Montserrat Caballe: O Freddie Mercury, o El Greco, η εμφάνιση στην Αθήνα και οι κορυφαίες δηλώσεις της: «Αν δεν μπορώ να τραγουδήσω, δεν υπάρχω πια»

Η Μονσεράτ Καμπαγιέ (Montserrat Caballe) γεννήθηκε στη Βαρκελώνη στις 12 Απριλίου 1933 και πέθανε στη γενέτειρά της στις 6 Οκτωβρίου 2018 σε ηλικία 85 ετών έπειτα από μήνα νοσηλείας στο νοσοκομείο Sant Pau της Βαρκελώνης. Το πλήρες όνομα της ήταν Μαρία Ντε Μονσερά Μπιμπιάνα Κονσεψιόν Καμπαγιέ. Με αφορμή την ημέρα, η Google της αφιερώνει ένα Doodle για τη συμπλήρωση 89 ετών από τη γέννησή της.

Σημαντικές στιγμές στη ζωή της «La Superba»

Η φωνή της «La Superba» (όπως την αποκαλούσαν οι θαυμαστές της) ήταν χαρακτηριστική για την καθαρότητά της, τον έλεγχό της και τη δυναμική της. Τη θαύμαζαν λιγότερο για το δραματικό ύφος και τις δραματικές υποκριτικές της ικανότητες και περισσότερο για την εξαιρετική τεχνική της, τις φωνητικές σκιάσεις της και την απαλή ερμηνεία της, στοιχεία που είχε εμπνευστεί από τον Miguel Fleta.

Στα πρώτα της βήματα, όπως η ίδια έχει αποκαλύψει σε συνεντεύξεις, της είπαν ότι έχει «καλούτσικη φωνή». Ευτυχώς δεν απογοητεύτηκε και κυνήγησε το όνειρό της γράφοντας με χρυσά γράμματα το όνομά της στην ιστορία της μουσικής. Η Ισπανίδα υψίφωνος της όπερας, υπήρξε πέντε φορές υποψήφια για Grammy, κερδίζοντας το εν λόγω βραβείο το 1968. Ερμήνευσε μια ευρεία γκάμα ρόλων αλλά είναι περισσότερο γνωστή για τα έργα του Βέρντι αλλά και για το ρεπερτόριο του μπελ κάντο με το οποίο ασχολήθηκε, με πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα τα έργα των Ροσίνι, Μπελίνι και Ντονιτσέττι.

Η φήμη της εκτοξεύτηκε το 1987 όταν μετά από επιθυμία της ΔΟΕ ηχογράφησε το τραγούδι «Barcelona» ντουέτο με τον Φρέντυ Μέρκιουρι (Freddie Mercury), τραγουδιστή του βρετανικού ροκ συγκροτήματος Queen. Η πόλη καταγωγής της Καμπαγιέ αποτέλεσε έμπνευση για αυτό το τραγούδι και αργότερα χρησιμοποιήθηκε ως ένα από τα δυο επίσημα τραγούδια των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 1992.

Προερχόταν από φτωχή οικονομικά οικογένεια. Σπούδασε μουσική στο κονσερβατόριο του Λισέου και τεχνική του τραγουδιού μαζί με τους Napoleone Annovazzi, Eugenia Kemeny και Conchita Badia. Αποφοίτησε με χρυσό μετάλλιο το 1954. Μετέπειτα μετακόμισε στη Βασιλεία, όπου έκανε το επαγγελματικό ντεμπούτο της το 1956 ως Μιμή στην παράσταση της όπερας Μποέμ του Τζιάκομο Πουτσίνι.

Έγινε μέλος της Όπερας Μπάσελ από το 1957 έως το 1959, τραγουδώντας ένα ρεπερτόριο που περιλάμβανε τον Μότσαρτ (Erste Dame στην όπερα Ο Μαγικός Αυλός) και τον Στράους (Σαλώμη) στη γερμανική γλώσσα, πράγμα ασυνήθιστο για Ισπανούς τραγουδιστές, αλλά το οποίο αποδείχθηκε χρήσιμο για τις επόμενες συμμετοχές της με την Όπερα της Βρέμης (1959-1962).

Το 1961 πρωταγωνίστησε ως Ιφιγένεια στη παράσταση Ιφιγένεια εν Ταύροις στο Εθνικό Θέατρο S. Carlos στη Λισαβόνα, μαζί με τους Ρέιμοντ Γουόλανσκι, Ζαν Κοξ, Πολ Σέφλερ και άλλους.

Η διεθνής αναγνώρισή της ήρθε το 1965 όταν αντικατέστησε την άρρωστη Marilyn Horne σε μια παράσταση στο έργο του Ντονιτσέττι Λουκρητία Βοργία στο Κάρνεγκι Χωλ της Νέας Υόρκης, παράσταση που της χάρισε μια 25λεπτη πανηγυρική υποδοχή από το κοινό.

