Dianne Reeves στο ethnos.gr: «Να αφήσεις να ανθίσει το ένστικτο σου»

Dianne Reeves. Μία φωνή εκρηκτική και συνάμα βελούδινη. Τι χρώμα βελούδο ρωτάτε; Εγώ θα έλεγα μωβ, δεν ξέρω γιατί. Μια φωνή με έκταση και βάθος, με συναίσθημα αλλά και αψεγάδιαστη τεχνική. Ξέρω τι αναρωτιέστε. «Μα αυτό αγγίζει την τελειότητα!». Μα γιατί όχι; Ναι, λοιπόν! Η φωνή της κυρίας Reeves αγγίζει την τελειότητα. Για αυτό ακριβώς το λόγο θεωρείται μία από τις σπουδαιότερες φωνές της jazz και ίσως η σημαντικότερη εν ζωή. Όπως, όμως, όλοι οι σπουδαίοι άνθρωποι έτσι και η Dianne Reeves από κάπου έπρεπε να ξεκινήσει το μαγικό της αυτό μουσικό ταξίδι.

«Μεγάλωσα σε μια οικογένεια που η μουσική ήταν το παν για εμάς. Γεννήθηκα κυριολεκτικά μέσα στη μουσική, γεννήθηκα για τη μουσική. Συνέχισα να κινούμαι μαζί της, ήταν μέρος της ζωής μου καθώς μεγάλωνα, ένιωθα βαθιά συνδεδεμένη με αυτή και αυτή ενέπνευσε το πάθος μου σε πολύ νεαρή ηλικία», μας λέει η ίδια.

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ντιτρόιτ του Μίσιγκαν, την πόλη του αυτοκινήτου, όπου όλοι οι πολυσύχναστοι δρόμοι της πόλης, παρέα με το έντονο πάθος της, την οδηγούσαν στο κέντρο του δικού της σύμπαντος, την τζαζ.

Τι σας ελκύει σε αυτό το είδος; Ποιες μοναδικές ιδιότητες διαθέτει η τζαζ που σας αγγίζουν τόσο πολύ;

«Στα νεανικά μου χρόνια, όλη μου η εμπειρία προήλθε από αυτή τη μουσική. Το σημαντικότερο με αυτό το είδος είναι ότι απαιτεί από εσένα να βρεις τη δική σου μοναδική φωνή και να την αναδείξεις, δεν γίνεται διαφορετικά. Επιπλέον, σου προσφέρει αυτή την εκπληκτική ελευθερία για αυτοσχεδιασμό. Αυτοσχεδιασμός δεν είναι απλώς να τραγουδάς πάνω στις συγχορδίες αλλά κάτι πολύ πιο σημαντικό και βαθύ. Είναι το πώς βλέπεις τον κόσμο. Οι μουσικοί της τζαζ μπόρεσαν να παίξουν με μουσικούς από όλο τον κόσμο εξαιτίας αυτού του ιδιαίτερου χαρακτηριστικού».

Η φωνή σας συχνά επαινείται για την ευελιξία και το συναισθηματικό της βάθος. Πώς προσεγγίζετε την έκφραση διαφορετικών συναισθημάτων μέσω του τραγουδιού σας; Πώς βρίσκει κανείς αυτόν τον δικό του μοναδικό και προσωπικό ήχο που η τζαζ απαιτεί;

«Νομίζω ότι η αρχή είναι να ακολουθήσεις το ένστικτό σου, να το αφήσεις να ανθίσει, να σταθείς πίσω αλλά και δίπλα του. Αν ανακαλύψω ή γράψω ένα νέο τραγούδι που με συγκινεί, τότε το επιλέγω για τον εαυτό μου. Και αυτά είναι τα πράγματα που βλέπουν οι άνθρωποι στον καθένα μας, τις επιλογές μας».

