Ο εβραίος πυγμάχος που… γρονθοκόπησε τον Χίτλερ: η θρυλική μάχη ανάμεσα στον Μπάερ και τον Σμέλινγκ δεν ήταν απλά ένας αγώνας

Ένας εβραίος πυγμάχος, ήταν σαν να γρονθοκοπούσε τον ίδιο τον Χίτλερ, αφού νίκησε το καμάρι του, τον Γερμανό αντίπαλό του. Ήταν η θρυλική αναμέτρηση ανάμεσα στον Μαξ Μπάερ και τον Μαξ Σμέλινγκ κι όποιος πει: «ε, ένας πυγμαχικός ήταν» έχει κατέβει από το Διάστημα…

Ποιος λέει ότι ο αθλητισμός ενώνει ή ότι μια αθλητική αναμέτρηση, δεν είναι δα και πόλεμος; Όποιος το έχει πει έχει χαθεί στης πραγματικής ζωής τους ομιχλώδεις δρόμους ή ο παραισθησιογόνος ρομαντισμός του, τον έχει μεθύσει. Τέλος πάντων. Ο αθλητισμός είναι (και) πόλεμος! Πάει και τέλειωσε. Μην πιάσουμε αγώνες ποδοσφαίρου που προκάλεσαν διπλωματικό επεισόδιο ανάμεσα σε δυο χώρες ή ας μην ασχοληθούμε με το ματς που κυριολεκτικά πυροδότησε πολεμική σύρραξη το 1970…

Σήμερα θα θυμηθούμε μια πυγμαχική αναμέτρηση ανάμεσα σε έναν Εβραίο και έναν Γερμανό. Θέλετε τίποτε άλλο; Α, η χρονιά έχει ιδιαίτερη σημασία: 1933! Ο Χίτλερ μόλις έχει σκαρφαλώσει στην εξουσία, οι Ναζί μαίνονται κατά των Εβραίων και η Αρία φυλή πασχίζει να αποδείξει την ανωτερότητά της. Και τότε έρχεται μια πυγμαχική αναμέτρηση να βάλει τα πράγματα στη θέση τους…

Οι πυγμαχικοί αγώνες επιπέδου βαρέων βαρών γοήτευαν και εξακολουθούν να γοητεύουν αρκετό κόσμο, ιδίως στις ΗΠΑ. Από τον Μάικ Τάισον στον Άντονι Τζόσουα και στον Βλάντιμιρ Κλίτσκο τα τελευταία χρόνια μέχρι τον Μοχάμεντ Άλι και τον Εβάντερ Χόλιφιλντ, ή τον Τζέικ Λαμότα και τον Τζο Φρέιζερ παλιότερα, οι ιστορίες των ρινγκ εξάπτουν τη φαντασία και προκαλούν ενθουσιασμό. Είπε κάποιος ότι έχει παρέλθει η εποχή των ρωμαϊκών αρένων;

Ο θρύλος Μοχάμεντ Άλι και οι αφορισμοί του

Ακόμα και οι αδαείς περί τα πυγμαχικά κάτι θα έχουν ακούσει για τον Κάσιους Κλέι που μετονομάστηκε σε Μοχάμεντ Άλι και τους αντιπάλους του, τον Τζο Φρέιζερ, τον Τζορτζ Φόρμαν, τον Σόνι Λίστον. Και η συμβολική σημασία του αθλήματος επιδρά καταλυτικά στον θεατή, που ταυτίζεται με τον έναν ή τον άλλο αντίπαλο. Δύο εύσωμοι, μυώδεις άντρες, ένας εναντίον ενός, περιορισμένοι σαν εγκλωβισμένα θηρία σε μάχη κορμιού και μυαλού. Ο δυνατότερος στέλνει τα μηνύματά του…

