Κολοκοτρώνης-Καραϊσκάκης: ούτε στον τάφο αναπαύθηκαν – Πώς βεβηλώθηκαν άθλια τα οστά των ηρώων της Επανάστασης

Κολοκοτρώνης-Καραϊσκάκης: ούτε στον τάφο τους βρήκανα αναπαμό! Πώς βεβηλώθηκαν άθλια τα οστά των ηρώων της Επανάστασης από τους ιταλούς κατακτητές και τους απερίσκεπτους Έλληνες.

Κάθε που φθάνει η 25η του Μαρτίου- αν και ουδεμία σχέση έχει η ημερομηνία με την έναρξη της Επανάστασης- ξεσκονίζονται όπως τα βαριά έπιπλα του σαλονιού που θα ανοίξει τις πόρτες του στους επισκέπτες, οι ιστορίες των Αγωνιστών του ’21.

Χιλιοειπωμένα γεγονότα που κρατούν τις πρώτες θέσεις στο θέατρο την Ελληνικής Ιστορίας και κάθε χρόνο ανεβαίνουν στη σκηνή…
Σήμερα δεν θα ασχοληθούμε με τα Δερβενάκια, την στρατιωτική και ηγετική ιδιοφυία του Κολοκοτρώνη και την Καταστροφή του Δράμαλη, ούτε τον στρατηγό, τον γιο της Καλογριάς, τον Γεώργιο Καραϊσκάκη, ως πολέμαρχο θα σκιαγραφήσουμε. Όχι! Σήμερα θα καταπιαστούμε με τ' απομεινάρια τους, τα λείψανά τους! Ναι. Η περιπέτεια των οστών των ηρώων της Ελληνικής Επανάστασης ήταν ίδια με τις περιπέτειές τους όσο ζούσαν οι Οπλαρχηγοί του '21.

«Είδον τα οστά τα γεγυμνωμένα και είπον: άρα τις εστι, βασιλεύς ή στρατιώτης, ή πλούσιος ή πένης, ή δίκαιος ή αμαρτωλός;»… Ήρωας της Επανάστασης ήταν και τώρα «γυμνά οστέα, σκωλήκων βρώμα*» και ανθρώπων ασέβεια και δυσωδία… «Πάντα ματαιότης τα ανθρώπινα»!

Που πας παλικάρι, ωραίο σαν μύθος...

Ο νεκρός του Γεωργίου Καραϊσκάκη ενταφιάστηκε με όλες τις τιμές και παρουσία αξιωματούχων στο ναό του Αγίου Δημητρίου στη Σαλαμίνα, όπου ο Στρατάρχης εκκλησιαζόταν συχνά. Σ’ εκείνον τον τόπο έμεινε ο νεκρός του Καραϊσκάκη για τα επόμενα 8 χρόνια δηλαδή μέχρι το 1835. Όλον εκείνο τον καιρό, παλιοί συναγωνιστές του Καραϊσκάκη ταξίδευαν μέχρι τη Σαλαμίνα και έδιναν το «παρών» σε μνημόσυνα και τελετές εις μνήμην του ήρωα. Και τα χρόνια πέρασαν και ο Βαυαρός βασιλιάς Όθων, σκέφτηκε να ανεγερθεί ένα μνημείο όπου θα τοποθετούνταν λείψανα Αγωνιστών της Επανάστασης. Ο Τόπος που επιλέχτηκε ήταν το Φάληρο, εκεί όπου είχε τραυματιστεί θανάσιμα ο Καραϊσκάκης. Ο Όθων απαίτησε να γίνει και η εκταφή των οστών του Καραϊσκάκη και να μεταφερθούν στο μνημείο.

