Κορονοϊός: Τι ισχύει με τα αδιάθετα εμβόλια - Πώς και πότε θα μπορούσαν να μοιραστούν

Ενώ ορισμένες χώρες προσπαθούν ακόμη να αποκτήσουν τα πολυπόθητα εμβόλια για τον κορονοϊό, άλλες αναρωτιούνται τι να κάνουν με εμβόλια που έχουν παραγγείλει, αλλά δεν μπορούν πλέον να χρησιμοποιήσουν, μετά τις ανησυχίες που έχουν προκύψει σχετικά με την ασφάλειά τους και τη σύνδεση τους με τον κίνδυνο δημιουργίας θρόμβων στο αίμα. Αρκετές χώρες έχουν περιορίσει τη χρήση των εμβολίων της Oxford-AstraZeneca (AZ) και της Johnson & Johnson (J&J) για νεότερες ηλικιακές ομάδες λόγω του πολύ μικρού κινδύνου θρομβώσεων.

Η Δανία σταμάτησε εντελώς τη διανομή του Astrazeneca, προκαλώντας ένα νέο κύμα ενδιαφέροντος για τις αχρησιμοποίητες δόσεις εμβολίων. Σε μια τολμηρή κίνηση, η Τσεχική Δημοκρατία προσφέρθηκε να αγοράσει «όλα τα εμβόλια της AstraZeneca από τη Δανία», ενώ η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία εξέφρασαν επίσης ενδιαφέρον.

Διαβάστε επίσης: Κορονοϊός: «Κλειδί» ο καθαρισμός αέρα σε γραφεία, σχολεία και νοσοκομεία

Γιατί συμβαίνει αυτό;

Σύμφωνα με το δημοσίευμα του BBC, uπάρχουν αυξανόμενες ανησυχίες για σπάνιες - και μερικές φορές θανατηφόρες - περιπτώσεις θρομβώσεων, ειδικά σε νεότερους ανθρώπους. Ωστόσο, οι ρυθμιστικοί φορείς υγείας παγκοσμίως επισημαίνουν ότι ο κίνδυνος από την Covid-19 είναι πολύ μεγαλύτερος από τον κίνδυνο των θρομβώσεων.

Με βάση στοιχεία από τον ρυθμιστή φαρμάκων του Ηνωμένου Βασιλείου, εάν υποθέσουμε ότι 10 εκατομμύρια άτομα έλαβαν το εμβόλιο Astrazenca, ίσως σε 40 από αυτούς να παρουσιαστούν θρόμβοι και περίπου 10 άτομα να πεθάνουν – πιθανότητα μία στο εκατομμύριο δηλαδή. Αυτή η πιθανότητα είναι η ίδια με εκείνη που έχει ένας άνθρωπος να πέσει θύμα δολοφονίας ή να πεθάνει σε τροχαίο δυστύχημα με αυτοκίνητο σε ένα ταξίδι.

Ωστόσο, η υγειονομική αρχή της Δανίας έλαβε την απόφαση να διακόψει τη χρήση του εμβολίου της Astrazenca. Ανέφερε ότι υπήρχαν και άλλα εμβόλια διαθέσιμα, ότι η επιδημία ήταν υπό έλεγχο στη χώρα και  η ενέργεια αυτή ήταν μια απάντηση σε «γνωστό κίνδυνο σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών». Η απόφαση σημαίνει ότι οι 2,4 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου που είχε συμφωνήσει να αγοράσει η Δανία θα αποσυρθούν.

Διερευνάται επίσης ένας σύνδεσμος μεταξύ του εμβολίου J&J και των σπάνιων θρόμβων. Μέχρι να ολοκληρωθούν οι έλεγχοι ασφαλείας, αυτά τα εμβόλια θα παραμείνουν αχρησιμοποίητα στις ΗΠΑ, οι οποίες είχαν παραγγείλει 100 εκατομμύρια δόσεις. Η διάθεση των εμβολίων της J&J έχει επίσης τεθεί σε αναστολή στη Νότια Αφρική, όπου ήταν το εμβόλιο επιλογής, καθώς μελέτες είχαν δείξει ότι παρείχε μεγαλύτερη προστασία έναντι της τοπικής παραλλαγής Covid-19 (μετάλλαξη Νότιας Αφρικής).