Πάρτε τον (ίσως) καλύτερο αθλητή όλων των εποχών, τον Μοχάμεντ Άλι. Όταν ο Άλι αναμετρήθηκε με τον Έρνι Τέρελ, έναν πυγμάχο που αρνήθηκε να αποκαλέσει τον αντίπαλό του με νέο του όνομα και επέμενε να τον φωνάζει «Κάσιους Κλέι», τον γρονθοκόπησε μέχρι τέλους, φωνάζοντας του: «Stand Up White America!» (Σήκω πάνω Λευκή Αμερική). Όταν πάλι ο Άλι αρνήθηκε να πάει να πολεμήσει στο Βιετνάμ είχε επιχειρήματα που απηχούσαν σ' ολόκληρη την τάξη του: «Δεν έχω τίποτα με αυτούς τους Βιετκόνγκ… Κανένας Βιετκόνγκ δεν με αποκάλεσε ποτέ νέγρο». Κι όταν ο Άλι κατέκτησε τα πάντα και αποκαλούσε τον εαυτό του τον Σπουδαιότερο, το έκανε για να επισημάνει στο κατεστημένο ότι οι ικανότητές του στο ρινγκ τον είχαν στέψει Βασιλιά και έξω από αυτό!

Αντίπαλοι δυο ιδεολογίες

Με αυτά τα δεδομένα, δεν είναι καθόλου επιπόλαιο να πούμε ότι ο πιο συμβολικός και πιο πολιτικά φορτισμένος αγώνας πυγμαχίας όλων των εποχών έλαβε χώρα στο Yankee Stadium της Νέας Υόρκης στις 8 Ιουνίου του 1933. Οι μαχητές ήταν ξεχωριστοί ο καθένας για την προσωπικότητα και την καταγωγή του: από τη μια μεριά ο παγκόσμιος πρωταθλητής βαρέων βαρών, ο Γερμανός Μαξ Σμέλινγκ (Max Schmeling), και στην άλλη μεριά του ρινγκ ο διεκδικητής του τίτλου, ο Εβραίος - Αμερικανός Μαξ Μπάερ (Max Baer).
Ο Μαξ Σμέλινγκ ήταν γνωστός τότε ως ο αγαπημένος πυγμάχος του Χίτλερ και χρησιμοποιήθηκε τακτικά από τη ναζιστική μηχανή προπαγάνδας ως πρότυπο της γερμανικής υπεροχής, η απόδειξη ότι η Άρια φυλή ήταν σε θέση να κατακτήσει τα πάντα. Ο ίδιος ο Σμέλινγκ δεν ήταν μέλος του Ναζιστικού κόμματος, αλλά ήταν θεόσταλτο δώρο στην ατζέντα του Γκέμπελς. Ο Σμέλινγκ καταγόταν από μια μικρή πόλη του βορά την Klein Lucknow και μεγάλωσε στο Αμβούργο· έγινε επαγγελματίας πυγμάχος το 1924 και κατέκτησε το εθνικό πρωτάθλημα το 1926. Ο Σμέλινγκ άρχισε να αγωνίζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1928 και μέχρι το 1930, είχε κατακτήσει έναν παγκόσμιο τίτλο.

Στην άλλη γωνία ήταν ο Μαξ Μπάερ. Ο ίδιος ο Μπάερ δεν ήταν στην πραγματικότητα Εβραίος: η μητέρα του ήταν Σκωτο-ιρλανδικής καταγωγής και μόνο ο πατέρας του είχε εβραϊκές ρίζες. Ο Μπάερ έγινε επαγγελματίας πυγμάχος το 1930 και απογοητεύτηκε πολύ σύντομα, αφού σκότωσε κατά λάθος αντίπαλο του στο ρινγκ. Ο Μπάερ σκέφτηκε να τα παρατήσει, αλλά οι δικοί του τον έπεισαν να συνεχίσει· κατηγορήθηκε για ανθρωποκτονία από αμέλεια και αθωώθηκε, αλλά του απαγορεύτηκε να αγωνίζεται στην Πολιτεία του, την Καλιφόρνια. Ο Μπάερ άλλαξε προπονητή και σε κάποιον αγώνα αντιμετώπισε τον θρυλικό πρώην πρωταθλητή Τζακ Ντέμπσεϊ, και άρχισε να πυγμαχεί στην Ανατολική Ακτή.

