Βηρυτός: Η αδράνεια έφερε την καταστροφή - Μάχη με τον χρόνο στα χαλάσματα

Τι δείχνουν οι πρώτες έρευνες για την αιτία της έκρηξης - Η αδράνεια και οι προειδοποιήσεις από το 2014

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 10 λεπτά ┋

Για τους Λιβανέζους που παρακολουθούσαν ανήμποροι την κατάρρευση της χώρας τους ζώντας καθημερινά τις συνέπειες μία νέας αστάθειας, οι φονικές και καταστροφικές εκρήξεις στο λιμάνι της Βηρυτού δεν είναι απλώς μία ακόμη καταστροφή. Ήδη εδώ και μήνες, όλο και μεγαλύτερος αριθμός Λιβανέζων που επλήγησαν από το ναυάγιο της οικονομίας είχαν στραφεί προς τις ανθρωπιστικές οργανώσεις, οι υπηρεσίες των οποίων προορίζονταν βασικά για τα δύο εκατομμύρια των Σύρων ή Παλαιστινίων προσφύγων που ζουν στην χώρα.

Όμως, μετά την έκρηξη την Τρίτη, που προκάλεσε πρωτοφανείς καταστροφές, ισοπεδώνοντας το λιμάνι, γκρεμίζοντας κατοικίες και πετώντας στον δρόμο εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, οι ανθρωπιστικές οργανώσεις περιμένουν το χειρότερο. «Είναι σεισμός. Εργάζομαι στον Λίβανο εδώ και 47 χρόνια στις ανθρωπιστικές υπηρεσίες, δεν έχω δει ποτέ κάτι αντίστοιχο», λέει ο γιατρός Κάμελ Μοχάνα, ιδρυτής της Amel Association International.

Με τα νοσοκομεία υπερκορεσμένα, τρία κέντρα αυτής της λιβανικής μη κυβερνητικής οργάνωσης στην Βηρυτό έχουν υποδεχθεί από χθες δεκάδες τραυματίες. Τους τελευταίους μήνες, οι Λιβανέζοι της μεσαίας τάξης, εκπαιδευτικοί, δημόσιοι υπάλληλοι, νοσηλευτές, είδαν το βιοτικό τους επίπεδο να καταρρέει με την ιστορική καταβύθιση του νομίσματος, την εκτόξευση των τιμών, σε ένα πλαίσιο μαζικών απολύσεων και μείωσης των μισθών.

Η Μάγια Τέρο, επικεφαλής της λιβανικής μη κυβερνητικής οργάνωσης Food Blessed, που διανέμει βοήθεια σε τρόφιμα, φοβάται σήμερα έκρηξη της διατροφικής ανασφάλειας, αφού το λιμάνι της Βηρυτού είναι η κύρια πύλη των εισαγωγών της χώρας. «Ο Λίβανος εισάγει το 80% των ειδών διατροφής. Αμέσως σκέφτηκα άδεια ράφια στα σούπερ μάρκετ, αύξηση των τιμών εξαιτίας των ελλείψεων», λέει.

Μία Ελληνίδα νεκρή κι άλλες δύο τραυματίες από τη φονική έκρηξη

Διπλωματικές πηγές επιβεβαιώνουν δυστυχώς ότι ανάμεσα στους 100 και πλέον νεκρούς της φονικής έκρηξης στη Βηρυτό υπάρχει μία Ελληνίδα υπήκοος. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, υπάρχουν άλλες δύο Ελληνίδες που έχουν υποστεί τραυματισμούς από την έκρηξη που συγκλόνισε την πρωτεύουσα του Λιβάνου, ενώ όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, είναι πολύ πιθανό το απευχθαίο σενάριο να υπάρχουν κι άλλοι νεκροί συμπατριώτες μας.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, το Ελληνορθόδοξο νοσοκομείο της Βηρυτού ετέθη εκτός λειτουργίας και οι ασθενείς μεταφέρθηκαν σε άλλα νοσοκομεία. Η ελληνική Πρεσβεία στη Βηρυτό βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τις Αρχές του Λιβάνου και με την ελληνική κοινότητα που διαμένει στη χώρα και παρέχει κάθε δυνατή βοήθεια, ενώ ενημερώνεται διαρκώς για τις εξελίξεις.

Απομένει πλέον η επίσημη επιβεβαίωση από την πρεσβεία της Ελλάδας στον Λίβανο. Το κτίριο που στεγάζεται η ελληνική πρεσβεία έχει υποστεί υλικές ζημιές, αλλά δεν υπάρχουν θύματα μεταξύ των υπαλλήλων της πρεσβείας. Σε επικοινωνία που είχε το ethnos.gr με τον πρόεδρο της ελληνικής κοινότητας Παναγιώτη Ανδριώτη το πρωί της Τετάρτης: «μέχρι στιγμής δεν έχω αναφορά πως μεταξύ των θυμάτων βρίσκεται κάποιος Έλληνας. Δυστυχώς όμως μεταξύ των νεκρών βρίσκεται μία Λιβανέζα σύζυγος ενός Έλληνα. Τραυματίστηκε βαριά και σήμερα υπέκυψε στα τραύματα της», είπε στο ethnos.gr ο Παναγιώτης Ανδριώτης.

