Μακεδονικής δυναστείας, που επακολούθησε, υπερέβαλαν αναζητώντας δικαιολογίες για το φόνο του Μιχαήλ από τον Βασίλειο Α’, τον γενάρχη της λαμπρής Μακεδονικής δυναστείας. Πάντως το «Μέθυσος» τού έμεινε και τον ακολούθησε στον τάφο.

Και τα παρατσούκλια φθάνουν μέχρι τις μέρες μας: Σιδηρά Κυρία η Μάργκαρετ Θάτσερ, έτσι για να μπούμε στο θέμα με μια διεθνή προσωπικότητα και να συνεχίσουμε με τους «δικούς» μας: Παπατζής και Γέρος της Δημοκρατίας ο Γεώργιος Παπανδρέου, Μπουλντόζας ο Μιλτιάδης Έβερτ, Κλικλής ο Σοφοκλής Βενιζέλος, ΓΑΠ ο Γιώργος Παπανδρέου, Μπένι ο Ευάγγελος Βενιζέλος, Πάκης ο Προκόπης Παυλόπουλος, Κούκλος ο Άκης Τσοχατζόπουλος και όπως λέει ο λαός καλύτερα να σου βγει το μάτι παρά το όνομα, γιατί όταν σου βγει, άντε βγάλε το από τον… επικήδειό σου…