Το εμβόλιο της AstraZeneca, το οποίο είναι λιγότερο αποτελεσματικό έναντι της παραλλαγής, δεν είχε προτιμηθεί στη Νότια Αφρική, με αποτέλεσμα να υπάρχουν μη χρησιμοποιημένα εμβόλια. Για να μην μείνουν αναξιοποίητα, η Νότια Αφρική πούλησε ένα εκατομμύριο δόσεις της AstraZeneca σε 14 χώρες της Αφρικής.

Μπορούν αυτά τα εμβόλια να χρησιμοποιηθούν αλλού;

Θεωρητικά, ναι. Οι χώρες επιθυμούν είτε να πουλήσουν ή να δωρίσουν εμβόλια που δεν χρειάζονται πλέον. Την Πέμπτη, ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στην Eυρώπη, Hans Kluge, ανέφερε ότι η Δανία επιδιώκει να κάνει ακριβώς αυτό.

«Κατανοώ ότι το υπουργείο Εξωτερικών της Δανίας είναι έτοιμο ή εξετάζει ήδη επιλογές για τη διάθεση των εμβολίων της AstraZeneca σε φτωχότερες χώρες», δήλωσε ο κ. Kluge σε ενημέρωση. Και ορισμένοι από τους γείτονες της Δανίας προσφέρθηκαν να αποκτήσουν τις ανεπιθύμητες προμήθειες. «Έχουμε λιγότερα εμβόλια από ό, τι άτομα που θέλουν να εμβολιαστούν», δήλωσε η πρωθυπουργός της Λιθουανίας Ίνγκριντα Σιμονί. «Ως εκ τούτου, η Λιθουανία έχει εκφράσει την ετοιμότητα να λάβει τόσες δόσεις AstraZeneca, όσες είναι έτοιμη να μοιραστεί η Δανία».

Σε ένα tweet, ο Τσέχος υπουργός Εσωτερικών Jan Hamacek είπε ότι είχε δώσει εντολή σε έναν διπλωμάτη να δηλώσει το ενδιαφέρον της χώρας να «αγοράσει όλα τα εμβόλια AstraZeneca από τη Δανία». Η απάντηση της Δανίας δεν είναι ακόμη σαφής - η κυβέρνησή της δεν έχει ακόμη σχολιάσει.

Εν τω μεταξύ, αυτά τα εμβόλια θα διατηρηθούν στις αποθήκες. Τόσο τα εμβόλια της AstraZeneca όσο και thw J&J έχουν το πλεονέκτημα ότι μπορούν να αποθηκευτούν σε θερμοκρασία ψυγείου, καθιστώντας τα ευκολότερα στη μεταφορά από το εμβόλιο της Pfizer, το οποίο πρέπει να αποθηκευτεί στους -70 βαθμούς. Τούτου λεχθέντος, τα εμβόλια έχουν ημερομηνία λήξης, η οποία ποικίλλει ανάλογα με τον παρασκευαστή του εμβολίου.

Πόσα εμβόλια δεν χρησιμοποιούνται;

Δεν υπάρχει παγκόσμιο ρεκόρ, αλλά τα περιφερειακά δεδομένα δίνουν μια εικόνα. Η Δανία, για παράδειγμα, είχε λάβει 202.920 δόσεις Astrazeneca μέχρι τις 15 Απριλίου, σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDP). Από αυτές, χορηγήθηκαν 150.671 δόσεις, αφήνοντας 52.249 δόσεις αχρησιμοποίητες. Η εικόνα είναι παρόμοια σε όλη την Ευρώπη, όπου ορισμένες χώρες έχουν περιορίσει τα εμβόλια AZ και J&J σε ηλικιωμένους.

