Το μεγαλύτερο έγκλημα του ανθρώπου προς τα ζώα: Πώς σκοτώθηκαν 8 εκατομμύρια άλογα μέσα σε 4 χρόνια

Εγκληματίες οι άνθρωποι κι όχι μόνο για το γένος τους. Εγκληματίες κυρίως για τα ζώα που τους παρέχουν τροφή, αλλά και για εκείνα που τους συντροφεύουν! Να πώς εξοντώθηκαν 8 εκατομμύρια άλογα μέσα σε 4 χρόνια!

Το άλογο εξημερώθηκε από τον άνθρωπο 4.500 πριν γεννηθεί ο Χριστός· χρησιμοποιήθηκε από την αρχαιότητα ως μέσο μετακίνησης και αποτέλεσε τη βασική κινητήρια δύναμη των αμαξών, ήταν όμως και χρήσιμο εργαλείο στους πολέμους. Κι εδώ είναι το ζητούμενο: οι πόλεμοι.

Άνθρωπος και άλογο ανέπτυξαν έναν δεσμό που δεν υπήρξε όμοιός του στο σκληρό και απόκοσμο περιβάλλον των χαρακωμάτων του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι εικόνες που έρχονται από τη σήραγγα των 100 χρόνων που μας χωρίζουν από τον Μεγάλο Πόλεμο, είναι συγκλονιστικές: ο καταρρακωμένος στρατιώτης που κρατά τα ηνία του έμπιστου άλογου του· το τρομαγμένο ζώο, το αδύναμο να αποφύγει την καταιγίδα από σφαίρες, το αίμα, τον θάνατο, την ερήμωση…
Σχεδόν 900.000 Βρετανοί σκοτώθηκαν στη Γαλλία μεταξύ 1914 και 1918! Ποσοστό: ένας στους οκτώ από αυτούς που πήγαν στον πόλεμο. Και οι αριθμοί πονάνε: Σύνολο στρατιωτών που σκοτώθηκαν παγκοσμίως: περίπου 8,6 εκατομμύρια. Σύνολο πολιτών που σκοτώθηκαν: περίπου 56,5 εκατομμύρια. Σύνολο ανθρώπων που σκοτώθηκαν στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο: περίπου 66 εκατομμύρια, όσος ο πληθυσμός του Ηνωμένου Βασιλείου ή της Γαλλίας σήμερα! Η Γη μύριζε αίμα και θάνατο. Και τα ζώα; Για τα ζώα θα γράφουμε τώρα; Κι όμως...

Από τα εκατομμύρια άλογα που στάλθηκαν στα πεδία των μαχών για να πάρουν μέρος κι αυτά στο μακελειό των ανθρώπων, μόνο 62.000 επέστρεψαν στους στάβλους τους. Αυτή είναι η τραγωδία του Μεγάλου Πολέμου, που καταγράφηκε στα ψιλά της Ιστορίας, στις υποσημειώσεις κι όμως…

«Η μυρωδιά του αίματος, αυτή η τρομακτική οσμή για κάθε άλογο»

Για πολλά χρόνια, λίγοι άνθρωποι γνώριζαν την φρικτή ταλαιπωρία των ζώων που πήραν μέρος σε μάχες στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το μυθιστόρημα «War Horse», του Michael Morpurgo, πούλησε εκατομμύρια αντίτυπα και η ταινία με τον ίδιο τίτλο του Στίβεν Σπίλμπεργκ κέρδισε τη συγκίνηση του κοινού.
Η ιστορία των αλόγων του πολέμου είναι επίσης το θέμα ενός «δυνατού» βιβλίου «The War Horses: The Tragic Fate of a Million Horses in the First World War» του ιστορικού Σάιμον Μπάτλερ, που περιγράφει τον ισχυρό δεσμό μεταξύ ανθρώπου και αλόγου.

«Ακόμη και όσοι ανήκαν σε υψηλότερες βαθμίδες δεν γλίτωσαν τη φρίκη της πρώτης γραμμής», όπως παραδέχτηκε ο στρατηγός Jack Seely.