Ο κόσμος διψάει για αίμα...

Μόλις έγινε γνωστός ο αγώνας μεταξύ Σμέλινγκ και Μπάερ, τα εισιτήρια άρχισαν να εξαφανίζονται.
Ο Σμέλινγκ, παρόλο που ήταν ο αγαπημένος του Χίτλερ, καταγγέλθηκε από τη ναζιστική εφημερίδα «Der Sturmer», ότι ήθελε να ανταγωνιστεί με έναν Εβραίο. Η άνοδος του Χίτλερ στην εξουσία είχε αλλάξει δραματικά την αντίληψη της κοινής γνώμης στις Ηνωμένες Πολιτείες για τον Σμέλινγκ - όπου προηγουμένως ήταν αρκετά αγαπητός - και η επιλογή να αντιμετωπίσει τον Μπάερ, ο οποίος παρά τα προβλήματά του παρέμενε δημοφιλής, τον έφερε σε δεινή θέση.

Ο Σμέλινγκ δεν ήταν Ναζί και αγανακτούσε όταν τον συνέδεαν με την αντισημιτική πολιτική της κυβέρνησης της χώρας του, αλλά η ευκαιρία να βγάλει χρήματα και να πουλήσει εισιτήρια λόγω της κατάστασης ήταν ακαταμάχητη. Ο Σμέλινγκ ήταν Γερμανός, ήταν μαχητής και είχε την υποστήριξη των Ναζί γιατί αντιμετώπιζε έναν Εβραίο Αμερικανό. Παρά τις οικονομικές δυσχέρειες από τα απόνερα της Μεγάλης Ύφεσης, 60.000 άνθρωποι αγόρασαν εισιτήρια και γέμισαν το Yankee Stadium για να παρακολουθήσουν τον αγώνα και δεν θα απογοητεύονταν.

Με το που χτύπησε το κουδούνι, ο Μπάερ χύμηξε μπροστά στον Σμέλινγκ και ταλαντεύτηκε, όπως συνήθιζε με το χαρακτηριστικό του στιλ, ενώ ο Σμέλινγκ, έκανε ό,τι μπορούσε για να αποφύγει τον εύσωμο αθλητή. Ο Μπάερ, και καθώς ο αγώνας εξελισσόταν, άρχισε να κυριαρχεί. Στον 10ο γύρο, χτύπησε με ένα ισχυρό δεξί κροσέ που τράνταξε τον Σμέλινγκ· ο Γερμανός φαινόταν να μην έχει απαντήσεις. Η συνέχεια απέδειξε την απόλυτη κυριαρχία του Μπάερ. Και ο αγώνας τελείωσε, με τον Μπάερ να κερδίζει με τεχνικό νοκ-άουτ.
Η αντιδράσεις για τον αγώνα ήταν εντυπωσιακές: ονομάστηκε Αγώνας της Χρονιάς για το 1933 και ο Μπάερ αποθεώθηκε σε όλη την Αμερική. κέρδισε ακόμη μεγαλύτερη φήμη ως πυγμάχος και ένα χρόνο αργότερα θα κέρδιζε και τον τίτλο του πρωταθλητή βαρέων βαρών, νικώντας τον Ιταλό Primo Carnera στο Λονγκ Άιλαντ.

