Το μετέωρο βήμα των Χριστιανοδημοκρατών: Μετά την Ανγκελα Μέρκελ ποιος;

Παρατεταμένη υπαρξιακή κρίση στο «ακέφαλο» CDU που πέρα από αρχηγό αναζητά και πολιτική ταυτότητα. Ποια ονόματα ακούγονται για την επόμενη μέρα; Μείζον ζήτημα το αν θα επιχειρηθεί άνοιγμα προς τα αριστερά ή θα δυναμώσει το «φλερτ» με το ακροδεξιό AfD

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 9 λεπτά ┋

Βλέποντας την πολιτική φθορά να τους κατατρώει μέσα από διαδοχικές εκλογικές απώλειες και αλλεπάλληλα παραστρατήματα, οι Γερμανοί Χριστιανοδημοκράτες (CDU) βρίσκονται και πάλι «ακέφαλοι», για δεύτερη φορά μέσα σε διάστημα μόλις ενάμισι έτους να αναζητούν εκείνη την πολιτική συνταγή που θα τους οδηγήσει στη μετά Μέρκελ εποχή. Το πολιτικό διακύβευμα είναι επί της ουσίας τεράστιο, δεδομένου ότι μιλάμε για το μεγαλύτερο κόμμα σε μια χώρα όπως είναι η Γερμανία που κυριαρχεί οικονομικά και πολιτικά εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Για ένα κόμμα που κυβερνά ως μείζων κυβερνητικός εταίρος από το Βερολίνο τα τελευταία 15 συναπτά έτη. Οι αποφάσεις που θα πάρουν μέσα στο 2020 οι Γερμανοί Χριστιανοδημοκράτες πρόκειται, με άλλα λόγια, να έχουν αντίκτυπο πανευρωπαϊκά, σε καθαρά πρακτικό επίπεδο (στο Προσφυγικό για παράδειγμα) αλλά και σε επίπεδο πολιτικών τάσεων, επηρεάζοντας τις εξελίξεις ευρύτερα στον χώρο της ευρωπαϊκής Δεξιάς, η οποία κατέχει σήμερα την εξουσία και σε τουλάχιστον 13 από τις συνολικά 27 χώρες της ΕΕ. Η 57χρονη Ανεγκρετ Κραμπ-Καρενμπάουερ ανακοίνωσε μόλις την περασμένη Δευτέρα, 10 Φεβρουαρίου, ότι αποχωρεί από την ηγεσία των Χριστιανοδημοκρατών, μια θέση στην οποία εκείνη είχε εκλεγεί με εσωκομματική ψηφοφορία πριν από μόλις 14 μήνες, ως εκλεκτή μάλιστα τότε της ίδιας της Ανγκελα Μέρκελ.

Στο ίδιο έργο θεατές

Και κάπως έτσι οι Χριστιανοδημοκράτες σαν να μπαίνουν σε vertigo, καλούμενοι να κάνουν εκ νέου ό,τι ακριβώς είχαν κάνει και τον χειμώνα του 2018: να εκλέξουν δηλαδή εκείνη τη νέα ηγεσία (και μαζί της τη νέα πολιτική ταυτότητα) που θα τους οδηγήσει στις επόμενες ομοσπονδιακές εκλογές του φθινοπώρου του 2021. Από τον Δεκέμβριο ωστόσο του 2018 και έπειτα έχουν μεσολαβήσει πολλά και ανησυχητικά. Το CDU ήρθε τρίτο -πίσω από το ακροδεξιό AfD- στις εκλογές στο κρατίδιο της Θουριγγίας τον Οκτώβριο του 2019, ενώ τον περασμένο Σεπτέμβριο είχε έρθει τρίτο -πίσω από το AfD- και στις κρατιδιακές εκλογές του Βρανδεμβούργου.

Ακόμη και εκεί όπου κέρδισε, δε, όπως για παράδειγμα στη Σαξονία, η Χριστιανοδημοκρατική Ενωση ήρθε μεν πρώτη, αλλά με απώλειες, νιώθοντας στον σβέρκο της την καυτή ανάσα της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD) που δεν σταματάει να… ανεβαίνει. Μέσα στο 2019 θα παγιώνονταν πολιτικές τάσεις που είχαν διαφανεί στη Γερμανία ήδη από τις προηγούμενες χρονιές. Η ακροδεξιά συνέχισε να ανεβαίνει στα ανατολικά της χώρας (Βρανδεμβούργο, Θουριγγία, Σαξονία), ενώ το CDU συνέχισε να μετρά εκλογικές ήττες και απώλειες. Υπενθυμίζεται ότι η Ανγκελα Μέρκελ είχε ανακοινώσει την απόφασή της να εγκαταλείψει την ηγεσία των Χριστιανοδημοκρατών το φθινόπωρο του 2018, έπειτα από τα τότε απογοητευτικά για το CDU και τους Χριστιανοκοινωνιστές (CSU) αποτελέσματα στις κρατιδιακές εκλογές της Εσσης (28 Οκτωβρίου 2018) και της Βαυαρίας (14 Οκτωβρίου 2018).