Ο βρετανός στρατηγός ήταν διάσημος για τους ηρωισμούς του το 1918 στη μάχη στο Moreuil Wood, στις όχθες του ποταμού Αβρ στην Πικαρδία. Ο στρατηγός ηγήθηκε της επίθεσης έφιππος στην πλάτη του έμπιστου αλόγου του «Warrior». Ο στρατηγός είχε πει για το άλογό του: «Έπρεπε να υπομένει ό,τι πιο απεχθές γι' αυτό: τον τρομακτικό θόρυβο από τις εκρήξεις των οβίδων και τις λάμψεις τη νύχτα, όταν το έντονο λευκό φως των βομβαρδισμών προκαλούσαν βίαιο πόνο σε τόσο ευαίσθητα μάτια όπως των αλόγων. Και πάνω απ’ όλα η μυρωδιά του αίματος, αυτή η τρομακτική οσμή για κάθε άλογο». 

Πραγματικά οι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν πόσο οξεία είναι η όσφρησή του αλόγου, πόσο μάλλον δεν μπορούν να κατανοήσουν τον τρόμο του ζώου του όταν οσμίζεται το αίμα! Αυτό που είναι αναμφισβήτητο ήταν η στενή σχέση μεταξύ αλόγου και ανθρώπου, που πιθανότατα έγινε στενότερη υπό τον ζόφο του πολέμου. Παρά τη κτηνώδη δύναμή τους, τα άλογα δεν ήταν λιγότερο ευάλωτα στους κινδύνους του πεδίου της μάχης. «Το ζοφερό πέσιμο της αυλαίας της Μάχης του Σομ ήταν το ίδιο σκληρό για τα άλογα όσο και για τους ανθρώπους», έλεγε χρόνια μετά τον Μεγάλο Πόλεμο ο στρατηγός Σίλι.

«Οι δρόμοι είχαν διαλυθεί τόσο από τον παγετό, το χιόνι και τη βροχή, που ο μόνος τρόπος για να φτάσουν πυρομαχικά στις θέσεις μάχης ήταν να τα μεταφερθούν με ιμάντες κρεμασμένους στα άλογα. Συχνά αυτά τα φτωχά ζώα βυθίζονταν βαθιά στη λάσπη· πολλές φορές, παρά την αγωνιώδη τους προσπάθεια, δεν μπορούσαν να απεγκλωβιστούν και πέθαιναν εκεί κολλημένα στο βούρκο»!

Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν «η πρώτη και τελευταία παγκόσμια σύγκρουση στην οποία το άλογο έπαιξε ζωτικό ρόλο», γράφει στο βιβλίο του ο Σάιμον Μπάτλερ. Τα άλογα του πολέμου μετέφεραν εκατομμύρια τόνους σιτηρέσια και πυρομαχικά μέχρι την πρώτη γραμμή και επίσης έφερναν πίσω τους τραυματίες με τα φορεία που είχαν τοποθετηθεί σε άμαξες.
Αυτό σήμαινε ότι κάποια δύστυχα ζώα δέχονταν επιθέσεις με δηλητηριώδη αέρια, εγκλωβίζονταν σε συρματοπλέγματα σωριάζονταν νεκρά από σφαίρες στα χαρακώματα και πολλά υπέφεραν επί μέρες τραυματισμένα στα πεδία των μαχών.

Οι απώλειες ήταν συντριπτικές

Ήταν η απόλυτη ανοησία και αθλιότητα να στέλνεις άλογα στη μάχη απέναντι σε οβίδες και τανκς.
Στο ημερολόγιό του, ο υπολοχαγός Ρεξ Ντίξον, του 14ου Συντάγματος Πυροβολικού, έγραφε: «Ένα άτυχο μουλάρι που κάλπαζε στη λάσπη του δρόμου, έχασε από οβίδα τα δύο μπροστινά του πόδια. Ο Θεός ξέρει τι ανείπωτο πόνο και τρόμο ένοιωθε, προσπαθώντας απεγνωσμένα να σταθεί στα πόδια που του είχαν απομείνει… Κάναμε κάποιες προσπάθειες να το φτάσουμε ώστε κάποιος από εμάς να του ρίξει μια σφαίρα πίσω από το αυτί του, στον εγκέφαλο, για να το λυτρώσουμε· δεν τα καταφέραμε».

