Δημήτρης Αποστολάκης: «Η πραγματική δημοκρατία εμπνέει και δεν εκβιάζει - Ζούμε σε μια κοινωνία ευτυχοκυνηγών»

Καλλιτέχνης, μουσικός και για αρκετούς ένας σύγχρονος φιλόσοφος. Ο Δημήτρης Αποστολάκης, ψυχή των Χαΐνηδων, είναι ένας χαρισματικός άνθρωπος, ένας εξαιρετικός χειριστής του λόγου και εντυπωσιάζει κάθε φορά που μιλάει κάποιος μαζί του. Ειλικρινής με τον εαυτό του, αλλά και με όλους τους υπόλοιπους, αντισυμβατικός, ασυμβίβαστος, ανατρεπτικός, συχνά ακόμα και προκλητικός, αλλά ποτέ με σκοπό να τραβήξει την προσοχή του άλλου. 

Φέτος, συμπληρώνονται τριάντα χρόνια από την είσοδο των Χαΐνηδων στη δισκογραφία και το γιορτάζουν με μία σειρά παραστάσεων στον «Σταυρό του Νότου Plus» μέχρι την Παρασκευή 17 Δεκεμβρίου. Μέσα σ' αυτή την περίοδο έχει επέλθει η ενηλικίωση κι αν ναι, πώς μεταφράζεται μέσα του; «Δεν έχω καμία ένδειξη ενηλικίωσης. Έχω την ίδια τεράστια άγνοια που είχα πριν από τριάντα χρόνια και την ίδια τεράστια όρεξη για μελέτη. Είμαι ανοιχτός σε όποιο ρίσκο με εμπνεύσει, όσο κι αν κοστίζει το τίμημα. Η γελοιοποίησή μου είναι μέρος της αέναης μαθητείας μου κι ως εκ τούτου απαραίτητη. Εάν κάποια στιγμή νιώσω ότι, έστω και στο ελάχιστο, ενηλικιώνομαι, δεν θα με ξαναδείτε ούτε εσείς ούτε κανείς άλλος» λέει, χαρακτηριστικά, ο ίδιος στο ethnos.gr. 

Στη μουσική παράσταση ακούγονται αγαπημένα τραγούδια όλων μας, όπως τα «Καπηλειό», «Ακροβάτης», «Τίγρης», «Συνταγές μαγειρικής», «Τση γιαγιάς τα παραμύθια», «Είχα μια αγάπη μια φορά» και παράλληλα παρουσιάζονται κομμάτια από τη νέα τους δισκογραφική δουλειά, με τίτλο «Πόνημα μετανεωτερικής οντολογικής προσέγγισης αποκλινουσών κατηγοριών, κοινώς Βάρδα Φουρνέλο» από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Αποτελείται από εννιά έμμετρα αμετροεπή τραγουδιηγήματα και μία ταινία τυφλού κινηματογράφου (βιβλίο και 2 CD). Η μουσική συναντά την ποίηση, τη φιλοσοφία και το σινεμά. «Δεν ξέρω από πού πηγάζει η έμπνευση και ούτε με ενδιαφέρει. Όταν το χάος αυτοοργανώνεται δεν αποσκοπεί να περάσει κανένα μήνυμα. Αυτή είναι η φυσική διαδικασία, τα υπόλοιπα είναι παρά φύσιν».

Ωστόσο, περισσότερο από ένα χρόνο έχει περάσει από τότε που ο κορονοϊός «εισέβαλε» στη ζωή μας και άλλαξε άρδην όσα ξέραμε, αλλά και όσα είχαμε μέχρι τότε δεδομένα. Η πανδημία μαζί με το lockdown που τη συνοδεύει, δημιούργησαν μια καινούργια καθημερινότητα με αρκετούς περιορισμούς. Ανάμεσα στα πράγματα που μας είχαν λείψει όλο αυτό το διάστημα, ήταν το να ακούμε από κοντά τους αγαπημένους μας καλλιτέχνες και να υψώνουμε το χέρι, φωνάζοντας «κι άλλο» και αποζητώντας ένα τραγούδι ακόμα. Πόσο πολύτιμες είναι αυτές οι ζωντανές συνευρέσεις για τους καλλιτέχνες, αλλά και για το κοινό; «Η μουσική, σε αντιδιαστολή με την εκδίκηση, είναι ένα πιάτο που τρώγεται ζεστό. Μουσικοί και ακροατές τρώνε το φαγητό που οι ίδιοι μαγειρέψανε εκείνη τη στιγμή».

