Quincy Jones: Πέθανε ο θρύλος της αμερικανικής μουσικής

Ο Κουίνσι Τζόουνς (Quincy Jones), ένας σπουδαίος θρύλος της αμερικανικής ψυχαγωγίας που συνεργάστηκε με αστέρες από τον Φρανκ Σινάτρα μέχρι τον Μάικλ Τζάκσον και τον Γουίλ Σμιθ, πέθανε σε ηλικία 91 ετών.

Το σπουδαίο έργο του

Ο Koυίνσι Τζόουνς ήταν αναμφισβήτητα η πιο ευέλικτη ποπ πολιτιστική προσωπικότητα του 20ού αιώνα, ίσως πιο γνωστός για την παραγωγή των άλμπουμ «Off the Wall», «Thriller» και «Bad» για τον Μάικλ Τζάκσον τη δεκαετία του 1980, που έκαναν τον τραγουδιστή τον μεγαλύτερο ποπ σταρ όλων των εποχών. Ο Τζόουνς έκανε επίσης παραγωγή μουσικής για τον Σινάτρα, την Αρίθα Φράνκλιν, τη Ντόνα Σάμερ και πολλούς άλλους.

Υπήρξε επίσης επιτυχημένος συνθέτης δεκάδων κινηματογραφικών μουσικών συνθέσεων και είχε πολλές επιτυχίες στα charts με το δικό του όνομα. Ο Τζόουνς ήταν αρχηγός συγκροτήματος στην big band jazz, ενορχηστρωτής για αστέρες της jazz, όπως ο Count Basie, και πολυοργανίστας, με πιο ικανότατο ρόλο στην τρομπέτα και το πιάνο. Η εταιρεία παραγωγής τηλεόρασης και ταινιών του, που ιδρύθηκε το 1990, σημείωσε μεγάλη επιτυχία με την κωμική σειρά «The Fresh Prince of Bel-Air» και άλλες σειρές, και συνέχισε να καινοτομεί μέχρι τα 80 του χρόνια, εγκαινιάζοντας το Qwest TV το 2017, μια υπηρεσία μουσικής τηλεόρασης κατά παραγγελία.

Ο Τζόουνς είναι τρίτος μετά την Μπιγιονσέ και τον Τζέι-Ζ όσον αφορά τις περισσότερες υποψηφιότητες για βραβεία Grammy όλων των εποχών - 80 έναντι 88 που έχει ο καθένας τους - και είναι ο τρίτος νικητής των βραβείων με τις περισσότερες υποψηφιότητες, με 28.

Ο Τζόουνς γεννήθηκε στο Σικάγο το 1933. Ο κατά το ήμισυ λευκός πατέρας του είχε γεννηθεί από έναν Ουαλό δουλοκτήτη και μία από τις σκλάβες του, ενώ η οικογένεια της μητέρας του καταγόταν επίσης από δουλοκτήτες. Η γνωριμία του με τη μουσική ήρθε μέσα από τους τοίχους του παιδικού του σπιτιού από το πιάνο που έπαιζε ένας γείτονας, το οποίο άρχισε να μαθαίνει σε ηλικία επτά ετών, και μέσω του τραγουδιού της μητέρας του.

Οι γονείς του χώρισαν και ο ίδιος μετακόμισε με τον πατέρα του στην πολιτεία της Ουάσινγκτον, όπου ο Τζόουνς έμαθε ντραμς και πλήθος πνευστών οργάνων στην μπάντα του γυμνασίου του. Στα 14 του, άρχισε να παίζει σε μια μπάντα με τον 16χρονο Ray Charles σε κλαμπ του Σιάτλ, μια φορά, το 1948, συνοδεύοντας την Billie Holiday. Σπούδασε μουσική στο Πανεπιστήμιο του Σιάτλ, μεταφέρθηκε ανατολικά για να συνεχίσει στη Βοστώνη, και στη συνέχεια μετακόμισε στη Νέα Υόρκη αφού επαναπροσλήφθηκε από τον αρχηγό της τζαζ μπάντας Lionel Hampton, με τον οποίο είχε περιοδεύσει ως μαθητής λυκείου (μια μπάντα για την οποία ο Malcolm X ήταν έμπορος ηρωίνης όταν έπαιζαν στο Ντιτρόιτ).

Στη Νέα Υόρκη, μια πρώιμη συναυλία του ήταν να παίξει τρομπέτα στην μπάντα του Έλβις Πρίσλεϊ για τις πρώτες τηλεοπτικές εμφανίσεις του, και γνώρισε τα αστέρια του ακμάζοντος κινήματος bebop, όπως ο Charlie Parker και ο Miles Davis.