Μέσα από εκείνη την εσωκομματική αλλαγή φρουράς θα ερχόταν στο τιμόνι της παράταξης και η προερχόμενη από τη Δυτική Γερμανία (Ζάαρλαντ) Ανεγκρετ Κραμπ-Καρενμπάουερ, ως εκλεκτή μάλιστα της Μέρκελ. Ο λόγος για μια γυναίκα με μετριοπαθείς θέσεις και προφίλ κοντά σε εκείνο της «ισόβιας» καγκελαρίου. Δεκατέσσερις μήνες μετά, ωστόσο, η Ανεγκρετ Κραμπ-Καρενμπάουερ θα ανακοίνωνε την απόφασή της να αποχωρήσει από την ηγεσία του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος, ξεκαθαρίζοντας παράλληλα ότι δεν πρόκειται να θέσει υποψηφιότητα ούτε για την καγκελαρία στις εκλογές του 2021. Η Καρενμπάουερ, που διατηρεί παράλληλα και το χαρτοφυλάκιο του γερμανικού υπουργείου Αμυνας, δεχόταν έντονες εσωκομματικές επικρίσεις εδώ και καιρό για πολλούς από τους χειρισμούς της.

Το ποτήρι, ωστόσο, ξεχείλισε στις αρχές Φεβρουαρίου του 2020, όταν οι βουλευτές του CDU στη Θουριγγία ένωσαν τις δυνάμεις τους μαζί με εκείνους του ακροδεξιού κόμματος της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD) για να εκλέξουν τον φιλελεύθερο ιδιοκτήτη αλυσίδας κομμωτηρίων Τόμας Κέμεριχ στην πρωθυπουργία του κρατιδίου. Η είδηση προκάλεσε σάλο αντιδράσεων πίσω στο Βερολίνο, με την Καρενμπάουερ να καταγγέλλει αποκλίσεις από την κομματική γραμμή και τη Μέρκελ να αποκηρύσσει ως «ασυγχώρητη» την πράξη των Χριστιανοδημοκρατών βουλευτών που έσπασαν έτσι ένα ταμπού: εκείνο της μη συνεργασίας μεταξύ CDU και AfD.

Ο τρόπος με τον οποίο η Ανεγκρετ Κραμπ-Καρενμπάουερ προσπάθησε να χειριστεί την εσωκομματική κρίση (ζητώντας τη διεξαγωγή νέων κρατιδιακών εκλογών στη Θουριγγία και ερχόμενη η ίδια σε ρήξη με μερίδα βουλευτών του CDU) θα έκανε τα πράγματα ακόμη χειρότερα, με αποτέλεσμα τελικώς η 57χρονη να ανακοινώσει ότι αποχωρεί. Η απόφασή της να παραδώσει τα κομματικά ηνία αντιμετωπίζεται ως μια μάλλον ορθή επιλογή από την πλειονότητα των πολιτικών αναλυτών. Παράλληλα, ωστόσο, αξιολογείται και ως μια κίνηση που δεν πρόκειται να δώσει άμεσα λύσεις σε κανένα από τα «υπαρξιακά» προβλήματα των Γερμανών Χριστιανοδημοκρατών, προβλήματα τα οποία άλλωστε ξεπερνούν κατά πολύ την προσωπικότητα και τα πεπραγμένα της Ανεγκρετ Κραμπ-Καρενμπάουερ, πηγαίνοντας αρκετά βαθύτερα.

Το CDU καλείται τώρα να εκλέξει έναν νέο ηγέτη μέσα στο 2020. Η Καρενμπάουερ θα παραμείνει στο τιμόνι της παράταξης έως ότου εκλεγεί η νέα ηγεσία, διατηρώντας παράλληλα και το χαρτοφυλάκιο της Αμυνας, το οποίο δεν προτίθεται να παραδώσει. Οσο για την Ανγκελα Μέρκελ, εκείνη έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν προτίθεται να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα για την καγκελαρία στις ομοσπονδιακές εκλογές που είναι κανονικά προγραμματισμένο να πραγματοποιηθούν τον Οκτώβριο του 2021. Το ενδεχόμενο εκείνη να αλλάξει γνώμη αντιμετωπίζεται από αμφίβολο έως απίθανο, ενώ παράλληλα κυκλοφορούν και σενάρια που τη θέλουν να αποχωρεί ακόμη και νωρίτερα από την καγκελαρία. Η παραίτηση άλλωστε της Καρενμπάουερ συνιστά υπό μία έννοια ήττα και για την ίδια τη Μέρκελ, δεδομένου ότι η 57χρονη νυν ηγέτιδα των Χριστιανοδημοκρατών ήταν δική της επιλογή.

