Πολιορκία για το βιβλίο Γκίνες: Ποια πόλη άντεξε αποκλεισμό 33 χρόνων, και βγήκε νικήτρια από βομβαρδισμούς και πανούκλα

Σίγουρα η πόλη Θέουτα θα έπρεπε να έχει μια ξεχωριστή θέση στο βιβλίο Γκίνες, αφού η θέση της στο βιβλίο της Ιστορίας είναι στα αχνά - ψιλά γράμματα. Η Θέουτα άντεξε στην πολιορκία των Μαυριτανών επί 33 χρόνια, και βγήκε νικήτρια από τους ανελέητους βομβαρδισμούς και την ανθρωποβόρο πανούκλα!

Η Ιστορία, που έχει την αποκλειστικότητα της καταγραφής αιματοχυσιών, μαχών, πολέμων, σεισμών λιμών, λοιμών (πρόσφατα) και καταποντισμών, έχει στις σελίδες της - στο γράμμα «π» συγκεκριμένα - τις πολιορκίες που είχαν τα τυπικά προσόντα (διάρκεια, αμέτρητους θανάτους, πόνο, πείνα και σφαγή) να φιλοξενηθούν στο βιβλίο της.

Πολλές από αυτές τι πολιορκίες έχουν αποκτήσει το επίθετο «θρυλικές», όπως η πολιορκία του Μεσολογγίου, της Κωνσταντινούπολης, των Αθηνών, της Βιέννης, του Λένινγκραντ…
Κάποιες άλλες, ούτε που τις θυμόμαστε, αλλά κάτι μας λένε: πολιορκία της Πάτρας, της Ρόδου, του Γκρόσνι…
Και κάποιες άλλες δεν γνωρίζαμε – πολλοί από εμάς – καν την ύπαρξή τους, όπως η πολιορκία της Θέουτα… Ας ξετυλίξουμε το κουβάρι της Ιστορίας από την αρχή.

Τι είναι η πολιορκίες; Διαρκείς, οδυνηρές δοκιμασίες, όπου πόλεις και κάστρα έχουν περικυκλωθεί από τον επίδοξο κατακτητή, έχουν βομβαρδιστεί ανελέητα και λιμοκτονήσει για να υποταχθούν. Ο πολιορκητικός πόλεμος διεξάγεται, με διάφορες μορφές, εδώ και χιλιάδες χρόνια, και παραμένει μια αποτελεσματική στρατηγική για την κατάκτηση καλά προστατευόμενων πόλεων. Η έκβαση μιας πολιορκίας είναι θέμα και τύχης και υπομονής.
Η Κωνσταντινούπολη, για παράδειγμα, πολιορκήθηκε 30 φορές στην μακραίωνη ιστορία της από τις οποίες μόνο δύο άνοιξαν οι πύλες της. Άντεξε η Πόλη, αλλά στο τέλος έπεσε... από μέσα.
Το Λένινγκραντ, από την άλλη άντεξε επί 900 μέρες χάρις στην υπομονή των κατοίκων του απέναντι στο σφυροκόπημα των Ναζί.
Και εδώ ερχόμαστε στη Θέουτα, ίσως την πιο ανθεκτική πόλη στην ιστορία των πολιορκιών. Η Θέουτα, ένα μικρό οχυρό στις ακτές της Βόρειας Αφρικής, επέζησε από τη μεγαλύτερη και πιο σκληρή πολιορκία που έχει καταγραφεί ποτέ.

Στα τέλη του 17ου αιώνα, αυτή η μικρή μεσογειακή πόλη - οχυρό άντεξε πολιορκία 26 χρονών, για να υποστεί αμέσως μετά έναν επταετή βομβαρδισμό που άρχισε μόλις λίγους μήνες μετά την άρση της πολιορκίας.

Η μεγαλύτερη σε διάρκεια πολιορκία

Αυτή η επική επιχείρηση κατάληψης μιας πόλης βρίσκεται στα βιβλία της Ιστορίας, καταχωνιασμένη κάπου, ως η μεγαλύτερη σε διάρκεια πολιορκία που έγινε ποτέ. Και αμέσως πιο πίσω ακολουθεί η πολιορκία του Ηρακλείου (τότε Χάνδακα - Candia) από τους Οθωμανούς που προσπαθούσαν επί 21 χρόνια να το πάρουν από τους Ενετούς.
Το 1694 η Θέουτα βρισκόταν στα χέρια των Ισπανών, αφού προηγουμένως ήταν πορτογαλική περιοχή. Οι Ισπανοί είχαν κυριαρχήσει στη Δυτική Μεσόγειο κατά τη διάρκεια του 17ου αιώνα, αλλά στη δεκαετία του 1670, η άνοδος στην εξουσία ενός νέου σουλτάνου του Μαρόκου άρχισε να αμφισβητεί την ηγεμονία τους.

Ο Μουλάι Ισμαήλ ιμπν Σαρίφ ανακηρύχθηκε Σουλτάνος του Μαρόκου το 1672 και σύντομα είχε αποκτήσει τη φήμη του δεινού στρατιωτικού στρατηγού. Έκανε επιτυχώς εκστρατεία κατά των Οθωμανών και των ευρωπαϊκών δυνάμεων στη Βόρεια Αφρική και επανέφερε στον Μαροκινό έλεγχο μια σειρά βασικών πόλεων, συμπεριλαμβανομένων της Ταγγέρης, της Λαράτσε και της Ασιλάχ.