Προσωπικά θα έλεγα ότι οι επιλογές προέρχονται και (υπο)κινούνται από την έμπνευση. Πού αναζητάτε και πού βρίσκετε την έμπνευση; Τι σας παρακινεί να δημιουργήσετε νέα μουσική;

«Συμφωνώ μαζί σας. Η μεγαλύτερη έμπνευσή μου προέρχεται μέσα από τη ζωή. Να ζω, να γνωρίζω νέους ανθρώπους, να κάνω πράγματα, να δοκιμάζω πράγματα, να βιώνω. Σιγά σιγά επιλέγω τι πρέπει να αναπτύξω, τι να συνεχίσω να κάνω... Αυτό είναι για μένα η πηγή της έμπνευσής μου».

Ως καλλιτέχνης έχετε πολλές υποχρεώσεις. Περιοδείες, συναυλίες, ηχογραφήσεις, πρόβες. Πώς ισορροπείτε ανάμεσα στο πάθος σας για την τέχνη, που είναι όμως το επάγγελμά σας, και την προσωπική σας ζωή;

«Επιστρέφουμε, λοιπόν, στις προσωπικές επιλογές, σωστά; Πώς δομεί κάποιος τη ζωή του και τι επιλέγει. Όταν ήμουν νέα δεν ήξερα πώς να το κάνω αυτό, αλλά τώρα ξέρω. Η σοφία μου δίδαξε πώς να μπορώ να κάνω τα πράγματα που θέλω να κάνω. Πέρυσι έκανα μια ταινία, ηχογράφησα ένα δίσκο που λατρεύω. Είμαι ανοιχτή σε αυτά. Τα εφόδιά μου είναι έτοιμα και μπορώ να κάνω τα πάντα. Επιλέγω, λοιπόν, να κάνω τα πράγματα που αγαπώ και που με εμπνέουν».

Αναφέρατε ότι ο αυτοσχεδιασμός αποτελεί βασικό κομμάτι της τζαζ. Πώς προσεγγίζετε εσείς τον αυτοσχεδιασμό και τι σας προσφέρει; Όταν πρόκειται για ένα μουσικό όργανο είναι πιο εύκολο να το κατανοήσει κάποιος. Πώς όμως συμβαίνει αυτό για έναν τραγουδιστή, για μία φωνή, όταν δεν υπάρχουν πια στίχοι;

«Κάθε μουσικό όργανο έχει δημιουργηθεί και κατασκευαστεί για να μιμείται τη φωνή. Η φωνή είναι το πρωταρχικό όργανο. Ο αυτοσχεδιασμός, λοιπόν, έρχεται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Ο αυτοσχεδιασμός συμβαίνει καθώς μιλάμε μαζί. Δεν με ξέρετε, κάνετε αυτές τις ερωτήσεις, με «ψηλαφίζετε» για να δείτε πώς αισθάνομαι για ορισμένα πράγματα. Οι απαντήσεις μου και όλος ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνούμε είναι μια μορφή αυτοσχεδιασμού. Αυτό είναι το ίδιο πράγμα που φέρνουμε στη σκηνή και στη μουσική. Μερικές φορές αρμονικά ή γραμμικά, μερικές φορές με λέξεις. Ο αυτοσχεδιασμός συμβαίνει όταν ένα πράγμα δεν λειτουργεί και δημιουργείς κάτι άλλο τη στιγμή που αυτό συμβαίνει. Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος που μπορώ να το περιγράψω. Όταν τον διδάσκω βέβαια… ε αυτό είναι μια πολύ μεγαλύτερη συζήτηση. Ο αυτοσχεδιασμός είναι αυτό που κάνουμε κάθε μέρα της ζωής μας, απλά εμείς τον μεταφέρουμε στη μουσική».

