Ένας βασιλιάς που έμεινε στην Ιστορία για τον δραματικό θάνατό του - Τι απαίτησε να κάνει αν και τυφλός

Ο βασιλιάς Ιωάννης της Βοημίας (1296 – 1346) έμεινε στην Ιστορία γνωστός ως ο Ιωάννης ο Τυφλός· είχε χάσει την όρασή του δέκα χρόνια πριν από το θάνατό του από φλεγμονή. Ο Ιωάννης ήταν ένας από τους πιο διάσημους και γενναίους πολεμιστές της εποχής του· εκστράτευσε και πολέμησε σχεδόν σε όλη την Ευρώπη από τη Μεσόγειο μέχρι τη Βαλτική.

Ο Ιωάννης της Βοημίας ήταν και του Λουξεμβούργου (10 Αυγούστου 1296 – 26 Αυγούστου 1346)· κόμης του Λουξεμβούργου και βασιλιάς της Βοημίας. Κι αν μεγαλούργησε στα πεδία των μαχών κι αν οι υπήκοοί του τον αγαπούσαν η Ιστορία τον κατέγραψε με έντονα μαύρα γράμματα στα κεφάλαιά της για τον δραματικό θάνατο του παρά για τα επιτεύγματα της ζωής του.

Η σταδιοδρομία του ως ηγεμόνας άρχισε το 1309 όταν ο πατέρας του, ο αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Ερρίκος Ζ', τον έχρισε κόμη του Λουξεμβούργου. Όταν ο πατέρας του Ιωάννη πέθανε το 1313, εκείνος ήταν πολύ νέος για να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις του θρόνου του, έτσι στήριξε τον Λουδοβίκο τον Βαυαρό, ο οποίος έγινε αυτοκράτορας ως Λουδοβίκος ο Δ' το 1314. Και όπως συμβαίνει σχεδόν πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις, η περίοδος του… μέλιτος διαρκεί λίγο. Ο Ιωάννης δυσαρεστήθηκε με τον Λουδοβίκο όταν ο τελευταίος τάχθηκε στο πλευρό της Αγγλίας εναντίον της Γαλλίας στον Εκατονταετή Πόλεμο.

Βασιλιάς από τη σύζυγό του

Όταν ο πεθερός του Ιωάννη, ο βασιλιάς της Βοημίας, πέθανε χωρίς να αφήσει άρρενες κληρονόμους, ο Ιωάννης έγινε βασιλιάς της Βοημίας από το 1310, θέση που κράτησε μέχρι το θάνατό του. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, ο Ιωάννης ενεπλάκη σε πολλές μάχες· πολέμησε εναντίον της Ουγγαρίας, της Αυστρίας, της Αγγλίας και των Ρώσων. Ο Ιωάννης εκστράτευσε στο Τιρόλο και τη βόρεια Ιταλία και επεξέτεινε την επικράτειά του με την απόκτηση της Σιλεσίας, τμημάτων της Λουσατίας (ιστορική περιοχή της Κεντρικής Ευρώπης, που βρίσκεται μεταξύ της Γερμανίας και της Πολωνίας) και του μεγαλύτερου μέρους της Λομβαρδίας. Και εκείνη την εποχή είναι που ο Ιωάννης χάνει την όρασή του από τράχωμα (γνωστό και ως κοκκιώδης επιπεφυκίτιδα, αιγυπτιακή οφθαλμία, και τράχωμα που οδηγεί στην τύφλωση και είναι λοιμώδης νόσος που προκαλείται από το βακτήριο Chlamydia trachomatis) το 1336 ενώ εκστράτευε εναντίον των Λιθουανών.

Οποιαδήποτε δημοτικότητα είχε κερδίσει ο Ιωάννης στον Οίκο του, από τις κατακτήσεις και τη στρατιωτική του ικανότητα αντισταθμίστηκε, ωστόσο, από τη βαριά φορολογία που επέβαλε στους υπηκόους του για να πληρώνει τα έξοδά μιας πλούσιας ζωής.

