Τυχαίο για την Ελλάδα; Γιατί όλοι οι νικητές – ήρωες των Περσικών πολέμων είχαν το ίδιο τέλος; Πέθαναν ατιμασμένοι σαν προδότες!

Μιλτιάδης, Θεμιστοκλής, Παυσανίας, Λεωτυχίδης, και άλλοι… Όλοι τους ήρωες – νικητές των Περσικών Πολέμων και όλοι τους με το ίδιο οικτρό τέλος: ατίμωση για προδοσία! Τυχαίο που όλοι τους ήταν Έλληνες;

Θα ήταν αφελές και αδόκιμο ίσως αν αρχίζαμε το θέμα με αφορισμούς του τύπου: «είναι στο DNA των Ελλήνων η αχαριστία», ή ότι έχουμε να κάνουμε με έναν «παλιολαό», «επιπόλαιο», «ενθουσιώδη», «ασυλλόγιστο», «ακριτόμυθο», «ασύνετο», «άβουλο» και πολλά άλλα. Και όλα τούτα τα επίθετα να είναι κάποια από τα εθνικά χαρακτηριστικά των Ελλήνων.

Υπάρχει απάντηση σε όλα αυτά: «Καμιά πραγματικότητα δεν είναι τόσο ουσιαστική για τη συνειδητοποίηση του εαυτού μας, όσο η Ιστορία· μας δείχνει τους ευρύτατους ορίζοντες της ανθρωπότητας, μας κομίζει τις αξίες της παράδοσης, οι οποίες θεμελιώνουν τη ζωή μας, μας επιτρέπει να δούμε τους εχθρούς που συνέτριψαν τα πάντα…», γράφει ο Γερμανός υπαρξιστής φιλόσοφος Καρλ Γιάσπερς στο βιβλίο του «Εισαγωγή στη Φιλοσοφία». Κι αυτή είναι η ουσία: η Ιστορία αποκαλύπτει (και) χαρακτήρες λαών. Οι Έλληνες δεν άφησαν ήρωα για ήρωα που να μην τον κατακρημνίσουν στα βάραθρα της αμφισβήτησης και του ολέθρου. Από τους μυθικούς ήρωες (θυμηθείτε το οικτρό τέλος του Ηρακλή...) πέρασαν στους ήρωες της Αρχαίας Ιστορίας και στη συνέχεια δεν γλύτωσαν οι νεότερες γενιές. Για τους πολέμαρχους του 1821; Βιβλία ολόκληρα να γράφεις δεν φθάνουν.

Ο λαός που δεν γνωρίζει την ιστορία του...

Οι περισσότεροι Έλληνες, δυστυχώς, από τα σχολεία αποφοιτούν πένητες γνώσεων Γεωγραφίας και Ιστορίας. Και καλά Γεωγραφίας, αλλά το να μην γνωρίζεις την ιστορία του τόπου σου είναι εγκληματικό! Τι μας διδάσκει λοιπόν η Ιστορία της Ελλάδας; Ότι πάντα υπήρξαμε λαός ζηλόφθων, μηχανορράφος· δεν αντέχαμε τον ξεχωριστό, τον χαρισματικό, τον ταγό που δεν ήταν μετριότητα σαν τους υπόλοιπους.

Εισαγωγή τέλος και μπαίνουμε στο κυρίως θέμα. Όλοι, μα όλοι οι ήρωες των Περσικών Πολέμων είχαν τέλος κακό και ατιμωτικό· ο Λεωνίδας διασώθηκε, πέφτοντας από δόρυ εχθρικό… Όμως ακόμα και ένας από τους οπλίτες του Βασιλιά της Σπάρτης που διέφυγε των Μήδων, δεν γλύτωσε από τους «δικούς» του! Αχαριστία; Φθόνος; Μνησικακία; Όλα μαζί;
Κι ας πάρουμε μια μια τις περιπτώσεις.

Λαβωμένο αγρίμι στη φυλακή

Η μοίρα του Μιλτιάδη ήταν ένα πρώιμο παράδειγμα ελληνικής αχαριστίας. Ο στρατηγός που πέρασε στην Ιστορία για τη νίκη του στη Μάχη του Μαραθώνα το 490 π.Χ. είχε άδοξο τέλος. Η νίκη των Ελλήνων στη Μάχη του Μαραθώνα έσωσε την Αθήνα από τους Πέρσες. Ο Μιλτιάδης, γεννημένος από πλούσια οικογένεια, τους Φιλαΐδες, διετέλεσε αξιωματικός στον στρατό του Δαρείου, που έπειτα από πολλά σταυροδρόμια της Ιστορίας επέλεξε να ακολουθήσει την οδό που οδηγούσε στην Αθήνα. Οι Αθηναίοι τον εξέλεξαν ως έναν από τους δέκα στρατηγούς τους· με αυτόν τον ρόλο έσωσε την Αθήνα. Οι Πέρσες θέλοντας να τιμωρήσουν την Αθήνα επειδή βοήθησε τους Ίωνες διοργάνωσαν μια - ας την πούμε - τιμωρητική εκστρατεία· αποβιβάστηκαν στην πεδιάδα του Μαραθώνα το 490 π.Χ. και επιβουλεύονταν την πόλη των Αθηναίων.

