Το Ξίφος του Στάλινγκραντ: Το δώρο του βασιλιά της Αγγλίας στον σοβιετικό λαό – Ο κακός οιωνός κατά την παράδοσή του

Ο βασιλιάς διέταξε: φτιάξτε ένα σπαθί για τους πολίτες του Στάλινγκραντ. Και το ξίφος φτιάχτηκε, αλλά οι περισσότεροι πολίτες είχαν ήδη σφαγιαστεί…

Η επιγραφή, χαραγμένη με οξύ στην μια πλευρά του γράφει: Στους Χαλύβδινους πολίτες…
Ήταν χαλύβδινοι, όσοι επέζησαν, γιατί οι άλλοι είχαν γίνει αίμα και λάσπη στους δρόμους του Στάλινγκραντ!

Η περιώνυμη μάχη είχε τελειώσει, ο γερμανικός ανίκητος στρατός μάζευε όπως όπως τα λείψανά του και οι Σοβιετικοί έστελναν μήνυμα στον Αδόλφο Χίτλερ, ότι η μοίρα του Μεγάλου Ναπολέοντα τον είχε σημαδέψει, στα ίδια χώματα· απέμενε μόνο το «Βατερλώ», που δεν ήταν πολύ μακριά.

Στη Μεγάλη Βρετανία, που ξέρουν πώς να εξολοθρεύουν τους εχθρούς τους, αλλά και με ποιο κομψό και εμβληματικό τρόπο να τιμούν τους συμμάχους τους, ο βασιλιάς Γεώργιος Στ’ έδωσε διαταγή να σφυρηλατηθεί ένα σπαθί το οποίο θα έστελνε δώρο στην ρημαγμένη, μα νικήτρια πόλη του Στάλινγκραντ.

Τ

Οι καλύτεροι μαστόροι...

ο σπαθί αυτό σχεδιάστηκε από τον Ρέτζιναλντ Γκλίντοου, καθηγητή των Καλών Τεχνών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Εννέα εξαίρετοι τεχνίτες από το Goldsmith’s Hall επόπτευσαν την κατασκευή του, που είχε ήδη ανατεθεί στη διάσημη εταιρεία Wilkinson Sword, εταιρεία που κατασκεύαζε όπλα για να ξεκάνει ο ένας άνθρωπος τον άλλον από το 1772. Οι ξιφολόγχες της Wilkinson Sword ήταν θρυλικές στα χαρακώματα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, που ποτέ δεν στόμωναν όσα στήθη και να τρυπούσαν. Και τότε, στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το μαχαίρι των βρετανών κομάντος, το Fairbairn–Sykes, το δίκοπο στιλέτο είχε ταξιδέψει στους ουρανους χιλιάδες εχθρών. Κι όταν τα κανόνια του πολέμου κάποτε σιώπησαν, η Wilkinson Sword έφτιαξε ξυραφάκια για να ξυρίζονται οι άντρες και να καμαρώνουν στις δεξιώσεις, ιστορώντας τα κατορθώματα τους στον πόλεμο κι ας μην είχαν δει σφαίρα ούτε σε Μουσείο... Ας είναι.

Πίσω στο θέμα μας. Το σπαθί που παράγγειλε ο βασιλιάς, άρχισε να κατασκευάζεται με γοργούς ρυθμούς. Οι διάσημοι τεχνίτες της εποχής Τομ Μπίσλι και Σιντ Ρουζ, ο περιζήτητος αργυροχρυσοχόος και καλλιγράφος Μέρβιν Όλιβερ και ο συνάδελφός του Λέσλι Ντέρμπιν - δεκανέας τότε της RAF – ήταν η εκλεκτή ομάδα που σφυρηλάτησε και διακόσμησε το φημισμένο σπαθί.

Το ατσάλι της λεπίδας προήλθε από την εταιρεία Sanderson Brothers & Newbould, που είχε έδρα τη βιομηχανική πόλη του Σέφιλντ στην κεντρική Αγγλίας.
Η λαβή του σπαθιού είναι δεμένη με νήμα χρυσού 18 καρατίων διακοσμημένη με ένα πετράδι από κρύσταλλο, πάνω στο οποίο είναι χαραγμένο ένα χρυσό ρόδο. Καθεμιά από τις δύο επίχρυσες άκρες του χειροφυλακτήρα είναι διαμορφωμένη με τέτοιο τρόπο, ώστε να ομοιάζει με κεφαλή λεοπάρδαλης.

Για την κατασκευή του θηκαριού χρησιμοποιήθηκε δέρμα περσικού αρνιού, το οποίο είχε βαφτεί με βαθυκόκκινη χρωστική ουσία· ήταν διακοσμημένο με έναν επάργυρο βασιλικό θυρεό και με το μονόγραμμα του βασιλιά Γεωργίου Στ’ πλαισιωμένο από ένα στέμμα, ενώ πέντε αργυροί ίπποι και τρία ρουμπίνια ήταν δεμένα πάνω σε ολόχρυσα άστρα.

