Andrea Bocelli στο ethnos.gr: «Για να μπορέσω να ερμηνεύσω μια σελίδα μουσικής, πρέπει πρώτα να την ερωτευτώ»

Ο Andrea Bocelli μαζί με τον Γιάννη Μουστάκα, στο Sani Resort

Μια συνέντευξη του Andrea Bocelli με τον Γιάννη Μουστάκα, λίγο πριν τη συναυλία του στο Sani Festival

«Σήμερα το βράδυ, μετά τη συναυλία, που θα φύγω και θα πάω στην άλλη άκρη του κόσμου, θα έχω στην καρδιά μου την ανάμνηση αυτής της βραδιάς και αυτού του υπέροχου μέρους (Sani). Σαν ανταπόδοση, θα προσπαθήσω να δώσω και σε εσάς μια πολύ ωραία ανάμνηση. Εύχομαι το φεστιβάλ να συνεχίσει να μεγαλώνει και εύχομαι στον εαυτό μου να μπορέσω να επιστρέψω ξανά εδώ».

Ο Andrea Bocelli τήρησε την υπόσχεσή του. «Μια μυσταγωγία», «μια μουσική ιεροτελεστία», «μια μοναδική βιωματική εμπειρία», «συναισθήματα που νιώθεις μόνο μια φορά στη ζωή σου», «μνήμες που αξίζουν μια ζωή». Αυτά είναι μόνο λίγα από τα λόγια των τυχερών αυτών θεατών που παρευρέθηκαν στη συναυλία του Andrea Bocelli στο Sani Festival, την 20η Αυγούστου. Ένα μοναδικό, ένα ξεχωριστό Σάββατο που θα μείνει για πάντα ανεξίτηλα χαραγμένο στις μνήμες μας, κοινά βιώματα που όλοι μαζί θα μοιραζόμαστε για πάντα.

Δεν είναι εύκολο να βρει κανείς τα κατάλληλα λόγια για να περιγράψει το μεγαλείο αυτού του ξεχωριστού και χαρισματικού καλλιτέχνη. Πολλές δεκαετίες σπουδαίας καριέρας, τεράστιες επιτυχίες και σπουδαίες ερμηνείες, περιοδείες και sold out συναυλίες σε όλες τις γωνιές, τα θέατρα και τα στάδια του κόσμου. Με δισεκατομμύρια fans που τον λατρεύουν και τον ακολουθούν όλα αυτά τα χρόνια στο μουσικό του ταξίδι, το οποίο ξεκίνησε στο 44ο Φεστιβάλ του San Remo το 1994, όπου και κέρδισε το πρώτο βραβείο με το τραγούδι «Il mare calmo de la serra».

Όταν ξεκινούσατε ήταν μια διαφορετική εποχή. Στην πορεία προς την αναγνώριση, πρέπει να είχατε να ξεπεράσετε κάποια εμπόδια. Ποιες ήταν οι δυσκολίες που αντιμετωπίσατε; Σκεφτήκατε ποτέ να τα παρατήσετε; Αισθάνεστε ότι τα πράγματα, ο κόσμος και η γενική αντίληψη των ανθρώπων και της κοινωνίας έχουν αλλάξει; Είναι η έννοια της πρόσβασης στην τέχνη για όλους τους ανθρώπους πλέον ένα ζήτημα που έχει επιλυθεί; Είτε για κάποιον που θέλει να γίνει καλλιτέχνης είτε για τον θεατή.

«Πριν αποκτήσω φήμη, βρήκα πολλές κλειστές πόρτες και πέρασα μια πολυετή μαθητεία γεμάτη χαμένες ευκαιρίες. Το να κάνω τη μουσική επάγγελμα, για ένα χωριατόπαιδο σαν εμένα, χωρίς καμία σχέση με τον κόσμο του θεάματος και με ένα ακόμη πρόβλημα, ήταν μια τολμηρή πρόκληση με αβέβαιη έκβαση. Υπήρχαν εμπόδια, πτώσεις καθώς και σκοτεινές στιγμές».

«Ποτέ δεν σκέφτηκα να εγκαταλείψω τη μουσική, αλλά σε ορισμένα στάδια της νεότητάς μου, οι ελπίδες να μετατρέψω το πάθος μου σε επάγγελμα ήταν πράγματι πολύ μικρές. Τόσο πολύ που σκεφτόμουν να αξιοποιήσω το πτυχίο μου στη νομική».