Το 1694, ο σουλτάνος του Μαρόκου έβαλε στο μάτι τη Θέουτα και έστειλε τον στρατηγό του, Αλί μπιν Αμπντουλάχ, να περικυκλώσει την πόλη. Οι μαροκινές δυνάμεις επιτέθηκαν στην πόλη με πλήρη ισχύ, αλλά δεν τα κατάφερναν να λυγίσουν τους αμυνόμενους και έτσι εγκαταστάθηκαν γύρω από τα τείχη για μεγάλο χρονικό διάστημα· καλλιέργησαν τη γη γύρω από την πόλη, διασφαλίζοντας ότι θα παραμείνουν καλά εφοδιασμένοι και περίμεναν να εμφανιστούν οι πρώτες ρωγμές στην άμυνα της Θέουτα.

Η Θέουτα, όμως αποδείχθηκε εξαιρετικά σκληρή και ανθεκτική. Παρά κάποιες επιδρομές των Μαροκινών, η πόλη παρέμεινε στα χέρια των Ισπανών, εφοδιαζόμενη από την Ιβηρική Χερσόνησο μέσω Γιβραλτάρ. Αντιμετωπίζοντας συνεχείς επιθέσεις, οι άρχοντες της πόλης προσέφυγαν στην Αυλή του βασιλιά, στη Μαδρίτη για υποστήριξη. Ο βασιλιάς απάντησε θετικά στέλνοντας στρατεύματα από τη νότια Ισπανία και την Πορτογαλία. Αυτή η στρατηγική, όχι μόνο δεν λειτούργησε θετικά, αλλά παραλίγο να αποδειχτεί καταστροφική. Η Θέουτα ήταν προηγουμένως προπύργιο της Πορτογαλίας και πολλοί Λουζιτανοί θεώρησαν ότι έπρεπε να τους είχε αποδοθεί μετά τη διάλυση της Ιβηρικής Ένωσης το 1640. Η έχθρα μεταξύ των ισπανικών και των πορτογαλικών στρατευμάτων ήταν τόσο δυνατή, που οι Πορτογάλοι έφυγαν χωρίς να έχουν ρίξει ούτε μια βολή κατά των Μαροκινών.

Η κατάσταση εξελίχθηκε προς το χειρότερο όταν το Γιβραλτάρ καταλήφθηκε από τους Άγγλους το 1704. Με τις γραμμές εφοδιασμού τους κομμένες, το μέλλον φαινόταν ζοφερό για τους υπερασπιστές της πόλης της Θέουτα. Ωστόσο, οι Μαροκινοί εξακολουθούσαν να μην μπορούν να κάμψουν την ανθεκτική άμυνα της πόλης και η Θέουτα κράτησε κι άλλο.

Το σημείο καμπής της πολιορκίας ήρθε τελικά το 1720, όταν οι πολιτικές και εδαφικές απώλειες στην Ιταλία ανάγκασαν το Ισπανικό Στέμμα να στρέψει την προσοχή του προς το οχυρό της Βόρειας Αφρικής. Ο μαρκήσιος του Λέντε έφτασε στη Θέουτα με ενισχύσεις και εφόδια και απώθησε τους Μαροκινούς· μπήκε με επιτυχία στην πόλη και για μια στιγμή φάνηκε ότι η υπομονή των κατοίκων είχε αποδώσει καρπούς· είχαν αντέξει 26 χρόνια: η μεγαλύτερη πολιορκία στην Ιστορία. Και ό,τι δεν πέτυχαν οι Μαυριτανοί σε 26 χρόνια το έφερε εις πέρας ένα λοιμός.

Κι ύστερα ήρθε η πανούκλα...

Μόλις λίγους μήνες μετά τη λύση της πολιορκία, η πανούκλα αποδεκάτισε τον πληθυσμό της Θέουτα. Ο μαρκήσιος του Λέντε τράπηκε σε φυγή, μαζί με τον στρατό του, και οι Μαυριτανοί επέστρεψαν έξω από τα τείχη.
Οι πολιορκημένοι κάτοικοι της Θέουτα υπέμειναν ακόμα επτά χρόνια επιθέσεων και στερήσεων, κρατώντας με θλίψη και πόνο την πόλη τους παρά την ανώτερη στρατιωτική δύναμη του Μαρόκου.
Η ανάπαυλα για τη Θέουτα ήρθε μόνο με το θάνατο του Μουλάι Ισμαήλ, που πυροδότησε μια κρίση διαδοχής στο βασίλειο του Μαρόκου. Καθώς προέκυψαν άλλες έκτακτες προτεραιότητες, τα μαροκινά στρατεύματα αποχώρησαν, αφήνοντας τη Θέουτα αδύναμη και φτωχή, αλλά ακόμα ισπανική.

Η άμυνα της Θέουτα άντεξε στην πίεση μιας από τις πιο επικές πολιορκίες όλων των εποχών. Πάνω από 33 χρόνια, οι άνθρωποι της πόλης υπέμειναν σχεδόν συνεχείς βομβαρδισμούς, αλλά η Θέουτα επέζησε για να διηγείται την ιστορία της… κι ας μην τη θυμάται πια σχεδόν κανείς.