Δημήτρης Χριστόφιας: Η Κύπρος αποχαιρετά τον κοµµουνιστή Πρόεδρο

Η διαδροµή του από το λαϊκό κίνηµα της Κύπρου και τους αγώνες για την επανένωση του νησιού έως το Προεδρικό Μέγαρο

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 6 λεπτά ┋

Δημήτρης Χριστόφιας (AP Photo/Geert Vanden Wijngaert)

Το βράδυ της 24ης Φεβρουαρίου 2008 έµελλε να µείνει χαραγµένo για πάντα στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, καθώς θα υποδεχόταν για πρώτη -και τελευταία ως σήµερα- φορά στους κόλπους της έναν κοµµουνιστή αρχηγό κράτους-µέλους. Στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών ο ∆ηµήτρης Χριστόφιας είχε επικρατήσει του Ιωάννη Κασουλίδη µε ποσοστό 53,36% και είχε γίνει ο πρώτος Πρόεδρος που προερχόταν από το Ανορθωτικό Κόµµα Εργαζόµενου Λαού (ΑΚΕΛ).

Χθες, σε ηλικία 73 ετών, ο τέως Πρόεδρος της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας άφησε την τελευταία του πνοή σε νοσοκοµείο της Λευκωσίας, όπου νοσηλευόταν τον τελευταίο µήνα αντιµετωπίζοντας σοβαρό πρόβληµα υγείας. Με καταγωγή από φτωχή εργατική οικογένεια της Κύπρου, ο ∆. Χριστόφιας συνειδητοποίησε από πολύ µικρή ηλικία το πού άνηκε κοινωνικά.

Ηταν «ο γιος της πλύστρας» από το ∆ίκωµο της επαρχίας Κερύνειας – τίτλος που για τον ίδιο αποτελούσε τιµή. Οχι όµως και για τους ακροδεξιούς αντιπάλους του. Κατά τη διάρκεια των αντικυβερνητικών διαµαρτυριών στα τέλη της προεδρικής του θητείας, που πραγµατοποιήθηκαν υπό τον µανδύα των «αγανακτισµένων» πολιτών από ακροδεξιές και φασιστικές οµάδες, αναγραφόταν σε πανό ότι δεν µπορεί να είναι Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας «ο γιος της πλύστρας».

Σπουδές στη Μόσχα

Η ένταξη του Χριστόφια στο οργανωµένο νεολαιίστικο και εργατικό κίνηµα της Κύπρου έµοιαζε σχεδόν νοµοτελειακή. Σε ηλικία 14 ετών έγινε µέλος της Παγκύπριας Ενιαίας Οργάνωσης Μαθητών (ΠΕΟΜ) και έκτοτε η πορεία του ταυτίστηκε µε το λαϊκό κίνηµα. Αρχικά µέσα από τη νεολαία της Ε∆ΟΝ και στη συνέχεια υπηρετώντας το ΑΚΕΛ.

Το 1969 εξελέγη µέλος του Κεντρικού Συµβουλίου της Ε∆ΟΝ, γεγονός που αποτελούσε έµπρακτη αναγνώριση των πολιτικών και οργανωτικών ικανοτήτων του νεαρού ∆ηµήτρη. Με αυτές τις ικανότητες εξασφάλισε και υποτροφία για σπουδές στο φηµισµένο Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστηµών της Μόσχας, ενώ πήρε και διδακτορικό Ιστορικών Επιστηµών της Ακαδηµίας Κοινωνικών Επιστηµών της Σοβιετικής Ενωσης.

Οπως ήταν αναµενόµενο, επιστρέφοντας από τη Μόσχα στην Κύπρο ανέλαβε καθοδηγητικό ρόλο στην Ε∆ΟΝ, ενώ το 1977 εκλέχθηκε γραµµατέας της. Στη θέση του επικεφαλής της νεολαίας έµεινε για 10 ολόκληρα χρόνια.

Την ίδια περίοδο πέρασε και στα ανώτατα όργανα του ΑΚΕΛ, ως µέλος της Κεντρικής Επιτροπής στην αρχή και λίγο αργότερα εκλέχτηκε και µέλος του Πολιτικού Γραφείου. Το 1988, ο θάνατος του ιστορικού ηγέτη του κυπριακού κοµµουνιστικού κινήµατος Εζεκία Παπαϊωάννου έφερε τον Χριστόφια στην ηγεσία του ΑΚΕΛ.

Στις 22 Απριλίου της ίδιας χρονιάς η ολοµέλεια της Κεντρικής Επιτροπής τον εξέλεξε γενικό γραµµατέα της, όπως έπραξε άλλες τέσσερις φορές, το 1990, το 1995, το 2000 και το 2005. Η εποχή στην οποία βρέθηκε στην ηγεσία του κόµµατος συνέπεσε µε την ανατροπή του σοσιαλισµού στην ΕΣΣ∆ και τις άλλες Λαϊκές ∆ηµοκρατίες της Ανατολικής Ευρώπης.