Οι συνεργασίες αποτελούν σημαντική πτυχή της καριέρας σας, έχοντας συνεργαστεί με πολλούς διάσημους μουσικούς και ερμηνευτές. Πώς επηρεάζουν αυτές οι συνεργασίες την καλλιτεχνική σας εξέλιξη και δημιουργικότητα;

«Κάθε φορά που συνεργάζεσαι με κάποιον, έχει πάντα τον δικό του τρόπο προσέγγισης της μουσικής, όπως και εσύ. Και ανακαλύπτεις κομμάτια του εαυτού σου που δεν ήξερες καν ότι υπήρχαν. Ο κάθε άνθρωπος έχει αυτή την ιδιαίτερη και προσωπική προσέγγιση του ρυθμού, της αρμονίας, της μουσικής και εσύ έχεις έναν ιδιαίτερο τρόπο να αφουγκράζεσαι. Συναντάς ανθρώπους και κάθε φορά δημιουργείς μαζί τους αυτό το συναρπαστικό υβρίδιο της συνεργασίας».

Θα μπορούσατε να μοιραστείτε μαζί μας κάποια αξιομνημόνευτη εμπειρία από κάποια συναυλία; Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη συναυλία ή χώρος που έχει ιδιαίτερη σημασία για εσάς;

«Το αμφιθέατρο του σχολείου μου, την πρώτη φορά που ανέβηκα στη σκηνή. Όταν ένιωσα τη δύναμη του κοινού και ένιωσα την ηρεμία και τη γαλήνη του πνεύματός μου μπροστά σε αυτό το κοινό. Μέχρι σήμερα κυνηγάω ακόμα αυτό το συναίσθημα. Μέχρι σήμερα, αναπολώ εκείνη τη στιγμή, συνειδητοποιώντας ότι ήμουν απλώς ένας σπόρος που προσπαθούσε να μεταμορφωθεί σε ένα μεγάλο δέντρο. Αυτό το συναίσθημα, αυτή η στιγμή, δεν παλιώνει ποτέ. Αυτό ήταν το απόλυτο συναίσθημα».

Πέρα από τη μουσική, έχετε ασχοληθεί με πολλά ευαίσθητα κοινωνικά ζητήματα, όπως για παράδειγμα η μουσική εκπαίδευση των νέων και η κοινωνική δικαιοσύνη και ισότητα. Πώς χρησιμοποιείτε την ιδιότητά σας ως καλλιτέχνης για να περάσετε στην κοινωνία κάποια μηνύματα; Θεωρείτε ότι είναι ευθύνη κάθε καλλιτέχνη να ενεργεί με αυτόν τον τρόπο;

«Θεωρώ ότι οι άνθρωποι κάνουν τις επιλογές τους στον τρόπο που θέλουν να εκφράσουν την τέχνη τους. Αυτό που κάνω εγώ, δεν σημαίνει ότι και κάποιος άλλος πρέπει να το κάνει. Θα κάνει κάτι άλλο που δημιουργεί και προσφέρει κάτι στους ανθρώπους. Για μένα, χρησιμοποιώ τη μουσική μου, τα λόγια μου, την επίγνωση του πού βρίσκομαι τη στιγμή που βρίσκομαι, για να δώσω στον άλλον άνθρωπο να καταλάβει ότι είμαι συνδεδεμένη μαζί του. Σε ακούω. Συνέχισε να αγωνίζεσαι. Συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε για να κάνουμε τη ζωή μας καλύτερη, με αξιοπρέπεια, πολλές φορές ακόμα και για την ικανοποίηση των βασικών αναγκών μας. Αυτό είναι σημαντικό για μένα. Όλοι έχουν κάτι που θεωρούν σημαντικό για τους ίδιους και αυτό πρέπει να προβάλλουν τόσο στη σκηνή όσο και στη ζωή».