«Μόλις ήρθε το φιρμάνι από την Αθήνα, οι ντόπιοι επουδενί ήθελαν να ανοίξουν τον τάφο. Θεωρούσαν ότι παραβιαζόταν η επιθυμία του νεκρού που ήταν να θαφτεί στον Άγιο Δημήτρη και στα χώματα της Σαλαμίνας και μετρούσαν για δικό τους άνθρωπο τον ήρωα και δεν ήθελαν να φύγουν τα λείψανα από τον τόπο τους», διηγείται ο πάτερ Ανάργυρος Ευδαίμων, ο ιερέας που ανακάλυψη του τάφο του ήρωα το 1996 στον άγιο Δημήτριο Σαλανίνας: «Με βίαιο τρόπο σπάστηκε ο τάφος και υλοποιήθηκε η διαταγή του βασιλιά Όθωνα. Ο παπάς του ναού όμως, την ώρα που έπλενε τα οστά, σκέφτηκε να κάνει μια ευλογημένη κλοπή. Έκρυψε οκτώ από τα λείψανα του ήρωα· τα υπόλοιπα: τα μεγάλα οστά και το κρανίο, έπρεπε να μπούνε στο ειδικό κασόνι, το μαύρο το οποίο είχε στείλει ο Όθωνας με το όνομα του Καραϊσκάκη. Ο παπάς έκρυψε τα οστά μέσα στο ιερό κάτω από τον νιπτήρα και τα υπόλοιπα έφυγαν με πομπή και έφθασαν στο Φάληρο όπου εκεί έγινε μια λαμπρότατη τελετή. Όταν καταλάγιασε ο κουρνιαχτός και δεν υπήρχε φόβος πλέον για αντίποινα στον ιερέα ή στην επιτροπή του ναού, χτίσανε εσωτερικά τον τάφο σαν ένα τούνελ και στην άκρη βάλανε σε ένα κασελάκι αυτά τα οστά. Και σφραγίσανε από πάνω τον τάφο». Ο τάφος στο ναό του Αγίου Δημητρίου ανακαλύφθηκε το 1996.

Η Χούντα αγνόησε τον Καραϊσκάκη...

Το ταφικό μνημείο του Γεωργίου Καραϊσκάκη, με τα λείψανα του ήρωα εντός του, βρισκόταν αριστερά ενός μικρού δρόμου που συνέδεε την οδό Πειραιώς με την παραλία του Νέου Φαλήρου· πλάι του υπήρχε και ο Τύμβος πεσόντων Ελλήνων και Φιλελλήνων της Ελληνικής Επανάστασης. Μέχρι το 1964, όταν στην θέση του τότε Ποδηλατοδρομίου ανεγέρθηκε το «Στάδιο Καραϊσκάκη», το Μνημείο του Στρατάρχη και ο Τύμβος παρέμειναν στην αρχική τους θέση. Και φθάνουμε στην επάρατη Χούντα των Συνταγματαρχών και στο Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Στίβου του 1969. Η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του σταδίου απαιτούσε τη μεταφορά του Ταφικού Μνημείου και του Τύμβου γιατί στο σημείο θα χτιζόταν γέφυρα. Κι έτσι κι έγινε. Το Μνημείο διαλύθηκε και τα οστά του Καραϊσκάκη έμειναν στην λάρνακα όπου ήταν τοποθετημένα, ενώ τα υπόλοιπα οστά στριμώχτηκαν σε ξύλινα κιβώτια.

«Αν και η αρχική πρόταση ήταν να μεταφερθούν προς φύλαξη στον παρακείμενο ναό του Αγίου Δημητρίου Νέου Φαλήρου, ωστόσο η πρόταση αυτή δεν έγινε αποδεκτή». Έπειτα από πολλές προτάσεις, που όλες τους απορρίφθηκαν, τα λείψανα μεταφέρθηκαν στο γκαράζ του τότε Δήμου Νέου Φαλήρου, σε αποθήκη! Μάλιστα για την προστασία τους χρησιμοποιήθηκαν ξύλινα κιβώτια που πριν περιείχαν δομικά υλικά.

...Και ολόισια στο θάνατο κολυμπάς

Μετά έναν χρόνο και τα οστά παρέμεναν στην αποθήκη, παρά τις αντιδράσεις των κατοίκων του Νέου Φαλήρου και ειδικά της εφημερίδας «Φωνή του Νέου Φαλήρου». Ο διευθυντής και εκδότης της εφημερίδας «υποχρέωσε» τον Δήμαρχο Αριστείδη Σκυλίτση να δει από κοντά την απαράδεκτη αντιμετώπιση των ιερών λειψάνων. Ο Σκυλίτσης διενήργησε αυτοψία στο γκαράζ του Νέου Φαλήρου και δήλωσε άγνοια για το περιστατικό. Από ό,τι μπορεί να γίνει αντιληπτό υπήρχαν σκόρπια οστά σε κιβώτια, δίχως σήμανση ποιου ήταν τι… Όλα μαζί ατάκτως ερριμμένα… Σε ειδική τελετή, ανήμερα του Αγίου Γεωργίου, στις 29 Απριλίου 2019 έγινε και ο επαναπατρισμός και η εναπόθεση των οστών απογόνων του Γεωργίου Καραϊσκάκη στην γενέτειρα του στο Μαυρομάτι Καρδίτσας. Τα οστά του Στρατάρχη, όμως;
Λέγεται, και αυτό είναι το πιθανότερο, ότι κατά τη διάρκεια των εργασιών του 1969 για την ανακαίνιση του Σταδίου Καραϊσκάκη τα οστά πετάχτηκαν μαζί με μπάζα στη θάλασσα!