Κάποιος θα μπορούσε να χαρακτηρίσει τον Δημήτρη Αποστολάκη «καλλιτεχνικά χορτασμένο». Ωστόσο, η παιδιάστική του περιέργεια είναι κάτι που τον τροφοδοτεί να πηγαίνει όλο και πιο πέρα. «Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι έλεγαν: "άνθρωπος οιδεναι ορέγεται". Ο Αϊνστάιν είχε πει "η εξερεύνηση του αγνώστου είναι η πιο συγκλονιστική εμπειρία για τον άνθρωπο. Σ’ αυτήν οφείλεται η αληθινή επιστήμη και τέχνη"». 

Κατά τη διάρκεια της καραντίνας, ο Κρητικός τραγουδοποιός και λυράρης δεν κατάλαβε καμία πολιτιστική παύση και καμία καραντίνα. «Με τους Χαΐνηδες καταφέραμε να υλοποιήσομε ένα δύσκολο έργο που περιλαμβάνει ένα βιβλίο και δύο CD. Χώρια τα υπόλοιπα...» αναφέρει και συνεχίζει: «Η πανδημία ήταν αντίπαλος που προξενούσε αρρυθμία και φόβο. Εγώ διατήρησα τον σταθερό ρυθμό του πολεμιστή. Ήταν κατάσταση ανωμαλίας. Εγώ διατήρησα την τελετουργική κανονικότητα του ιερέα. Δεν κατέφυγα στη ναρκισσιστική μοναξιά των οθονών. Συνδημιούργησα κοινότητες ανθρώπων. Αυτές με βοήθησαν να καλύψω όλες μου τις ανάγκες, βιοτικές και εκφραστικές». 

Η κατάχρηση εξουσίας πιστεύετε πως εμφανίζεται μ’ ένταση σήμερα και μέσα από ποιες εκφάνσεις;

Άσχημη είναι όχι μόνο η κατάχρηση εξουσίας, αλλά και η χρήση εξουσίας. Στις μέρες μας, το πρόβλημα έχει οξυνθεί. Καθώς δεν υπάρχει πλανητικό όραμα, έχει επικρατήσει το ψευδές αφήγημα της ατομικής επιτυχίας. Διαλύθηκαν τα πανάρχαια κύτταρα συμβίωσης, δηλαδή οι κοινότητες, μέσα σε μια απρόσωπη κοινωνία. Ο άνθρωπος φοβισμένος και με αίσθημα μοναξιάς και ανημποριάς, δέχεται ευκολότερα την επιβολή οποιασδήποτε εξουσίας. Η ζωή του παρακολουθείται και ελέγχεται. Οι αστικές δημοκρατίες εκφυλίστηκαν σε τυραννικές ολιγαρχίες, όπως θα έλεγε και ο Καστοριάδης. Αν δείτε τα πολιτεύματα παγκοσμίως, στην πλειονότητά τους είναι μητροπολιτικός καπιταλισμός (π.χ. Ευρώπη, ΗΠΑ), ολιγαρχικός καπιταλισμός (π.χ. Ρωσία), κρατικός καπιταλισμός (π.χ. Κίνα), θεοκρατική μοναρχία (π.χ. Σαουδική Αραβία). Όλα αυτά είναι καθεστώτα ετερονομίας και όχι αυτονομίας. Δηλαδή οι νόμοι δεν φτιάχνονται από τους λαούς μέσω των αντιπροσώπων τους. Καθορίζονται από την Αγορά στη Δύση ή από την Σαρία στον Ισλαμικό κόσμο. Σ’ αυτά προστίθεται και ο νεόδμητος ψηφιακός καπιταλισμός (π.χ. Google, Facebook). Οι μηχανισμοί ελέγχου του υποκειμένου, εκτός από την ωμή βίαιη καταστολή, είναι η προπαγάνδα των ΜΜΕ και το ναρκωτικό της διασκέδασης.