Ο Τζόουνς περιόδευσε στην Ευρώπη με τον Χάμπτον και πέρασε πολύ χρόνο εκεί τη δεκαετία του 1950, συμπεριλαμβανομένης μιας περιόδου για να συνεχίσει τις σπουδές του στο Παρίσι, όπου γνώρισε προσωπικότητες όπως ο Πάμπλο Πικάσο, ο Τζέιμς Μπάλντουιν και η Τζόζεφιν Μπέικερ. Σε ηλικία 23 ετών, περιόδευσε επίσης στη Νότια Αμερική και τη Μέση Ανατολή ως μουσικός διευθυντής και ενορχηστρωτής του Dizzy Gillespie. Συγκέντρωσε μια ομάδα για τη δική του big band, που περιόδευσε στην Ευρώπη για να δοκιμάσει το Free and Easy, ένα μιούζικαλ τζαζ, αλλά η καταστροφική πορεία άφησε τον Τζόουνς, κατά δική του ομολογία, κοντά στην αυτοκτονία και με χρέη 100.000 δολαρίων.

Εξασφάλισε δουλειά στη Mercury Records και σιγά σιγά ξεπλήρωσε το χρέος με άφθονη δουλειά ως παραγωγός και ενορχηστρωτής για καλλιτέχνες όπως η Ella Fitzgerald, η Dinah Washington, η Peggy Lee, η Sarah Vaughan και ο Sammy Davis Jr. Επίσης, άρχισε να γράφει μουσική για ταινίες, με τα credits του να περιλαμβάνουν τελικά τις ταινίες «The Italian Job», «In the Heat of the Night», «The Getaway» και «The Color Purple» (στην τελευταία από αυτές, η οποία ήταν υποψήφια για 11 Όσκαρ, τρία για τον ίδιο τον Jones). Το 1968 έγινε ο πρώτος Αφροαμερικανός που προτάθηκε για το καλύτερο πρωτότυπο τραγούδι στα Όσκαρ, για το The Eyes of Love από την ταινία Banning (μαζί με τον τραγουδοποιό Μπομπ Ράσελ)- συνολικά είχε επτά υποψηφιότητες. Για την τηλεόραση, έγραψε μουσική σε προγράμματα όπως το «The Bill Cosby Show», το «Ironside» και το «Roots».

Η συνεργασία του με τον Σινάτρα ξεκίνησε το 1958, όταν η Γκρέις Κέλι, πριγκίπισσα σύζυγος του Μονακό, τον προσέλαβε για να διευθύνει και να ενορχηστρώσει για τον Σινάτρα και το συγκρότημά του για μια φιλανθρωπική εκδήλωση. Ο Τζόουνς και ο Σινάτρα συνέχισαν να συνεργάζονται σε έργα μέχρι το τελευταίο άλμπουμ του Σινάτρα, LA Is My Lady, το 1984. Η σόλο μουσική καριέρα του Τζόουνς απογειώθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1950, ηχογραφώντας άλμπουμ με το όνομά του ως bandleader για σύνολα τζαζ που περιλάμβαναν προσωπικότητες όπως ο Τσαρλς Μίνγκους, ο Αρτ Πέπερ και ο Φρέντι Χάμπαρντ.

Ο Τζόουνς είπε κάποτε για το διάστημα που πέρασε στο Σιάτλ: «Όταν οι άνθρωποι γράφουν για τη μουσική, η τζαζ είναι σε αυτό το κουτί, η R&B είναι σε αυτό το κουτί, η ποπ είναι σε αυτό το κουτί, αλλά εμείς κάναμε τα πάντα», και τα καθολικά του γούστα τον εξυπηρέτησαν καλά καθώς η σύγχρονη ποπ μεταλλάχθηκε από την εποχή του σουίνγκ. Στα μέσα της δεκαετίας του '60 παρήγαγε τέσσερις επιτυχίες με εκατομμύρια πωλήσεις για τη νεοϋορκέζα τραγουδίστρια Lesley Gore, συμπεριλαμβανομένου του αμερικανικού Νο1 «It's My Party», και αργότερα αγκάλιασε τη funk και τη disco, παράγοντας επιτυχίες όπως το «Give Me the Night» του George Benson και το «Baby Come to Me» των Patti Austin και James Ingram, μαζί με δίσκους του συγκροτήματος Rufus και Chaka Khan και των Brothers Johnson. Ο Τζόουνς κυκλοφόρησε επίσης το δικό του funk υλικό, σημειώνοντας άλμπουμ στο Top 10 των ΗΠΑ με τα «Body Heat» (1974) και «The Dude» (1981).