Οι Αθηναίοι τότε συγκέντρωσαν δύναμη περίπου 10.000 οπλιτών δίχως ιππείς ή τοξότες.
Από την άλλη, οι Πέρσες διέθεταν δύναμη τουλάχιστον 25.000 πεζών, χιλιάδες τοξότες και 1.000 ιππείς. Οι Αθηναίοι, που είχαν δέκα στρατηγούς και ένα σύστημα εκ περιτροπής διοίκησης με το οποίο ο κάθε στρατηγός διοικούσε για μια μέρα, αμφιταλαντεύονταν για τον τρόπο που θα αντιμετώπιζαν τους εισβολείς· για περισσότερο από μια εβδομάδα, απλώς παρακολουθούσαν τις κινήσεις των Περσών, μέχρι που έφτασε η σειρά του Μιλτιάδη να αναλάβει τη διοίκηση. Ο Μιλτιάδης έπεισε ένα διχασμένο πολεμικό συμβούλιο να βγει σε μάχη. Το αποτέλεσμα ήταν να σωθεί η Αθήνα από τον περσικό κίνδυνο. Η ανταμοιβή του Μιλτιάδη ήταν μια απροσμέτρητη δόση αχαριστίας.

Ο Μιλτιάδης νίκησε, έδιωξε τους εισβολείς και επέστρεψε στην Αθήνα μετά δόξης, όμως τον επόμενο χρόνο οργάνωσε εκστρατεία στη Νάξο που είχε κατακτηθεί από τους Πέρσες. Η εκστρατεία στη Νάξο πέτυχε και επιτέθηκε κατά της Πάρου την οποία απέτυχε να καταλάβει έπειτα από 26 μέρες πολιορκίας. Ο Μιλτιάδης, μάλιστα, τραυματίστηκε από βέλος στο μηρό και μετά την επιστροφή του στην Αθήνα κατηγορήθηκε για προδοσία από τον Ξάνθιππο, ότι εκστράτευσε για προσωπικούς λόγους εναντίον της Πάρου· δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά η ποινή μετατράπηκε σε βαρύ πρόστιμο 50 ταλάντων, το οποίο αδυνατούσε να πληρώσει. Ο Μιλτιάδης ρίχτηκε στη φυλακή, όπου πέθανε από γάγγραινα. Το πρόστιμο πλήρωσε ο γιός του Κίμων αργότερα. Ο πρώτος Έλλην ήρως των Περσικών Πολέμων πέθανε στη φυλακή! Και συνεχίζουμε…

Απαράδεκτο να σωθείς από τις Θερμοπύλες!

Η Μάχη των Θερμοπύλων είναι γνωστή. Οι 300 του Λεωνίδα, που ήταν 1000 τελικά, αλλά οι Θεσπιείς δεν χωρούσαν στα στενά ηρωικά κιβούρια της Ιστορίας, η ήττα – νίκη των Σπαρτιατών και τα λοιπά και τα λοιπά. Γνωρίζατε όμως πως ένας (από τους δύο που επέζησαν της περσικής λαίλαπας) Σπαρτιάτης δεν έπεσε μαζί με τους 300 κι αυτό ήταν το έγκλημά του;

Ο Αριστόδημος, σπαρτιάτης πολεμιστής έχασε το μάτι του από μόλυνση και ο Λεωνίδας τον διέταξε να επιστρέψει στη Σπάρτη πριν από την τελική μάχη. Ο Αριστόδημος θεωρήθηκε δειλός από τους Σπαρτιάτες και η πράξη του θεωρήθηκε ταπεινωτική για τους συμπατριώτες του και όπως γράφει ο Ηρόδοτος: «ουδείς άνθρωπος του μιλούσε· τον αποκαλούσαν Αριστόδημος ο τρέσας», δηλαδή αυτός που φεύγει από την μάχη, ο δειλός».

