Anohni: Η μουσική της ως «δούρειος ίππος» για τη σωτηρία του πλανήτη και μιας ισότιμης κοινωνίας

Η ακτιβίστρια μουσικός, Anohni, γνωστή για την απόκοσμη, πολυοκταβική φωνή της και την πολυδιάστατη εικαστική της τέχνη, επιστρέφει στις ζωντανές εμφανίσεις έπειτα από αρκετά χρόνια. Στις 13 Ιουνίου, το Ωδείο Ηρώδου Αττικού θα φιλοξενήσει την παγκόσμια πρεμιέρα της περιοδείας της. Η ίδια μαζί με το συγκρότημά της, τους The Johnsons, θα ζωντανέψει τραγούδια της υπερ-εικοσαετούς καριέρας της, αναδεικνύοντας την πνευματική της φύση και την ανθεκτικότητά της.

Η δισκογραφική ιστορία της Anohni άρχισε πριν από 26 χρόνια, το μακρινό 1998, όταν μαζί με το συγκρότημά της ξεκίνησαν την ηχογράφηση του πρώτου τους άλμπουμ «Antony and the Johnsons». Από τότε, η Anohni τάραξε τα νερά της μουσικής φέρνοντας στο προσκήνιο τον πόνο, τη μελαγχολία και την κοινωνική πραγματικότητα του queer βιώματος με τις σπαραξικάρδιες συνθέσεις και τους αφοπλιστικούς στίχους. Η αέναη γοητεία της ιδιοσυγκρασιακής φωνής της ήταν εμφανής, ακροβατώντας ανάμεσα στα φύλα, την απαλότητα και τη δύναμη. Το άλμπουμ περιλαμβάνει το τραγούδι «Divine», φόρο τιμής στην ομώνυμη θρυλική drag queen που αγαπήσαμε μέσα από τις ταινίες του John Waters. Η συγκεκριμένη επιλογή ήταν ένδειξη της πολιτικής στάσης της Anohni να μιλήσει για τους αφανείς ήρωες της LGBTQ+ κοινότητας παγκοσμίως.

Μερικούς μήνες αργότερα, η Anohni κυκλοφόρησε το EP «I Fell in Love with a Dead Boy», το οποίο περιλάμβανε το ομώνυμο κομμάτι, μια διασκευή του τραγουδιού «Mysteries of Love» των David Lynch/Angelo Badalamenti, αλλά και το τραγούδι «Bird Gerhl» που συμπεριλήφθηκε στο soundtrack της ταινίας «V for Vendetta». Το δεύτερο άλμπουμ της, «I Am a Bird Now» βαθμολογήθηκε με 5/5 και χαρακτηρίστηκε άλμπουμ της χρονιάς από το Mojo. «Αυτή είναι η σκληρή, ειλικρινής, ασυμβίβαστη ομορφιά και η επόμενη υπέροχη φωνή στη μουσική» έγραψαν. Ο δίσκος σημείωσε εμπορική επιτυχία και της χάρισε το Mercury Music Prize του 2005. Αναδείχθηκε για την ανατρεπτική της ομορφιά και την υπέροχη φωνή της, ενώ η επιλογή των συμμετεχόντων, όπως οι Boy George, Rufus Wainwright, Devendra Banhart και ο μέντορας της Lou Reed, καθώς και το εξώφυλλο με την εικόνα της τρανσέξουαλ μούσας «Candy Darling on her Deathbed» του Peter Hujar, αποτελούσε μια πολιτική δήλωση υπέρ της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας.

Στις 23 Φεβρουαρίου του 2015, ανακοίνωσε το «Hopelessness», το πρώτο της άλμπουμ που κυκλοφόρησε επίσημα με τ' όνομα Anohni. Η αλλαγή του ονόματός της σηματοδοτεί τη συνολική αποκάλυψη της ακτιβιστικής της πλευράς, ενώ το «Hopelessness» είναι ένας δίσκος με σκληρούς ηλεκτρονικούς ήχους που εκφράζει την κριτική της στον καπιταλισμό και την καταστροφή της μητέρας γης. Οταν ανοίξει κάποιος το εξώφυλλο του δίσκου, υπάρχει μια αιχμηρή οδηγία που αναφέρει «Μην ντρέπεστε!». 