Μπάλα με τα λείψανα του Γέρου του Μωριά

Το ταφικό μνημείο του Γέρου του Μωριά είναι κάπου κρυμμένο στο Α’ Κοιμητήριο της Αθήνας, όμως εντός του φυλάσσεται το κενό! Όσο για το άγαλμα που κοσμεί τον τάφο; Ας μείνει ασχολίαστο... Ο Κολοκοτρώνης πέθανε το 1843 και τα λείψανά του αναπαύθηκαν επί 87 χρόνους, όμως… Το 1930, έπειτα από αίτημα κατοίκων της Αρκαδίας- γενέτειρας του Κολοκοτρώνη- τα λείψανα του Γέρου του Μωριά (ή ό,τι είχε απομείνει από εκείνα) μεταφέρθηκαν τη 10η Οκτωβρίου, σιδηροδρομικώς, στην Τρίπολη, συνοδευόμενα σε ένδειξη τιμής από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό, τον Ελευθέριο Βενιζέλο και άγημα της Ανακτορικής Φρουράς. Τα οστά τοποθετήθηκαν σε κιλλίβαντα πυροβόλου και από τον σταθμό της Τρίπολης, εν πομπή, έφθασαν στον μητροπολιτικό ιερό ναό του Αγίου Βασιλείου. Τα ιερά οστά του Κολοκοτρώνη εξετέθησαν σε λαϊκό προσκύνημα.

Ο τελικός προορισμός των λειψάνων ήταν η βάση του Μνημείου των Αρχιερέων και Προκρίτων στην πλατεία Άρεως κι' εκεί παρέμειναν ξεχασμένα!

Μπάλα με τα οστά!

Μια βραδιά ξημερώνοντας 25η Μαρτίου του 1942- εν μέσω Κατοχής- οστά βρέθηκαν διασκορπισμένα στο δάπεδο του Μνημείου. Λέγεται ότι ιταλοί στρατιώτες είχαν βεβηλώσει τον ιερό τόπο (κάποιοι τους είδαν να κλωτσούν σαν τη μπάλα τα τιμημένα οστά) για να προκαλέσουν αντίποινα στους κατοίκους, που παρά την απαγόρευση να μην εορταστεί η εθνική επέτειος, το πρωί της 24ης Μαρτίου φοιτητές της Παιδαγωγικής Ακαδημίας με μαθητές των Γυμνασίων της πόλης κατέθεσαν στεφάνι Μνημείο.
Ο γιος του δημάρχου της Τρίπολης Γιάννη Τσουτσάνη, ο τότε 13χρονος Γιώργης περιμάζεψε, μαζί με τον πατέρα του, λίγα κομμάτια από τα ιερά λείψανα που γλύτωσαν από την ανόσια μανία των Ιταλών και τα επανατοποθέτησαν στο Μνημείο.

Στις 25 Σεπτεμβρίου του 1993 τα οστά μετεφέρθησαν από τη στήλη των Προκρίτων στη βάση του έφιππου χάλκινου αγάλματος του Κολοκοτρώνη στην ανατολική πλευρά της πλατείας Άρεως. Στα αποκαλυπτήρια, τότε, παρευρέθηκαν υπουργοί της Χούντας των Συνταγματαρχών και πλήθος κατοίκων της Τρίπολης.

Και ένα ευτράπελο: ελικόπτερο της Αεροπορίας Στρατού επιχείρησε να ρίξει στεφάνι για να στεφανώσει τον Γέρο του Μωρία με τρόπο εμφαντικό· έγιναν οκτώ απόπειρες, όμως, κανένα στεφάνι δεν πέρασε το υψωμένο σπαθί του Κολοκοτρώνη. Οι χειριστές του ελικοπτέρου, αφού είδαν κι απόειδαν και με κίνδυνο να καταπέσουν εκείνοι στο άγαλμα χάθηκαν στον ορίζοντα. Σήμερα, τα οστά του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ή τέλος πάντων ό,τι έχει απομείνει στο οπίσθιο μέρος της βάσης του ανδριάντα στην πλατεία Άρεως στην Τρίπολη…

Στην Ελλάδα οι ήρωες προχωρούν στα σκοτεινά. Στην Ελλάδα τ' απομεινάρια των ηρώων «...κανείς δε ξέρει πού τα έχουν θάψει, κανείς δε πήγε για να τα κλάψει»… Και συνήθως μνημόσυνα σε κενοτάφια. Γιατί η ελληνική γη δεν αντέχει τους τίμιους και τους ήρωες, ούτε νεκρούς!

*φάγωμα και όχι έλλειψη καθαριότητος…