Στη μάχη των Πλαταιών που ακολούθησε όμως, ο Αριστόδημος διακρίθηκε, σκότωσε πολλούς Πέρσες, αλλά δεν τιμήθηκε από τους συμπατριώτες του που δεν είχαν ξεχάσει τις Θερμοπύλες. Έχει γραφτεί και ότι οι Σπαρτιάτες δεν τίμησαν τον Αριστόδημο γιατί «είχε αγωνιστεί με αυτοκτονική απερισκεψία» στη Μάχη των Πλαταιών… Ο άλλος επιζών των «300» ήταν ένας οπλίτης, ο Παντίτης, ο οποίος στάλθηκε από τον Λεωνίδα στη Θεσσαλία. Ο Παντίτης δεν κατάφερε να επιστρέψει στις Θερμοπύλες κατά τη μάχη και όταν διαισθάνθηκε ότι θα έπεφτε σε δυσμένεια, αυτοκτόνησε.

Δηλητήριο για τον Θεμιστοκλή!

Ναυμαχία της Σαλαμίνας και ο Θεμιστοκλής πρωταγωνιστής. Ο Θεμιστοκλής του Νεοκλέους ο Φρεάριος ήταν πολιτικός και στρατηγός· υπήρξε αρχηγός της δημοκρατικής παράταξης στην Κλασική Αθήνα, έλαβε μέρος στη Μάχη του Μαραθώνα και στη Ναυμαχία του Αρτεμισίου. Όπως γράφει ο Πλούταρχος στους «Βίους» του «…ο διδάσκαλός του συνήθιζε να λέει: εσύ, παιδί μου, δεν θα γίνεις κάτι μέτριο, αλλά οπωσδήποτε κάτι μεγάλο, ή καλό ή κακό». Όταν οι Πέρσες επέστρεψαν στην ελληνική γη με εδαφική βουλιμία και μετά την Μάχη των Θερμοπυλών, ο Θεμιστοκλής τους περίμενε στη Σαλαμίνα με τα «ξύλινα τείχη», τα πολεμικά πλοία.

Η ναυμαχία της Σαλαμίνας είχε το αποτέλεσμα που γνωρίζουμε, με τον Θεμιστοκλή βασικό πρωτεργάτης της νίκης. Όμως, στα επινίκια, ο Θεμιστοκλής όχι μόνο δεν έλαβε το στρατηγικό έπαθλο, που του ανήκε, αλλά ούτε καν τιμήθηκε! Αντίθετα η Σπάρτη, όταν την επισκέφτηκε ο θριαμβευτής της Σαλαμίνας, τον στεφάνωσε και του δώρισε άρμα το οποίο συνόδευσαν τιμητικά μέχρι τα όρια της Λακωνικής 300 ιππείς! Οι τιμές των Σπαρτιατών στον Θεμιστοκλή προκάλεσαν τη δυσαρέσκεια των Αθηναίων, οι οποίοι, λίγους μήνες μετά τη Σαλαμίνα, ανέθεσαν την αρχηγία του στρατού ξηράς στον Αριστείδη και του στόλου στον Ξάνθιππο! Ο Θεμιστοκλής εξοστρακίστηκε στο Άργος. Από εκεί κατέφυγε - υπό τις κατηγορίες (και των) Σπαρτιατών ότι είχε συμμαχήσει με τους Πέρσες – στην Κέρκυρα και από εκεί κατέληξε στην Αυλή του βασιλιά της Περσίας Αρταξέρξη.

Ο Αρταξέρξης ικανοποιήθηκε όταν είδε τον ήρωα της Σαλαμίνας να τον προσεγγίζει και μάλιστα λέγεται ότι είπε: «Μακάρι οι Έλληνες να διώχνουν πάντα έτσι τους καλύτερους τους». Η ευχή - κατάρα του Αρταξέρξη κρατάει μέχρι τις μέρες μας... Λέγεται ότι, όταν κάποτε επαναστάτησε η Αίγυπτος, ο Αρταξέρξης ζήτησε βοήθεια από τον Θεμιστοκλή για την καταστολή της επανάστασης, αλλά ο Θεμιστοκλής από τη μια αρνήθηκε να στραφεί κόντρα σε ελληνικά συμφέροντα και από την άλλη δεν ήθελε να φανεί αχάριστος στον βασιλιά της Περσίας· έτσι προτίμησε την αυτοκτονία με δηλητήριο. Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, ο Θεμιστοκλής πέθανε από ασθένεια.

Τι κι αν ο θρίαμβος στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας θεωρείται σημείο καμπής των Περσικών Πολέμων και μία από τις σπουδαιότερες ναυτικές συγκρούσεις στην Ιστορία, ο ήρωας και νικητής πέθανε ατιμασμένος! Κι όπως πάντα, οι Έλληνες, όταν αυτός που κυνήγησαν απηνώς δεν είναι πια στη ζωή, τον τιμούν εκ του ασφαλούς πλέον: στην αγορά της Μαγνησίας ανεγέρθηκε λαμπρός τάφος, στον Παρθενώνα προσφέρθηκε σαν αφιέρωμα η εικόνα του από τους γιους του, όταν επανήλθαν από την εξορία και τα οστά του μετέφεραν κρυφά στην Αττική οι συγγενείς του, εκτελώντας την εντολή του, και τα έθαψαν σε βραχώδη περιοχή της ακτής, κοντά στο λιμάνι του Πειραιά.