Ποια συμβουλή θα δίνατε σε νεαρούς μουσικούς που δεν έχουν παίξει ακόμα στο «αμφιθέατρο του σχολείου τους». Ιδιαίτερα σε όσους ενδιαφέρονται να ακολουθήσουν καριέρα ως τραγουδιστές;

«Το μόνο που πρέπει να γνωρίζεται είναι ότι σε ολόκληρο αυτό τον κόσμο που ζούμε είστε μοναδικοί. Και πρέπει να αναπτύξετε αυτή τη μοναδικότητά σας, να ορίσετε και να βελτιώσετε τη μοναδικότητά σας, να σεβαστείτε αυτό που έχετε και το ποιος είστε ως άτομο, να το φέρετε στον κόσμο. Εργαστείτε πραγματικά και σκληρά για να ακουστεί η φωνή σας. Είναι σημαντικό να ακουστεί».

Κοιτάζοντας πίσω στην μεγάλη δισκογραφία σας, έχετε κάποια άλμπουμ ή τραγούδια που κατέχουν ξεχωριστή θέση στην καρδιά σας και τι νόημα έχουν αυτά για εσάς;

«Το κάθε ένα έχει και διαφορετικό νόημα. Κάθε φορά γράφω ή τραγουδάω κάτι διαφορετικό, σε διαφορετικές στιγμές. Αυτό που αγαπώ περισσότερο από οτιδήποτε άλλο είναι ότι μπορώ να τραγουδάω πολλά διαφορετικά τραγούδια. Κι αυτά έχουν μεγαλώσει μαζί μου και όλα έχουν διαφορετικά νοήματα».

Κυρία Reeves! Μία τελευταία ερώτηση πριν κλείσουμε. Έχετε να στείλετε κάποιο μήνυμα στο ανυπόμονο κοινό του Sani Festival για την πρεμιέρα της φετινής διοργάνωσης;

«Θα περάσουμε πολύ καλά, αυτό είναι το μόνο σίγουρο και το πιο σημαντικό. Πρόσφατα ήμουν στην Αθήνα και μιλούσα για αυτό το φεστιβάλ, πόσο ανυπομονώ να έρθω. Είμαι ενθουσιασμένη που θα  γιορτάσω μαζί με όλους εσάς. Η μπάντα μου είναι μια εκπληκτική μπάντα γεμάτη αστέρες. Stars on the Hill δεν είναι εξάλλου ο τίτλος της φετινής διοργάνωσης; Ο John Beasley θα είναι στο πιάνο, ο Reuben Rogers στο μπάσο, ο Terreon Gully στα ντραμς και ο Romero Lumbambo (από τη Βραζιλία) στην κιθάρα. Και φυσικά θα έχουμε μια ειδική καλεσμένη, μια νέα σπουδαία τραγουδίστρια που καθοδηγώ αυτή τη στιγμή, την Song Yi Jeon. Σας περιμένουμε όλους εκεί για να περάσουμε υπέροχα!».

Σας ευχαριστούμε πολύ κυρία Reeves. Ραντεβού στην Χαλκιδική.

Κι εγώ σας ευχαριστώ. Θα τα πούμε πολύ σύντομα από κοντά.

(η κλήση σας τερματίστηκε…..)

Η συζήτησή μας με την κυρία Dianne Reeves ήταν πραγματικά απολαυστική. Μιλώντας μαζί της εμπνέεσαι, ηρεμείς, νιώθεις άνετα και ταυτόχρονα την θαυμάζεις για αυτά που έχει να σου πει. Όλη αυτή η κουβέντα μαζί της έγινε μέσω του τηλεφώνου. Εγώ από την γραφική και πανέμορφη Άφυτο Χαλκιδικής (ταξιδιωτικό tip: επισκεφτείτε την Άφυτο οπωσδήποτε αυτό το καλοκαίρι) και η Dianne Reeves από το Ντένβερ των ΗΠΑ (δυστυχώς δεν έχω ταξιδιωτικό tip για το Ντένβερ). Πριν κλείσουμε, όμως το τηλέφωνο, δώσαμε ραντεβού για να γνωριστούμε από κοντά. Κάτι που σύντομα έγινε.