Κι έπειτα από τρεις μήνες εντατικής εργασίας, το σπαθί ήταν έτοιμο, καλογυαλισμένο και πλουμιστό. Μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής του, το σπαθί «περιόδευσε» σε όλη τη Μεγάλη Βρετανία, σαν ιερό κειμήλιο, φέρνοντας στη συλλογική μνήμη ένα άλλο μυθικό σπαθί, συνδεδεμένο με τη βρετανική ιστορία, το Εξκάλιμπερ. Ένας από τους χώρους όπου επιδείχθηκε το σπαθί του Στάλινγκραντ ήταν και το Αββαείο του Ουέστμινστερ.

Συγκίνηση στην Τεχεράνη

Η επίσημη παρουσίαση του σπαθιού έγινε στη σοβιετική πρεσβεία της Τεχεράνης μια μέρα σαν αύριο, 29 Νοεμβρίου του 1943, ( και μια μέρα πριν ο Τσώρτσιλ γιορτάσει τα 69α γενέθλιά του) κατά τη διάρκεια της περίφημης Διάσκεψης των τριών ηγετών των ισχυρότερων συμμαχικών χωρών.

Στις δύο πλευρές της αίθουσας είχαν παραταχθεί αντίστοιχα μία βρετανική και μία σοβιετική τιμητική φρουρά. Κατά την είσοδο του Ουίνστον Τσώρτσιλ στην αίθουσα, η σοβιετική στρατιωτική μπάντα έπαιξε πρώτα τον βρετανικό εθνικό ύμνο :«God Save the King» και κατόπιν τη «Διεθνή».
Ο βρετανός πρωθυπουργός παρέλαβε το σπαθί από έναν υπολοχαγό του Πεζικού και το παρέδωσε στον Στάλιν, λέγοντας: «Έχω διαταχθεί να παραδώσω αυτό το σπαθί ως δείγμα ευγνωμοσύνης του βρετανικού λαού». Τότε, ο Στάλιν το πήρε στα χέρια του, φίλησε τη θήκη - δήθεν συγκινημένος - εκφράζοντας τις ευχαριστίες του στους Βρετανούς. Στη συνέχεια, το παρέδωσε στον καθηλωμένο σε αναπηρικό αμαξίδιο αμερικανό πρόεδρο, Φραγκλίνο Ρούσβελτ, ο οποίος έσυρε το σπαθί και το ύψωσε λέγοντας: «Αλήθεια, είχαν καρδιές φτιαγμένες από ατσάλι». Λέγεται ότι με αυτό τον τρόπο, έκανε και ένα λογοπαίγνιο με το όνομα του Στάλιν, το οποίο στα Ρωσικά σημαίνει «Ατσάλι».

Κακός οιωνός η πτώση...

Στη συνέχεια, ο σοβιετικός ηγέτης παρέδωσε το σπαθί στον στρατάρχη Βοροσίλωφ, ο οποίος αιφνιδιάστηκε από τη χειρονομία του Στάλιν και αδέξια άφησε το εμβληματικό σπαθί να πέσει από τα χέρια του και να πέσει στο πάτωμα. Τότε όλοι στην αίθουσα πάγωσαν και σκέφτηκαν: κακός οιωνός. Να ‘ταν ο Ψυχρός Πόλεμος που θα ακολουθούσε τον Β’ Παγκόσμιο; Μπορεί!

Σήμερα, το θρυλικό ξίφος εκτίθεται στο Μουσείο της Μάχης του Στάλινγκραντ, στην πολύπαθη πόλη που μετονομάστηκε σε Βόλγογκραντ μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ.

Και το διάσημο ξίφος ταξίδεψε από τις σκοτεινές μέρες του πολέμου στις ομιχλώδεις του μύθου κι έγινε θρύλος…
Το ξίφος πρωταγωνιστεί στην τριλογία «Sword of Honor» της Evelyn Waugh, στην οποία η Waugh αντιπαραβάλλει το ξίφος, σύμβολο της προδοσίας της ανατολικής Ευρώπης από τον άθεο Στάλιν, με το σπαθί τιμής του σταυροφόρου προγόνου του κεντρικού χαρακτήρα της τριλογίας, Guy Crouchback. Βρετανικά μυθιστορήματα, γλυκανάλατα και πλαδαρά...
Και οι πόλεμοι συνεχίζονται και οι λαοί σκοτώνονται στο όνομα των αφεντάδων, που μετά σφυρηλατούν σπαθιά για να τιμήσουν τους νεκρούς, που όμως δεν ζουν πια για να τα πιάσουν στα χέρια τους… Φαρισαϊσμός!