«Η ανάδυση είναι πάντα δύσκολη και τότε και σήμερα. Βέβαια, με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και με τα talent shows, νομίζω ότι υπάρχουν πλέον αντικειμενικά περισσότερες ευκαιρίες να δείξεις το ταλέντο σου, να γίνεις γνωστός. Αν ξεκινούσα σήμερα, δεν θα απέκλεια το ενδεχόμενο να συμμετάσχω, παρόλο που μια καλλιτεχνική καριέρα αποτελείται από πολλά στοιχεία, μερικές φορές ανεξιχνίαστα, και δεν χτίζεται ποτέ σε ένα γραφείο».

«Η συνεχιζόμενη ψηφιακή επανάσταση έχει ενεργοποιήσει τεράστιες δυνατότητες επικοινωνίας και έχει καταστήσει τη μουσική τεχνολογία πολύ πιο προσιτή. Όλα αυτά, αν χρησιμοποιηθούν σωστά, μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό βοήθημα για την καλλιτεχνική παραγωγή και απόλαυση».

Πολλοί καλλιτέχνες στα πρώτα τους βήματα υποστηρίζονταν από ήδη καταξιωμένους και διάσημους συναδέλφους τους. Είχατε κάποιον που σας βοήθησε; Κάποιον που πιστεύετε ότι έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξή σας και τον οποίο θα μπορούσατε να αποκαλέσετε μέντορα;

«Η περίσταση που σηματοδότησε μια καμπή στην καριέρα μου συνδέεται με ένα τραγούδι, το «Miserere» και τη συνάντηση με τον δημιουργό του, τον Zucchero. Η μοίρα διασταύρωσε τις ζωές μας όταν εκείνος ήταν ήδη διάσημος καλλιτέχνης και εγώ ένας άγνωστος τενόρος και πιανίστας σε piano bar. Πήγα για οντισιόν και με έβαλε να ηχογραφήσω τα στιχουργικά ένθετα του ‘Miserere’. Ο Zucchero έψαχνε μια νέα φωνή για να ηχογραφήσει το demo του νέου του τραγουδιού, το οποίο αργότερα θα ερμήνευε με τον Pavarotti. Μετά από τόση σκληρή δουλειά, αυτή η καινοτόμος σύνθεση μου έδωσε την ευκαιρία να εκφράσω το διπλό μου πάθος, δηλαδή για την όπερα και την ποπ. Ο Pavarotti άκουσε την ηχογράφηση και είχε σημαντικά και γενναιόδωρα λόγια για μένα. Η καριέρα μου μάλλον ξεκίνησε εκείνη τη στιγμή».

«Αλλά αν σκεφτώ έναν μουσικό μέντορα, εκτός από τον Pavarotti και τον Zucchero, πρώτος στον κατάλογο είναι αναμφίβολα ο Franco Corelli, ένας θαυμάσιος καλλιτέχνης του οποίου τις ερμηνείες λάτρεψα ως παιδί. Ήταν ένας απαράμιλλος τενόρος που, ως ενήλικας, είχα και το προνόμιο να βλέπω συχνά. Η ζωντανή μαρτυρία του παραδείγματός του μου έδειξε το δρόμο που πρέπει να ακολουθήσω. Δεν θα πω να φτάσω αλλά τουλάχιστον να πλησιάσω την υπέροχη ελευθερία του στο χειρισμό της δυναμικής του ήχου».

Η πρώτη φορά που γνώρισα τον Andrea Bocelli από κοντά ήταν το 2019 στην Αθήνα, όταν με την εταιρεία μας την GMI Live είχαμε διοργανώσει τη συναυλία του στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού. Το να συναντάς έναν τόσο σπουδαίο καλλιτέχνη από κοντά και να συνομιλείς μαζί του είναι ένα πολύ ξεχωριστό συναίσθημα και ένα ανεκτίμητο προνόμιο. Ειδικά όταν βλέπεις ότι απέναντί σου έχεις έναν άνθρωπο απλό και ταπεινό, ευγενικό και ήρεμο που έχει φιλοσοφήσει βαθιά τη ζωή και την τέχνη.