Η απώλεια, η ανισότητα και ο μελλοντικός φεμινισμός

Επτά χρόνια μετά την κυκλοφορία του «Hopelessness», η Anohni επιστρέφει στη δισκογραφία με το «My back was a bridge for you to cross». Οι κιθάρες καταλαμβάνουν πρωταγωνιστική θέση, η μπάντα παίζει με πάθος και η τρεμάμενη φωνή της Anohni φτάνει σε οικεία ύψη. Το έκτο άλμπουμ της Anohni, και το πρώτο σε συνεργασία με τους The Johnsons από το 2010, είναι εξαιρετικό. Προσφέρει μια νέα μουσική παλέτα από όμορφη κιθαριστική 70s soul, παλιά αγγλική folk, ακόμα και πειραματικό ροκ. Το βαρύ «Rest» είναι «σχεδόν σαν ένα τραγούδι των Black Sabbath», όπως αναφέρει η ίδια χιουμοριστικά. Ωστόσο, το έργο της συνοδεύεται από ένα σημαντικό μήνυμα: «Είναι καιρός να αισθανθείς τι πραγματικά συμβαίνει». Εκεί που το «Hopelessness» ήθελε να κοιτάξεις τη φρίκη κατάματα, - το «My Back...» θέλει να ενώσει και να ενθαρρύνει τη συμμετοχή και τον ακτιβισμό απέναντι στα δεινά του κόσμου.

«Θέλω ο δίσκος να είναι χρήσιμος. Με το Hopelessness έμαθα ότι μπορώ να παρέχω ένα soundtrack που θα μπορούσε να ενισχύσει τους ανθρώπους στη δουλειά τους, στον ακτιβισμό τους, στο όνειρο και στη λήψη αποφάσεων. Μπορώ να τραγουδήσω για μια συνειδητοποίηση που κάνει τους άλλους να αισθάνονται λιγότερο μόνοι, για ανθρώπους για τους οποίους η ειλικρινής έκφραση αυτών των τρομακτικών καιρών δεν αποτελεί πηγή δυσφορίας αλλά αιτία ταύτισης και ανακούφισης».

Μέσα από έναν προσωπικό φακό, η Anohni αντιμετωπίζει την απώλεια αγαπημένων προσώπων, την ανισότητα, την αποξένωση, την αποδοχή, τη σκληρότητα, την οικοκτονία, την καταστροφή που προκαλείται από τις θρησκείες (Ιουδαισμό, Χριστιανισμό και Ισλαμισμό), τον μελλοντικό φεμινισμό και την πιθανότητα ν' αλλάξουμε ακόμα τον τρόπο σκέψης μας, τις πνευματικές μας ιδέες, την κοινωνικές μας δομές και τις σχέσεις μας με την υπόλοιπη φύση. Αντί να επιδιώκει τη διαχρονικότητα στην τέχνη της, δίνει προτεραιότητα στο να είναι χρήσιμη στο παρόν. Όπως δηλώνει συγκεκριμένα η ίδια: «Η κληρονομιά για μένα είναι ένα περίεργο παιχνίδι για άντρες. Το να με θυμάται αυτή η κοινωνία δεν είναι προτεραιότητά μου. Προσπαθώ απλώς να είμαι χρήσιμη στο παρόν».

Μία σπουδαία καριέρα

Ο δρόμος της Anohni προς τη σοφία και την ενσυναίσθηση που χαρακτηρίζει το έργο και τα λόγια της, ήταν δύσβατος και απαιτητικός. Γεννημένη στο Τσίτσεστερ ως Antony Hegarty, μετακόμισε σε ηλικία επτά ετών πρώτα στο Αμστερνταμ, και έπειτα, σε ηλικία 11 ετών, στο Σαν Χοσέ της Καλιφόρνια, όπου σπούδασε μουσική. Η μουσική ήταν το καταφύγιό της, καθώς απομονωνόταν στον εαυτό της: «Ακουγα OMD, Kate Bush, Alison Moyet και κυρίως Marc and the Mambas – αυτό το απίστευτα σκοτεινό και συναισθηματικό side project του Marc Almond» και «έβλεπα την αντανάκλασή μου» στον Boy George, τον τραγουδιστή των Culture Club.

Όταν μετακόμισε στη Νέα Υόρκη για να σπουδάσει πειραματικό θέατρο το 1990, βυθίστηκε σε μια νέα πραγματικότητα. Η κρίση του AIDS κορυφωνόταν, ενώ εκείνη έβρισκε την κοινότητά της και την τέχνη της. Δημιούργησε την ομάδα performance art Blacklips, εμφανιζόταν σε late-night clubs και έγραφε θεατρικά έργα, όπως το σουρεαλιστικό «Miracle Now», που αναδεικνύει την κλιματική αλλαγή. Από την αρχή, η Anohni έδινε ένα μεγάλο κομμάτι του εαυτού της στην τέχνη της, και ακόμα απαιτείται θάρρος και ανθεκτικότητα για να αποκαλύπτει την εσωτερική της αλήθεια μέσα από τη δουλειά της. 