Ο συγγραφέας Σάιμον Μπάτλερ είπε: «Πάντα με ενδιέφερε αυτό το θέμα, αλλά ποτέ δεν συνειδητοποίησα πώς ό,τι συνέβη στα άλογα δεν είχε καταγραφεί με λεπτομέρειες πιο πριν. Για τους άνδρες που υπηρέτησαν στα χαρακώματα ήταν μια τραγωδία και για τους ανθρώπους που έμεναν πίσω στο σπίτι ήταν επίσης μια τραγωδία γιατί έχασαν ζώα με τα οποία είχαν δεθεί».
Και κάτι άλλο: ένα έθνος - η Γαλλία - που εξαρτιόταν από τη δύναμη των ίππων σε αγροκτήματα και πόλεις μέχρι το 1914, έχασε όλα τα άλογά του στο μέτωπο και έπρεπε να βρει εναλλακτικές λύσεις· μέχρι το 1918, δεν υπήρχε λύση στο πρόβλημα.

Οκτώ εκατομμύρια ιπποειδή: άλογα, γαϊδούρια, αλλά και μουλάρια πέθαναν στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, τα τρία τέταρτα από αυτά κάτω από τις ακραίες συνθήκες. Στην αρχή του πολέμου, ο Βρετανικός Στρατός είχε 25.000 άλογα, ακόμα 115.000 αγοράστηκαν. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, από 500 έως 1.000 άλογα στέλνονταν καθημερινά από τα βρετανικά νησιά στην Ευρώπη. Μεταξύ 1914 και 1918, οι ΗΠΑ έστειλαν σχεδόν ένα εκατομμύριο άλογα στην Ευρώπη και ο Καναδάς έστειλε περίπου 130.000 άλογα. Μέχρι το τέλος του Μεγάλου Πολέμου, ο Καναδάς είχε παράσχει πάνω από το 10% των αλόγων που χρησιμοποιήθηκαν στο Δυτικό Μέτωπο. Το ένα τέταρτο από τους θανάτους των αλόγων οφείλονταν σε σφαίρες και δηλητηριώδη αέρια.

Μια διάσημη «καστανή» στα πεδία των μαχών

Υπήρξαν και άλογα που έμεινα στην ιστορία του Πολέμου που θέρισε ψυχές στις αρχές του 20ου αιώνα. Για παράδειγμα η «Kasztanka», το διάσημο άλογο που ανήκε στον πολωνό ήρωα του πολέμου Στρατάρχη Jozef Pilsudski. Το άλογο ήταν ο πιστός σύντροφος του Στρατάρχη σε πολλές μάχες, αν και αντιδρούσε νευρικά στα πυρά του πυροβολικού. Η «Kasztanka» (το όνομά της είναι η πολωνική λέξη για το κάστανο χρώμα) ήταν «δεμένη» με τον ιδιοκτήτη της και υπάκουε μόνο αυτόν. Η τελευταία φορά που ο Pilsudski ίππευσε την «Kasztanka» ήταν στις 11 Νοεμβρίου του 1927, στην πλατεία Saxon στη Βαρσοβία την Ημέρα της Πολωνικής Ανεξαρτησίας. Δώδεκα μέρες αργότερα, πέθανε από τραυματισμό στη σπονδυλική στήλη κατά τη διάρκεια μεταφορά της με τρένο.

«Ο άνθρωπος γνωρίζει το καλό και το κακό, κάτι που αποδεικνύει την ανωτερότητα της σκέψης του σε σχέση με τα ζώα. Το γεγονός πως παρ’ όλα αυτά, κάνει το κακό, αποδεικνύει την ηθική κατωτερότητα του σε σχέση με τα ζώα». Μαρκ Τουέιν, έτσι για επίλογο σε ένα θέμα που πονάει ανθρώπους με συνείδηση και ζώα με νοημοσύνη…