Τι είναι τέχνη για εσάς; Πόσο ουσιαστική θεωρείτε ότι είναι για τον άνθρωπο, ειδικά σε εποχές και κοινωνίες όπου έχουμε εξαθλίωση και φτώχεια; Πιστεύετε ότι η τέχνη οφείλει να έχει πολιτικό λόγο; Με λίγα λόγια, έχει η τέχνη τη δύναμη να αλλάξει τον κόσμο;

«Η τέχνη είναι ένα δώρο από τον ουρανό, που αποσκοπεί στην προαγωγή του πνεύματος. Και όταν δεν προωθείται το πνεύμα, υπάρχει κίνδυνος να οπισθοδρομήσει το τελευταίο. Η τέχνη είναι κάτι που μπορεί να «αλλάξει τον ηθικό χαρακτήρα όπως ψυχής», όπως το έθεσε ο Αριστοτέλης, που μπορεί να μας εκπαιδεύσει στην ομορφιά, να ανοίξει τις καρδιές και το μυαλό μας, πυροδοτώντας μέσα μας αισθησιακή ή στοχαστική επιθυμία. Όλη η τέχνη είναι η φωνή της ψυχής και είναι σοβαρό λάθος να την τιμωρούμε ή να τη θεωρούμε κάτι που μπορούμε να αποχωριστούμε».

«Η τέχνη και ο πολιτισμός αποτελούν, σε κάθε πλάτος, εργαλείο για την αμοιβαία κατανόηση και την υποστήριξη της ανάπτυξης και της ειρήνης μεταξύ των λαών, φέρνοντας τους ανθρώπους κοντά και καταλύοντας τη δυσπιστία. Στο ένα τέταρτο του αιώνα της καριέρας μου, έχω τραγουδήσει σχεδόν παντού, έχοντας γνωριστεί με δεκάδες αρχηγούς κρατών και μονάρχες, πρώην ή νυν. Η κύρια ευθύνη του καλλιτέχνη, πιστεύω, είναι να μιλήσει στην καρδιά του καθενός, χωρίς να κρίνει και συνεχίζοντας με επιμονή να ασκεί, να διαδίδει, να ενθαρρύνει την ομορφιά... Κάθε πόλεμος, είναι αυτονόητο ότι είναι το αντίθετό του, είναι μια ήττα για όλους».

Πώς προσεγγίζετε ένα νέο τραγούδι ή έναν νέο ρόλο; Με το μυαλό ή με την καρδιά; Προσπαθείτε να αναλύσετε νοήματα ή ακολουθείτε το ένστικτο και το συναίσθημα; Μετά από τόσο καιρό, τα ίδια τραγούδια συνεχίζουν να σας συγκινούν, να σας βγάζουν βαθιά συναισθήματα ή είναι πλέον μέρος μιας επαγγελματικής ρουτίνας και διαδικασίας;

«Σε κάθε επιλογή εμπλέκεται τόσο η συναισθηματική όσο και η λογική πλευρά. Κάθε άλμπουμ που έχω φτιάξει κουβαλάει μέσα του ένα κομμάτι της ιστορίας και της ψυχής μου- είναι το αποτέλεσμα του ταξιδιού που ένιωσα και «έζησα» με όλο μου τον εαυτό. Για μένα, είναι θεμελιώδες να τραγουδάω μελωδίες που είναι σε θέση να με αιχμαλωτίσουν.
Είτε πρόκειται για μια άρια όπερας, είτε για ένα λαϊκό ρομάντζο, είτε για ένα τραγούδι, δεν υπάρχει κομμάτι στη λίστα μου, τις συναυλίες μου και τους δίσκους μου, που να μην θεωρώ ότι είναι από τις πιο έντονες και απολαυστικές σελίδες μουσικής που έχουν ποτέ σχεδιαστεί: για να μπορέσω να ερμηνεύσω πειστικά μια σελίδα μουσικής, πρέπει πρώτα να την ερωτευτώ.
Πρέπει πρώτα να ενθουσιάσει εμένα, ώστε να μπορέσω με τη σειρά μου να ενθουσιάσω τον ακροατή. Ακόμη και όταν δεν συμμετέχω στη σύνθεση της μουσικής ή του κειμένου, αν συμφωνώ να τραγουδήσω μια σελίδα μουσικής, είναι επειδή είναι κοντά στην καρδιά μου και την έχω νιώσει, την έχω κάνει δική μου».

