Γιώργος Νταλάρας στο Έθνος: «Λένε εθνικιστή όποιον εκφράζει αγάπη για την πατρίδα του»

Κάθε συζήτηση με τον Γιώργο Νταλάρα ξεκινά, πάντα, με αφορμή ένα καλλιτεχνικό γεγονός και καταλήγει, σχεδόν πάντα, σε μια ενδιαφέρουσα εφ΄ όλης της ύλης κουβέντα που στέκεται σε σοβαρά θέματα που μάς απασχολούν ως ανθρώπους και ως πολίτες. Αυτή τη φορά, με αφορμή την συναυλία που θα δώσει στις 19 Ιουνίου, στο Ηρώδειο, με την Συμφωνική Ορχήστρα της Σμύρνης, μιλήσαμε για τις αυριανές εκλογές, την σημαντικότητά τους, την ευθύνη του καθενός ξεχωριστά απέναντι στο μέλλον, την αρρώστια του διχασμού, το μασκαρεμένο τέρας του εθνικισμού αλλά και για τις μισές αλήθειες οι οποίες τείνουν να εξελιχθούν σε έναν από μεγαλύτερους εχθρούς μας.

Ξεκινάτε το φετινό συναυλιακό σας καλοκαίρι με μια μουσική παράσταση στο Ηρώδειο στην οποία θα συμπράξετε με την Συμφωνική Ορχήστρα της Σμύρνης. Ποιο είναι το μήνυμα που επιθυμείτε να περάσετε;

Το να έρχεται μία υπέροχη ορχήστρα από τη Σμύρνη με έναν καταπληκτικό μαέστρο – και δεν είναι η μοναδική ορχήστρα στην Τουρκία που παίζει ελληνική μουσικές, είναι πολλές – σηματοδοτεί την αγάπη και τον θαυμασμό που νιώθουν κάποιοι γείτονες μας για τον πολιτισμό μας. Δεν μισούν όλοι οι Τούρκοι τους Έλληνες. Μέσα από αυτή τη συναυλία, μέσα από αυτά τα τραγούδια και μέσα από αυτές τις συνεργασίες δείχνουμε έναν παράλληλο δρόμο. Θέλουμε να περάσουμε το μήνυμα πως πρέπει αφήσουμε πίσω μας το σκοτεινό παρελθόν και να εστιάσουμε σε αυτά που μάς ενώνουν. Δεν μπορούμε να υποθηκεύσουμε το μέλλον των παιδιών μας σε πολεμικές ιαχές. Να υπενθυμίσω εδώ πως πρόκειται για την συναυλία που ακυρώθηκε πέρσι λόγω βροχής. Και παρότι μού πρότειναν να κάνω κάτι άλλο φέτος στο Ηρώδειο, αρνήθηκα, γιατί το θεωρούσα υποχρέωσή μου να ολοκληρώσω αυτό που ξεκίνησα. Είναι σημαντικό για μένα να κρατώ το λόγο μου ειδικά αυτή την εποχή που πολλά πράγματα έχουν ταυτιστεί με τη λήθη, την απάθεια και το ψέμα.

Νιώθετε δηλαδή ότι η βαρύτητα του λόγου του Έλληνα, που διαχρονικά συνοδεύεται από μεγάλη εγκυρότητα, φθίνει στην εποχή μας;

Δυστυχώς ναι. Δεν ισχύει βέβαια για όλους. Υπάρχουν ακόμη, ευτυχώς, άνθρωποι ανάμεσά μας που έχουν φιλότιμο. Καλώς η κακώς η ζωή μας αλλάζει γιατί αλλάζουν οι συνθήκες και αναγκαζόμαστε να κάτσουμε σε μια ουρά που δεν την έχουμε επιλέξει γι’ αυτό και νιώθουμε δυστυχισμένοι. Είναι σαν να ζούμε κάτω από αναγκαστικές ιδιομορφίες της καθημερινότητας. Σ’ αυτές τις ιδιομορφίες συγκαταλέγονται και τα μνημόνια τα οποία όλοι τα μισούμε αλλά όλοι τα ακολουθούμε. Και το περίεργο είναι πως, με τον τρόπο που μάς επιβάλλονται, αν δεν τα ακολουθήσουμε, η ζωή μας διαλύεται και το χάος βγάζει νύχια και μάς ξεσκίζει. Παρόλα αυτά, κάποιες στιγμές, ενώ γνωρίζουμε πως δεν μπορούμε να κάνουμε διαφορετικά, πανηγυρίζουμε είτε δοξάζοντας είτε βρίζοντας τα μνημόνιά μας. Και χαιρόμαστε εξίσου και για τα δύο: είτε για το ότι γλιτώσαμε από αυτά είτε γιατί «αντισταθήκαμε» σε αυτά.