Η Anohni, το 2006, συνεργάστηκε με τον οραματιστή κινηματογραφιστή Charles Atlas και παρουσίασαν το project, Turning σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις. Οι συναυλίες, που καταγράφηκαν και σε ντοκιμαντέρ, περιλάμβαναν και τα βίντεο - πορτρέτα 13 γυναικών από την underground σκηνή της Νέας Υόρκης που γαλούχησε και ανέδειξε την Anohni. Ο Guardian αποθέωσε το project, όπως και η Le Monde που το χαρακτήρισε ως συναυλία - μανιφέστο για θέματα ταυτότητας των φύλων και σεξουαλικού προσανατολισμού, που αποκαλύπτει την επαναστατική γυναικεία πλευρά.

Μποϊκοτάζ στα Οσκαρ

Το 2016, η Anohni έγινε η δεύτερη ανοιχτά τρανσέξουαλ ερμηνεύτρια που προτάθηκε για Οσκαρ μετά την Angela Morley. Ηταν υποψήφια για το βραβείο καλύτερου πρωτότυπου τραγουδιού, μαζί με τον J. Ralph, για το τραγούδι «Manta Ray» που ακουγόταν στο ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους «Racing Extinction» του βραβευμένου με Οσκαρ σκηνοθέτη Louie Psihoyos (The Cove). Παρά την τιμή, η ίδια αποφάσισε να μην παρευρεθεί στην τελετή, εκφράζοντας την απογοήτευσή της που δεν κλήθηκε να εμφανιστεί στη σκηνή όπως άλλοι υποψήφιοι. 

«Ημουν στην Ασία όταν έμαθα τα νέα. Επέστρεψα βιαστικά στο σπίτι για να προετοιμαστώ, στην περίπτωση που θα ζητούσαν από τους υποψηφίους να ερμηνεύσουν τα τραγούδια τους live. Ολοι οι φίλοι με έπαιρναν τηλέφωνο για συγχαρητήρια. Μία εβδομάδα αργότερα, οι Sam Smith, Lady Gaga, και Weeknd ανακοινώθηκαν ως οι performers της βραδιάς με περισσότερους "να αναμένονται να ανακοινωθούν σύντομα". Περίμενα. Να έπαιρνα κάποιον τηλέφωνο; Ο χρόνος περνούσε και κανείς δεν επικοινώνησε μαζί μου. Δεν ήξερα τι ν' απαντήσω στον κόσμο που με ρωτούσε αν θα ερμήνευα το τραγούδι μου στα Οσκαρ. Η αγωνία μου μεγάλωνε και οι εβδομάδες περνούσαν. Σταδιακά συνειδητοποίησα ότι αν η υποψηφιότητά μου σήμαινε μία θετική αντιμετώπιση, η Ακαδημία την έπαιρνε πίσω» έγραψε τότε.

Και συνέχισε: «Πίεσα τον εαυτό μου να δεχθεί να πάει στο Λος Αντζελες και να παραστεί στις εκδηλώσεις των υποψηφίων, όμως η ντροπή και η οργή με κράτησαν πίσω και δεν μπόρεσα να ανέβω στο αεροπλάνο. Σκέφτηκα πώς θα αισθανθώ ανάμεσα σε όλους αυτούς τους σταρ του Χόλιγουντ, με κάποιους, τους πιο θαρραλέους, να με πλησιάζουν με λυπημένα πρόσωπα και συλλυπητήριες δηλώσεις συμπαράστασης. Ναι ένιωσα ξανά το κεντρί της ντροπής που μου επιβεβαίωνε τα πραγματικά συναισθήματα της Αμερικής απέναντι στα transgender άτομα. Εφυγα από το αεροδρόμιο και γύρισα σπίτι μου».

Πέρα από τη συμβολή της στη μουσική βιομηχανία, η Anohni έχει καθιερωθεί ως σπουδαία προσωπικότητα στον κόσμο της εικαστικής τέχνης. Εχει δημιουργήσει σύγχρονα έργα που έχουν εκτεθεί σε διάσημες γκαλερί και μουσεία σε αρκετές χώρες όπως το Λονδίνο, τις Βρυξέλλες, το Τορίνο, το Λος Αντζελες και τη Νέα Υόρκη. Επιπλέον, η Anohni δεν περιορίζεται μονάχα στη δημιουργία δικών της έργων, αλλά αναλαμβάνει και ενεργό ρόλο στην επιμέλεια εκθέσεων μ' έργα άλλων καλλιτεχνών. 

Σε μια δύσκολη εποχή όπως η σημερινή, η Anohni αναδεικνύει τη σημασία του θάρρους, της ανθεκτικότητας, της ταπεινότητας και της ειλικρίνειας σ' ένα περίπλοκο και συχνά οδυνηρό τοπίο. «Για μένα, δεν υπάρχει ουράνια ανάπαυλα. Η δημιουργία είναι μια φασματική και θηλυκή συνέχεια και όλοι είμαστε αναπόσπαστο μέρος της φύσης».