Που; Μα φυσικά στο Sani Festival το Σάββατο 15 Ιουλίου, στο Sani Resort στη Χαλκιδική. Στο Sani Festival – Stars on the Hill που επέστρεψε πιο δυναμικό από ποτέ, με μεγάλα αστέρια της παγκόσμιας μουσικής σκηνής. Με τη σπουδαιότερη ίσως εν ζωή φωνή της jazz παρέα με το εκπληκτικό κουαρτέτο της, να ανοίγουν την αυλαία και να μας χαρίζουν μία αξέχαστη μουσική εμπειρία.

Στον κατάμεστο μαγευτικό λόφο της Σάνη, το κοινό αποθέωσε την κορυφαία ερμηνεύτρια και τους μουσικούς της καθώς και την επίσημη προσκεκλημένη της Song Yi Jeon. Στα highlights της βραδιάς ένα εκπληκτικό ντουέτο των δύο κυριών αλλά και ο συγκλονιστικός αυτοσχεδιασμός της Dianne Reeves με θέμα «αυτός ο υπέροχος λόφος, αυτό το μαγικό μέρος, αυτό το εκπληκτικό φεστιβάλ, αυτή η πανέμορφη Ελλάδα». Αποτίωντας έτσι ένα μουσικό φόρο τιμής στον θεσμό του Sani Festival αλλά και στις ομορφιές της χώρας που την φιλοξένησε και ενθουσιάζοντας τους τυχερούς που έζησαν από κοντά αυτή τη μοναδική και τόσο ιδιαίτερη συναυλία. Μια συναυλία που χαρακτηρίστηκε από τους παρευρισκόμενους ως «ένα master class φωνητικής υψηλού επιπέδου».

Το προηγούμενο βράδυ είχα τη χαρά και την τιμή να γνωρίσω την Dianne Reeves και να συνεχίσουμε από κοντά αυτή τη συζήτηση. Δοκιμάζοντας εδέσματα της Ελληνικής κουζίνας και πίνοντας μια υπέροχη Μαλαγουζιά, απολαύσαμε το ηλιοβασίλεμα, αγναντεύοντας τη θάλασσα και τον Όλυμπο που στεκόταν ακριβώς εκεί, απέναντι μας.

Πρώτα μιλήσαμε για το πόσο ανυπομονεί για τη συναυλία κι ότι σπάνια της δίνεται η ευκαιρία να τραγουδήσει σε ένα τόσο μαγευτικό τοπίο. Η ίδια έχει επισκεφτεί την Ελλάδα ξανά στο παρελθόν αλλά ποτέ την περιοχή της Χαλκιδικής. «Είναι τόσο όμορφα εδώ», έλεγε συνεχώς ανά λίγα λεπτά. Η κουβέντα κυλούσε ήμερα και ευχάριστα, κυρίως γύρω από τη μουσική. Τις συνεργασίες της όπως αυτή με τον Wynton Marsalis, τους νεότερους καλλιτέχνες που εκτιμά όπως ο Kendrick Lamar, την αγάπη και τον θαυμασμό της για το κουαρτέτο της που είναι δίπλα της εδώ και πολλά χρόνια.

Βέβαια, κάποια στιγμή η ίδια ανέφερε ότι μένει πια σε μία πόλη πρωταθλητών, εννοώντας φυσικά την κατάκτηση του φετινού πρωταθλήματος του ΝΒΑ από την αγαπημένη ομάδα της μπάσκετ, τους Denver Nuggets και τον ηγέτη αυτής Νίκολα Γιόκιτς. «Ο Γιόκιτς είναι ταπεινός. Είναι ένας ομαδικός παίκτης ενώ ταυτόχρονα σκοράρει 50 πόντους», μου είπε.

Κάπως έτσι κύλησε αυτό το όμορφο βράδυ, μέχρι που αποφασίσαμε ότι ήταν ώρα να πάμε για ξεκούραση. «Μεγάλη μέρα μπροστά μας», συμφωνήσαμε και τράβηξε ο καθένας τον δρόμο του.

Συνέντευξη στον Γιάννη Μουστάκα