«Η ρουτίνα, δόξα τω Θεώ, δεν επηρέασε ποτέ την καλλιτεχνική μου δραστηριότητα, την οποία συνεχίζω να ασκώ με μεγάλο πάθος. Ακόμη και όταν, κατά τη διάρκεια συναυλιών, μου ζητούν να τραγουδήσω το «Con te partiro» για πολλοστή φορά, χαίρομαι που το κάνω: εγώ πάντως δεν κουράζομαι ποτέ να το τραγουδάω και παραμένω συναισθηματικά εμπλεκόμενος σε αυτό, ίσως επειδή είναι μέρος του εαυτού μου, μέρος της ιστορίας μου ως καλλιτέχνης».

Ο Andrea Bocelli έχει φτιάξει τον δικό του προσωπικό μύθο μέσα από την προσωπική του τέχνη και μουσική. Η κληρονομιά του θα είναι η κατά Celine Dion θεϊκή φωνή του, τα υπέροχα τραγούδια του, οι σπουδαίες ερμηνείες του και οι μνήμες όλων των ανθρώπων που είχαν την τύχη να τον ακούσουν ή θα τον ακούσουν αλλά και αυτών που τον έχουν γνωρίσει. Μετά από αυτόν, όμως, ακολουθεί ακόμα ένας Bocelli. Ο γιος του Matteo που τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να χαράσσει τη δική του πορεία στον κόσμο της τέχνης και στην παγκόσμια μουσική σκηνή.

Ο γιος σας Matteo ξεκινά επίσης τη δική του προσπάθεια, κάνοντας τα πρώτα του μουσικά βήματα. Πιστεύετε ότι ως πατέρας μπορείτε να αναλάβετε το ρόλο του μέντορα και του καθοδηγητή; Πώς συνδυάζετε τους δύο ρόλους; Πώς αισθάνεστε που ο γιος σας ακολουθεί τα βήματά σας και τι συμβουλές του έχετε δώσει;

«Στον τομέα των αξιών καθώς και στον τομέα της τέχνης, προσπαθούσα πάντα να ενεργώ σύμφωνα με τη συνείδησή μου και να προσφέρω στα παιδιά μου όχι τόσο λόγια όσο το παράδειγμα μέσα από τις πράξεις μου. Η επιβεβαίωση ότι ο Matteo έχει βρει το δικό του δρόμο και ότι είναι ένας καλλιτέχνης που ήδη εκτιμάται είναι ένα ακόμη δώρο που μου δίνει η ύπαρξη».

Ο Andrea και ο Matteo Bocelli

«Το ταλέντο είναι δώρο, δεν μαθαίνεται, δεν αποκτάται. Και μου φαίνεται ότι ο Ματέο το έχει. Όταν ο Matteo εξέφρασε την επιθυμία του να επιχειρήσει το καλλιτεχνικό επάγγελμα, τον προειδοποίησα για τις δυσκολίες που γνωρίζω καλά, επισημαίνοντάς του πόσο περίπλοκο είναι το περιβάλλον των επιχειρήσεων του θεάματος. Ωστόσο, χαίρομαι για την επιλογή του, γιατί αντιλαμβάνομαι ότι έχει βρει το δικό του δρόμο και το δικό του στυλ στη μουσική, εκφράζοντας τη δική του προσωπικότητα, πέρα από το βαρύ επώνυμο που φέρει».

Όπως ο Matteo, λοιπόν, καλείται να σηκώσει το όνομα του πατέρα του αλλά και να συνεχίσει την κληρονομιά που θα του αφήσει, έτσι και ο Andrea είχε τη δική του κληρονομιά από τον δικό του πατέρα καθώς το όνομα Bocelli έχει πλούσια και μακρά ιστορία στον τόπο του, την Τοσκάνη.

Πέρα από τη μουσική, το όνομά σας υπάρχει ως εμπορικό σήμα στην οικογενειακή επιχείρηση, το κρασί Bocelli, μια ιστορία που χρονολογείται από το 1831. Συμμετέχετε προσωπικά; Θεωρείτε ότι το κρασί είναι μέρος της κουλτούρας και του ανθρώπινου πολιτισμού; Είναι το κρασί μια μορφή τέχνης;

«Για την Vini Bocelli είμαι καταναλωτής και υποστηρικτής. Ο ρόλος μου είναι πάνω απ’ όλα συναισθηματικός. Ο αδελφός μου και η σύζυγός του έχουν αναλάβει τα ηνία του οινοποιείου εδώ και μερικά χρόνια. Είμαι πραγματικά περήφανος για αυτή την οικογενειακή περιπέτεια, η οποία σχεδιάστηκε ουσιαστικά για να τιμήσουμε και να μεταδώσουμε τη μεγάλη αγάπη που είχε ο πατέρας μας, ο Sandro Bocelli, για τον αμπελώνα του».

