┋ Κόσμος ┋ 16.04.2019 13:15

Παναγία των Παρισίων: Η ελληνική λέξη που ενέπνευσε τον Ουγκώ (vid)

Με προφητικό τρόπο και γλαφυρές λεπτομέρειες ο συγγραφέας είχε περιγράψει την πύρινη λαίλαπα στον εμβληματικό ναό, το 1831

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 3 λεπτά ┋

Ανείπωτη τραγωδία (AP Photo/Thibault Camus)

Το ξημέρωμα της Μεγάλης Τρίτης για τους Καθολικούς της γαλλικής πρωτεύουσας δεν είναι σαν κανένα άλλο. Η “Notre Dame” «λαβώθηκε» ανεπανάληπτα από τη μεγάλη φωτιά που ξέσπασε. Έστεκε αγέρωχη για 850 και πλέον χρόνια στο γραφικό Ιλ ντε λα Σιτέ, αποτέλεσε το καταφύγιο των απανταχού πιστών, προκάλεσε δέος σε όποιον την επισκέφτηκε...

Ένας Γάλλος ιστορικός περιέγραψε το βράδυ της Δευτέρας στη γαλλική τηλεόραση πώς ο ναός αυτός αποτέλεσε αφορμή για ένα από τα σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα της ανθρωπότητας. Ένα μυθιστόρημα που, εξάλλου, δανείστηκε τον τίτλο του από την Παναγία των Παρισίων.

Το 1956 η ιστορία του Κουασιμόδου και της Εσμεράλδας μεταφέρεται στη μεγάλη οθόνη με πρωταγωνιστές τον Άντονι Κουίν και την Τζίνα Λολομπριτζίτα

Και ο ίδιος ο δημιουργός του μυθιστορήματος αυτού, που εξυμνεί το μεγαλείο της ψυχής, ενώ ταυτόχρονα αναδεικνύει την τερατώδη φύση του ανθρώπου, ο Βίκτωρ Ουγκώ, αποκαλύπτει πως δεν ήταν καν ολόκληρο το οικοδόμημα που ενέπνευσε μέσα του την «Παναγία των Παρισίων». Αρκούσε μια βέβηλα σκαλισμένη επιγραφή. Μια λέξη στα Ελληνικά, εκεί, ανάμεσα στους λατινόφωνους, στην καρδιά της Δύσης, έδωσε την έμπνευση για ένα αξεπέραστο έργο.

Στον πρόλογο της πρώτης έκδοσης του βιβλίου, ο Ουγκώ περιγράφει πως στη σκοτεινή πλευρά ενός από τους πύργους του ναού παρατήρησε σκαλισμένη μια μικρή ελληνική λέξη. «Ανάγκη»!

Δεν γνωρίζει, όπως περιγράφει, τον ηθικό αυτουργό αυτής της βέβηλης πληγής στην πέτρα της Παναγίας των Παρισίων. Υποθέτει πως θα έχει χαθεί κι αυτός, θα έχει σβήσει στην ανυπαρξία χρόνια πριν ο ίδιος συναντήσει την απέλπιδα προσπάθειά του, την ανάγκη του να αντισταθεί στη λήθη.

«Πριν από μερικά χρόνια, κατά την επίσκεψή του στην Παναγία των Παρισίων, ο συγγραφέας του βιβλίου αυτού θα βρει σε μια σκοτεινή γωνιά ενός από τους πύργους αυτή τη λέξη σκαλισμένη με το χέρι στον τοίχο: Ανάγκη», γράφει ο Ουγκώ στο σημείωμα που προλογίζει το βιβλίο και το οποίο υπογράφει με ημερομηνία Μάρτιος του 1831.

Σε επόμενα κεφάλαια στο μυθιστόρημα θα επανέλθει στην ελληνική λέξη, όταν ο αδερφός του Φρολό, Κλοντ, θα τη σκαλίσει στον τοίχο του κελιού του. «Ο αδερφός μου είναι τρελός, σκέφτεται ο Φρολό. Θα ήταν πολύ πιο απλό να γράψει: πεπρωμένο (fatum στα λατινικά). Όλος ο κόσμος δεν είναι υποχρεωμένος να γνωρίζει Ελληνικά», αναγράφεται σε επόμενο κεφάλαιο της «Παναγίας των Παρισίων».

Ο συμβολισμός της ελληνικής λέξης, ειδικά για τον Έλληνα αναγνώστη, μοιάζει ακόμη πιο μοιραία αναπόφευκτος. Πέραν όμως της μυστηριώδους ιστορίας της λέξης «Ανάγκη», την οποία δεν θα μάθουμε ποτέ, ο Βίκτωρ Ουγκώ κάνει στον πρόλογο αυτό μια εκτίμηση που την επαύριο της φωτιάς στην Παναγία των Παρισίων φαντάζει ανατριχιαστικά προφητική.

«Ο άνδρας που έγραψε αυτή τη λέξη σε αυτόν τον τοίχο χάθηκε, εδώ και πολλούς αιώνες, στις γενιές που ακολούθησαν, η λέξη με τη σειρά της έσβησε από τον τοίχο της εκκλησίας, η εκκλησία η ίδια θα σβηστεί, σύντομα ίσως, από το πρόσωπο της Γης», γράφει κλείνοντας τον πρόλογο και τονίζοντας πως έχτισε τον κόσμο του Κουασιμόδου και της Εσμεράλδας γύρω από αυτήν τη μικρή ελληνική λέξη, που είδε κάποτε σκαλισμένη στην Παναγία των Παρισίων.

Διαβάστε ακόμη