Στην κούρσα της διαδοχής

Μέσα σε ένα αβέβαιο πλαίσιο ξεκινά εκ νέου η κούρσα για τη διαδοχή στην κορυφή του CDU, με κυριότερους υποψηφίους τον 58χρονο πρωθυπουργό της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας Αρμιν Λάσετ, τον 39χρονο (ανοιχτά ομοφυλόφιλο) υπουργό Υγείας Γενς Σπαν και τον 64χρονο «μπίζνεσμαν» και πάλαι ποτέ ηγέτη της ομάδας των Χριστιανοδημοκρατών/Χριστιανοκοινωνιστών στην ομοσπονδιακή Βουλή Φρίντριχ Μερτς. Από τους προαναφερθέντες ο Λάσετ είναι εκείνος που ως περισσότερο «κεντρώος» εμφανίζεται να είναι πιο κοντά στην Ανγκελα Μέρκελ. Οι Σπαν και Μερτς, αντιθέτως, κινούνται σε περισσότερο συντηρητικές κατευθύνσεις, μακριά από την πολιτική κληρονομιά της «σιδηράς» Γερμανίδας, με την οποία άλλωστε εκείνοι έχουν συγκρουστεί στο παρελθόν.

Υπενθυμίζεται ότι αμφότεροι Σπαν και Μερτς είχαν θέσει υποψηφιότητα για την ηγεσία της παράταξης και τον Δεκέμβριο του 2018, με τον Μερτς τότε να φτάνει μάλιστα στον δεύτερο γύρο και να χάνει από την Ανεγκρετ Κραμπ-Καρενμπάουερ, αλλά με διαφορά μόλις 35 ψήφων σε σύνολο 999 ψηφισάντων. Εν έτει 2020, πια, με την Καρενμπάουερ να παραιτείται και την ακροδεξιά του AfD να ανεβαίνει, η δεξιά πτέρυγα του CDU επιστρέφει δριμύτερη, διεκδικώντας τα ηνία, αυτήν τη φορά με μεγαλύτερες αξιώσεις από ό,τι στο παρελθόν.

Θα καταφέρουν πολιτικοί όπως ο 58χρονος Λάσετ και ο «κολλητός» της Μέρκελ, Πέτερ Αλτμάιερ (που επίσης παρουσιάζεται ως πιθανός υποψήφιος για την ηγεσία της παράταξης), να ανακόψουν την ανοδική πορεία όλων εκείνων των σκληρών δεξιών που υποστηρίζονται πια και από εσωκομματικές υπο-ομάδες όπως είναι για παράδειγμα η οριακά ακροδεξιά Werteunion του Χανς-Γκέοργκ Μάασεν; Ως πρωθυπουργός του κρατιδίου της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, που είναι και το πολυπληθέστερο της Γερμανίας, ο Αρμιν Λάσετ κανονικά θα έπρεπε να έχει πιθανότητες επιτυχίας…

Το κρίσιμο σταυροδρόμι

Το ζήτημα είναι, ωστόσο, στη βάση του πολιτικό. Εχει να κάνει με το προς τα πού θα θελήσουν να κινηθούν πολιτικά οι Χριστιανοδημοκράτες εν όψει των ομοσπονδιακών εκλογών του 2021: προς την ακροδεξιά του AfD που γενικώς ανεβαίνει ή μήπως προς την πλευρά των κεντρώων Πρασίνων που επίσης ενισχύονται αποκτώντας τη θέση που είχαν άλλοτε οι πλέον απαξιωμένοι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) στην κεντρική πολιτική σκηνή της Γερμανίας.

Από την επιλογή του CDU αναμένεται να κριθεί σε σημαντικό βαθμό και το μέλλον των κυβερνητικών συνασπισμών στη χώρα. Οι σήμερα συγκυβερνώντες Σοσιαλδημοκράτες έχουν πάντως διαμηνύσει ότι θα αποχωρήσουν από την κυβέρνηση εάν η Μέρκελ αποχωρήσει από την καγκελαρία πριν από το τέλος της θητείας της και το CDU στραφεί προς τα δεξιά. Ως εκ τούτου, δεν θα πρέπει να αποκλειστεί και το ενδεχόμενο να πραγματοποιηθούν πρόωρα οι επόμενες ομοσπονδιακές εκλογές στη Γερμανία, η οποία όμως είναι προγραμματισμένο να αναλάβει και την εναλλασσόμενη προεδρία της ΕΕ κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2020.

Σε κάθε περίπτωση, το μέλλον φαίνεται να διαγράφεται αβέβαιο στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, με τους αναλυτές να θεωρούν ότι το CDU κινδυνεύει πλέον να πέσει και εκείνο στα βαθιά μιας «υπαρξιακής» κρίσης, ακολουθώντας την «τύχη» των Γερμανών Σοσιαλδημοκρατών. Κάτι τέτοιο θα είχε βέβαια αντίκτυπο και σε ομοσπονδιακό κυβερνητικό επίπεδο, με τη σταθερότητα των άλλοτε κραταιών μεγάλων συνασπισμών της Γερμανίας να δίνει σταδιακά τη θέση της στην αστάθεια κυβερνήσεων πολυκομματικών ή μειοψηφίας…

Διαβάστε ακόμη