«Ακόμη και πριν την εμπειρία της γευσιγνωσίας, η αντίληψή μου για το κρασί ήταν πλαισιωμένη στην πολιτιστική και συναισθηματική σφαίρα: το κόκκινο μπουκάλι στην παιδική μου ηλικία ήταν μάρτυρας στο βραδινό τραπέζι, σηματοδοτούσε την καθημερινή ανασύνθεση της οικογένειας μετά από μια μέρα σκληρής δουλειάς. Επιπλέον, το κρασί – το δικό μας κρασί – ήταν το καμάρι του πατέρα μου, ο οποίος, όπως και ο πατέρας του και ο πατέρας του πατέρα του, το έφτιαχνε χειροποίητα από τους αμπελώνες του τόπου μας. Όταν, ως έφηβος πια, το δοκίμασα πραγματικά και είχα στο τραπέζι, εκτός από το ποτήρι για το νερό, το πρώτο μου δεύτερο ποτήρι, κατάλαβα πλήρως την υποβλητική του δύναμη. Το οποίο φυσικά χάνεται εντελώς αν γίνεται κατάχρηση».

Το κοινό παρακολουθεί τον Andrea Bocelli στο Sani

«Το κρασί, όπως και η καλή μουσική, είναι μια από τις μεγαλύτερες απολαύσεις της ζωής. Με την προϋπόθεση, βέβαια, ότι πρόκειται για ένα υγιές κρασί, που ελέγχεται και ακολουθείται με πάθος, και ότι προτιμάται πάντα η ποιότητα από την ποσότητα».

Κάπου εδώ, σε αυτό το σημείο, η κουβέντα μας σταμάτησε. Είχε έρθει η ώρα να ανηφορίσουμε στον Λόφο της Σάνης για την πρόβα και τη συναυλία του, που θα ήταν η αυλαία του επετειακού Sani Festival. Η προσωπική μου εμπειρία, βέβαια, δεν θα σταματούσε εκεί καθώς αργότερα θα γινόμουν μάρτυρας μιας πραγματικής «μουσικής ιεροτελεστίας» και μιας βιωματικής εμπειρίας που φαντάζει μεταφυσική. Όλο αυτό δεν είναι τίποτα άλλο παρά από τη συναυλία του Andrea Bocelli, το Σάββατο 20 Αυγούστου στο Sani Festival, στην Χαλκιδική.

Ο Andrea Bocelli με την Αθηνά Ανδρεάδη στη σκηνή του Sani Festival

Κρατώ μέσα μου αναμνήσεις αυτής της ημέρας ως ένα πολύτιμο δώρο ζωής. Ως μουσικός, ως επαγγελματίας της τέχνης και κυρίως ως άνθρωπος. Την χαρακτηριστική και αβίαστη του ευγένεια, τη φιλοσοφία ζωής του και το πάντα γλυκό χαμόγελό του που τόσο πρόθυμα και γενναιόδωρα χάριζε τους ανθρώπους γύρω του.

Όπως έγραφα και στην αρχή, τι λόγια άραγε μπορεί να βρει κανείς για να περιγράψει το μεγαλείο του Andrea Bocelli; Αυτού του μοναδικού και χαρισματικού καλλιτέχνη.

Ο Andrea Bocelli στη σκηνή του Sani Festival

Δεν είμαι σίγουρος ότι τα λόγια και τα γραπτά μου είναι αρκετά για να περιγράψουν τα πραγματικά συναισθήματα αυτής της συνάντησης και αυτής της εμπειρίας. Το μόνο σίγουρο είναι ότι αισθάνομαι τυχερός που γνώρισα αυτόν τον άνθρωπο και είδα και άκουσα από κοντά αυτόν τον καλλιτέχνη.

Andrea Bocelli. Το «χωριατόπαιδο» που έμελλε να γίνει ο πιο αγαπητός τενόρος του κόσμου.
Μια ρομαντική ιστορία αγάπης για τη μουσική.

Όμοια με εκείνη που γέννησε το Sani Festival.
Ναι… συμπωματικά κάπου στην Ιταλία, 30 χρόνια πριν!