Είναι σαν να περιγράφετε δύο διαφορετικές φυλές Ελλήνων…

Ο Έλληνας δεν είναι ένας. Ειδικά μάλιστα στην εποχή μας που ο διχασμός βρίσκεται σε πολύ υψηλά επίπεδα γιατί υπάρχουν πολλοί του τον «ταΐζουν». Αυτό πρέπει να μας προβληματίσει. Ο διχασμός είναι μια βαριά αρρώστια που διαχρονικά την συντηρούμε. Κι αυτό αποδεικνύεται από πολλά ιστορικά γεγονότα. Αυτή τη διαδικασία οι υγιείς και σκεπτόμενοι άνθρωποι πρέπει να την αντιμετωπίσουμε. Χωρίς φανατισμό όμως.

Πώς είναι δυνατόν όμως να υπάρχει συμπόρευση με ανθρώπους που κινούνται στα άκρα, που δεν σέβονται τις δημοκρατικές αξίες;

Προσωπικά θεωρώ ότι όλοι οι Έλληνες είναι χρήσιμοι. Όλοι εκτός από τους ψεύτες, τους αγύρτες, που παρουσιάζονται με μάσκα χωρίς να είναι Απόκριες και ισχυρίζονται πως αποτελούν ένα κοινοβουλευτικό κομμάτι της κοινωνίας που προσπαθεί να κάνει τα πράγματα καλύτερα. Αυτό είναι ένα μεγάλο ψέμα και εντείνει το διχασμό. Γιατί και ο κόσμος, που έχει λυγίσει από την οικονομική κρίση βλέπει, πολλές φορές τη μισή αλήθεια. Από τη μία πλευρά ο τύπος με τα μούσκουλα ο οποίος θα σπάσει στον ξύλο έναν ξένο που έκλεψε από ανάγκη πλασάρεται ως ήρωας ενώ δεν είναι αφού η βία δεν χωράει συζήτηση, η βία είναι πράξη. Από την άλλη έχουμε φθάσει στο σημείο να λέμε εθνικιστή όποιον εκφράζει την αγάπη του προς τον πατρίδα του. Κι αυτό είναι πολύ άδικο. Εγώ δεν μπορώ να βρίσω έναν άνθρωπο ο οποίος συγκινείται από τις αρχές και τις αξίες του τόπου του.

Μιας και αναφερθήκατε σε μισές αλήθειες, ο Γιώργος Νταλάρας είναι παρεξηγημένη προσωπικότητα;

Πολλές φορές λέω πράγματα τα οποία ο κόσμος εισπράττει με διαφορετικό τρόπο. Δεν αποκλείεται να φταίω κι εγώ γιατί ίσως ο τρόπος που εκφράζομαι δεν είναι τέλειος. Από την άλλη υπάρχει και το σύστημα των fake news που σκοπίμως αλλοιώνει τα λεγόμενά μου. Και ίσως σε αυτό να οφείλεται το γεγονός ότι είμαι ανάμεσα στους τέσσερις – πέντε ανθρώπους σ αυτή τη χώρα τους οποίους κατηγορούν μόνιμα για ο,τιδήποτε κακό συμβαίνει.

Αύριο ανοίγουν οι κάλπες. Πιστεύετε πως οι πολίτες θα ψηφίσουν με ιδιοτελή ή συλλογικά κριτήρια;

Πιστεύω ότι ο καθένας θα ψηφίσει για πάρτη του. Το συλλογικό αίσθημα έχει υποχωρήσει. Έχουμε ξεχάσει το «μαζί». Κι αυτό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο ειδικά αυτή την περίοδο που έχουμε πολλά ανοιχτά μέτωπα γύρω μας. Δυστυχώς όμως οι δυσκολίες των τελευταίων χρόνων έχουν οδηγήσει τον κόσμο να λειτουργεί παντού, και στις εκλογές, τιμωρητικά. Και εδώ χρειάζεται ψυχραιμία. Γιατί αν πράγματι αγαπάμε τα παιδιά μας, τη χώρα μας, την ιστορία μας απ’ αυτές τις εκλογές πρέπει να βγούμε, εμείς οι πολίτες νικητές. Δεν μπορούμε να λέμε ότι φταίνε οι πολιτικοί, γιατί εμείς τους επιλέγουμε. Ναι μεν οι κυβερνώντες έχουν μεγαλύτερη εξουσία στα χέρια τους αλλά ο λαός δεν πρέπει να αφήνει αυτή την εξουσία ως μπάλα στα χέρια εκείνων που κατά καιρούς την διαχειρίζονται. Πρέπει να αντιληφθούμε πως έχουμε περισσότερες ευθύνες απ’ αυτές που νομίζουμε. Θα έλεγα λοιπόν να ανοίξουμε τις σελίδες της συγκατάβασης, της συνεργασίας, της αντοχής και ανοχής, ακόμα και στο παράλογο, με μία ευγένεια και μία συνεργατική διάθεση μέχρι να βεβαιωθούμε ότι τίποτα δεν μάς ενώνει. Αν υπάρχει όμως κάτι που μάς ενώνει, πρέπει να το καλλιεργήσουμε.

