Θάνος Μικρούτσικος στο Έθνος: Μετά από 10 γενιές θα χτιστεί η Ελλάδα που ονειρεύομαι

Σπουδαίος συνθέτης και άνθρωπος βαθιά πολιτικοποιημένος. Κλασικός αλλά και λαϊκός επί της ουσίας. Ποιοτικός και ταυτόχρονα εμπορικός. Συναισθηματικός κι ευαίσθητος αλλά κι ατσάλινος μαχητής. Καλλιτέχνης, σύζυγος, πατέρας, παππούς…Τα παραπάνω είναι κάποια μόνον από τα στοιχεία που συνθέτουν την πολυσχιδή προσωπικότητα του Θάνου Μικρούτσικου ο οποίος θα βρεθεί, στις 29 Ιουνίου, στη σκηνή του Ηρωδείου με στόχο να επαναλάβει το «θαύμα», όπως ο ίδιος αποκαλεί αυτό που συνέβη τον Μάιο, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών όπου παρουσίασε την νέα προσέγγισή του στην ποίηση του Νίκου Καββαδία.

Με αυτή την αφορμή μιλά στο «Έθνος της Κυριακής» για την μουσική και την ποίηση, τις επιτυχίες και τα λάθη, την πολιτική και τα κόμματα, τις «ανηφόρες» και τα όνειρα συνεχίζοντας όμως πάντα τον…διαχρονικό «χορό» του πάνω «στο φτερό του καρχαρία»!

-Τί ήταν αυτό που σάς έκανε να πάρετε την απόφαση για μία ακόμη βραδιά Καββαδία στο Ηρώδειο;

Αν με ρωτούσαν ποιες ήταν οι πιο σημαντικές συναυλίες που έχω κάνει από την δεκαετία του ’70 μέχρι σήμερα, θα απαντούσα, αδικώντας πιθανότατα κάποιες, πως είναι οι δύο παραστάσεις που έδωσα τον Μάιο, στο Μέγαρο, με την νέα μορφή του Καββαδία. Είναι δεδομένο ότι αποδοχή από τον κόσμο και συγκίνηση έχει υπάρξει σε πολλές παραστάσεις μου. Η διαφορά όμως έχει να κάνει με το εξής: Ένας καλός συνθέτης, ακόμη και εκείνοι που θεωρούνται ιερά τέρατα της μουσικής, έχουν πάντα έναν μεγάλο στόχο. Να αναγνωριστούν και να γίνουν ευρέως αποδεκτά από το κοινό της εποχής τους εκείνα τα έργα τους που πάνε πραγματικά τη μουσική ένα βήμα μπροστά. Αυτό όμως δεν είναι εύκολο να συμβεί. Ο Χατζιδάκις μου είχε πει κάποτε: «Παρότι έχω γευτεί την πανελλαδική επιτυχία με τα τραγούδια που έγραψα για τον κινηματογράφο, θα ήθελα να γνωρίσει την ίδια επιτυχία και ο Μεγάλος Ερωτικός, το έργο αυτό που θεωρώ ότι είναι από τα ωραιότερα πράγματα που έχω κάνει στη ζωή μου». Εγώ τον ενθουσιασμό αυτό τον έχω ζήσει τραγούδια μου όπως η «Ρόζα», η «Πιρόγα» κ.α. Στο Μέγαρο λοιπόν παρουσίασα τον Καββαδία με νέα μορφή, τρία πιάνα, πνευστά και τρεις φωνές, μια συναυλία ιδιαιτέρως αρτιστίκ και δεξιοτεχνική. Το αποτέλεσμα έκοψε την ανάσα του κόσμου, το παρακολούθησαν σιωπηλά και στο φινάλε υπήρξε μια απίστευτη αποθέωση. Έζησα δηλαδή αυτό που έψαχνα πάρα πολλά χρόνια. Κι επειδή μού είπαν από το Μέγαρο πως κάποιες χιλιάδες κόσμου δεν κατάφεραν να βρουν εισιτήριο, το ίδιο βράδυ, αποφάσισα να κάνω άλλη μία συναυλία στο Ηρώδειο. Θα προσπαθήσουμε λοιπόν να επαναλάβουμε αυτό το θαύμα.

-Πώς νιώθει άραγε ένας καλλιτέχνης όταν το κοινό τον χειροκροτά όρθιο επί 10 λεπτά;

Ήταν 14 τα λεπτά… Τα μέτρησα στην ηχογράφηση που μού έστειλαν. Έζησα το όνειρό μου. Ήμουν παραδομένος στο συναίσθημα το δικό μου και του κόσμου, έκπληκτος, συγκινημένος. Δεν έχω ξαναζήσει κάτι παρόμοιο. Κάποιοι φίλοι που ήταν εκεί μάλιστα μού είπαν πως όταν τους ρωτάνε πως ήταν η συναυλία δυσκολεύονται να απαντήσουν γιατί δεν μπορούν να εκφράσουν αυτό που ένιωσαν με μια λέξη.

