Τα εξωτικά ριάλιτι τραβούν την κατηφόρα

Γιατί από την πρώτη απογείωση προγράµµατα όπως το «Survivor» και το «Νomads» διαγράφουν φθίνουσα πορεία στους πίνακες τηλεθέασης και στα διαφηµιστικά έσοδα

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 7 λεπτά ┋

Προσδοκώμενος τζίρος τα -τουλάχιστον- 32 εκατ. ευρώ στο µισό µιας τηλεοπτικής σεζόν και από ένα πρόγραµµα µόνο. Η παραδοχή αυτή στελεχών ιδιωτικού σταθµού είναι καταγεγραµµένη και αποτέλεσε αδιάσειστο στοιχείο για το Εθνικό Συµβούλιο Ραδιοτηλεόρασης ώστε να καθορίσει το τίµηµα στα 35 εκατ. ευρώ αναφορικά µε την πρώτη κατηγορία αδειών εθνικής εµβέλειας στον πρόσφατο διαγωνισµό. Όταν ένα κανάλι σε ένα τετράµηνο-πεντάµηνο προϋπολογίζει τέτοια διαφηµιστική απόδοση, τι είναι τα 35 εκατ. ευρώ για µια τηλεοπτική άδεια µε δυνατότητα αποπληρωµής του τιµήµατος σε βάθος δεκαετίας; Αυτό ήταν το σκεπτικό του ΕΣΡ. Το πρόγραµµα-νοµισµατοκοπείο ήταν το «Survivor». Και ύστερα ήρθε το «Nomads». Και αυτό διαφηµίστηκε ως υπερπαραγωγή. Με τηλεοπτική αιχµή και αυτό την επιβίωση.

Μια άλλου είδους, όµως, επιβίωση, µε ψευδαίσθηση εξωτισµού, που πιστεύεται ότι αποσπά το µυαλό από την πραγµατική επιβίωση του τηλεθεατή µέσα στην οικονοµική κρίση και την ανέχεια. Τα ριάλιτι επιβίωσης µοιάζουν µε τα υπερπολυτελή αυτοκίνητα. ∆εν µπορείς να τα έχεις, όµως σε «ταξιδεύουν». Στο τέλος τι µένει; Πλην του Ντάνου, τίποτα. Αυτά για τον τηλεθεατή. Η επιλογή των καναλιών να έχουν τα δήθεν εξωτικά ριάλιτι στα προγράµµατά τους δεν γίνεται για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Και η τηλεθέαση στο µέσον. Ποια ακριβώς τηλεθέαση; Αυτό µένει προς διασάφηση. Τα κανάλια εµφανίζονται ικανοποιηµένα από τις αποδόσεις των επιλογών τους. Το µέσο µερίδιο (προσέξτε, όχι το ποσοστό) τηλεθέασης είναι πάνω από το κοµµάτι καθενός σταθµού από την πίτα της τηλεθέασης.

ΠΟΣΟ ΚΟΣΤΙΖΟΥΝ…

Το κόστος τους προκαλεί αίσθηση, όµως δεν είναι υπερβολικό, ισχυρίζονται άνθρωποι του χώρου που έχουν γνώση και αντίληψη του αντικειµένου. Το «Survivor» εκτιµάται ότι κοστίζει κάπου µεταξύ 5,2 και 5,5 εκατ. ευρώ (τα 80 επεισόδια). Με κόστος 42.000 ευρώ η ώρα για µια εκποµπή διάρκειας από δυόµισι έως τέσσερις ώρες (ανάλογα µε το επεισόδιο), η παραγωγή δεν θεωρείται ακριβή στην τηλεοπτική πιάτσα, λένε οι ίδιοι άνθρωποι. Σηµειώνουν δε πως το προπέρσινο «Survivor» είχε διαφηµιστική απόδοση περί τα 26 εκατ. ευρώ, από τα οποία κάπου (ή τουλάχιστον) 4 εκατ. ευρώ κατέληξαν στο ταµείο του ΣΚΑΪ. Πιο ακριβή παραγωγή θεωρείται πως είναι το «Nomads», µε το κόστος του να εκτιµάται από στελέχη της αγοράς περίπου στα 6 εκατ. ευρώ. Υπολογίζεται, όµως, ότι το περσινό «δεν έβγαλε τα λεφτά του» (διαφηµιστικά έσοδα δεν δηµοσιοποιούνται ούτε από τη Media Services ούτε και από τα κανάλια).