Οπως ήταν αναµενόµενο, αυτές οι τεκτονικές αλλαγές επηρέασαν και τη φυσιογνωµία του ΑΚΕΛ. Οντας βαθιά συνδεδεµένο µε τις µάζες της Μεγαλονήσου, το ΑΚΕΛ διατήρησε και κάποιες φορές αύξησε -σε απόλυτους αριθµούς ψήφων- την εκλογική του δύναµη, παραµένοντας ως και σήµερα το ένα από τα δύο µεγάλα κόµµατα. Οι ιδιαιτερότητες που επικρατούσαν στην Κύπρο εξαιτίας της τουρκικής εισβολής και κατοχής ώθησαν το ΑΚΕΛ στην αλλαγή κάποιων θέσεών του, όπως αυτή για την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Το Σχέδιο Ανάν

Παρέµεινε, όµως, σταθερά προσηλωµένο στην προσπάθεια εξεύρεσης βιώσιµης λύσης για το Κυπριακό, προσπαθώντας να διατηρήσει ισχυρούς δεσµούς µε τους Τουρκοκύπριους στα Κατεχόµενα. Ετσι, τον Απρίλιο του 2004, έπειτα από µια έντονα συγκινησιακά φορτισµένη έκτακτη συνεδρίαση της Παγκύπριας Συνδιάσκεψης του ΑΚΕΛ, από το στόµα του γραµµατέα του ειπώθηκε το «όχι» στο Σχέδιο Ανάν. «Υπό τις παρούσες συνθήκες το AKEΛ ψηφίζει “όχι”. Κανένα στέλεχος του κόµµατος δεν δικαιούται να επικαλείται την απόφαση της Συνδιάσκεψης για να προπαγανδίσει υπέρ του “ναι”» δήλωσε ο Χριστόφιας, ενισχύοντας αποφασιστικά το ρεύµα υπέρ του «όχι». Εναν χρόνο νωρίτερα, το ΑΚΕΛ είχε στηρίξει από κοινού µε την Ε∆ΕΚ και το ∆ΗΚΟ την υποψηφιότητα του Τάσσου Παπαδόπουλου για την Προεδρία της ∆ηµοκρατίας. Η συµµαχία κράτησε για πέντε χρόνια. Το 2007 το ΑΚΕΛ προχώρησε σε µια πρωτόγνωρη κίνηση για τα δεδοµένα του, αφού ανακοίνωσε ότι στηρίζει τον ∆. Χριστόφια για υποψήφιο Πρόεδρο. Λίγους µήνες αργότερα θα γινόταν ο πρώτος Κύπριος Πρόεδρος που προερχόταν από το ΑΚΕΛ.

Η θητεία του συνέπεσε µε το ξέσπασµα της παγκόσµιας καπιταλιστικής κρίσης, που συνέβαλε στην επιβράδυνση της ανάπτυξης της κυπριακής οικονοµίας. Οι εκτεθειµένες στα ελληνικά οµόλογα κυπριακές τράπεζες χρεοκόπησαν, οδηγώντας την Κύπρο στα µνηµόνια, λίγες ηµέρες µετά την ολοκλήρωση της προεδρικής του θητείας.

Επίσης, την προεδρία Χριστόφια σηµάδεψε ανεξίτηλα και η φονική έκρηξη στη ναυτική βάση στο Μαρί, όπου έχασαν τη ζωή τους 13 άνθρωποι, ενώ τροµερές καταστροφές υπέστησαν και οι υποδοµές που βρίσκονταν στη βάση, µε αποτέλεσµα να υποστεί σοβαρό πλήγµα η ήδη δοκιµαζόµενη οικονοµία του νησιού και ο ίδιος σε πολιτικό επίπεδο. Χρόνια µετά, θα δηλώσει ότι η έκρηξη δεν ήταν τυχαία, ότι ήταν στοχευµένη ενέργεια για να υπονοµεύσει τον ίδιο, «έναν κοµµουνιστή πρόεδρο», όπως είπε.

Σε γενικές γραµµές, κατά τη διάρκεια της προεδρίας του τα λαϊκά στρώµατα της Κύπρου στηρίχτηκαν. Το γεγονός αυτό δεν ήταν από µόνο του ικανό ώστε να τον οδηγήσει στη διεκδίκηση δεύτερης θητείας, αφού το κλίµα ήταν εναντίον του. Αποδείχθηκε ότι «η διαχείριση του αστικού κράτους δεν ήταν εύκολη υπόθεση για έναν κοµµουνιστή». Τα επόµενα χρόνια οι αντίπαλοί του τον κατηγόρησαν για όλα τα δεινά της Κύπρου εκτός από το προπατορικό αµάρτηµα.

Παρά την εκστρατεία λάσπης εναντίον του, ο ∆ημήτρης Χριστόφιας παρέµεινε στη συνείδηση των λαϊκών στρωµάτων της Κύπρου ως γνήσιος εκπρόσωπος της τάξης τους, ενώ και ο ίδιος παρέµεινε πιστός σε αυτήν ως την τελευταία ηµέρα της ζωής του.

Διαβάστε ακόμη