Ποια η άποψη σας για τα νέα μέτρα της κυβέρνησης που θέλουν την απαγόρευση των μη εμβολιασμένων στους κλειστούς χώρους, αλλά και τον υποχρεωτικό εμβολιασμό κατά του κορονοϊού στους άνω των 60 ετών;

Το ψωμί, το ρύζι, οι πατάτες, τα πνευματικά και καλλιτεχνικά δημιουργήματα, είναι αγαθά πρώτης ανάγκης. Απ’ αυτά δεν πρέπει να αποκλείεται κανείς. Ο Λόρκα είχε πει «αν κάποιος πολύ πεινασμένος στη μέση του δρόμου σου ζητήσει ένα καρβέλι ψωμί, μην του δώσεις ένα καρβέλι ψωμί. Δώστου μισό καρβέλι ψωμί κι ένα βιβλίο». Οι άνθρωποι θεραπεύονται μέσα από τη μυσταγωγία της Τέχνης. Εάν ενδιαφερόμαστε για την υγεία των πολιτών πραγματικά, πρέπει να δημιουργούμε τις συνθήκες μουσικοθεραπείας. Οποιοσδήποτε αποκλεισμός, αντιβαίνει στην ηθική της Τέχνης, αντίκειται στη ιερότητα του χαρακτήρα της. Ο Χριστός πήγε και στο σπίτι του λεπρού και στο σπίτι του εκατόνταρχου. Ο ένας είχε τον «κορονοϊό» της λέπρας, ο άλλος της εξουσίας. Ο Χριστός θα ήταν κατακριτέος και για τις δυο επισκέψεις του.

Όσον αφορά το τιμωρητικό μέτρο των 100 ευρώ στους 60 και άνω, θεωρώ ότι μια πραγματική δημοκρατία θα έπρεπε να επιλέξει την ενημέρωση, την πρόληψη, την πειθώ. Η πραγματική δημοκρατία εμπνέει και πείθει. Η πραγματική δημοκρατία δεν τιμωρεί, δεν εκβιάζει, δεν εκδικείται.

Ποια είναι τα όρια της κάθε είδους εξουσίας και από ποιους τελικά πρέπει να καθορίζονται;

Το άτομο που επιδιώκει οποιαδήποτε μορφή εξουσίας, προσπαθεί να ασκήσει βία στους άλλους για να αποφύγει τη μεγάλη σύγκρουση μέσα του. Οποιοσδήποτε ορέγεται εξουσιαστικό θώκο, χρήζει ψυχιατρικής θεραπείας, αυτός και όλοι οι γύρω του. Η εξουσία από τη φύση της δεν έχει όρια. Είναι στη φύση της να επεκτείνεται. Είναι πολύ πιο εθιστική από την ηρωίνη και πολύ πιο καταστροφική για την υγεία όλου του οικοσυστήματος.

Τι είναι αυτό που σήμερα φοβάστε να μη χάσετε;

Δε θεωρώ κάτι δικό μου για να φοβούμαι μην το χάσω.

Τη δύναμη για να βλέπετε τα πράγματα πιο αισιόδοξα, τη βρίσκεται στη ζωή ή στη σκηνή;

Για μένα δεν υπάρχει διαχωρισμός ζωής - σκηνής. Η παράστασή μου αρχίζει με το καλημέρα μου και συνεχίζεται απρόσκοπτα ακόμα κι όταν ο φιλοξενούμενός μου είμαι εγώ.

Πώς ορίζετε την ευτυχία και σε ποιες περιπτώσεις της ζωής σας νιώσατε πραγματικά πολύ ευτυχισμένος;

Η μόνη Ευτυχία που εκτιμώ είναι η Παπαγιαννοπούλου. Η ευτυχία ποτέ δεν εκτιμήθηκε από κανέναν έξυπνο άνθρωπο, από καμιά μεγάλη θρησκεία. Η ευτυχία είναι το σπορ των σκλάβων. Ζούμε σε μια κοινωνία ευτυχοκυνηγών. Αυτό το παιχνίδι έχει δύο προβλήματα. Το εγώ και την επιδίωξη. Άρα οδηγούν νομοτελειακά στο αντίθετο αποτέλεσμα.

*Οι Χαΐνηδες στον «Σταυρό του Νότου Plus» (Φραντζή και Θαρύπου 35-37, 117 43, Νέος Κόσμος) μέχρι την Παρασκευή 17 Δεκεμβρίου. Ώρα έναρξης: 22:30 και ωρα προσέλευσης: 21:00. Ο χώρος λειτουργεί αποκλειστικά για πλήρως εμβολιασμένους ή νοσήσαντες το τελευταίο εξάμηνο.