Τον έχτισαν στον ναό!

Ο Παυσανίας, ήταν Σπαρτιάτης Στρατηγός, που έγραψε ιστορία ως ο επικεφαλής του συνασπισμένου ελληνικού στρατού στη μάχη των Πλαταιών κατά την διάρκεια των Περσικών πολέμων. Η νίκη εναντίον των Περσών ήταν ιδιαίτερα σημαντική καθώς εξάλειψε την περσική απειλή στην ηπειρωτική Ελλάδα. Μετά την επιτυχία του, ο Παυσανίας κατηγορήθηκε για συνομωσία με τους Πέρσες. Ο Θουκυδίδης και ο Πλούταρχος γράφουν ότι οι Αθηναίοι και πολλοί σύμμαχοί τους μισούσαν τον Παυσανία λόγω του αυταρχισμού, του εγωισμού και της ισχυρής εξουσίας του· τούτο φάνηκε από το ότι στον Τύμβο στις Πλαταιές έγραψε αρχικά μόνο το δικό του όνομα.

Ο Παυσανίας επέστρεψε και δικάστηκε στην Σπάρτη αλλά αθωώθηκε επειδή δεν υπήρχαν στοιχεία. Οι Σπαρτιάτες απαγόρευσαν στον Παυσανία να ηγηθεί άλλης εκστρατείας μέχρι να αποδειχτεί τελεσίδικα η αθωότητά του. Ο Παυσανίας δεν υπάκουσε και έφυγε με τριήρη από την Ερμιόνη Αργολίδας για τις Κολωνές Τρωάδας, αλλά οι Έφοροι τον ανακάλεσαν ξανά και τον πέρασαν από νέα δίκη· αθωώθηκε ξανά. Τέλος ένας άνδρας, πιστός παλαιότερα στον Παυσανία, κατήγγειλε τον άλλοτε ευεργέτη του. Η ενοχή του Παυσανία, επιτέλους, αποδείχτηκε και ο ίδιος κατέφυγε ικέτης στον ναό της Αθηνάς Χαλκιοίκου, προστάτιδος της Σπάρτης, όπου απαγορεύονταν οι εκτελέσεις. Οι Έφοροι - ευφυείς άνθρωποι - σκέφτηκαν και στα γρήγορα αποφάσισαν να κλείσουν όλες τις εισόδους με λίθους και να γκρεμίσουν τη σκεπή του ναού, ώστε ο Παυσανίας να πεθάνει από την πείνα και το κρύο· η μητέρα του Θεανώ, λέει η παράδοση, έθεσε τον πρώτο λίθο! Και έτσι τέλειωσε κι ο Παυσανίας.

Ο Λεωτυχίδης, βασιλιάς της Σπάρτης επίσης. Ο Λεωτυχίδης έλαβε μέρος ως στρατηγός των Ελλήνων πλάι στον Ξάνθιππο στη μάχη της Μυκάλης το 479 π.Χ. Οι Έλληνες κατατρόπωσαν τους Πέρσες σε ξηρά και θάλασσα! Ο Λεωτυχίδης έπειτα από χρόνια ηγήθηκε εκστρατείας κατά των Αλευάδων στη Θεσσαλία· δεν κατάφερε να νικήσει και θεωρήθηκε ύποπτος προδοσίας. Κατέφυγε στην Τεγέα όπου και πέθανε ξεχασμένος και στιγματισμένος.

Όλα τα παραπάνω μας τα παρέδωσε ο Ηρόδοτος. Ο Θουκυδίδης αμφισβητεί σε πολλά τον Ηρόδοτο, όμως αυτά έγραψε ο Πατέρας της Ιστορίας και εμείς τα αποδεχόμαστε.
Άλλωστε οι μελανές σελίδες δεν έχουν τέλος στο μεγάλο βιβλίο της Ελληνικής Ιστορίας και είναι διδακτικές όσο και οι περίλαμπρες. Τα μίση, ο φθόνος, οι μηχανορραφίες, ο φαρμακερός πόθος για εξουσία και ισχύ και τα συνεπακόλουθά τους δεν έπαψαν να υπάρχουν από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας και να διχάζουν και να αφανίζουν λαμπρά παλικάρια, ήρωες και ευγενείς πολεμιστές και τέλος να αφήνουν πίσω τους καθιζήματα: καιροσκόπους «τίποτα», ελεεινούς δωσίλογους και εμέσματα της ελληνικής φυλής!