ΠΕΦΤΕΙ Η ΤΗΛΕΘΕΑΣΗ

Το πρώτο «Survivor», που επαναλανσαρίστηκε 14 χρόνια έπειτα από την πρώτη προβολή του στην ελληνική τηλεόραση µέσω Mega το 2003, είχε «γκελ», διότι µια γενιά ανθρώπων απλώς το είχε ακουστά. Αν και το πρώτο «Survivor» του ΣΚΑΪ στο peak του είχε τηλεθέαση 21,8%, που σε απόλυτα νούµερα ισοδυναµεί µε 2.268.000 τηλεθεατές (τηλεθέαση τελικού την οποίαν είδαν στις 5 Ιουλίου 2017 έξι στους δέκα που εκείνο το διάστηµα ήταν µπροστά στις τηλεοράσεις τους), η πορεία του δεύτερου «Survivor», που παρέλαβε τη σκυτάλη από εκείνο το σηµείο (τηλεθέασης), ήταν φθίνουσα. Η έναρξη του ριάλιτι επιβίωσης στον δεύτερο κύκλο του σηµείωσε τηλεθέαση 21,5% (ή 2.232.000 τηλεθεατές), γρήγορα όµως είδε τον δείκτη να κυµαίνεται µεταξύ 9% και 13%. Ο τελικός στις 13 Ιουλίου 2018 άγγιξε το 10,3%, κάτι που σηµαίνει ότι τον παρακολούθησαν 1.074.000 τηλεθεατές, σύµφωνα µε τις µετρήσεις που διενεργεί η Nielsen. Πάντως το πρόγραµµα «τα έφερε», όπως υποστηρίζεται στον ΣΚΑΪ.

ΚΑΙ ΤΟ «NOMADS»

Στην ίδια σεζόν ο ΑΝΤ1, έχοντας υποστεί «πατατράκ» εξαιτίας του «Survivor» (του είχε αρχικώς προταθεί), µετέδωσε το οµοειδές «Nomads», το οποίο γυρίστηκε στις Φιλιππίνες. Το πρόγραµµα κάλυψε σηµαντικό κοµµάτι της ζώνης υψηλής τηλεθέασης του σταθµού για ένα δίµηνο, αλλά οι προσδοκίες διαψεύστηκαν. Θεωρήθηκε ότι ήταν «κακά στηµένο» και ότι η επιλογή των παικτών ήταν κακή. Το κανάλι του Αµαρουσίου επέµεινε στο «Nomads», επιχειρώντας αλλαγές στο σκεπτικό του τηλεριάλιτι το οποίο θεωρείται επιτυχηµένο όπου αλλού έχει προβληθεί. Χαµήλωσε, όπως υποστηρίζεται, το µπάτζετ και η δράση µεταφέρθηκε στη Μαδαγασκάρη.

Η ισχνή απόδοση µε το «καληµέρα» προκάλεσε κρίση στον σταθµό (κάποιοι υποστηρίζουν ότι ήταν τεχνητή), που οφειλόταν στη συγκριτική παρατήρηση της πρώτης τετράδας επεισοδίων του ριάλιτι επιβίωσης σε σχέση µε την περσινή απόδοση του προγράµµατος, βάσει των µετρήσεων της Nielsen. Τα στοιχεία τηλεθέασης είναι µια πραγµατικότητα. Η απόδοση του τηλεριάλιτι στην εκκίνησή του ήταν φέτος σχεδόν 50% κάτω από εκείνη της αντίστοιχης περσινής περιόδου. Η ιντριγκαδόρικη µετάγγιση του «Nomads 2» µε παίκτες από το πρώτο «Survivor» αποτελεί απόδειξη ότι η απόδοση του προϊόντος δεν ήταν καλή και µε αυτή την κίνηση επιχειρήθηκε να περιοριστεί το µέγεθος της διαφαινόµενης ήττας.