Ο μισός πληθυσμός του Λιβάνου ζει μέσα στη φτώχεια

Ο πληθωρισμός στα βασικά είδη διατροφής εκτοξεύθηκε φθάνοντας στο 109% ανάμεσα στο Σεπτέμβριο και τον Μάιο, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ. Ο Γκάμπι, που είχε την συνήθεια των κυριακάτικων οικογενειακών μπάρμπεκιου, δεν είχε πλέον άλλη επιλογή από το να χτυπήσει την πόρτα μη κυβερνητικής οργάνωσης για να πάρει ρύζι και μακαρόνια. «Αισθάνομαι ότι ζητάω ελεημοσύνη», λέει ο 50χρονος.

Με τον υπερπληθωρισμό, ούτε η δημοσιοϋπαλληλική σύνταξη που παίρνει - 1.600 δολάρια στην επίσημη ισοτιμία, αλλά 300 δολάρια στην μαύρη αγορά - ούτε οι κούρσες του ταξί του, ούτε ο μισθός της νοσηλεύτριας συζύγου του δεν φτάνουν για να καλύψουν τις οικογενειακές ανάγκες.

«Στερούμαστε πολλά πράγματα. Είχαμε πάντα τέσσερα γεύματα με κρέας την εβδομάδα. Σήμερα, τίποτε, ούτε κοτόπουλο», λέει ο πατέρας τεσσάρων παιδιών. Ο μισός πληθυσμός του Λιβάνου ζει μέσα στην φτώχεια, σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές.

Οι οικονομικές δυσκολίες ήταν ένας από τους καταλύτες της φθινοπωρινής εξέγερσης (2019) κατά μία πολιτικής τάξης που κατηγορείται για ανικανότητα και διαφθορά. Η κατάρρευση επιταχύνθηκε από την επιδημία του κορονοϊού και από το lockdown που επιβλήθηκε τον Μάρτιο. Δύο στα τρία νοικοκυριά γνώρισαν έτσι μείωση εισοδημάτων, ενώ το 42% χρεώθηκαν για να αγοράσουν τρόφιμα ή να πληρώσουν το ενοίκιό τους , σύμφωνα με δημοσκόπηση του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος.

Εκπρόσωπος της υπηρεσίας του ΟΗΕ δήλωσε ότι, σε συνεργασία με την λιβανική κυβέρνηση, θα αυξήσει την επισιτιστική βοήθεια, στηρίζοντας 697.000 ανθρώπους το 2020 (έναντι 140.000 το 2019).

«Δεν μπορούμε πια να έχουμε την ίδια ζωή με πριν»

Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η Amel Association International είχε διαπιστώσει εδώ και μήνες κατακόρυφη αύξηση της προσέλευση των Λιβανέζων στα κέντρα της ΜΚΟ που προσφέρουν ιατρικές υπηρεσίες.

«Στον Λίβανο, ο κλάδος της υγείας βασίζεται στον ιδιωτικό τομέα», εξηγεί ο επικεφαλής της ΜΚΟ. «Κατά συνέπεια όλες οι υπηρεσίες είναι ακριβές και οι άνθρωποι έφθασαν στο σημείο που δεν μπορούν πλέον να τις πληρώσουν». Ιδια διαπίστωση στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και το νοσοκομείο τους στο Μπαρ Ελιάς στην Μπεκάα, που προσφέρει δωρεάν μη επείγουσες χειρουργικές επεμβάσεις και υπηρεσίες πρώτων βοηθειών.

Η Ιχσάν αναγκάσθηκε να προσφύγει εκεί για να μια γυναικολογική επέμβαση που δεν μπορούσε να πληρώσει. «Ο σύζυγός μου δεν έχει πια δουλειά εδώ και λίγο καιρό», λέει η 30χρονη γυναίκα. Το ζευγάρι πούλησε το ένα από τα δύο αυτοκίνητα, οι έξοδοι στα εστιατόρια αντικαταστάθηκαν από βόλτες στα πάρκα. Ο σύζυγός της Ιχσάν συμβουλεύεται πλέον ψυχολόγο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για να αντιμετωπίσει την πίεση. «Όλα έχουν γίνει δύσκολα, όλα είναι ακριβά. Δεν μπορούμε πια να έχουμε την ίδια ζωή με πριν».

Αμέλεια δείχνουν οι πρώτες έρευνες

Οι αρχικές έρευνες δείχνουν πως χρόνια αδράνειας και αμέλειας σχετικά με την αποθήκευση εξαιρετικά εκρηκτικού υλικού στο λιμάνι τις Βηρυτού προκάλεσαν την έκρηξη που είχε αποτέλεσμα τον θάνατο τουλάχιστον 100 ανθρώπων την Τρίτη, δήλωσε επίσημη πηγή με γνώση των ευρημάτων. Ο πρωθυπουργός και η προεδρία δήλωσαν πως 2.750 τόνοι νιτρικού αμμωνίου, χημικού λιπάσματος που μπορεί όμως να χρησιμοποιηθεί επίσης για την κατασκευή βομβών, ήταν αποθηκευμένα επί έξι χρόνια στο λιμάνι χωρίς οποιαδήποτε μέτρα ασφαλείας.