Το 1995, συνεργάστηκε με τον Βαγγέλη Παπαθανασίου στον δίσκο El Greco, ο οποίος αφιερώθηκε στον Έλληνα ζωγράφο Δομήνικο Θεοτοκόπουλο. Στην Ελλάδα, η τελευταία της εμφάνιση ήταν στις 17 Σεπτεμβρίου 2012 στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού με την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ υπό τη διεύθυνση του Χοσέ Κογιάντο.

Η Ισπανίδα υψίφωνος αφιερώθηκε επίσης σε φιλανθρωπικές οργανώσεις. Ήταν πρέσβειρα της Goodwill της UNESCO και ίδρυσε μια οργάνωση στην Βαρκελώνη για παιδιά με αναπηρία.

Το 2003, πρωταγωνίστησε στο δικό της ντοκιμαντέρ με τίτλο Caballe Beyond Music, στο οποίο συμμετείχαν πολλοί δημοφιλείς τραγουδιστές της όπερας, μεταξύ των οποίων οι Placido Domingo, Luciano Pavarotti, Jose Carreras και Renee Fleming. Το ίδιο έτος βραβεύτηκε με το Gro?e Bundesverdienstkreuz (Μεγαλόσταυρος του Τάγματος της Αξίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας).

Στις 2 Ιουλίου 2008, έλαβε το διδακτορικό Honoris Causa από το Διεθνές Πανεπιστήμιο Menendez Pelayo στο Santander.

Στις 6 Ιουνίου 2013, έλαβε τον τίτλο persona non grata στο Αζερμπαϊτζάν μετά από επίσκεψή της στην χώρα, παρόλο που πραγματοποιήθηκαν επίσημες προειδοποιήσεις από την πρεσβεία του Αζερμπαϊτζάν στην Ισπανία, το de facto ανεξάρτητο κρατίδιο Nagorno-Karabakh και τις συναντήσεις με τοπικούς ηγέτες.

Το 2015 της ασκήθηκε δίωξη από ισχυρισμούς περί φοροδιαφυγής ή απάτης. Η ίδια παραδέχτηκε ότι παρόλο που το 2010 διέμενε στην Ισπανία, είχε δηλώσει ως τόπο μόνιμης κατοικίας την Ανδόρα προκειμένου να αποφύγει να πληρώσει τον φόρο στην Ισπανία. Τον Δεκέμβριο του 2015, το δικαστήριο της Ισπανίας την βρήκε ένοχη για απάτη και της επέβαλε ποινή φυλάκισης έξι μηνών και πρόστιμο €254,231 ($280,000). Της απαγορεύτηκε επίσης η δυνατότητα να λάβει οποιοδήποτε δημόσιο επίδομα επί μια περίοδο 18 μηνών.

Η Καμπαγιέ παντρεύτηκε τον Ισπανό τενόρο Μπερναμπέ Μαρτί το 1964. Απέκτησαν δυο παιδιά. Την επίσης σοπράνο κόρη της Μοντσίτα και τον γιο της Μπερναμπέ.

Η «La Superba» μέσα από δικές της δηλώσεις 

#1. Ένα υπέροχο μικρό ξύλινο εξοχικό σπίτι στα βάθη ενός δάσους είναι το πιο όμορφο παλάτι που μπορεί να έχει ένας βασιλιάς ή οποιοσδήποτε άνθρωπος.

#2. Η φωνή μιας σοπράνο μοιάζει λίγο με το κλάμα μιας μητέρας, γι' αυτό και ελκύει όλους τους ανθρώπους.

#3. Δράμα αν τραγουδήσω, δράμα αν δεν τραγουδήσω. Τι κάνω;

#4. Όταν ένας τραγουδιστής αισθάνεται και βιώνει πραγματικά τι είναι η μουσική, τα λόγια θα ηχήσουν αυτόματα αληθινά.

#5. Ο ήχος της φωνής της μητέρας εκφράζει ένα αίσθημα οικειότητας, το οποίο έχει μια πραγματικά μαγική επίδραση στον ακροατή.

#6. Αν δεν μπορώ να τραγουδήσω, έχω την εντύπωση ότι δεν υπάρχω πια. Το εννοώ. Εννοώ ότι δεν είμαι σωματικά εκεί.

#7. Καθαρίστε τη γλώσσα σας με τα λόγια σας, όχι με καθαριστικό.

#8. Γεννιέσαι με μια φωνή. Άλλοι με περισσότερο καλή άλλοι με λιγότερο. Και αυτή η φωνή πρέπει να εξελιχθεί. Δεν μιλάω για φωνητική τεχνική. Δεν μιλάω για το πώς να τραγουδήσω. Μιλάω για το πώς να παράγω έναν ήχο.

#9. Μου αρέσει να τραγουδάω με την κόρη μου. Στο κοινό αρέσει επίσης, γιατί το ζευγάρι μητέρας-κόρης δημιουργεί πάντα περιέργεια.

#10. Έχω λάβει πολλά βραβεία, αλλά είμαι περισσότερο περήφανη για αυτά που αφορούν τη μουσική της χώρας μου.

Η «La Superba»