-Ποια ήταν η στιγμή που σάς συγκίνησε περισσότερο;

Μετά το τέλος της συναυλίας ήρθε στα καμαρίνια μια κοπέλα 15 χρονών. Με κοιτάει, αρχίζει και κλαίει, με αγκαλιάζει και μού ψιθυρίζει «είσαι ο ήρωάς μου». Και αμέσως μετά γυρίζει την πλάτη, κατεβάζει λίγο την μπλούζα της στο σβέρκο και βλέπω γραμμένη τη φράση «Χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία δηλαδή κατάκτησε το αδύνατο»… ‘Όταν αυτό το κερδίζεις από ένα κορίτσι 15 χρονών, πώς να μην νιώσεις καταξιωμένος και περήφανος;

-Για σάς ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που καθιστούν καταξιωμένο έναν καλλιτέχνη;

Καταξίωση δεν είναι ούτε τα χρήματα ούτε οι επικαιρικές επιτυχίες αλλά μία διαχρονική επιτυχία. Εδώ και χρόνια αισθάνομαι πως έχω κατακτήσει την καταξίωση αφού πάρα πολλά τραγούδια και μουσικές μου έχουν περάσει πλέον σε τρεις γενιές. Κι όταν ένα τραγούδι γίνεται κτήμα ανθρώπων από διαφορετικές γενιές, γίνεται διαχρονικό κι αυτό σημαίνει καταξίωση.. Και αυτή την έχω γευτεί γι’ αυτό νιώθω ευτυχισμένος.

Μετά το τέλος της συναυλίας ήρθε στα καμαρίνια μια κοπέλα 15 χρονών. Με κοιτάει, αρχίζει και κλαίει, με αγκαλιάζει και μού ψιθυρίζει «είσαι ο ήρωάς μου»

Σε γενικές γραμμές, όχι. Σού ομολογώ όμως, πως θα ‘θελα να γράψω κάτι ακόμα με το οποίο να μπορέσω να ξεπεράσω καλλιτεχνικά τα όρια μου. Βέβαια αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο πια δεδομένου του πολύ σοβαρού προβλήματος της υγείας μου.

-Πριν λίγες ημέρες ανακοινώθηκε η υποψηφιότητά σας στο ψηφοδέλτιο επικρατείας του ΚΚΕ. Τί σηματοδοτεί για σάς αυτό το γεγονός;

Θεωρώ πως το ΚΚΕ, στα 100 χρόνια της ύπαρξής του, έχει αποδείξει πάρα πολλές φορές ότι παλεύει για τα συμφέροντα των πολλών, των ανθρώπων που ζουν στα όρια της φτώχειας, των εργατών. Αυτό είναι δεδομένο ακόμα και σε περιπτώσεις που το έχουν κατηγορήσει ότι αμελεί το παρόν για χάρη ενός αβέβαιου μέλλοντος. Το μέλλον πρέπει να διατυπώνεται για να μπορούμε να παλέψουμε στο παρόν. Και το ΚΚΕ είναι το μόνο κόμμα που το διατυπώνει σωστά και συνεχώς άρα ο στρατηγικός στόχος είναι δεδομένος. Τα τελευταία χρόνια θεωρώ ότι το ΚΚΕ παλεύει και για το τώρα. Τα μνημόνια, πέραν της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ που από την αρχή ήταν μνημονιακά κόμματα, υπηρετήθηκαν τελικά και από τον ΣΥΡΙΖΑ μέσα από την πολιτική που άσκησε τα τελευταία 4 χρόνια. Διαφορές υπάρχουν βέβαια, δεν τα ισοπεδώνω όλα – αλλά επί της ουσίας απενοχοποίησε τους άλλους δύο. Σε εκείνο που επίσης διαφωνώ εντελώς με τον ΣΥΡΙΖΑ είναι η πολιτική παροχών σε επίπεδο φιλανθρωπίας. Από μικρό παιδί ήμουν εναντίον των φιλάνθρωπων γιατί αυτοί που θεωρούνται φιλάνθρωποι στην Ελλάδα έχουν αρπάξει όλο το βάζο με το μέλι και έχουν επιστρέψει μια μικρή κουταλίτσα. Δεν μπορώ λοιπόν ούτε να τούς δικαιώσω ούτε να τους κάνω άγαλμα…Πιστεύω ότι ο κόσμος για να μπορέσει να κερδίσει κάποια πράγματα που τού ανήκουν, πρέπει ν’ αγωνιστεί. Και θεωρώ ότι σ’ αυτές τις συγκυρίες δεν βρίσκω κανέναν άλλον, εκτός από το ΚΚΕ, που να μπορεί να τον οδηγήσει προς τα εκεί.