Τα δεδομένα από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ δείχνουν ότι πολλά κράτη έχουν πλεόνασμα. Περισσότερο από το 20% των εμβολίων που παραδόθηκαν δεν έχουν ακόμη χορηγηθεί, σε πολιτείες όπως η Αλαμπάμα (37%), η Αλάσκα (35%), το Βερμόντ (27%) και η Βόρεια Καρολίνα (24%). Εν τω μεταξύ, η Δυτική Βιρτζίνια, η οποία χρησιμοποιούσε σχεδόν όλα τα διαθέσιμα εμβόλια, βλέπει πλέον περισσότερο από το ένα τέταρτο των δόσεών της να μην χρησιμοποιούνται - κατά μέσο όρο 350.000 παραμένουν αχρησιμοποίητα καθημερινά, σύμφωνα με το Bloomberg.

Οι ειδικοί αναφέρουν ότι τα αδιάθετα εμβόλια υποδηλώνουν ότι ορισμένες περιοχές ενδέχεται να έχουν κατοίκους που δεν επιθυμούν να εμβολιαστούν.

Υπάρχει σχέδιο για ανταλλαγή εφεδρικών εμβολίων;

Ναι υπάρχει και ονομάζεται Covax. Πρόκειται για ένα διεθνές σχέδιο που στοχεύει να διασφαλίσει ότι τα εμβόλια μοιράζονται δίκαια σε όλα τα έθνη, πλούσια και φτωχά. Η διεύθυνση του προγράμματος ανήκει στον ΠΟΥ και εμπλέκει την Παγκόσμια Συμμαχία Εμβολίων (Gavi) και τον Συνασπισμό για Καινοτομίες Επιδημικής Προετοιμασίας (Cepi).

Μέχρι το τέλος του 2021, η Covax ελπίζει να παραδώσει περισσότερα από δύο δισεκατομμύρια δόσεις σε ανθρώπους σε 190 χώρες. Μέρος αυτού του προγράμματος περιλαμβάνει την ανακατανομή εφεδρικών εμβολίων από πλούσιες χώρες σε φτωχές.

Πώς και πότε θα μπορούσαν να μοιραστούν αυτά τα εμβόλια;

Η απάντηση είναι ότι δεν γνωρίζουμε ακόμα. Το BBC ρώτησε την Παγκόσμια Συμμαχία Εμβολίων (Gavi) αν υπάρχει καταγραφή με τον αριθμό των αδιάθετων εμβολίων τα οποία θα μοιραστούν μέσω της Covax -και η απάντηση ήταν η εξής:

«Λαμβάνοντας υπόψη τον περιορισμένο εφοδιασμό στο εγγύς μέλλον, οι δόσεις που χορηγούνται από χώρες με αποθέματα, και δίνονται δίκαια μέσω της Covax θα αποτελέσουν σημαντικό μέρος της λύσης για γρήγορη και δίκαιη πρόσβαση σε παγκόσμιο επίπεδο. Είμαστε σε επικοινωνία με μια σειρά από οικονομίες υψηλότερου εισοδήματος σχετικά με την διάθεση των πλεονασματικών δόσεων τους και αναμένεται να ανακοινώσουμε σύντομα τις πρώτες συμφωνίες». Έτσι, οι συμφωνίες για την ανταλλαγή αδιάθετων εμβολίων βρίσκονται σε εξέλιξη, αλλά - δυστυχώς για πολλούς - δεν υπάρχουν ακόμη συγκεκριμένες πληροφορίες για το ποιος παίρνει τι.

Διαβάστε επίσης: Κορονοϊός - Self test: Ποιοι εργαζόμενοι πρέπει να κάνουν, παραδείγματα

Διαβάστε ακόμη

Το Θεαγένειο εκπέμπει «SOS»: Τον... έναν χρόνο φτάνει η λίστα αναμονής για χειρουργεία - Ένας νοσηλευτής για 30 ασθενείς

Στον Εισαγγελέα η Ειρήνη Μουρτζούκου - Κρύβεται από τις κάμερες

Το δύσκολο σταυροδρόμι της κυβέρνησης, η σύλληψη Ρωμανού και η αλλαγή ατζέντας

Η Σοφία Βεργκάρα υποδεικνύει πως χορεύουν οι λατινοαμερικάνες για την περίοδο των Ευχαριστιών