«Είναι αμέλεια», δήλωσε η επίσημη πηγή στο Reuters και πρόσθεσε πως το θέμα της ασφαλούς αποθήκευσης είχε εγερθεί σε πολλές επιτροπές και δικαστές και «τίποτα δεν έγινε» προκειμένου να εκδοθεί μια εντολή απομάκρυνσης ή καταστροφής του εξαιρετικά εύφλεκτου υλικού. Η πηγή δήλωσε πως μια πυρκαγιά ξεκίνησε από την αποθήκη 9 του λιμανιού και επεκτάθηκε στην αποθήκη 12, όπου ήταν αποθηκευμένο το νιτρικό αμμώνιο.

To νιτρικό αμμώνιο «θα ανατινάξει όλη τη Βηρυτό» αν δεν μετακινηθεί

Η έκρηξη ήταν η πιο ισχυρή που έχει σημειωθεί ποτέ στη Βηρυτό, μια πόλη φοβισμένη ακόμη από τον εμφύλιο πόλεμο πριν από τρεις δεκαετίες και η οποία έχει κλονιστεί από μια βαθιά οικονομική κρίση που έχει τις ρίζες της σε δεκαετίες διαφθοράς και οικονομικής κακοδιαχείρισης. Ο Μπάντρι Ντάχερ, γενικός διευθυντής των Τελωνείων του Λιβάνου, δήλωσε σήμερα στο τηλεοπτικό δίκτυο LBCI πως τα τελωνεία είχαν στείλει έξι έγγραφα στο δικαστικό σώμα προειδοποιώντας ότι το υλικό συνιστούσε απειλή.

«Ζητήσαμε την επανεξαγωγή του αλλά αυτό δεν συνέβη. Αφήνουμε τους ειδικούς και εκείνους που τους αφορά να προσδιορίσουν γιατί», είπε ο Ντάχερ. Σύμφωνα με άλλο πρόσωπο που σχετίζεται με υπάλληλο του λιμανιού, μια ομάδα που είχε επιθεωρήσει το νιτρικό αμμώνιο πριν από έξι μήνες προειδοποίησε πως αν δεν μετακινηθεί «θα ανατινάξει όλη τη Βηρυτό». Σύμφωνα με δύο έγγραφα που είδε το Reuters, τα Τελωνεία του Λιβάνου είχαν ζητήσει από το δικαστικό σώμα το 2016 και το 2017 να ζητήσει από «την αρμόδια ναυτιλιακή υπηρεσία» να επανεξαγάγει ή να εγκρίνει την πώληση του νιτρικού αμμωνίου, το οποίο είχε απομακρυνθεί από ένα φορτηγό πλοίο, το Rhosus, και είχε εναποτεθεί στην αποθήκη 12, προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια του λιμανιού.

'Ένα από τα έγγραφα αναφέρεται σε παρόμοια αιτήματα που είχαν γίνει το 2014 και 2015. «Μια εγχώρια και διεθνής έρευνα πρέπει να διενεργηθεί για το συμβάν, δεδομένης της κλίμακας και των περιστάσεων υπό τις οποίες αυτά τα προϊόντα αυτά μεταφέρθηκαν στα λιμάνια», δήλωσε ο Γκασάν Χασμπάνι, πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και μέλος του κόμματος Λιβανικές Δυνάμεις.

Οι σχεδόν 3.000 τόνοι ενός εξαιρετικά εκρηκτικού υλικού που προκάλεσε την καταστροφική έκρηξη στη Βηρυτό προήλθε από ένα πλοίο που ανήκει σε Ρώσο επιχειρηματία, ανέφεραν η ειδησεογραφική ιστοσελίδα Mediazona και οι The Moscow Times, επικαλούμενες την τηλεόραση του Λιβάνου και μέλη του πληρώματος του πλοίου.

Το Shiparrested.com, ένα βιομηχανικό δίκτυο που ασχολείται με νομικές υποθέσεις, είχε αναφέρει το 2015 ότι το Rhosus, που είχε σημαία Μολδαβίας, έδεσε στη Βηρυτό τον Σεπτέμβριο του 2013 λόγω τεχνικών προβλημάτων κατά το ταξίδι του από τη Γεωργία στη Μοζαμβίκη με 2.750 τόνους νιτρικού αμμωνίου. Κατά την επιθεώρηση, απαγορεύτηκε ο απόπλους του πλοίου και λίγο μετά εγκαταλείφθηκε από τους ιδιοκτήτες του, με αποτέλεσμα διάφοροι πιστωτές να προβάλουν νομικές διεκδικήσεις. «Λόγω των κινδύνων που συνδέονταν με την παραμονή του νιτρικού αμμωνίου πάνω στο πλοίο, οι λιμενικές αρχές άδειασαν το πλοίο και μετέφεραν το φορτίο του στις αποθήκες του λιμανιού», ανέφερε.