-Η διαγραφή σας από το ΚΚΕ πόσο σάς είχε στοιχίσει και πώς πήρατε τότε την απόφαση να συμπλεύσετε με το ΠΑΣΟΚ;

Το πρώτο είναι ένα θέμα που θέλει μεγάλη συζήτηση. Φυσικά και μού στοίχισε αλλά και επειδή ήμουν πολύ ψύχραιμος το αντιμετώπισα με σοβαρότητα και αξιοπρέπεια. Η αλήθεια είναι ότι όποιος ψάξει, από το 1983 μέχρι σήμερα, να βρει μια δημόσια κουβέντα δική μου εναντίον του κόμματος που, ανεξαρτήτως των λαθών του, αγωνίστηκε για τους πολλούς, δεν θα τα καταφέρει. Ο σεβασμός μου προς το ΚΚΕ υπήρχε ακόμη και τις εποχές που οι απόψεις μας δεν ταυτίζονταν. Από την άλλη πλευρά, στο ΠΑΣΟΚ δεν μπήκα ποτέ επί της ουσίας γιατί δεν υπήρχε ιδεολογική σχέση. Είχα έναν θαυμασμό για τον Ανδρέα Παπανδρέου και συνεχίζω μέχρι σήμερα να πιστεύω πως το ’89 η Αριστερά έκανε μεγάλο λάθος που πήγε με τον Μητσοτάκη. Αυτός ήταν ο λόγος εξάλλου που αποδέχτηκα τη μισή πρόταση του Ανδρέα Παπανδρέου, γιατί η άλλη μισή ήταν να είμαι βουλευτής Επικρατείας. Δεν ήθελα όμως να εμπλακώ με την τρέχουσα πολιτική, επέλεξα να μείνω στο πολιτιστικό κομμάτι.

Διαφωνώ εντελώς με την πολιτική παροχών σε επίπεδο φιλανθρωπίας

-Οι κομματικές πολιτικές είναι ικανές να αλλάξουν επί της ουσίας το μέλλον της Ελλάδας;

Άν μιλάμε για την επόμενη Κυβέρνηση, που πιθανότατα θα είναι η Ν.Δ, το μέλλον είναι προαποφασισμένο από τη στιγμή που υπάρχουν 600 εφαρμοστικοί νόμοι των μνημονίων που δεν καταργούνται. Η μεν Ν.Δ λέει θα αυξήσω την πίτα και αν τα πράγματα εξελιχθούν καλά ένα μικρό κομμάτι θα πάει στους πολλούς. Ο δε ΣΥΡΙΖΑ λέει έχω δημοσιονομικό χώρο πάρτε 1 δις αφού ο κόσμος έχει χάσει 86 δις. Δηλαδή σε 86 χρόνια θα ισοφαρίσουμε;

-Καββαδίας και ΚΚΕ: είναι ευτυχία για έναν άνθρωπο να επιστρέφει στα ιδανικά της νιότης του;

Από την ώρα που απέκτησα μια συνείδηση μέχρι σήμερα έχουν αλλάξει πολλά πράγματα. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου όμως μέχρι σήμερα δύο αρχές μου δεν άλλαξαν. Η πρώτη είναι πώς πάντα ήθελα έναν κόσμο δίκαιο, έναν κόσμο στον οποίον τα παιδιά που θα γεννιούνται θα έχουν ίσες ευκαιρίες. Η δεύτερη έχει να κάνει με την πεποίθησή μου πως μέχρι τέλους πρέπει να διευρύνεις τις γνώσεις σου γιατί έτσι μόνο αξίζει να ζεις!

Άν μιλάμε για την επόμενη Κυβέρνηση, που πιθανότατα θα είναι η Ν.Δ, το μέλλον είναι προαποφασισμένο από τη στιγμή που υπάρχουν 600 εφαρμοστικοί νόμοι των μνημονίων που δεν καταργούνται

-Ποια είναι η Ελλάδα που εσείς ονειρεύεστε για τα παιδιά και τα εγγόνια σας;

Πιστεύω, δυστυχώς, πως χρειάζονται να αλλάξουν περίπου δέκα γενιές για να χτιστεί η Ελλάδα που ονειρεύομαι. Γιατί ακόμα κι αν άλλαζαν αυτή τη στιγμή οι συσχετισμοί και μπορούσε να γίνει μια τεράστια ρωγμή στον Καπιταλισμό και να δημιουργηθεί μια κοινωνία που θα προσπαθούσε να χτίσει τον Σοσιαλισμό, ο στόχος δεν μπορεί να επιτευχθεί άμεσα. Πέντε χιλιάδες χρόνια ταξικών κοινωνιών είναι αδύνατο να σβήσουν σε 20 χρόνια. Θέλει γενιές. Μεγάλη ανηφόρα…αλλά μόνο μετά από τέτοια ανηφόρα θα μπορέσεις να βρεις το ξέφωτο.

-Το δικό σας προσωπικό ξέφωτο όταν ανεβαίνετε μεγάλες ανηφόρες ποιο είναι;

Το δικό μου ξέφωτο δεν έχει ένα όνομα αλλά πέντε: Μαρία, Σεσίλ, Κωνσταντίνα, Αλεξάνδρα, Στέργιος…!