Η προεκλογική ατμόσφαιρα ωστόσο δεν συνάδει με τέτοια ενωτικά μηνύματα, αντιθέτως υπάρχει μεγάλη πόλωση…

Να στρέψουμε την πλάτη στους στρεψόδικους. Η αλήθεια είναι μία. Όποιοι άνθρωποι υποδαυλίζουν το μίσος είναι εχθροί της χώρας.

Σε εκείνους που αποφασίζουν να απέχουν από τις εκλογές με το επιχείρημα πως δεν υπάρχει κανείς στο ενεργό πολιτικό σκηνικό που να τους εκφράζει, τί έχετε να πείτε;

Θεωρώ ότι η αποχή είναι η εύκολη λύση. Αντιλαμβάνομαι την απογοήτευση του κόσμου. Μπορώ να καταλάβω πολύ καλά γιατί οι άνθρωποι μετά τα 50 – 60 αποσύρονται και ιδιωτεύουν. Γιατί υπάρχει πολύ ψέμα στη διάρκεια της ζωή μας και έντονη η αίσθηση της αδικίας. Υπάρχει, επίσης, μια διαρκής προσπάθεια από κάποιους να μονοπωλήσουν την έκφραση της αλήθειας ενώ την ίδια στιγμή η σκόνη που σηκώνεται στο πέρασμά τους μυρίζει πολύ άσχημα…Όμως η αποχή σε καμία περίπτωση δεν είναι η λύση. Πρέπει ο καθένας να κουβαλήσει τον χαρακτήρα του και τα χρόνια του, όσα κι αν είναι αυτά, να πάει να ψηφίσει και να χρεωθεί την ευθύνη της επιλογής του. Το «δεν ήξερα» δεν αποτελεί δικαιολογία.

Η σύγχρονη Αριστερά καλύπτει σάς καλύπτει;

Δεν είμαι ευχαριστημένος από τον διχασμό της Αριστεράς εδώ και πολλά χρόνια. Πιστεύω πως πρέπει να αναβαπτιστεί ο χώρος της Αριστεράς με καινούργιες αντιλήψεις για να μπορέσει να φθάσει μέχρι το επόμενο βήμα της Δημοκρατίας, που είναι ο σοσιαλισμός τον οποίο έχει ανάγκη η χώρα μας, και να κρατήσουμε για αργότερα τις ουτοπίες μας για τον κομμουνιστικό χώρο τον οποίο τον συζητάμε αλλά δεν τον βλέπουμε να πραγματώνεται πουθενά, και για ακόμη πιο αργά για τον ιδεαλιστικό – αναρχικό χώρο που δεν θα τον πλησιάσουμε ποτέ όσο ζούμε μ΄ αυτές τις συνθήκες και μ’ αυτόν τον καπιταλισμό με τα άγρια νύχια και δόντια γύρω μας. Όλο αυτό είναι ένας αέναος δρόμος προς την πνευματική ολοκλήρωση. Τα εργαλεία τα έχουμε. Η Δημοκρατία είναι πάντα εδώ παρούσα και ζητάει να συνεργαστούμε μαζί της για να πάμε, βήμα – βήμα, σε έναν διαφορετικό, πιο δίκαιο κόσμο με ανεξάρτητες αρχές.

Από τί πάσχει κυρίως η σημερινή Ελλάδα;

Από αξιοπιστία. Δεν διαθέτουμε τα απαραίτητα εκείνα στοιχεία που θα επιβάλλουν στις άλλες χώρες να μάς σεβαστούν. Η αξιοπιστία μπορεί να επιτευχθεί με σοβαρούς πολιτικούς, με σταθερή οικονομία, με σοβαρή δικαιοσύνη και κυρίως με σοβαρότητα στην εξωτερική πολιτική που σημαίνει πως δεν αλλάζουμε τους ικανούς ανθρώπους επειδή έγινε άλλο κόμμα Κυβέρνηση. Πρέπει να φτιάξουμε μια χώρα που να διαθέτει ό,τι χρειάζεται για να λειτουργήσει μέσα στην εποχή της.