Ο Ιωάννης της Βοημίας είχε ισχυρούς δεσμούς με τη Γαλλία. Μεγάλωσε και εκπαιδεύτηκε στο Παρίσι και ήταν ουσιαστικά Γάλλος στις απόψεις και τις συνήθειές του· έστειλε ακόμη και τον γιο του να σπουδάσει στο Παρίσι, αδιαφορώντας για τους σπουδαίους δασκάλους της δικής του πρωτεύουσας της Βοημίας, την Πράγα. Όταν, λοιπόν, ο βασιλιάς Φίλιππος ΣΤ' της Γαλλίας ζήτησε τη βοήθειά του για να αντιμετωπίσει ον βασιλιά της Αγγλίας Εδουάρδο Γ', ο Ιωάννης, παρά την τύφλωσή του, έσπευσε σε βοήθεια του Γάλλου βασιλιά. Ο Ιωάννης συνάντησε τον Φίλιππο στο Παρίσι τον Αύγουστο του 1346 και τον ακολούθησε με σκοπό να καταδιώξουν τον Άγγλο μονάρχη. Όταν οι στρατοί συναντήθηκαν στη Μάχη του Κρεσί, στις 26 Αυγούστου 1346, ο Ιωάννης ετέθη επικεφαλής της γαλλικής εμπροσθοφυλακής και ενός σημαντικού τμήματος του γαλλικού στρατού.

Ξύπνησε μέσα του το σκυλί του πολέμου

Ο ενθουσιασμός, οι ήχοι και η μυρουδιά από το πεδίο της μάχης, πρέπει να ξύπνησαν το γέρικο πολεμικό σκυλί στο νου του τυφλού Βασιλιά. Παρά την αναπηρία του, ο Ιωάννης διέταξε τη συνοδεία του να δέσουν τα άλογά τους στο δικό του και να ριχτούν στη μάχη· ήθελε να δώσει τουλάχιστον ένα χτύπημα με το σπαθί του εναντίον των Άγγλων, και να ικανοποιήσει την ματαιοδοξία του παίρνοντας ουσιαστικό ενεργό μέρος στη μάχη.

Οι ιππότες του Ιωάννη έκαναν όπως τους διέταξε. Δεμένος με το άλογό του στα δικά τους άλογά, ο τυφλός βασιλιάς όρμησε με πάθος στη σκληρή αναμέτρηση. Τα πράγματα όμως δεν εξελίχθηκαν καλά. Για έναν και μόνο και σοβαρό λόγο: ο Ιωάννης ο Τυφλός ήταν, απλούστατα τυφλός! Το μειονέκτημα της τυφλότητάς του, του απαγόρευε να κρίνει το πόσο μακριά είχε προχωρήσει προς τις τάξεις του αγγλικού στρατού. Και ξαφνικά βρέθηκε περικυκλωμένος από τον εχθρό και αποκομμένος από τους δικούς του.

Ο χρονικογράφος του Μεσαίωνα Ζαν Φρουασάρ (Jean Froissart) μας παρέδωσε τις τελευταίες κινήσεις του τυφλού Ιωάννη πριν αντικρίσει τον Χάρο: «Όταν κατάλαβε την ένταση της μάχης, ρώτησε τους ιππότες του: “Πού είναι ο άρχοντας Κάρολος, ο γιος μου;” Οι άνδρες του είπαν: “Κύριε, δεν γνωρίζουμε· πιστεύουμε ότι μάχεται”. Τότε τους απάντησε: “Κύριοι, είστε οι άντρες μου, οι σύντροφοί μου και οι φίλοι μου σε αυτό το ταξίδι. Απαιτώ να με οδηγήσετε τόσο μπροστά στην πρώτη γραμμή της μάχης, ώστε να μπορέσω να χτυπήσω έστω έναν με το σπαθί μου”. Και οι αξιωματικοί του, έδεσαν όλα τα χαλινάρια τους μεταξύ τους και έβαλαν τον βασιλιά στη μέση με το άλογό του για να εκπληρώσει την επιθυμία του. Ο βασιλιάς έφτασε τόσο μπροστά που χτύπησε με το σπαθί του όχι μόνο μια φορά, αλλά και περισσότερες και πολέμησε γενναία και εκείνος και οι συνοδοί του. Και παρασύρθηκαν από τον πυρετό της μάχης και έφτασαν τόσο μακριά ώσπου… χάθηκαν. Και την επόμενη μέρα τους βρήκαν όλους σκοτωμένους γύρω από τον βασιλιά, και όλα τα άλογά τους δεμένα μεταξύ τους».

Και χρόνια πολλά μετά, το 1945, το Λουξεμβούργο απέκτησε τα οστά του βασιλιά Ιωάννη τα οποία τοποθέτησαν σε ειδική κρύπτη στον Καθεδρικό ναό του Λουξεμβούργου. Και ο Ιωάννης, στην πατρίδα του, το Λουξεμβούργο, θεωρείται εθνικός ήρωας.