Φέτος ο ΣΚΑΪ ποντάρει σε µια ίντριγκα µε ρίζες στην αναχρονιστική αντίληψη της υποτιθέµενης αντιπαλότητας µεταξύ των λαών Ελλάδας - Τουρκίας. Μοιάζει µε απόπειρα να αναθερµανθεί το ενδιαφέρον στοχεύοντας σε εθνικιστικά φρονήµατα. ∆ιόλου τυχαία φαίνεται να είναι η επιλογή παίκτη από την Κύπρο, ο οποίος στο πρώτο επεισόδιο κάνει αναφορά στα Κατεχόµενα.

ΤΙ ΦΤΑΙΕΙ

Η τακτική αυτή αποδεικνύεται ξεπερασµένη. Η πρόκληση είχε εφαρµοστεί στο µακρινό 2006, όταν σε εκείνο το «Survivor» του Mega, στον Παναµά, η αντιπαλότητα που στήθηκε ήταν µεταξύ δύο οµάδων, µίας από την Ελλάδα και µίας από την Τουρκία, έµεινε στον τίτλο του προγράµµατος. Το «Survivor» µε την υπονοούµενη ελληνοτουρκική σύρραξη αποτέλεσε πόλο έλξης για 1.182.000 τηλεθεατές -ήτοι 1,4% τηλεθέαση-, µόλις 108.000 περισσότερους από εκείνους που είχαν δει τον περσινό τελικό και 1.000.000 λιγότερους από όσους είχαν δει το πρώτο επεισόδιο του περσινού «Survivor». «Η µατιά µε την οποία αντιµετωπίζουµε τους γείτονές µας έχει αλλάξει από τον Αύγουστο του 1999.

Αφορµή στάθηκε ο σεισµός των 7,6 Ρίχτερ στην Τουρκία, µε τους 17.000 νεκρούς και τους 50.000 τραυµατίες» σηµειώνει ο Βασίλης Βαµβακάς, επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας της Επικοινωνίας στο Τµήµα ∆ηµοσιογραφίας και ΜΜΕ στο ΑΠΘ. «Τα ελληνικά ΜΜΕ έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στη µεταστροφή της αντιµετώπισης που είχαµε ως τότε προς την τουρκική κοινωνία. Αµβλύνθηκαν στερεοτυπικές αντιλήψεις, καλλιεργήθηκαν η ανεκτικότητα και η κατανόηση. Απόδειξη, εξάλλου, είναι η απήχηση των τουρκικών σίριαλ» συµπληρώνει ο καθηγητής, υπογραµµίζοντας πως η πρόσφατη εξέλιξη, η επίσκεψη του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στην Τουρκία, έπειτα από επίσηµη πρόσκληση του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερτογάν, ακυρώνει τα τηλεοπτικά σενάρια.

Τονίζει, πάντως, ότι «ο κόσµος, κρίνοντας από τα πρώτα επεισόδια του “Survivor” µε αντίπαλες την Ελλάδα και την Τουρκία αναγνωρίζει µια εικονική αναµέτρηση, µια αντιπαράθεση επιχειρούµενη µε τεχνητό τρόπο. ∆εν βρίσκει κοινά στοιχεία µε τους συµµετέχοντες, οι δοκιµασίες, που επαναλαµβάνονται, δεν έχουν αθλητική διάσταση. Το πρόγραµµα παρουσιάζει ενδείξεις φθοράς. ∆εν θα µάθουµε τι θα συνέβαινε αν ήταν ένα “Survivor” µε αντιπάλους την Ελλάδα µε τη Βόρεια Μακεδονία». Στη συζήτηση προσθέτουν οι ειδικοί και το στοιχείο της µυθοπλασίας, στο οποίο φέτος επένδυσαν µε µεγαλύτερη ένταση τα κανάλια – ενέργεια που βρίσκει αποδοχή στους τηλεθεατές, όπως δείχνουν οι µετρήσεις τηλεθέασης.