Σημαντική καριέρα

Από την άλλη, ο Σμέλινγκ θα επέστρεφε το 1936 στο Yankee Stadium και θα έριξε νοκ άουτ τον Τζόε Λιούις, έναν από τους σπουδαιότερους πυγμάχους όλων των εποχών.
«Κοιτάζοντας πίσω στο παρελθόν, είμαι σχεδόν χαρούμενος που έχασα εκείνον τον αγώνα», θα έλεγε χρόνια μετά ο Σμέλινγκ, «...φανταστείτε αν είχα επιστρέψει στη Γερμανία με μια νίκη επί του Μπάερ. Δεν θα είχα καμία σχέση με τους Ναζί, αλλά θα μου έδιναν ένα μετάλλιο και σίγουρα μετά τον πόλεμο, μπορεί και να με θεωρούσαν εγκληματία πολέμου».

Όμως πολλοί στη Γερμανία έχουν διαφορετική άποψη και ακόμη συζητείται στους πυγμαχικούς κύκλους το πόσο πολύ συνδέθηκε ο Μαξ Σμέλινγκ με τη ναζιστική κυβέρνηση και το πόσο εκμεταλλεύτηκε ο ίδιος το καθεστώς. Αναμφίβολα, όταν ο Σμέλινγκ βρισκόταν στην ακμή του, ήταν ένας από τους πιο διάσημους αθλητές στη Γερμανία και, ως εκ τούτου, ήταν αδύνατο να αποφύγει να έχει επαφές με την ίδια του την κυβέρνηση. Ο Σμέλινγκ έδωσε πυγμαχικό αγώνα στην πατρίδα του τον Αύγουστο του 1934 μπροστά σε πλήθος 102.000 ανθρώπων (ρεκόρ) , στη γενέτειρά του, το Αμβούργο, μονομαχώντας με τον Βάλτερ Νέουσελ, γερμανό πυγμάχο με εντυπωσιακές ικανότητες.

Ο Σμέλινγκ ήταν προσωπικός φίλος του Χίτλερ, αλλά για λίγο: μόλις νικήθηκε από τον Τζο Λούις για δεύτερη φορά, ο Χίτλερ τον αποκήρυξε.

Ο Σμέλινγκ, ήταν γνωστό σε όλους ότι ουδέποτε διετέλεσε ενεργός Ναζί, ούτε εκφράστηκε ποτέ ως υποστηρικτής του καθεστώτος. Αργότερα, ο Σμέλινγκ θα έκρυβε παιδιά Εβραίων στο σπίτι του για να τα σώσει από τις εκκαθαρίσεις των Ναζί· ήταν απλώς ένας εξαιρετικός αθλητής που ενδιαφερόταν ελάχιστα για την πολιτική, αλλά εκμεταλλεύτηκε – μέχρις ενός σημείου – τις περιστάσεις.

Μετά τον πόλεμο, ο Σμέλινγκ έγινε επιχειρηματίας και πέθανε στη Γερμανία το 2005 σε ηλικία 99 ετών. Ο Μαξ Σμέλινγκ εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται ως ο μεγαλύτερος γερμανός πυγμάχος όλων των εποχών και αρκετοί δρόμοι στη Γερμανία φέρουν το όνομά του, ενώ η μεγαλύτερη αίθουσα πυγμαχίας στο Βερολίνο ονομάζεται «Μαξ Σμέλινγκ».

Ο Μπάερ, ο οποίος φορούσε το αστέρι του Δαβίδ στο σορτ του για το υπόλοιπο της καριέρας του, θα κρατούσε τον παγκόσμιο τίτλο μόνο για λίγο, χάνοντας τον από τον Τζιμ Μπράντοκ. Αργότερα αντιμετώπισε και τον Λούις, από τον οποίο έπεσε νοκ-άουτ στον τέταρτο γύρο· αγωνίστηκε μέχρι το 1941 και, μετά τη συνταξιοδότηση, έγινε ηθοποιός του Χόλιγουντ, εμφανιζόμενος σε περισσότερες από 20 ταινίες. Ο Μαξ Μπάερ πέθανε ξαφνικά το 1959 σε ηλικία μόλις 50 χρονών.