Η μεγαλύτερη επιτυχία του σε αυτό το ύφος ήταν η συνεργασία του με τον Μάικλ Τζάκσον: το «Thriller» παραμένει το άλμπουμ με τις μεγαλύτερες πωλήσεις όλων των εποχών, ενώ η ευελιξία του Τζόουνς μεταξύ των Off the Wall και Bad επέτρεψε στον Τζάκσον να μεταμορφωθεί από την ανάλαφρη ντίσκο στο υπερσυνθετικό funk-rock. Αυτός και ο Τζάκσον (μαζί με τον Λάιονελ Ρίτσι και τον παραγωγό Μάικλ Ομάρτιαν) ανέλαβαν επίσης την καθοδήγηση του «We Are the World», ενός επιτυχημένου φιλανθρωπικού single που συγκέντρωσε χρήματα για την ανακούφιση από τον λιμό στην Αιθιοπία το 1985. «Έχασα σήμερα τον μικρό μου αδελφό και μέρος της ψυχής μου έφυγε μαζί του», δήλωσε ο Τζόουνς όταν πέθανε ο Τζάκσον το 2009. Το 2017, η νομική ομάδα του Τζόουνς υποστήριξε με επιτυχία ότι του οφείλονται 9,4 εκατ. δολάρια από μη καταβληθέντα δικαιώματα του Τζάκσον, αν και έχασε στην έφεση το 2020 και έπρεπε να επιστρέψει 6,8 εκατ. δολάρια.

Μετά την επιτυχία της ταινίας «The Color Purple» το 1985, ίδρυσε την εταιρεία παραγωγής ταινιών και τηλεόρασης Quincy Jones Entertainment το 1990. Η μεγαλύτερη επιτυχία του στην οθόνη ήταν η κωμική σειρά «The Fresh Prince of Bel-Air», η οποία διήρκεσε 148 επεισόδια και εγκαινίασε την καριέρα του Γουίλ Σμιθ- άλλες σειρές ήταν η κωμική σειρά «In the House» του LL Cool J και η μακροχρόνια κωμική σειρά σκετς «MadTV».

Δημιούργησε επίσης την εταιρεία μέσων ενημέρωσης Qwest Broadcasting και το 1993 το μαύρο μουσικό περιοδικό «Vibe» σε συνεργασία με την Time Inc. Καθ' όλη τη διάρκεια της καριέρας του υποστήριξε πολυάριθμες φιλανθρωπικές οργανώσεις και σκοπούς, όπως η , «National Association for the Advancement of Colored People», το «Jazz Foundation of America» και άλλες, και καθοδηγούσε νέους μουσικούς, όπως τον Βρετανό πολυβραβευμένο με Grammy Jacob Collier.

Η λαμπρή καριέρα του Τζόουνς παραλίγο να διακοπεί δύο φορές: λίγο έλειψε να αποφύγει τη δολοφονία του από την αίρεση του Τσαρλς Μάνσον το 1969, αφού είχε προγραμματίσει να πάει στο σπίτι της Σάρον Τέιτ τη νύχτα των εκεί δολοφονιών, αλλά ο Τζόουνς ξέχασε το ραντεβού. Επέζησε επίσης από ένα εγκεφαλικό ανεύρυσμα το 1974, το οποίο τον εμπόδισε να ξαναπαίξει τρομπέτα σε περίπτωση που η προσπάθεια προκαλούσε περαιτέρω βλάβη.

Ο Τζόουνς ήταν τρεις φορές παντρεμένος, πρώτα με τη φίλη του από το γυμνάσιο, Τζέρι Κάλντγουελ, για εννέα χρόνια μέχρι το 1966, όπου έγινε πατέρας της κόρης του Τζολί. Το 1967 παντρεύτηκε την Ulla Andersson και απέκτησε έναν γιο και μια κόρη, ενώ χώρισε το 1974 για να παντρευτεί την ηθοποιό Peggy Lipton, γνωστή από τους ρόλους της στις ταινίες «The Mod Squad» και «Twin Peaks». Απέκτησαν δύο κόρες, μεταξύ των οποίων και η ηθοποιός Rashida Jones, πριν χωρίσουν το 1989. Απέκτησε άλλα δύο παιδιά: Τη Ρέιτσελ, με τη χορεύτρια Κάρολ Ρέινολντς, και την Κένια, την κόρη του με την ηθοποιό Ναστάσια Κίνσκι.

Δεν ξαναπαντρεύτηκε ποτέ, αλλά συνέχισε να βγαίνει με μια σειρά από νεότερες γυναίκες, προκαλώντας με την ετήσια συνεργασία του με την 19χρονη Αιγύπτια σχεδιάστρια Heba Elawadi όταν ήταν 73 ετών. Έχει επίσης ισχυριστεί ότι έχει βγει ραντεβού με την Ιβάνκα Τραμπ και τη Ζουλιέτ Γκρέκο.